Τι λέει ο μετρ της realpolitik και ειδικός σε θέματα διεθνών σχέσεων John Mearsheimer
Από την «επανάσταση του Μαϊντάν» το 2014 και στη συνέχεια τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο 2022, έγινε η ακαδημαϊκή φωνή, για όλους όσοι εξέφραζαν αμφιβολίες για την ορθότητα των δυτικών πολιτικών απέναντι στη Ρωσία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι διάλεξή του το 2015 με τίτλο «Γιατί η Δύση φταίει για την Ουκρανία» έχει προβληθεί εκπληκτικά 28 εκατομμύρια φορές στο YouTube.
Το κεντρικό επιχείρημά του, ότι επεκτεινόμενο το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά και προσκαλώντας την Ουκρανία να ενταχθεί στη Δύση, η Δύση (και ιδιαίτερα οι Ηνωμένες Πολιτείες) δημιούργησαν μια αφόρητη κατάσταση για τον Vladimir Putin που αναπόφευκτα θα είχε ως αποτέλεσμα τη δράση της Ρωσίας για να «καταστραφεί» η Ουκρανία.
Οι επικριτές του τον καταγγέλλουν ως απολογητή του Putin.
Οι υποστηρικτές του, ωστόσο, πιστεύουν ότι η εισβολή ήταν απόδειξη ότι είχε δίκιο από τότε.
Δεν εισβάλλεις με 190.000 στρατιώτες - Στρατηγική περιορισμένου στόχου
Κληθείς σε συνέντευξή του στο Unherd να απαντήσει, εάν η Ρωσία φιλοδοξεί να κατακτήσει την Ουκρανία με μία ευρείας κλίμακας εισβολή απαντά:
«Οι Ρώσοι εισέβαλαν στην Ουκρανία με 190.000 στρατιώτες το πολύ.
Δεν έκαναν καμία προσπάθεια να κατακτήσουν όλη την Ουκρανία. Δεν πλησίασαν καν.
Δεν υπάρχει περίπτωση να είχαν κατακτήσει την Ουκρανία με 190.000 στρατιώτες. Και δεν είχαν τα στρατεύματα στην εφεδρεία για να το κάνουν αυτό.
Όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία, το 1939, εισέβαλαν με 1,5 εκατομμύριο στρατιώτες.
Αυτό είναι το μέγεθος στρατού που χρειάζεστε για να κατακτήσετε μια χώρα όπως η Ουκρανία, να την καταλάβετε και μετά να την ενσωματώσετε σε μια μεγάλη Ρωσία. Χρειάζεστε έναν τεράστιο στρατό.
Αυτή ήταν μια στρατηγική περιορισμένου στόχου».
Ποιος ήταν αυτός ο περιορισμένος στόχος ερωτάται ο καθηγητής;
«Αυτό που οι Ρώσοι είπαν ότι ήθελαν από την αρχή είναι μια ουδέτερη Ουκρανία.
Και αν δεν καταφέρουν να αποκτήσουν μια ουδέτερη Ουκρανία, αυτό που θα κάνουν είναι να δημιουργήσουν ένα δυσλειτουργικό κράτος...
Έχουν καταλάβει μια τεράστια έκταση στην Ανατολή, έχουν προσαρτήσει εκείνες τις περιφέρειες που είναι τώρα μέρος της Ρωσίας .
Και την ίδια στιγμή, καταστρέφουν την ουκρανική υποδομή.
Καταστρέφουν την ουκρανική οικονομία».
Ο Mearsheimer παραδέχεται ότι εξεπλάγη από τις κακές στρατιωτικές αποδόσεις των Ρώσων, αλλά αυτό δεν φαίνεται να επηρέασε την εκτίμησή του για την realpolitik.
Η μικρότερη δύναμη υπερτερεί της μεγαλύτερης, εν μέρει μέσω της καθαρής ηθικής πεποίθησης του λαού της πως υπερασπίζεται την πατρίδα του - απόδειξη, σίγουρα, του άυλου ηθικού στοιχείου που λείπει από την ψυχρή «ρεαλιστική» κοσμοθεωρία του καθηγητή;
«Η λέξη κλειδί εδώ είναι ο εθνικισμός», απαντά.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όταν οι Ρώσοι εισέβαλαν στην Ουκρανία, ο εθνικισμός ήρθε στο προσκήνιο και ο ουκρανικός εθνικισμός είναι ένας πολλαπλασιαστής δύναμης.
Δεν υπάρχει επίσης καμία αμφιβολία ότι ο εθνικισμός δεν είναι μέρος της ρεαλιστικής θεωρίας της διεθνούς πολιτικής που έχω, αλλά ο εθνικισμός είναι συνεπής με τον ρεαλισμό.
Εθνικισμός και ρεαλισμός ταιριάζουν.
Αλλά το σημείο που πρέπει να θυμάστε είναι ότι ο εθνικισμός παίζει επίσης στη ρωσική πλευρά.
Και όσο περνάει ο καιρός, και όσο περισσότερο οι Ρώσοι αισθάνονται ότι η Δύση στρέφει το βλέμμα της στη Ρωσία, και προσπαθεί όχι μόνο να νικήσει τη Ρωσία, αλλά και να βγάλει τη Ρωσία έξω από τις τάξεις των μεγάλων δυνάμεων, τόσο περισσότερο ο ρωσικός εθνικισμός θα κλιμακωθεί.
Μεγάλης διάρκειας πόλεμος
Θέλετε να είστε πολύ προσεκτικοί για να μην κρίνετε την έκβαση αυτού του πολέμου στη συγκεκριμένη συγκυρία.
Αυτός ο πόλεμος έχει πολύ καιρό μπροστά του και θα εξελιχθεί με τρόπους που είναι δύσκολο να προβλεφθούν.
Αλλά νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα στο τέλος να επικρατήσουν οι Ρώσοι».
Δεν υπάρχει ρεαλιστική συμφωνία
Ο Mearsheimer πιστεύει τώρα ότι η ευκαιρία για ειρήνη έχει χαθεί και ότι δεν υπάρχει ρεαλιστική συμφωνία που θα μπορούσε να επιτευχθεί στην Ουκρανία.
Η Ρωσία δεν θα παραδώσει τα κέρδη της στην Ανατολική Ουκρανία, ενώ η Δύση δεν μπορεί να ανεχθεί τη συνεχιζόμενη κατοχή τους.
Εν τω μεταξύ, μια ουδέτερη Ουκρανία είναι επίσης αδύνατη, καθώς η μόνη δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί αυτή την ουδετερότητα είναι οι ΗΠΑ, κάτι που φυσικά θα ήταν απαράδεκτο για τη Ρωσία.
Όπως λέει, συνοπτικά: «Δεν υπάρχουν ρεαλιστικές επιλογές είναι άσχημα τα πράγματα.
Πιστεύει ότι η κλιμάκωση είναι πιθανή και η πιθανότητα ενός πυρηνικού γεγονότος δεν είναι ασήμαντη.
Καταστροφική κλιμάκωση
Οι πιθανότητες καταστροφικής κλιμάκωσης παραμένουν ισχυρές, γι' αυτό και θεωρεί «ανόητη» την τρέχουσα ρητορική μεταξύ των δυτικών ηγετών για την ήττα της Ρωσίας.
Χαρακτηρίζει τους Βρετανούς «μαζορέτες της πολιτικής που ωθούν τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ισχυρότερη δράση.
«Νομίζω ότι οι Βρετανοί είναι εξαιρετικά ανόητοι, όπως και οι Πολωνοί, τα κράτη της Βαλτικής και οι Αμερικανοί». Εν τω μεταξύ, η Σουηδία και η Φινλανδία, με τις υποψηφιότητες για ένταξη στο ΝΑΤΟ, απλώς κάνουν την κατάσταση πιο επικίνδυνη. Η ιδέα ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να εισβάλει είτε στη Φινλανδία είτε στη Σουηδία είναι αποκύημα της φαντασίας της Δύσης και η συμμετοχή τους στο σύμφωνο ασφαλείας θα ενισχύσει την αίσθηση της Ρωσίας ότι περικυκλώνεται σκόπιμα.
Πιστεύει ότι οι αιτήσεις τους πρέπει να απορριφθούν και ότι κανείς δεν πρέπει να έχει το «δικαίωμα» να ενταχθεί σε ένα σύμφωνο ασφαλείας όπως το ΝΑΤΟ.
Η λογική του Mearsheimer δείχνει προς την ίδια κατεύθυνση: εάν δεν υπάρχει πλέον δυνατή συμφωνία ειρήνης στην Ουκρανία, το μόνο λογικό αποτέλεσμα είναι οι συνεχείς μάχες. Οι συνεχιζόμενες μάχες λογικά θα οδηγήσουν σε κλιμάκωση, ιδιαίτερα εάν η Ρωσία φαίνεται να χάνει. Και η κλιμάκωση μπορεί κάλλιστα να πάρει τελικά μια πυρηνική μορφή, οπότε μια πυρηνική σύγκρουση μεγάλης έντασης γίνεται πραγματική πιθανότητα. Ένα πιο θετικό τελικό αποτέλεσμα από αυτό, φυσικά, θα παραποιήσει τη θεωρία του και θα του αποδείξει ότι κάνει λάθος.
Ο καθηγητής ερωτάται, εάν η σύγκρουση στην Ουκρανία τελειώσει λιγότερο άσχημα - ίσως με τη Ρωσία να αποσύρεται, την η Ουκρανία να ενισχύεται και χωρίς πυρηνικό γεγονός - θα παραδεχτεί ότι έκανε λάθος;
«Φυσικά», λέει. Η Διεθνής Πολιτική λειτουργεί σε έναν κόσμο αυτού που θα ονόμαζα ριζική αβεβαιότητα, είναι πολύ δύσκολο να καταλάβεις πώς μοιάζει το μέλλον, είναι πολύ δύσκολο να κάνεις προβλέψεις… Υπάρχει πιθανότητα οι Ρώσοι να υποχωρήσουν κάποια στιγμή; Νομίζω ότι υπάρχει μια μικρή πιθανότητα.
Πιστεύω επίσης ότι υπάρχει μια μη ασήμαντη πιθανότητα αυτό να οδηγήσει σε πυρηνικό πόλεμο. Και όταν παντρεύετε τις συνέπειες του πυρηνικού πολέμου με την πιθανότητα, κατά τη γνώμη μου, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είστε εξαιρετικά προσεκτικοί.
Επιτρέψτε μου να το επεξηγήσω αυτό με αυτήν την αναλογία.
Αν έχω όπλο, και η κάννη έχει 100 θαλάμους, και έβαζα πέντε σφαίρες σε αυτήν την κάννη.
Και λέω θα πατήσω τη σκανδάλη και θα σου βάλω το όπλο στο κεφάλι. Αλλά μην ανησυχείς, υπάρχει μόνο 5% πιθανότητα να σε σκοτώσω…
Η ερώτηση που πρέπει να κάνεις στον εαυτό σου είναι, θα είσαι νευρικός; Θα φοβάσαι; …Ο
ι συνέπειες εδώ περιλαμβάνουν πυρηνικό πόλεμο», απαντά ο καθηγητής.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών