Νομισματικός πόλεμος: H κρίση χρέους στις ΗΠΑ επιταχύνει τα σχέδια των BRICS για αποδολαριοποίηση, σαρωτικές αλλαγές

Η σφοδρή πολιτική αντιπαράθεση στις ΗΠΑ για το όριο του χρέους επιταχύνει τις διαδικασίες «εκθρόνισης» του δολαρίου ως κύριου μέσου πραγματοποίησης των διεθνών συναλλαγών και ως βασικού αποθεματικού νομίσματος παγκοσμίως, καθώς επικρέμεται η απειλή για τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο όσον αφορά την εκδήλωση ενός πιστωτικού γεγονότος και από την άλλη απομειώνεται η οικονομική ισχύ της μέχρι πρότινος υπερδύναμης καθώς εισέρχεται σε μία περίοδο παρακμής.
Χαρακτηριστική την Παρασκευή 12 Μαΐου 2023, ο ιαπωνικός τηλεοπτικός σταθμός NHK ανέφερε ότι «το ζήτημα του ανώτατου ορίου χρέους των ΗΠΑ μπορεί να αναγκάσει τον Biden να ακυρώσει το ταξίδι του στην Ιαπωνία για τη σύνοδο κορυφής της G7».
Το δημοσίευμα ήρθε μετά από μια συνάντηση μεταξύ του Biden και των επικεφαλής των πολιτικών ομάδων του Κογκρέσου των ΗΠΑ για το ζήτημα του ανώτατου ορίου του χρέους που είχε προγραμματιστεί για την Παρασκευή (12/5) και αναβλήθηκε για την επόμενη εβδομάδα.
Ο Biden έχει ήδη δηλώσει ότι ενδέχεται να χρειαστεί να παραλείψει το ταξίδι εάν δεν επιτευχθεί έγκαιρα συμφωνία στο Κογκρέσο για την αύξηση του ορίου χρέους.
Χωρίς να αυξήσει το ανώτατο όριο του χρέους, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα μπορούσε να αθετήσει τις υποχρεώσεις της ήδη από την 1η Ιουνίου 2023.
Η σφοδρή πολιτική αντιπαράθεση των πολιτικών των ΗΠΑ σχετικά με το ζήτημα του ανώτατου ορίου χρέους δεν έφερε απλώς αβεβαιότητα στη σύνοδο κορυφής της G7, αλλά θα βλάψει επίσης την ηγεσία των ΗΠΑ εντός της G7 και πέρα από αυτήν, σχολιάζεται απο τα διαθνέ ΜΜΕ.
«Θα μπορούσε επίσης να υπονομεύσει την παγκόσμια οικονομική ισχύ των ΗΠΑ και να εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητά μας να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας εθνικής ασφάλειας», δήλωσε την Πέμπτη 11 Μαϊου η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Janet Yellen, ενώ συμμετείχε στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της G7 στην Ιαπωνία.

Η οικονομική παρακμή

Το δολάριο που κυριάρχησε στον κόσμο τουλάχιστον από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αντιμετωπίζει τώρα πολλαπλές απειλές λόγω της απόφασης των ΗΠΑ να επιβάλλουν μονομερώς κυρώσεις και να επηρεάζουν τις χρηματοοικονομικές εξελίξεις, καθώς και διατηρήσουν ιδεολογικό μονοπώλιο και εμποδίζουν την άνοδο της Κίνας ως της παγκόσμιας παραγωγικής βάσης.

Ρήξη ή ενσωμάτωση στο διεθνές οικονομικό σύστημα;

Ένα κύμα χρηματοπιστωτικών κρίσεων που αντιμετωπίζουν αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες (λόγω του ότι έχει αυξηθεί το κόστους εξυπηρέτησης του χρέους λόγω το οποίο είναι εκπερφρασμένο σε δολάρια) είναι ένας άλλος παράγοντας στα κράτη που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις.
Οι προκλήσεις εξακολουθούν να είναι πολλές για όσους αμφισβητούν την κυριαρχία των ΗΠΑ, με τους BRICS - την ομάδα της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής - να έχουν αποκτήσει ένα σημαντικό πολιτικό βάρος αλλά το ζήτημα είναι εάν θα μπορέσουν να ηγηθούν μιας παγκόσμιας επανάστασης...
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν, στη Ρωσία, έναν σημαντικό παγκόσμιο εξαγωγέα ενέργειας έχουν αναδείξει τη σημασία αποδέσμευσης από τα δολάριο.
Αυτό ήταν καταλύτης για να ηγηθούν οι BRICS σε μια «νομισματική ανταρσία» που θα μπορούσε να έχει στοιχεία ανατροπής όσο ποτέ άλλοτε.
Δύο από τα μέλη, η Κίνα και η Ινδία κατατάσσονται μεταξύ των πέντε κορυφαίων παγκόσμιων οικονομιών, η Βραζιλία κατατάσσεται στην όγδοη και η Ρωσία στην 11η, διαθέτει σημαντικό οικονομικό βάρος καθώς η ομάδα σχεδόν το ένα τέταρτο (25%) του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.

Η μεγαλύτερη πρόκληση

Ένας πρώην ειδικός σύμβουλος στο Συμβούλιο Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου του πρώην προέδρου Donald Trump, Joseph Sullivan, επισήμανε ότι ένα νόμισμα BRICS θα αποτελούσε μεγαλύτερη πρόκληση από τα μεμονωμένα νομίσματα, συμπεριλαμβανομένου του γιουάν.
«Θα ήταν σαν μια νέα ένωση όσων επιθυμούν μια ανατροπή των παγκόσμιων ισορροπιών ισχύος, τώρα συλλογικά ξεπερνούν όχι μόνο την ηγεμονική δύναμη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά ολόκληρο την ομάδα των G7 (την ομάδα των μεγάλων δυτικών οικονομιών )  μαζί», έγραψε στο περιοδικό, Foreign Policy.
Η Κίνα, ως η κορυφαία εμπορική χώρα στον κόσμο, έχει συμφέρον να εκδιώξει το δολάριο και η Ρωσία εξαναγκάζεται να το πράξει λόγω των κυρώσεων.
Μοχλός για τα άλλα τρία είναι οι εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία.
Οι BRICS επιδιώκουν να αυξήσουν τη χρήση των τοπικών νομισμάτων για το διμερές εμπόριο ως πρώτο βήμα προς τη διαμόρφωση ενός κοινού νομίσματος, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο στους BRICS της Νότιας Αφρικής Anil Sooklal, ο οποίος ηγείται της προετοιμασίας για τη σύνοδο κορυφής τον Ιούνιο.
Λαμβάνει επίσης αιτήματα ένταξης από διάφορες χώρες που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στο... αποδολαριοποιημένο εμπόριο.

Η νομισματική εξέγερση

Πολλά κράτη έχουν ενταχθεί στην ομάδα όσων αμφισβητούν την κυριαρχία του δολαρίου.
Το Ιράν με μια οικονομία αξιοσημείωτου μεγέθους ήταν από τα πρώτα που προχώρησε σε αποδολαριοποίηση τα τελευταία χρόνια καθώς αντιμετώπισε την επίθεση των κυρώσεων, ακόμη και όταν έπλασε λύσεις.
Η Γαλλία με ιστορία ως ευρωπαϊκή δύναμη είναι η τελευταία που εξαπέλυσε μια προειδοποιητική βολή, φαινομενικά προκαλώντας ρήγμα στο μέτωπο της Δύσης:
Μετά από επίσκεψη στην Κίνα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Emmanuel Macron είπε στο Politico ότι η Ευρώπη πρέπει να μειώσει την εξάρτησή της από το δολάριο όσον αφορά το εξαγωγικό της εμπόριο.
Αναγνωρίζοντας την άνοδο της ισχύος της Κίνας, πρόσθεσε ότι εάν αυξηθούν οι εντάσεις μεταξύ των «δύο υπερδυνάμεων» «η στρατηγική μας αυτονομία» θα διακυβευτεί «και θα γίνουμε υποτελείς».
Υπό τον Πρόεδρο t Lula Da Silva,, η Βραζιλία πιέζει περαιτέρω για την αποδολαριοποίηση του εμπορίου και τη μετάβαση στα εθνικά νομίσματα όσον αφορά τις διμερείς συναλλαγές.
Κατά τη διάρκεια μιας κρατικής επίσκεψης στην Κίνα, κατήγγειλε την κυριαρχία του δολαρίου και είπε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να βρουν μια εναλλακτική σε αυτήν.
Ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας Anwar Ibrahim πρότεινε τη δημιουργία ενός «Ασιατικού Νομισματικού Ταμείου», επίσης κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Κίνα, σύμφωνα με την China Daily.
Ο υπουργός Οικονομικών της Σαουδικής Αραβίας Mohammed Al-Jadaan, σημαντικός εξαγωγέας ενέργειας και επενδυτής, δήλωσε επίσης ότι η χώρα του θα είναι ανοιχτή σε αποδολαριοποιημένο εμπόριο.
Εν τω μεταξύ, χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα έχουν δημιουργήσει ψηφιακά νομίσματα που είναι ουσιαστικά ψηφιακές εκδόσεις των υπαρχόντων νομισμάτων τους – και, σε κάθε περίπτωση, σημαντικές διεθνείς συναλλαγές γίνονται ηλεκτρονικά.

Τα σενάρια

Έχουν σχεδιαστεί πολλά σενάρια για την ανάπτυξη ενός νομίσματος BRICS.
Ο Sooklal δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS ότι η μεγαλύτερη χρήση των εθνικών νομισμάτων από τις χώρες BRICS σε επενδύσεις και άλλες συναλλαγές αποτελεί επίσης προϋπόθεση για τη μετάβαση σε ένα κοινό νόμισμα.
Επισήμανε στο Bloomberg ότι στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου, οι ηγέτες των BRICS θα συζητήσουν τη διεύρυνση της ομάδας που έχει λάβει 13 επίσημες αιτήσεις για ένταξη και έξι έχουν προσεγγίσει ανεπίσημα - και αυτό θα δημιουργούσε ένα μεγαλύτερο μπλοκ για αποδολαριοποίηση, είτε αμοιβαία είτε μέσω διμερών μηχανισμών.
Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (NDB), η οποία είναι το αναπτυξιακό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα BRICS, απομακρύνεται από το δολάριο και σχεδιάζει να παρέχει το 30% των δανείων σε τοπικό νόμισμα, σύμφωνα με την πρόεδρό της Dilma Rousseff..
Η πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας είπε σε κινεζικό τηλεοπτικό σταθμό ότι χρησιμοποιώντας τοπικά νομίσματα θα τη βοηθούσαν να μειώσει τους συναλλαγματικούς κινδύνους, ενώ θα μείωνε την εξάρτηση από την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ο Pavel Knyazev, ο επιτετραμμένος της Ρωσίας στους BRICS σημείωσε σχετικά: «Συζητείται η πιθανότητα και οι προοπτικές δημιουργίας ενός κοινού ενιαίου νομίσματος που θα βασίζεται σε ένα καλάθι νομισμάτων των χωρών BRICS», σύμφωνα με το ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο RT.
Ο Αντιπρόεδρος της Ρωσικής Δούμας ή του κοινοβουλίου, Alexander Babakov, επισήμανε την ανάγκη να διαμορφωθεί ένα νέο νόμισμα BRICS που θα συνδεδεμένο με το χρυσό - και στη πορεία θα ανοίξει το δρόμο με άλλα αγαθά όπως οι σπάνιες γαίες, σύμφωνα με το BRICS Portal.
Ο Babakov θεώρησε επίσης επαναστατική την ιδέα ενός «ψηφιακού νομίσματος ή οποιασδήποτε άλλης θεμελιωδώς νέας μορφής νομίσματος στο εγγύς μέλλον» BRICS.

Οι επενδύσεις σε δολάρια και το εμπορικό έλλειμμα 

Υπάρχουν εμπόδια για τους αντιπάλους του δολαρίου, όπως το γεγονός ότι το αμερικανικό νόμισμα θεωρείται το πιο αξιόπιστο, με πολλές χώρες να επενδύουν σε κρατικούς τίτλους των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, η Κίνα διακρατά 859,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε τίτλους του αμερικανικού δημοσίου.
Η Ιαπωνία 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια και η Ινδία 232 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι οι ΗΠΑ είναι ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος για πολλές χώρες που παρουσιάζουν ελλείμματα μαζί τους, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας με 133 δισεκατομμύρια δολάρια εκ των οποίων οι εξαγωγές αντιπροσώπευαν 85,67 δισεκατομμύρια δολάρια και της Κίνας με 690,59 δισεκατομμύρια δολάρια με εξαγωγές 536,75 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όταν υπάρχουν μεγάλες ανισότητες στις διμερείς εμπορικές σχέσεις, θα ήταν δύσκολο για τις χώρες που αναμένουν μεγάλο πλεόνασμα σε ένα νόμισμα να διαφοροποιήσουν την νομισματική του πολιτική.
Αυτό ήταν ένας παράγοντας που η Ρωσία, σύμφωνα με το Reuters, σταμάτησε τη χρήση της ρουπίας στις διμερείς εμπορικές συναλαλγές.
Η Κίνα πραγματοποιεί εμπορικές συναλλαγές με πολλές χώρες σε γιουάν, κυρίως τη Ρωσία και τη Βραζιλία, με την Αργεντινή να λέει πρόσφατα ότι θα ακολουθήσει αυτή την πρακτική.
Ακόμη και το Μπαγκλαντές ότι θα πλήρωνε σε γιουάν προκειμενουν να κατασκευάσουν οι Κινέζοι πυρηνικό εργοστάσιο στη χώρα.
To χρέος των χωρών της ομάδας των BRICS

Οι κρίσιμες αποφάσεις της Ινδίας

Η κεντρική Τράπεζα της Ινδίας ανακοίνωσε ότι 18 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, της Γερμανίας, της Σιγκαπούρης και της Νέας Ζηλανδίας, θα είναι δυνατόν να πραγματοποιούν πληρωμές σε ρουπίες.
Η νέα εμπορική πολιτική της Ινδίας προωθεί το εμπόριο της ρουπίας με χώρες με ελλείψεις σε αποθέματα σε δολάρια ή νομισματικές κρίσεις.
Το ενεργειακό εμπόριο της Ινδίας με τη Ρωσία είναι ως επί το πλείστον σε δολάρια, αλλά μέρος αυτών είναι σε άλλα νομίσματα όπως το ντιρχάμ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ).
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ινδία φέρονται να βρίσκονται σε συνομιλίες για συναλλαγές σε ντιρχάμ και ρουπία.
Εκ των πραγμάτων, ένας γερουσιστής των ΗΠΑ έθεσε το ενδεχόμενο η Ινδία να «αναγκαστεί» να κάνει τη ρουπία το νόμισμα BRICS και προειδοποίησε ότι θα ήταν «προς το συμφέρον της Κίνας, όχι της Ινδίας», αλλά δεν έδωσε μια πηγή για τον ισχυρισμό. .
Αν συνέβαινε αυτό, ο Mark Green, ένας Ρεπουμπλικανός που ηγείται της Επιτροπής Εσωτερικής Ασφάλειας της Βουλής των Αντιπροσώπων και μετέχει στις Επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων επισήμανε στο Fox News: «Με τις Ηνωμένες Πολιτείες εκτός εικόνας, η Κίνα μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο της παγκόσμιας οικονομίας».
«Εάν η ρουπία γίνει το νόμισμα για το BRICS η αξία της θα αυξηθεί σημαντικά» μειώνοντας το κόστος των εισαγωγών και αυξάνοντας τις τιμές των εγχώριων προϊόντων», έγραψε.
«Αυτό θα ήταν κακό – πολύ κακό – για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Ινδίας», πρόσθεσε.

www.bankingnews.gr