Mε colpo grosso Κίνα - Ρωσία πετούν τις ΗΠΑ έξω από τη Μέση Ανατολή – Στο «άρμα» τους και η Σαουδική Αραβία

Βήματα προς την Ευρασία κάνει αργά αλλά σταθερά η Σαουδική Αραβία, η οποία φαίνεται πως απεγκλωβίζεται από την αμερικανική σφαίρα επιρροής….
Η πρόσφατη συμφιλίωση με το Ιράν και τη Συρία, χώρες που είναι υπό την κινεζο-ρωσική καθοδήγηση, δηλώνουν του λόγου το αληθές.
Παράλληλα, οι ίδιοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προωθούν την πολιτική και οικονομική επιρροή του Πεκίνου και της Μόσχας στη Δυτική Ασία.
Ειδικότερα, στις 6 Μαρτίου 2023, Ιρανοί και Σαουδάραβες αξιωματούχοι πραγματοποίησαν συνάντηση στο Πεκίνο όπου συμφώνησαν να αποκαταστήσουν τις διμερείς σχέσεις. Η συμφωνία ήταν σημαντική όχι μόνο για την αμοιβαία αποκλιμάκωση των εντάσεων στη Δυτική Ασία, αλλά και για την αυξανόμενη σημασία της Σαουδικής Αραβίας στη διαδικασία της ευρασιατικής ολοκλήρωσης με επικεφαλής την Κίνα και τη Ρωσία.
Χαιρετίζοντας την κινεζική διαμεσολάβηση, το Βασίλειο έχει τοποθετηθεί ως ανεξάρτητος παράγοντας, ικανός να ανοίξει πόρτες για το Πεκίνο και τη Μόσχα σε μια περιοχή όπου παραδοσιακά επισκιάζονταν από μια μεγάλη αντίπαλο, τις ΗΠΑ.
Αυτή η κίνηση ενισχύει τη σημασία της Σαουδικής Αραβίας στο γεωπολιτικό τοπίο και εμβαθύνει τους δεσμούς της με το Πεκίνο και τη Μόσχα.

Διεκδίκηση αυτονομίας από τις ΗΠΑ

Για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της, η Σαουδική Αραβία ήταν σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή του Περσικού Κόλπου.
Ωστόσο, το στρατιωτικό τέλμα στο οποίο έχει περιπέσει ο πρίγκιπας διάδοχος Mohamed bin Salman (MbS) στην Υεμένη –μεταξύ άλλων– έβλαψε την αντίληψη της Ουάσιγκτον για το βασίλειο ως πηγή σταθερότητας και αξιόπιστο προκεχωρημένο φυλάκιο στην περιοχή.
Τα αισθήματα ήταν αμοιβαία, γεγονός το οποίο ανάγκασε τον MbS να αναζητήσει βοήθεια από άλλα έθνη προκειμένου μειωθούν οι πιέσεις που δεχόταν η χώρα στα σύνορά της.
Μεταξύ 2021 και 2022, το Ριάντ συμμετείχε σε αρκετούς γύρους διαλόγου με το Ιράν που φιλοξενήθηκαν στο Ιράκ, προκειμένου να εξασφαλίσει τη βοήθεια της Τεχεράνης και έτσι να αποτραπεί πιθανή επίθεση από την Υεμένη ή και το Ιράκ.
Αυτό που είναι αξιοσημείωτο για την Κίνα και τη Ρωσία είναι ότι ο MbS δεν χρησιμοποίησε τη διπλωματία ως μέσο για να αποκαταστήσει την παραδοσιακή κεντρική θέση των ΗΠΑ στις περιφερειακές πολιτικές και πολιτικές ασφαλείας του Βασιλείου.
Αντίθετα, έθεσε προσέφερε χείρα συνεργασίας στο Πεκίνο και στη Μόσχα, ενώ ταυτόχρονα σνόμπαρε την Ουάσιγκτον.
Για παράδειγμα, τον Οκτώβριο του 2022, η Σαουδική Αραβία συνεργάστηκε με τον εταίρο του ΟΠΕΚ + τη Ρωσία για να μειώσει την παραγωγή πετρελαίου, παραβιάζοντας τη συμφωνία που είχε κάνει με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Joe Biden κατά την επίσκεψη του τελευταίου τον Ιούλιο στην Τζέντα.
Ο MbS έστειλε τα μηνύματά επιφυλάσσοντας ένα πολύ μεγαλύτερο καλωσόρισμα στον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping τον περασμένο Δεκέμβριο, οπότε το Ριάντ φιλοξένησε την πρώτη Σύνοδο Κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας Κίνας-Κόλπου (ΣΣΚ).
Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να υπογράψει μια συμφωνία με το Ιράν μέσω Κίνας, χωρίς τη συμμετοχή της Ουάσιγκτον, ερμηνεύτηκε ως «μεσαίο δάχτυλο στον Bidne», σύμφωνα με τα λόγια του πρώην αναλυτή του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Aaron David Miller.
Ομοίως, η εξομάλυνση των σχέσεων του Ριάντ με τη Ρωσία με τη Συρία, της οποίας η κυβέρνηση εξακολουθεί να αντιτίθεται από τις ΗΠΑ, δείχνει επίσης την προθυμία της Σαουδικής Αραβίας να απομακρυνθεί από την παραδοσιακή φιλοαμερικανική της στάση.

Μετακίνηση προς τα ανατολικά

Για την Κίνα και τη Ρωσία, αυτές οι κινήσεις του MbS σηματοδοτούν κάτι περισσότερο από διπλωματικές νίκες επί των ΗΠΑ.
Αντιπροσωπεύουν την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας στις προσπάθειές της να αναδιαμορφώσουν τον γεωπολιτικό χάρτη στον Περσικό Κόλπο, όπου και οι δύο ευρασιατικές δυνάμεις κρατούσαν μέχρι τώρα χαμηλούς τόνους λόγω της επί δεκαετίες δυτικής κυριαρχίας.
Με τη διευκόλυνση της Σαουδικής Αραβίας, το Πεκίνο και η Μόσχα μπορούν πλέον να διεισδύσουν στον Περσικό Κόλπο και να τον χρησιμοποιήσουν ως προγεφύρωμα για να επεκτείνουν την επιρροή τους στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ασίας, προωθώντας τα σχέδιά τους για ευρασιατική ολοκλήρωση.
Η Κίνα, ειδικότερα, έχει πρωτοστατήσει σε αυτό το θέμα με τη φιλόδοξη Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI), ύψους πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Περσικός Κόλπος είναι ήδη ενσωματωμένος στο BRI χάρη στο αναπτυσσόμενο ενεργειακό εμπόριο Κίνας-ΣΣΚ και τις επενδύσεις της Κίνας σε βιομηχανικά πάρκα και λιμάνια σε όλο το ΣΣΚ.
Ωστόσο, οι συγκρούσεις και η αναταραχή στην υπόλοιπη Δυτική Ασία εγείρουν μέχρι στιγμής εμπόδια στην ικανότητα της Κίνας να πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις στην περιοχή.
Όπως σημειώθηκε σε μια ανάλυση του Μαρτίου 2022 για το Inside Arabia, η Κίνα θεωρεί τη σταθερότητα των οικονομικών της συμφερόντων στον Περσικό Κόλπο πολύ σημαντική για την επιτυχία των σχεδίων της και βλέπει τους δεσμούς της με τη Σαουδική Αραβία ως πρότυπο για τη σταθεροποίηση της ευρύτερης Δυτικής Ασίας υπό την BRI.
Για το σκοπό αυτό, έχει υποστηρίξει τις προσπάθειες επίλυσης συγκρούσεων υπό την ηγεσία του ΣΣΚ στην Υεμένη ενώ επίσης έχει προωθήσει την Πρωτοβουλία Πέντε Σημείων τον Μάρτιο του 2021, οικοδομώντας μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Ιράν-Σαουδικής Αραβίας είναι «σπουδαία νέα» για την Κίνα, αφού επιβεβαιώνει την ιδέα του Πεκίνου ότι οι συνεργασίες του στον Περσικό Κόλπο μπορούν να χρησιμεύσουν ως αφετηρία για προσπάθειες σταθεροποίησης σε ολόκληρη τη Δυτική Ασία• εξάλλου, η αντιπαλότητα της Τεχεράνης και του Ριάντ «έπαιξε» πολύ περισσότερο σε μέρη όπως η Υεμένη, ο Λίβανος, η Συρία, το Ιράκ και η Παλαιστίνη από ό,τι στον ίδιο τον Κόλπο.
Η Συμφωνία του Πεκίνου δεν ήταν μόνο μια θετική εξέλιξη για το BRI της Κίνας, αλλά και για τον Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) υπό τη Ρωσία.
Όπως ακριβώς η Μόσχα υποστηρίζει το BRI ως μέσο προώθησης της πολυπολικότητας και μείωσης της επιρροής των ΗΠΑ.

Ενίσχυση του SCO

Στις 29 Μαρτίου 2023, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να γίνει εταίρος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης (SCO), ενός ιδρύματος που ιδρύθηκε από την Κίνα για την προώθηση της πολυμερούς ασφάλειας και του διπλωματικού συντονισμού για περιφερειακά ζητήματα στην Ευρασία.
Η SCO περιλαμβάνει ήδη την Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία, το Πακιστάν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν, καλύπτοντας την άμεση ευρασιατική γειτονιά της Κίνας στην Κεντρική και Νότια Ασία καθώς και τη Ρωσία.
Με τη συνεχιζόμενη ένταξη του Ιράν ως πλήρους μέλος του SCO, η είσοδος της Σαουδικής Αραβίας ως εταίρου θα έφερνε δύο από τα πιο σημαντικά κράτη στη Δυτική Ασία στις τάξεις του οργανισμού.
Αυτό είναι το είδος της επέκτασης της ιδιότητας μέλους, του πεδίου εφαρμογής και της συνάφειας της SCO που επιδιώκεται από την Κίνα και επίσης τη Ρωσία.
Η Μόσχα θεωρούσε εδώ και καιρό τη SCO ιδανική πλατφόρμα για να παρουσιάσει ένα ενιαίο σινο-ρωσικό μέτωπο ενάντια στα συμφέροντα των ΗΠΑ, με πρώιμο παράδειγμα τη διακήρυξη της Συνόδου Κορυφής της Αστάνα τον Ιούλιο του 2005, που απαιτούσε την απόσυρση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας από την Κεντρική Ασία.
Έτσι, η επέκταση της εντολής του SCO στα ζητήματα της Δυτικής Ασίας προσφέρει στη Μόσχα την ευκαιρία να πιέσει για σινο-ρωσική συνεργασία κατά των ΗΠΑ στη Δυτική Ασία.

Οι νέοι ορίζοντες του Ριάντ στην Ευρασία

Αναμφισβήτητα, η κίνηση της Σαουδικής Αραβίας προς τη SCO είναι εξαιρετικά επωφελής τόσο για την Κίνα όσο και για τη Ρωσία.
Αποδεικνύοντας τη χρησιμότητά της στις προσπάθειες των τελευταίων για μια μεγαλύτερη, πιο διασυνδεδεμένη ευρασιατική κοινότητα, το βασίλειο θα επιδιώξει τους δικούς του σκοπούς στην Ευρασία.
Οι προσπάθειες των δημοκρατιών της Κεντρικής Ασίας να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες τους σε σχέση με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παρουσιάζουν προσοδοφόρες επενδυτικές ευκαιρίες στο Ριάντ.
Η κίνηση προς μια πιο διαφοροποιημένη εξωτερική πολιτική ήταν μια σχετικά ομαλή μετάβαση για τη Σαουδική Αραβία.
Παρά τη μεγάλη στρατιωτική του αποτυχία στην Υεμένη και τις συνακόλουθες ανησυχίες για την ασφάλεια, το βασίλειο κατάφερε να βρει νέους εταίρους.
Έτσι, αγκαλιάζοντας το ευρασιατικό παράδειγμα που προωθείται από την Κίνα και τη Ρωσία, η Σαουδική Αραβία είναι σε θέση να καλύψει τα κενά στα οποία είναι εκτεθειμένη η εξωτερική της πολιτική, μετά την κατάρρευση της στρατηγικής της σχέσης με την Ουάσιγκτον στην περιοχή.

www.bankingnews.gr