Στη μεγάλη πρόκληση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο Τούρκος πρόεδρος Erdogan στις προσεχείς προεδρικές εκλογές της 14ης Μαϊου αναφέρεται ανάλυση του Brad Pearce στο Ron Paul Institute, ο οποίος κάνει λόγο για μία αναμέτρηση εξαιρετικά αμφίρροπη.
Ο πρώτος γύρος των τουρκικών προεδρικών εκλογών διεξάγεται την Κυριακή 14 Μαΐου.
Οι βασικοί υποψήφιοι είναι ο επί μακρόν ηγέτης της Τουρκίας Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης [AKP] και ο Kemal Kilicdaroglu του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος [CHP], ο οποίος εκπροσωπεί έναν συνασπισμό έξι ομάδων της αντιπολίτευσης, γνωστό ως "Εθνική Συμμαχία" ή "Τραπέζι των Έξι".
Κανένας από τους δύο υποψηφίους δεν αναμένεται να κερδίσει πάνω από το 50% στον πρώτο γύρο και ο δεύτερος γύρος της 28ης Μαΐου είναι αμφίρροπος.
Το 2017 διεξήχθη δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση εντός της Τουρκίας, η οποία επέκτεινε σημαντικά την εξουσία της Προεδρίας, και αυτή είναι η πρώτη εκστρατεία επανεκλογής του Erdogan μετά τη θητεία του στη νέα εξουσιοδοτημένη θέση.
Η αντιπολίτευση θέλει να επιστρέψει την εξουσία στο κοινοβούλιο και να επιστρέψει σε μια πιο πλουραλιστική κυβέρνηση και κοινωνία με τρόπους όπως η αύξηση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Επιπλέον, ο Erdogan είναι περήφανα ισλαμιστής και ανατολίτης, ενώ ο Kilicdaroglu είναι κοσμικός που θέλει να δυτικοποιήσει τη χώρα και να επανεκκινήσει τη διαδικασία προσπάθειας ένταξης στην ΕΕ.
Στο επίκεντρο η οικονομία
Ωστόσο, αυτό που έχει γίνει πιο σημαντικό για τους Τούρκους είναι η οικονομία, όπου ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός προκαλεί καθημερινές αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών, όπως τα κρεμμύδια, τα οποία αποτελούν σημαντικό μέρος της τουρκικής κουζίνας.
Ο Erdogan έχει ακολουθήσει μια πολιτική χαμηλών επιτοκίων [αν και στα χαρτιά παραμένουν πολύ υψηλότερα από τις ΗΠΑ ή την Ευρώπη, αλλά είναι χαμηλότερα από τον πληθωρισμό, οπότε στην πράξη υπάρχουν επιτόκια κάτω του μηδενός]. Η οικονομική του πολιτική περιγράφεται ευρέως ως "ανορθόδοξη", ενώ ο Kilicdaroglu, λογιστής στο επάγγελμα, θα επέστρεφε τη χώρα σε πιο "συμβατικές" οικονομικές πολιτικές. Επιπλέον, η αντίδραση του Erdogan στον φονικό σεισμό στις αρχές Φεβρουαρίου έχει επικριθεί ευρέως, τόσο για την αργή ταχύτητα αντίδρασης όσο και για το γεγονός ότι η κυβέρνηση Erdogan υπήρξε χαλαρή όσον αφορά τη συμμόρφωση με τους οικοδομικούς κανονισμούς για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης.
Εξωτερική πολιτική
Ίσως το πιο σημαντικό για τον πλανήτη γενικότερα, είναι ότι Kilicdaroglu σκοπεύει να ακολουθήσει μια λιγότερο επιθετική εξωτερική πολιτική και να βελτιώσει τις σχέσεις με τους συμμάχους της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί σοβαρά τα τελευταία χρόνια.
Ταυτόχρονα, η οικονομική εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία και την Κίνα και τα βασικά συμφέροντα της εξωτερικής πολιτικής εγγυώνται ότι οποιοσδήποτε από τους δύο υποψηφίους θα ακολουθήσει κάποιες πολιτικές που δεν συνάδουν με τη Δύση.
Στηρίζουν Kilicdaroglu τα δυτικά ΜΜΕ
Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης είναι σταθερά στο πλευρό του Kilicdaroglu και προωθούν μια περίεργη ρητορική ότι οι εκλογές είναι άδικες, προφανώς για να προετοιμάσουν την άποψη ότι ο εκλεκτός τους θα έπρεπε να έχει κερδίσει τις εκλογές, είτε το κάνει είτε όχι. Αυτή είναι η πιο αμφιλεγόμενη εκλογική μάχη της καριέρας του Erdogan και ο ίδιος βγάζει στο τραπέζι όλα τα δυνατά του χαρτιά.
Πολλοί θεωρούν τις τουρκικές εκλογές τις πιο σημαντικές του 2023 και τα αποτελέσματα θα επηρεάσουν τις διεθνείς σχέσεις στην περιοχή και τον κόσμο για τα επόμενα χρόνια.
Κοσμικό ή ισλαμικό κράτος;
Αν και η Τουρκία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1952 για να προστατευτεί από τη Σοβιετική Ένωση, ακολούθησε κυρίως μια ανεξάρτητη, αν και κάπως ήπια πορεία. Αυτό ήταν απαραίτητο για να εξισορροπήσει τη θέση της μεταξύ Ανατολής και Δύσης και τον ρόλο της ως ελεγκτή των σημαντικών Τουρκικών Στενών που παρέχουν πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα. Η πολιτική και ο πολιτισμός της χώρας είχαν καθοριστεί από τον κοσμικό χαρακτήρα του Kemal για 80 χρόνια, όταν ο Erdogan ανέλαβε την εξουσία και έφερε όλο και περισσότερο το Ισλάμ στη δημόσια ζωή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι ο Atarurk απαγόρευσε στις γυναίκες σε κυβερνητικές θέσεις να φορούν ισλαμική μαντίλα, κάτι που το ΑΚΡ ανέτρεψε μετά από 90 χρόνια το 2013- ο Kilicdaroglu και το CHP -το κόμμα του Kemal - δήλωσαν ότι υποστηρίζουν το συνταγματικό δικαίωμα των γυναικών να φορούν μαντίλα στα κυβερνητικά ιδρύματα, δείχνοντας ότι η χώρα στο σύνολό της έχει απομακρυνθεί από τον στρατευμένο κοσμικό χαρακτήρα στα 20 χρόνια που ο Erdogan και το ΑΚΡ βρίσκονται στην εξουσία.
Ωστόσο, το κοσμικό κοινοβουλευτικό σύστημα που ίδρυσε ο Ataturk παραμένει δημοφιλές μεταξύ της μεγάλης τάξης των καλά μορφωμένων επαγγελματιών της Τουρκίας, οι οποίοι ηγούνται της αντιπολίτευσης. Ταυτόχρονα, ο ο Kilicdaroglu προσπάθησε να κάνει το CHP κάτι περισσότερο σαν ένα ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα αντί για ένα κόμμα των κοσμικών αστικών ελίτ.
Erdogan: Ο ισλαμιστής λαϊκιστής
Όταν ο Erdogan ανέλαβε για πρώτη φορά την εξουσία, θεωρήθηκε ως κάποιος με τον οποίο η Δύση θα μπορούσε να "συνεργαστεί".
Σε ένα άρθρο του στο Politico ο Christian Oliver γράφει: "Ο Erdogan είναι ένας από τους σημαντικότερους ανθρώπους που έχουν σχέση με την πολιτική.
Είναι πλέον εύκολο να ξεχάσουμε ότι ο Τούρκος κάποτε χαιρετίστηκε ως το υπόδειγμα ενός "μουσουλμάνου δημοκράτη", ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρότυπο για ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο... Τελικά, υπήρχε ένας αριστοτέχνης ταχυδακτυλουργός, ο οποίος μπορούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στον ισλαμισμό, την κοινοβουλευτική δημοκρατία, την προοδευτική κοινωνική πρόνοια, την ένταξη στο ΝΑΤΟ και τις μεταρρυθμίσεις με προσανατολισμό την ΕΕ.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο αρθρογράφος, «σίγουρα το είχα ξεχάσει αυτό, αν το ήξερα ποτέ εξ αρχής. Θυμόμουν ότι ήταν προτεραιότητα της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που ξεθώριαζε με τα χρόνια, μέχρι που η διαδικασία ανεστάλη λόγω των επιδόσεων της Τουρκίας στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης και άλλα τέτοια θέματα. Μετά την ανάληψη της εξουσίας ο Erdogan απέκτησε γρήγορα τη φήμη στη Δύση ότι ήταν δύσκολο να συνεργαστεί μαζί του, όταν δεν επέτρεψε τη στάθμευση αμερικανικών στρατευμάτων στο τουρκικό ή στο ιρακινό Κουρδιστάν κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ. Με την πάροδο των ετών ο Erdogan εδραίωσε την εξουσία, αρχικά μέσω ενός δημοψηφίσματος του 2010, το οποίο κατέστησε τον πρόεδρο άμεσα εκλεγμένο αντί να επιλέγεται από το Κοινοβούλιο. Ο Erdogan έγινε ο πρώτος άμεσα εκλεγμένος πρόεδρος της Τουρκίας το 2014. Στη συνέχεια, υπήρξε το δημοψήφισμα του 2017 που κατέστησε την Προεδρία, μία θέση με πολλές νομικές εξουσίες. Το 2016 υπήρξε απόπειρα πραξικοπήματος, που φέρεται να έγινε από υποστηρικτές του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν. Πολλοί ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι στην εκδοχή του καθεστώτος Erdogan σχετικά με το πραξικόπημα, με ορισμένους να υποστηρίζουν ότι ήταν εξ ολοκλήρου σκηνοθετημένο. Αυτό που είναι αναμφισβήτητο είναι ότι ο Erdogan χρησιμοποίησε την απόπειρα πραξικοπήματος για να απομακρύνει έναν τεράστιο αριθμό πολιτικών αντιπάλων- το δημοψήφισμα του 2017 πραγματοποιήθηκε υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης.
Kilicdaroglu: Ο κοσμικός φιλελεύθερος
Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Kemal Kilicdaroglu, είναι ό,τι δεν είναι ο Erdogan: συμβατικός, ευγενικός, επαγγελματίας και κοσμικός. Έχει ένα είδος ταπεινής καθηγητικής συμπεριφοράς σε αντίθεση με το ύφος του Erdogan.
Έχει περιγραφεί ως "ήπιος ομιλητής" και "χαμηλών τόνων".
Ένας διεθνής διπλωμάτης με εμπειρία στην Τουρκία, μιλώντας στο Time υπό τον όρο της ανωνυμίας, αποκάλεσε τον Kilicdaroglu, τον "αντι-Erdogan " και είπε ακόμη: "Υπάρχουν σημεία... που μια πιο γκρίζα προσωπικότητα είναι ακριβώς αυτό που θέλει ο κόσμος".
Αυτό σίγουρα μπορεί να ισχύει στην πολιτική, ειδικά αν το κοινό έχει κουραστεί από μια μεγάλη προσωπικότητα όπως ο Erdogan που κρατάει την εξουσία για πολλά χρόνια.
Ο Kemal Kilicdaroglu έχει το κατάλληλο όνομα: είναι ένας πιστός κεμαλιστής, ο οποίος θέλει να επιστρέψει την Τουρκία στην κοσμική κοινοβουλευτική δημοκρατία που οραματίστηκε ο ιδρυτής της Ataturk.
Δεσμεύεται να είναι λιγότερο ισχυρός πρόεδρος από τον Erdogan -κάπως ασυνήθιστο για έναν πολιτικό- και έχει δηλώσει ότι θα υπηρετήσει μόνο μία θητεία και στη συνέχεια θα αποσυρθεί για να περάσει χρόνο με τα εγγόνια του.
Λογιστής στο επάγγελμα, σκοπεύει να ακολουθήσει τις οικονομικές συμβουλές των ειδικών και σίγουρα δεν θα καθορίσει οικονομικές πολιτικές με βάση τις θρησκευτικές του απόψεις.
Έχει το μήνυμα, μιλώντας για τον πληθωρισμό και την επιστροφή σε ένα πιο πλουραλιστικό πολιτικό σύστημα.
Επιπλέον, θέλει να έχει πολύ πιο φιλικές προς το ΝΑΤΟ πολιτικές, αλλά οι δυτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι δεν θα κάνει τα "όνειρα της Δύσης πραγματικότητα".
Η πραγματικότητα είναι ότι αν και θα είναι πιο μετρημένος στο λόγο και τη συμπεριφορά του, πιθανότατα θα συνεχίσει να ακολουθεί μια σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, η οποία περιλαμβάνει την αντίσταση στο δυτικό καθεστώς κυρώσεων κατά της Ρωσίας, την άμεση εξομάλυνση των σχέσεων με τη Συρία και την προσπάθεια απέλασης των Σύρων προσφύγων από τη χώρα.
Αμφίρροπο το αποτέλεσμα
«Είναι μια σπάνια περίπτωση όπου οι εκλογές είναι τόσο κοντά που δεν μπορώκαν να καταλάβω ποιος νομίζω ότι μπορεί να κερδίσει. Μου είναι δύσκολο να πιστέψω ότι ο Erdogan μπορεί να χάσει, αλλά είναι απολύτως πιθανό», σημειώνει ο αρθρογράφος.
Συνήθως, ένας τέτοιος άνθρωπος επωφελείται από μια διχασμένη αντιπολίτευση, αλλά έχουν καταφέρει να ενωθούν. Φαίνεται ότι τα μικρά κόμματα που δεν συμμετείχαν στον συνασπισμό είναι πιο κοντά στην πλευρά του Εrdogan και έτσι είναι αυτός του οποίου η υποστήριξη είναι διασπασμένη, έστω και σε μικρό ποσοστό.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες συνιστώσες είναι ότι για όλα όσα έχουν ειπωθεί για το ότι η δημοκρατία της Τουρκίας έχει πρόβλημα, φαίνεται ότι όλοι περιμένουν μια έντιμη εκλογική διαδικασία, τουλάχιστον όσον αφορά την πραγματική ψηφοφορία και την καταμέτρηση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών