Σχετικά Άρθρα
Ρωσία: Πρόσκληση στις ΗΠΑ να διαπιστώσουν την παρασκευή βιολογικών όπλων στην Ουκρανία – Θα κληθεί η Nuland
Το μοιραίο βήμα από ΗΠΑ – Πιέζουν Σουηδία και Φινλανδία να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και πυροδοτούν ανεξέλεγκτες καταστάσεις
Οι Αμερικανοί στρατηγοί ανησυχούν και βλέπουν άμεση σύρραξη ΝΑΤΟ και ρωσικών δυνάμεων – Θα υπάρξει εμπλοκή με πυρηνικά;
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αρέσκεται να προσποιείται ότι είναι ο αιώνιος υπερασπιστής της πολιτικής ανεξαρτησίας για χώρες που κάποτε βρίσκονταν πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα.
Αυτό που συχνά ξεχνιέται, ωστόσο, είναι ότι τις ημέρες μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, η Ουάσιγκτον αντιτάχθηκε στην ανεξαρτησία σοβιετικών δημοκρατιών όπως η Ουκρανία και τα κράτη της Βαλτικής υπενθυμίζει το Mises Institute.
Στην πραγματικότητα, η τότε κυβέρνηση Bush υποστήριξε ανοιχτά τις προσπάθειες του Mikhail Gorbachev να διατηρήσει ενωμένη τη Σοβιετική Ένωση αντί να επιτρέψει στην ΕΣΣΔ να διαλυθεί σε μικρότερα κράτη.
Το καθεστώς των ΗΠΑ και οι υποστηρικτές του στον Τύπο πήραν τη θέση ότι ο εθνικισμός —όχι ο σοβιετικός δεσποτισμός— ήταν το πραγματικό πρόβλημα για τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης και του Καυκάσου.
Πράγματι, στην περίπτωση της Ουκρανίας, ο πρόεδρος George Bush μάλιστα ταξίδεψε στο Κίεβο το 1990 για να μιλήσει στους Ουκρανούς σχετικά με τους κινδύνους της αναζήτησης ανεξαρτησίας από τη Μόσχα, ενώ κατήγγειλε την υποτιθέμενη εθνικιστική απειλή.
Η περίπτωση των Αζέρων
Όταν ο εθνικισμός διευκολύνει τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) και τους Ευρωπαίους συμμάχους λένε ότι ο εθνικισμός είναι μια δύναμη για το καλό.
Το 1991, ωστόσο, οι ΗΠΑ δεν είχαν αποφασίσει ακόμη να πληρώσουν για να προωθήσουν ενεργά τον εθνικισμό - εφόσον είναι αντι-ρωσικός εθνικισμός.
Έτσι, εκείνες τις μέρες, βρίσκουμε την αμερικανική κυβέρνηση να συμπαρατάσσεται με τη Μόσχα σε προσπάθειες να καταπνίξει ή να αποθαρρύνει τις τοπικές εθνικιστικές προσπάθειες για ρήξη με το παλιό σοβιετικό κράτος
Ο τρόπος με τον οποίο διαδραματίστηκε είναι μια ενδιαφέρουσα μελέτη περίπτωσης τόσο για τη διοίκηση του Bush του πρεσβύτερου όσο και για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ πριν από την εμφάνιση της μονοπολικής
αμερικανικής φιλελεύθερης ηγεμονίας.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ήταν ήδη φανερό ότι η Σοβιετική Ένωση είχε αρχίσει να χάνει τον έλεγχο της σε πολλά μέρη της αχανούς ΕΣΣΔ.
Οι ανήσυχοι εθνικιστές στη Σοβιετική Ένωση άρχιζαν να διεκδικούν τον τοπικό έλεγχο.
Για παράδειγμα, μέχρι το 1989, οι Αρμένιοι και οι Αζέροι είχαν ήδη εμπλακεί στη σύγκρουση για το Nagorno Karabakh που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Η θανάσιμη εθνοτική βία ξέσπασε, αλλά η Μόσχα, στην αποδυναμωμένη της κατάσταση, ανέβαλε να αναλάβει δράση.
Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 1990, η Μόσχα ενήργησε σε αυτό που σήμερα στο Αζερμπαϊτζάν είναι γνωστό ως «Μαύρος Ιανουάριος».
Σοβιετικά τανκς εισήλθαν στο λιμάνι του Μπακού της Κασπίας Θάλασσας και σκότωσαν έως και 150 Αζέρους—πολλοί από αυτούς πολίτες: «Ο φαινομενικός στόχος της επέμβασης ήταν να σταματήσει τις σφαγές των Αρμενίων από τους Αζέρους, αλλά ο πραγματικός στόχος ήταν να αποτραπεί το Λαϊκό Μέτωπο του Αζερμπαϊτζάν από την ανάληψη της εξουσίας.
Το Λαϊκό Μέτωπο ήταν ο κύριος πολιτικός βραχίονας του εθνικισμού κατά της Μόσχας στο Αζερμπαϊτζάν και ο ηγέτης του δήλωνε: «Στόχος είναι να διώξει τον στρατό, να εκκαθαρίσει το Κομμουνιστικό Κόμμα του Αζερμπαϊτζάν [(ελεγχόμενο από τη Μόσχα), να ιδρύσει ένα δημοκρατικό κοινοβούλιο».
ΗΠΑ: Τότε ο εθνικισμός ήταν απειλή
Ωστόσο τότε οι ΗΠΑ δεν στάθηκαν στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν αλλά διακήρυτταν ότι η πραγματική απειλή είναι ο εθνικισμός.
Αυτές οι παλιές εθνικιστικές παρορμήσεις, υποστήριξε ένας αξιωματούχος του State Department, είναι «επικίνδυνα φαντάσματα» από το παρελθόν της Ευρώπης.
Ο άλλοτε σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, Zbigniew Brzezinki ήταν έτοιμος να ισχυριστεί ότι οι εθνοτικές εντάσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε «γεωπολιτική αναρχία».
Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Bush «ανησύχησαν» ότι μικρότερες εθνικές ομάδες θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τη Σοβιετική Ένωση.
Εκείνη την εποχή, δεν ήταν ασυνήθιστο να ακούσουμε ότι ο εθνικισμός στην Ευρώπη θα επιφέρει μια κατάσταση παρόμοια με αυτή που υποτίθεται ότι προκάλεσε τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο.Έτσι, όταν εμφανίστηκαν τα σοβιετικά τανκς για να συντρίψουν ένα πιθανό πραξικόπημα που θα μπορούσε να απελευθερώσει ορισμένους σοβιετικούς υπηκόους από τον ζυγό της Μόσχας, η αίσθηση στην Ουάσιγκτον ήταν ανακούφιση και όχι απογοήτευση για την επιθετικότητα της Μόσχας.
Η Ουάσιγκτον ήταν προσκολλημένη στην ιδέα ότι η απάντηση στον εθνικισμό ήταν να διασφαλίσει τη συνέχιση της ύπαρξης -όπως το έθεσε ο Murray Rothbard- «μιας μοναδικής, κυρίαρχης κυβέρνησης με μονοπωλιακή δύναμη να επιλύει διαφορές με εξαναγκασμό».
Αυτή η υπηρεσία ήταν η ΕΣΣΔ.
Αυτό συνέβη στις αρχές του 1990.
Η Βαλτική
Από την άλλη πλευρά, στα τέλη του 1990, ήταν ολοένα και πιο εμφανές ότι το σοβιετικό κράτος βρισκόταν σε βαθιά προβλήματα και τα γεγονότα ξεπερνούσαν τον έλεγχο είτε της Μόσχας είτε της Ουάσιγκτον. Η κατάσταση στη Βαλτική ήταν ιδιαίτερα οξεία.
Στις 30 Μαρτίου 1990, η Λιθουανία κήρυξε την ανεξαρτησία της και αποσχίστηκε.
Το σοβιετικό κράτος απάντησε με αποκλεισμό.
Η Λετονία και η Εσθονία άρχισαν επίσης να κινούνται προς την ανεξαρτησία, αν και αυτές οι δύο χώρες δεν θα αποχωρίζονταν επίσημα μέχρι τα τέλη Αυγούστου 1991.
Ωστόσο, ακόμη και στις αρχές Αυγούστου 1991, η Ουάσιγκτον υπό τον George Bush είχε ακόμα εμμονή με την εθνικιστική «απειλή».
Στις αρχές του 1990, οι Σοβιετικοί ισχυρίστηκαν ότι η ανεξαρτησία της Βαλτικής ήταν «απειλή για την ευρωπαϊκή σταθερότητα», και αυτή η θέση, σύμφωνα με τους Los Angeles Times, είχε «κερδίσει σημαντική συμπάθεια εντός της κυβέρνησης Bush και στις πρωτεύουσες της Δυτικής Ευρώπης».
Αυτή η προτίμηση για την επιβαλλόμενη από τη Μόσχα ενότητα και «τάξη» έναντι της εθνικιστικής αποκέντρωσης εμφανίστηκε ξανά πλήρως την 1η Αυγούστου 1991.
Ο Bush στην Ουκρανία
Αυτό ήταν όταν ο Bush εκφώνησε την περιβόητη ομιλία του στο Κίεβο.
Σε αυτή την ομιλία προς το Ανώτατο Σοβιέτ της Ουκρανικής ΕΣΣΔ, ο Bush καλούσε τους Ουκρανούς να αποδεχτούν την κυριαρχία της Μόσχας και να απορρίψουν τον εθνικισμό.
«Οι Αμερικανοί δεν θα υποστηρίξουν αυτούς που επιδιώκουν την ανεξαρτησία για να αντικαταστήσουν μια μακρινή τυραννία με έναν τοπικό δεσποτισμό.
Δεν θα βοηθήσουν όσους προωθούν έναν αυτοκτονικό εθνικισμό που βασίζεται στο εθνοτικό μίσος», έλεγε.
Ο λόγος του Bush έγινε δεκτός με θέρμη από τη Μόσχα αλλά δυσαρέστησε τους Ουκρανούς εθνικιστές.
Λιγότερο από έξι μήνες αργότερα, όλη η Βαλτική είχε αποσχιστεί από την ΕΣΣΔ και ένα ουκρανικό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία έτυχε μεγάλης έγκρισης.
O Bush υποστήριξε το σχέδιο του Mikhail Gorbachev για μία νέα Ένωση κρατών, που θα αντικαθιστούσε τη Σοβιετική Ένωση.
Ωστόσο, εάν η Σοβιετική Ένωση επρόκειτο να συγκρατηθεί εκ νέου, θα απαιτούσε τη συμμετοχή των Ουκρανών.
Αυτό δεν συνέβη και το Foreign Affairs κατέληξε στο συμπέρασμα το 1992: «Ήταν η Ουκρανία, με επικεφαλής τον Πρόεδρο Leonid Kravchuk, που προκάλεσε τελικά την κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας: η άρνηση της Ουκρανίας να υπογράψει τη συνθήκη του Gorbachev επιτάχυνε την κατάρρευση της ΕΣΣΔ».
Μέσα από το μεγαλύτερο μέρος τους, οι ΗΠΑ είχαν επανειλημμένα προειδοποιήσει για τους κινδύνους της απόσχισης και την απειλή του εθνικισμού.
Αντίθετα, η γραμμή του κόμματος στην Ουάσιγκτον φαινόταν ότι ήταν ότι η παλιά Σοβιετική Ένωση θα μπορούσε να μεταρρυθμιστεί σε ένα νέο μεγάλο κράτος όπου η δημοκρατία θα κρατούσε ενωμένους τους Λιθουανούς, τους Ουκρανούς, τους Αζέρους, τους Αρμένιους και αμέτρητους άλλους.
Τότε η Μόσχα ήταν... φίλη
Άλλωστε, από τη σκοπιά της Ουάσιγκτον, το τέλος του μεγάλου κράτους δεν είναι μια αναγέννηση της ελευθερίας, αλλά ένα ξέσπασμα «χάους» και «αστάθειας».
Έτσι, η Μόσχα αντιμετωπίστηκε ως πολύ μεγαλύτερος φίλος της Ουάσιγκτον από τους αποσχιστές στο Κίεβο ή τη Ρίγα.
Ωστόσο, ο πανικός για τον εθνικισμό στην πρώην ΕΣΣΔ δεν συνεχίστηκε.
Η Ουάσινγκτον συνειδητοποίησε πως θα μπορούσε να επεκτείνει την παντοκρατορία της με τη γεωγραφική επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά.
Μόλις έγινε σαφές ότι ο εθνικισμός μπορούσε να αξιοποιηθεί για να εξυπηρετήσει τους σκοπούς των ιμπεριαλιστών του ΝΑΤΟ, τότε ο εθνικισμός έγινε χαρακτηριστικό της «κυριαρχίας» και της «τάξης που βασίζεται σε κανόνες», αναφέρει το Mises Insitute.
Όταν όμως Πολωνία και Ουγγαρία προσπαθούν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους από την ΕΕ, τότε ο εθνικισμός είναι απαράδεκτος επειδή ενοχλεί την Commission και τον Λευκό Οίκο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών