Απροετοίμαστη η Ευρώπη για ακόμη μία φορά στον ορατό κίνδυνο ενεργειακής ανεπάρκειας
Σχετικά Άρθρα
Άρχισε ο εφιάλτης για την Ευρώπη - Η Ρωσία έκλεισε τον Nord Stream - Θα ανοίξει ξανά; - Τι θα κάνει η Ελλάδα
Σκληρό ενεργειακό πόκερ για τον Nord Stream 1 - Γη και ύδωρ από Γερμανία στη Ρωσία, ρήγμα στη Δύση
Το σενάριο των πλούσιων ευρωπαϊκών χωρών να πρέπει να μεριμνήσουν για τη χρήση ενέργειας - και να πρέπει να αποφασίσουν να απενεργοποιήσουν μεγάλες βιομηχανίες - πλησίαζε στις 11 Ιουλίου 2022, καθώς η ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream σταμάτησε, αναφέρει το Politico.
Η διακοπή ήταν μέρος μιας προγραμματισμένης συντήρησης 10 ημερών, αλλά αναλυτές και αξιωματούχοι ανησυχούν ότι η ρωσική Gazprom, η οποία έχει ήδη διακόψει ή περιορίσει την παροχή φυσικού αερίου σε 12 χώρες της ΕΕ, θα μπορούσε να επιλέξει να μην ενεργοποιήσει ξανά τον αγωγό Nord Stream όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες συντήρησης.
Μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε μια οικονομία όπως η Γερμανία σε περαιτέρω κρίση, με αξιωματούχους στο Βερολίνο να προειδοποιούν ότι οι ενεργοβόρες βιομηχανίες θα μπορούσαν να πληρωθούν για να μειώσουν την κατανάλωση σε αυτό που ο Γερμανός αντικαγκελάριος Robert Habeck την Κυριακή αποκάλεσε «εφιαλτικό σενάριο».
Όλα τα βλέμματα στο Nord Stream
«Τι γίνεται μετά τη συντήρηση;
Τι θα επακολουθήσει;
Σύμφωνα με τον Ed Cox, επικεφαλής για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην ICIS, η Ρωσία δεν είναι πιθανό να ξανανοίξει τον αγωγό και θα βρει δικαιολογίες για να τον κρατήσει κλειστό πέρα από τη 10ήμερη διακοπή συντήρησης.
Αυτό το σενάριο είναι «πολύ πιθανό», σύμφωνα με τον Alexander Gabuev, ανώτερο συνεργάτη στο Carnegie Endowment for International Peace στην Ουάσιγκτον, υποστηρίζοντας ότι η πλήρης διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στην Ευρώπη ήταν βασικό εργαλείο στο οπλοστάσιο του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin για να διχάσει την Ευρώπη ενόψει του χειμώνα, όταν θα γίνουν αισθητές οι χειρότερες επιπτώσεις από την έλλειψη φυσικού αερίου.
«Το φυσικό αέριο είναι προφανώς το μεγάλο χαρτί που έχει το Κρεμλίνο», είπε ο Gabuev.
Καταρτίζονται σχέδια
Στις 20 Ιουλίου, οι αξιωματούχοι της ΕΕ στις Βρυξέλλες θα δημοσιεύσουν ένα σχέδιο χειμερινής ετοιμότητας που θα προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι οι χώρες έχουν αρκετό φυσικό αέριο για να περάσουν τον χειμώνα.
Αλλά οι λεπτομέρειες του σχεδίου είναι ασαφείς μέχρι στιγμής.
«Η κατάσταση είναι σαφώς σοβαρή και πρέπει να είμαστε επαρκώς προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Άλλες επιλογές που εξετάζονται περιλαμβάνουν προγράμματα διάσωσης για ενεργειακές εταιρείες, κράτη που αναλαμβάνουν τον έλεγχο των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τη διανομή φυσικού αερίου για τη βιομηχανία.
Εμπάργκο χωρίς σχέδιο
Η κατάσταση συναγερμού στο Παρίσι και το Βερολίνο απέχει πολύ από την πιο αισιόδοξη διάθεση πριν από τρεις μήνες στις Βρυξέλλες, όταν ανώτατα στελέχη ανακοίνωσαν συντονισμένη απομάκρυνση από το ρωσικό φυσικό αέριο και στόχο μείωσης της εξάρτησης κατά τα δύο τρίτα φέτος.
«Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι εφικτό», δήλωνε τότε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Frans Timmermans.
Η ΕΕ έχει ήδη χάσει αυτόν τον υψηλό στόχο — στις 16 Ιουνίου είχε ήδη εισαγάγει περισσότερο ρωσικό αέριο από ό,τι είχε προβλέψει για το έτος.
Αυτό συμβαίνει ακόμη και αν ληφθεί υπόψη ότι η Μόσχα σταμάτησε τον εφοδιασμό σε ορισμένες χώρες της ΕΕ και επιβράδυνε τις παραδόσεις σε άλλες.
Προς το παρόν, οι Ευρωπαίοι έμποροι φυσικού αερίου κρατούν την ανάσα τους καθώς η Nord Stream σταματά για τον ετήσιο έλεγχο.
Ο πανικός επικράτησε για λίγο καθώς η ιταλική Eni, μια μεγάλη ενεργειακή εταιρεία, δήλωσε ότι οι παραδόσεις της από την Gazprom μειώθηκαν από 32 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την ημέρα σε 21 εκατομμύρια.
Ωστόσο, η μειωμένη παροχή συνδέθηκε με το κλείσιμο του Nord Stream και όχι, όπως κάποιοι φοβόντουσαν, με μια πρόσθετη περικοπή των ρωσικών ροών μέσω άλλων αγωγών που διασχίζουν την Ουκρανία ή μέσω του κλάδου του αγωγού Turkstream, που διέρχεται από τη Βουλγαρία.
Ακόμα κι έτσι, τα προηγούμενα χρόνια, η Ρωσία αντιστάθμισε τη μειωμένη προσφορά κατά τη συντήρηση του Nord Stream διοχετεύοντας περισσότερο φυσικό αέριο μέσω άλλων δρομολογίων.
Φέτος δεν το έχει κάνει — τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
"Παίζει" με την ενέργεια η Ρωσία
Με την εισβολή της στην Ουκρανία να συνεχίζει, η Ρωσία χρησιμοποιεί ήδη τον ενεργειακό εφοδιασμό ως διαπραγματευτικό μέσο για να προσπαθήσει να σπάσει τη δυτική ενότητα και να αρθούν οι κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Την Παρασκευή, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Dmitry Peskov εξέφρασε την πιθανότητα «ενίσχυσης» των όγκων φυσικού αερίου μέσω του Nord Stream από τις 21 Ιουλίου, αλλά μόνο εάν ο Καναδάς επιτρέψει την επιστροφή ενός αεριοστρόβιλου ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του Nord Stream, ο οποίος αυτή τη στιγμή είναι προς επισκευή στο Μόντρεαλ.
Το Βερολίνο και οι ΗΠΑ επευφημούσαν, αλλά το Κίεβο εξοργίστηκε, αφού πίεσε ιδιωτικά την Οτάβα να μην επιστρέψει τα εξαρτήματα.
«Η απόφαση για την εξαίρεση από τις κυρώσεις θα εκληφθεί στη Μόσχα αποκλειστικά ως εκδήλωση αδυναμίας», δήλωσε τη Δευτέρα ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία θα προσπαθήσει όχι απλώς να περιορίσει όσο το δυνατόν περισσότερο, αλλά να διακόψει εντελώς την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη την πιο οξεία στιγμή.
Αυτό πρέπει να προετοιμαστούμε τώρα», ανέφερε.
Οι... επιλογές
Εάν η Μόσχα δεν επανεκκινήσει το Nord Stream, οι επιλογές της Ευρώπης να αποκτήσει εναλλακτική προμήθεια φυσικού αερίου είναι περιορισμένες.
Νωρίτερα φέτος, το υγροποιημένο φυσικό αέριο που έφτασε στην ΕΕ —κυρίως από τις ΗΠΑ— σημείωσε επίπεδα ρεκόρ.
Όμως η έκρηξη και η διακοπή λειτουργίας του Ιουνίου σε μια βασική εξαγωγική εγκατάσταση του Τέξας έθεσε σε κίνδυνο τα σχέδια του μπλοκ να στηριχθεί στους Αμερικανούς, τουλάχιστον για το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους.
Τα κράτη του Κόλπου έχουν προσφερθεί να ενισχύσουν την παραγωγή, αλλά αυτές οι προτάσεις συνοδεύονται από πολιτικές δεσμεύσεις, όπως και με το αίτημα του Ομάν για ταξίδια χωρίς βίζα στην ΕΕ για τους πολίτες του.
«Είμαστε σε μια κατάσταση όπου υπάρχουν όρια για το πόσες άλλες πηγές φυσικού αερίου μπορεί να έχει η Ευρώπη και υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να κάνει το LNG», δήλωσε ο Tom Marzec-Manser, επικεφαλής ανάλυσης αερίου στο ICIS.
«Είμαστε σχεδόν πάνω από αυτά τα όρια», προειδοποίησε.
Το φυσικό αέριο με αγωγούς από περιφερειακούς γείτονες όπως το Αζερμπαϊτζάν και η Νορβηγία έχει αυξηθεί και αυτόν τον μήνα το Όσλο ενέκρινε αύξηση της παραγωγής για να στηρίξει τις εξαγωγές.
Ωστόσο, η νορβηγική κυβέρνηση προειδοποίησε ότι «οι εταιρείες σήμερα παράγουν στο μέγιστο επίπεδό τους ή πολύ κοντά σε αυτό».
Η Ολλανδία ανακοίνωσε ότι πέτυχε να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά ένα τρίτο ήδη μέχρι στιγμής φέτος, επιτρέποντας ενδεχομένως κάποιο επιπλέον φυσικό αέριο να μεταφερθεί εκ νέου σε γείτονες.
Ωστόσο, ο Ολλανδός υπουργός Κλίματος Rob Jetten προειδοποίησε ότι η αύξηση της παραγωγής του πεδίου του Γκρόνινγκεν, του μεγαλύτερου στην Ευρώπη, θα ήταν «έσχατη λύση».
Ο Fatih Birol, διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, περιέγραψε την κατάσταση με ωμά λόγια νωρίτερα φέτος: «Είτε οι κυβερνήσεις είτε οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας θα πρέπει να μεριμνήσουν να μειώσουν την ενέργεια στους καταναλωτές, ή να το κάνουμε μόνοι μας, πατώντας το κουμπί ενεργειακής απόδοσης".
Ο κανόνας του 15%
Σύμφωνα με ανάλυση του think tank Bruegel, οι χώρες της ΕΕ θα χρειαστεί να μειώσουν τη ζήτηση κατά 15% τους επόμενους 10 μήνες, εάν η Ρωσία διακόψει την παροχή φυσικού αερίου.
Στα κράτη της Βαλτικής και στη Φινλανδία, οι κυβερνήσεις ενδέχεται να χρειαστεί να προβούν σε μειώσεις έως και 54%.
Και καθώς η κλιματική αλλαγή συνεχίζεται, ηγέτες και στελέχη κάνουν δημόσιες εκκλήσεις για κάτι που θα ήταν αδιανόητο μόλις πριν από λίγους μήνες.
Στη Γαλλία, οι διευθύνοντες σύμβουλοι τριών από τις μεγαλύτερες εταιρείες ενέργειας της χώρας παρακάλεσαν τους ανθρώπους να εξοικονομήσουν ενέργεια.
Ολλανδοί πολιτικοί προέτρεψαν τους πολίτες να κάνουν πιο σύντομα τα... ντους τους και να μειώσουν τη θέρμανση για να ξεπεράσουν την κρίση.
Οι τοπικές αρχές στη Γερμανία καταφεύγουν σε μέτρα, όπως η μείωση των φώτων των δρόμων και η μείωση της θερμοκρασίας στις υπαίθριες πισίνες, αφού η χώρα ενεργοποίησε μια προειδοποίηση έκτακτης ανάγκης στο δεύτερο στάδιο τον περασμένο μήνα.
Και ενώ οι νομοθέτες της ΕΕ επευφημούσαν την πρόοδο σε έναν νέο υποχρεωτικό κανονισμό για την παροχή φυσικού αερίου που θα απαιτούσε την πλήρωση της αποθήκευσης στο 80% μέχρι τον Νοέμβριο, οι πολιτικοί εξακολουθούν να τσακώνονται έντονα για το ποιος πληρώνει για το φυσικό αέριο — και ποιος έχει προτεραιότητα πρόσβασης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Η αποθήκευση
Τα τρέχοντα επίπεδα αποθήκευσης είναι στο 61,6%, σύμφωνα με δεδομένα σε πραγματικό χρόνο.
Όταν γεμίσει, η αποθήκευση του μπλοκ μπορεί να χωρέσει περίπου το ένα πέμπτο της ετήσιας κατανάλωσής της - αλλά οι εγκαταστάσεις δεν έχουν σχεδιαστεί για να μηδενίζονται και διαχέονται άνισα σε όλη την ήπειρο, καθιστώντας την ίση πρόσβαση σε μια κρίση κάθε άλλο παρά βέβαιη.
Μέχρι στιγμής, τουλάχιστον 10 χώρες της ΕΕ έχουν ενεργοποιήσει το πρώτο στάδιο «έγκαιρης προειδοποίησης» των σχεδίων έκτακτης ανάγκης τους, το οποίο οι Βρυξέλλες απαιτούν από τα μέλη να διαθέτουν από το 2017.
Εξαρτημένη σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο, η Γερμανία είναι η μόνη χώρα που ξεκίνησε το δεύτερο στάδιο.
Η ενεργοποίηση του τρίτου σταδίου θα επιτρέψει στο Βερολίνο να παρέμβει στην αγορά και να γίνει ο εθνικός συντονιστής ενεργειακού εφοδιασμού, καθορίζοντας ποιοι τομείς θα αποκοπούν πρώτοι.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι πολιτικοί πιθανότατα θα ξεκινούσαν αποκόπτοντας μη ουσιώδεις τομείς όπως ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας, ακολουθούμενοι από άλλες βιομηχανίες, μετά τις κοινωνικές υπηρεσίες και τέλος τη θέρμανση κατοικιών, σύμφωνα με τη Simone Tagliapietra, ανώτερη ενεργειακή αναλύτρια στο think tank Bruegel.
Ωστόσο, πολλοί φοβούνται ένα σενάριο «κάθε κράτος για τον εαυτό του» στο οποίο οι χώρες διατηρούν το φυσικό αέριο εντός των συνόρων τους.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει τις χώρες να συνάψουν εθελοντικές διασυνοριακές «συμφωνίες αλληλεγγύης» για να μοιράζονται φυσικό αέριο σε περιόδους ανάγκης.
Μόνο έξι τέτοιες συμφωνίες έχουν συναφθεί μέχρι στιγμής και «το θέμα είναι ότι μπορεί να μην είναι αρκετά ισχυρές», είπε η Tagliapietra, επειδή αυτές οι διμερείς συμφωνίες δεν έχουν μηχανισμό επιβολής.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών