Σχετικά Άρθρα
Οι αγορές ποντάρουν σε ιστορική αύξηση του επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 50 μ.β. ως το Δεκέμβριο
ΕΚΤ: Στην τελική ευθεία το νέο εργαλείο - Ήπιοι όροι για τον Νότο - Το επιτόκιο καταθέσεων στο 1,25% τον Μάρτιο 2023
Powell (Fed): Ο πληθωρισμός είναι υψηλός, άλλη μια «ασυνήθιστα μεγάλη» αύξηση επιτοκίου θα μπορούσε να κριθεί κατάλληλη
Το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης έχει υποστεί μια οδυνηρή δεκαετία αρνητικών επιτοκίων
Αλλά ακριβώς τη στιγμή που οι κεντρικές τράπεζες αρχίζουν επιτέλους να αναλαμβάνουν δράση, το πολυαναμενόμενο απροσδόκητο κέρδος για το κλάδο απειλείται από την επικείμενη ύφεση και τους φόβους ότι οι κυβερνήσεις καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα χρηματοδότησης των οικονομιών ενδέχεται να πλήξουν το τραπεζικό σύστημα με νέους φόρους, σύμφωνα με δημοσίευμα των Fiinincial Times το Σάββατο 30 Ιουλίου 2022.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια για πρώτη φορά από τον Σεπτέμβριο του 2011, κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, στο μηδέν.
Οι αλλαγές
Είχαν προηγηθεί πιο επιθετικές αυξήσεις στην Federal Reserve και την Τράπεζα της Αγγλίας σε μία προσπάθεια αναχαίτισης του πληθωρισμού που προβλέπεται σύντομα να ανέλθει σε διψήφιο αριθμό.
«Ο κόσμος θα πρέπει να ξαναμάθει την λειτουργία του τραπαζικου΄συστήματος», δήλωσε στους Financial Times ο διευθύνων σύμβουλος της UBS, Ralph Hamers.
«Η Ευρωζώνη βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος στα επιτόκια για οκτώ χρόνια, η Ελβετία βρίσκεται σε εδώ και επτά χρόνια, όπου οι άνθρωποι δεν εκτιμούσαν τις καταθέσεις, τους λογαριασμούς ταμιευτηρίου».
Οι τραπεζίτες «που εργάζονται σε εμάς τα τελευταία επτά χρόνια εδώ στην Ελβετία, δεν έχουν εργαστεί ποτέ για τράπεζα σε περιβάλλον θετικών επιτοκίων», πρόσθεσε.
Η χαμένη δεκαετία
Η παράλληλη εξέλιξη των ευεργετικών αυξήσεων των επιτοκίων και της επιζήμιας ανησυχίας των καταναλωτών και των επιχειρήσεων για την οικονομική ύφεση έχουν διχάσει τις απόψεις σχετικά με τις επιδόσεις των ευρωπαϊκών τραπεζών μετά από μια δεκαετία που είδε τα κέρδη τους να λιμνάζουν και τις τιμές των μετοχών τους να υποχωρούν δραματικά σε σχέση τις ομολόγους του των ΗΠΑ.
Ποντάρουν σε άνοδο
Πολλοί ποντάρουν σε άνοδο για πρώτη φορά εδώ και χρόνια.
Οι αυξήσεις επιτοκίων χαιρετίστηκαν ως ο παράγοντας που οδηγεί σε «αλλαγή παιχνιδιού» για τον κλάδο σημειώνει η αναλύτρια της Morgan Stanley, Magdalena Stoklosa.
Τα υψηλότερα βασικά επιτόκια σημαίνουν μεγαλύτερα κέρδη καθώς βελτιώνονται τα καθαρά έσοδα από τόκους (NII), ένα μέτρο της διαφοράς μεταξύ του τι πληρώνει μια τράπεζα για τις καταθέσεις και των χρεώσεων για δάνεια
«Πιστεύουμε ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων στην Ευρωζώνη είναι». . . ο μεγαλύτερος διαρθρωτικός καταλύτης για τις ευρωπαϊκές τράπεζες», δήλωσε η Stoklosa. Προβλέπει ότι οι τράπεζες με τις πλέον χαμηλές αποτιμήσεις «έχουν κουρσα ανόδου 52 %ανοδικά» σε σχέση με την τρέχουσα αποτίμηση στο χρηματιστήριο. 
Καταθέσεις και δανειακά χαρτοφυλάκια
Οσες τράπεζες έχουν μεγάλους ισολογισμούς και χαρτοφυλάκια δανείων θα επωφεληθούν περισσότερο.
Η HSBC, για παράδειγμα, έχει ένα παγκόσμιο πλεόνασμα καταθέσεων 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων και έχει υπολογίσει ότι μια άνοδος των επιτοκίων κατά 1 ποσοστιαία μονάδα θα αποφέρει επιπλέον 5 δισεκατομμύρια δολάρια ΝΙΙ ετησίως — που ισοδυναμεί με το ένα δέκατο των εσόδων των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων του περασμένου έτους.
Η Lloyds Bank εκτιμά ότι η αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά μία ποσοστιαία μονάδα προσθέτει £675 εκατομμύρια στα κέρδη της το πρώτο έτος
Επενδυτικές τράπεζες
Η αύξηση των επιτοκίων και η συνακόλουθη αστάθεια της αγοράς είναι επίσης κάλά νέα για τις επενδυτικές τράπεζες.
Η Barclays, η BNP Paribas και η Deutsche Bank έχουν έσοδα δισεκατομμυρίων μέσω των εμπορικών δραστηριοτήτων τους καθώς η δραστηριότητα των πελατών έχει αυξηθεί.
Την Πέμπτη 28 Ιουλίου, η Barclays δήλωσε ότι τα έσοδα από τις συναλλαγές σταθερού εισοδήματος αυξήθηκαν κατά 71% σε 1,5 δισ. στερλίνες το δεύτερο τρίμηνο.
Ομοίως, η Deutsche Bank ανέφερε τριμηνιαία άνοδο 32% και η Goldman Sachs ανακοίνωσε κέρδη 55% νωρίτερα μέσα στον μήνα.
«Είτε είστε διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων είτε εταιρεία, η μακροχρόνια τάση σταθερών επιτοκίων σημαίνει ότι πρέπει να αναδιαρθρώνετε το χαρτοφυλάκιό σας πιο συχνά, κάτι που έχει αποφέρει σημαντικά έσοδα σε εμάς και τον κλάδο», δήλωσε ο Ram Nayak, συνεπικεφαλής επενδυτικής τραπεζικής της Deutsche bank.
Το κακό παρελθόν
Τέτοια αισιοδοξία από αναλυτές και επενδυτές έχει να παρατηρηθεί εδώ και χρόνια.
Με αναιμικά κέρδη, σκάνδαλα και υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις, οι μεγάλες ευρωπαϊκές και βρετανικές τράπεζες διαπραγματεύονται πολύ κάτω από τη λογιστική αξία των περιουσιακών τους στοιχείων.
Λιγες εξ αυτών έχουν σταθερά απόδοση ιδίων κεφαλαίων μεγαλύτερη από 10%, που θεωρείται ως το ελάχιστο από τους επενδυτές. 
Ευάλωτες στον ανταγωνισμό
Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, η περιοχή άργησε να αναδιαρθρωθεί και έχει μείνει πολύ πίσω από τη Wall Street στην επενδυτική τραπεζική.
Η έλλειψη μετρητών για επενδύσεις στην τεχνολογία έχει αφήσει τις τράπεζες ευάλωτες στον ανταγωνισμό από νεοφυείς επιχειρήσεις fintech και μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Apple, η Google και η Amazon.
Ουδέτερη προοπτική από ζημιογόνο
Ωστόσο, το τέλος των ετών εξαιρετικά χαμηλών ή αρνητικών επιτοκίων «καθιστά τη βασική του δραστηριότητα από ζημιογόνο όσον αφορά τη προοπτική σε ουδέτερη», δήλωσε ο αναλυτής της Bank of America, Alastair Ryan.
Με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις για περαιτέρω αυξήσεις, η BofA αναμένει ότι εντός ενός έτους οι τράπεζες της ΕΕ θα παράγουν τα απαραίτητα επιπλέον 17 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα NII (καθάρα έσοδα απ τόκους) κάθε τρίμηνο.
Πίσω στη δεκαετία του 1970;
Όμως, ακόμη και όταν η αισιοδοξία αυξάνεται, ένα μεγάλο ερώτημα παραμένει αναπάντητο: ποιο μέρος από τα ηψηλότερα επιτόκια θα αντισταθμιστεί από τις μεγαλύτερες απώλειες δανείων.
Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν μια οξεία άνοδο του κόστους διαβίωσης και οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν την μικρότερες καταναλωτικές δαπάνες και επελαυνοντα πληθωρισμό αμέσως μετά τα παγκόσμια lockdown για τον Covid-19.
Ακόμη και με πιο αργή αυξηση του δανεισμό, αναμένουμε ότι το όφελος των επαναλαμβανόμενων εσόδων λόγω των υψηλότερων επιτοκίων θα υπερβεί σημαντικά τον εφάπαξ αντίκτυπο των υψηλότερων κεφαλαιακών προβλέψεων, , είπε ο Ryan της BofA.
Άλλοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι...
«Δεν είναι εύκολο να προβλέψουμε τον αντίκτυπο των κεφαλαιακών προβλέψεων και των πτωχεύσεων.
Η κατάσταση είναι σαν την περίοδο της πανδημίας.
Είναι κάτι εντελώς νέο, δεν το έχουμε ξαναζήσει από τη δεκαετία του 1970», δήλωσε ο Jérôme Legras, επικεφαλής έρευνας στην επενδυτική εταιρεία Axiom.
«Όταν κάτι είναι απρόβλεπτο, οι αγορές παρουσιάζουν έντονη αποστροφή κινδύνου».
Διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Capital Group οδήγησε σε sell off 7 δισ. ευρώ σε μετοχές ευρωπαϊκών τραπεζών φέτος, λόγω των φόβων ότι η οικονομία της περιοχής είχε δεχτεί πλήγμα και οι τράπεζες θα υποστούν τεράστιες απώλειες και αυξημένο κόστος λόγω του πληθωρισμού.
Οικονομικό και πολιτικό ρίσκο - Το σενάριο της ύφεσης
Οι οικονομικοί και πολιτικοί κίνδυνοι - όπως στην περίπτωση της Ιταλίας, όπου η παραίτηση του πρωθυπουργού Mario Draghi προκάλεσε κρίση η οποία εξαπλώθηκε στην αγορά κρατικών ομολόγων και στο τραπεζικό σύστημα - συνέχισαν να αυξάνονται.
«Η ύφεση τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη φαίνεται όλο και πιο πιθανή». . . [και] η ιστορία μας λέει ότι τα κέρδη του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα συνήθως πέφτουν κατά 50%», δήλωσε ο αναλυτής της Autonomous Stuart Graham.
«Η τρέχουσα πρόοπτική συντριπτικά πτωτική», πρόσθεσε.
«Οι επενδυτές βλέπουν πολλά πράγματα για τα οποία πρέπει να ανησυχούν - κυρίως μια ύφεση που οφείλεται στο φυσικό αέριο», αλλά και στο σενάριο στασιμοπληθωρισμού τύπου της δεκαετίας του 1970, επιβολής τραπεζικού φόρου κ.λπ. - και ελάχιστους, αν όχι καθόλου, θετικούς καταλύτες».
Ο δείκτης της απασχόλησης
«Ο δείκτης που έχει μεγαλύτερη σημασία για την ποιότητα των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων είναι η συνολική απασχόληση.
Πρέπει να δούμε πώς θα γίνει αυτό, αλλά εάν οι αγορές εργασίας συνεχίσουν να αντέχουν όπως αναμένουν οι οικονομολόγοι, η πιστωτική ποιότητα θα πρέπει να παραμείνει ανθεκτική», δήλωσε στους FT η εκτελεστική πρόεδρος της Santander, Ana Botín.
Επισφαλή δάνεια και αποταμιεύσεις
Η Barclays δεν πρόσθεσε επιπλέον αποθεματικά για την κάλυψη των επισφαλών δανείων στο Ηνωμένο Βασίλειο το δεύτερο τρίμηνο.
Η οικονομική διευθύντρια Anna Cross είπε στους FT ότι «οι πελάτες ενεργούν με πολύ ορθολογικό τρόπο», για παράδειγμα, αποπληρώνοντας τα υπόλοιπα των πιστωτικών καρτών τους γρήγορα.
«Βλέπουμε μια πραγματική συσσώρευση αποταμιεύσεων από τους καταναλωτές και τις εταιρείες και μια αποπληρωμή του μη εξασφαλισμένου χρέους, επομένως πηγαίνουν σε αυτό το περιβάλλον σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι πριν από την πανδημία», πρόσθεσε.
Ένα άλλο στέλεχος της βρετανικής τράπεζας είπε «δεν βλέπουμε ακόμη σημάδια πίεσης στο χαρτοφυλάκιό μας.
Το νωρίτερο είναι συνήθως μια αύξηση στους ανθρώπους που κάνουν ελάχιστες πληρωμές με πιστωτικές κάρτες, αλλά ενώ αυτό αυξάνεται λίγο, δεν έχει επιστρέψει στα προ της πανδημίας επίπεδα».
Νέα πακέτα στήριξης
Η Τράπεζα της Αγγλίας και η ΕΚΤ έχουν ήδηστείλει επιστολή στις τράπεζες προειδοποιώντας τις να μην συμπεριφέρονται σκληρά σε αναξιοπαθούντες πελάτες και ο κλάδος επιθυμεί να μην χάσει την καλή εικόνα που δημιούργησε κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid.
Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για πιο έκτακτη κρατική βοήθεια για όσους αγωνίζονται - όπως εισήχθη κατά τη διάρκεια της πανδημίας - η οποία θα μειώσει την έκθεση των τραπεζών σε χρεοκοπίες.
«Πιθανότατα θα υπάρξουν επιδοτήσεις σε επιχειρήσεις που παλεύουν από την ενεργειακή κρίση, εγγυημένα δάνεια κ.λπ.», δήλωσε ο Legras της Axiom.
«Πιστεύω ότι η αντίδραση του δημόσιου τομέα θα αποβεί χρήσιμη για τις τράπεζες».
Εύκολοι στόχοι
Ωστόσο, ένας ευρέως διαδεδομένος φόβος μεταξύ των τραπεζικών στελεχών είναι ότι τα υψηλότερα κέρδη θα δώσουν ιδέες για νέες επιβαρύνσεις.
Η Ισπανία έχει προτείνει έναν απροσδόκητο φόρο 4,8 % στις προμήθειες και τους τόκους, με σκοπό να ανακτήσει ορισμένα από τα οφέλη από τα υψηλότερα επιτόκια.
Όταν ανακοινώθηκε, εξαφάνισε δισεκατομμύρια από τις αποτιμήσεις των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας, όπως η Santander και η BBVA.
Η Ουγγαρία έχει φορολογήσει τις τράπεζές της ενώ η Πολωνία θέτει moratorium στις αποπληρωμές των στεγαστικών δανείων για να βοηθήσει αδύναμους
Οδός προς την καταστροφή…
«Οι τράπεζες είναι εύκολοι στόχοι και η προοπτική ακόμη περισσότερων φόρων είναι τρομερή για την αξιολόγηση των τραπεζών», δήλωσε ένας διαχειριστής hedge fund που ειδικεύεται στα ευρωπαϊκά χρηματοοικονομικά.
«Το να κατηγορείς μεγάλες εταιρείες είναι πάντα ένας αποδεδειγμένος δρόμος σε μια ύφεση για να αποκλίνεις από τις αποτυχίες πολιτικής της ίδιας της κυβέρνησης».
Ο Bruno Le Maire, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, δήλωσε στους FT σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο νέων φόρων το επόμενο έτος και ότι «το βάρος του πληθωρισμού πρέπει να κατανεμηθεί δίκαια μεταξύ του κράτους και των επιχειρήσεων».
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ήδη τόσο τραπεζικό τέλος όσο και προσαύξηση 3% του φόρου στα τραπεζικά κέρδη, πρόσφατα μειωμένα 8 τοις εκατό, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος αυτή να αυξηθεί εκ νέου εάν το Υπουργείο Οικονομικών χρειαστεί ρευστότητα.
Οι ρυθμιστικές αρχές κινούνται επίσης για να περικόψουν ένα άλλο πιθανό απροσδόκητο κέρδος που συνδέεται με τα επιτόκια.
Τα δάνεια της πανδημίας και τα κεφαλαιακά αποθέματα
Η ΕΚΤ εξετάζει πώς να βάλει χέρι σε δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον τραπεζικά κέρδη από το επιδοτούμενο πρόγραμμα δανεισμού 2,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο ξεκίνησε για να αποφευχθεί η πιστωτική κρίση κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Ορισμένοι αναλυτές είχαν υπολογίσει ότι οι τράπεζες θα μπορούσαν να κερδίσουν συλλογικά 24 δισ. ευρώ δίνοντας φθηνό χρέος στην κεντρική τράπεζα για να επωφεληθούν από τα τρέχοντα υψηλότερα επιτόκια.
Ωστόσο, ενώ εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με την κερδοφορία του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος, λίγοι ανησυχούν για τη φερεγγυότητά του.
Πρόσφατα stress tests δείχνουν ότι οι περισσότερες τράπεζες θα μπορούσαν να επωμιστούν ακόμη και ακραίες οικονομικές πιέσεις, καθώς αναγκάστηκα να αυξήσουν σηµαντικά τα κεφαλαιακά αποθέματα µετά την κρίση του 2008.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών