Το INSTC θα μειώσει την εξάρτηση από τη διώρυγα του Σουέζ
Επί του παρόντος, δεν επικεντρώνονται στην παράκαμψη των κυρώσεων, αλλά στην εξεύρεση τρόπων με τους οποίους οι εμπορικές τους διαδρομές θα παραμείνουν ανεπηρέαστες από το όπλο των κυρώσεων.
Ο Διεθνής Διάδρομος Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC), 7.200 χιλιόμετρα θαλάσσιων οδών, σιδηροδρομικών συνδέσεων και δρόμων που συνδέουν τη Βομβάη με την Αγία Πετρούπολη, εξετάζεται από τη Μόσχα και την Τεχεράνη τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Ποια είναι τα οφέλη που προσδοκούν οι δύο χώρες μόλις ολοκληρωθεί το φιλόδοξο έργο;
Πρώτον, το INSTC θα μειώσει την εξάρτηση από τη διώρυγα του Σουέζ, η οποία είναι μια από τις πιο πολυσύχναστες ναυτιλιακές οδούς στον κόσμο και αντιπροσωπεύει περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου.
Ο Ιρανός πρόεδρος Ebrahim Raisi πιστεύει ότι ο διάδρομος "θα συμβάλει σημαντικά στη διαφοροποίηση των παγκόσμιων ροών κυκλοφορίας".
Δεύτερον, οι δύο χώρες θα μπορέσουν να ενισχύσουν την εμπορική τους θέση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τρίτον, οι δύο χώρες θα ξεφύγουν σταδιακά από το καθεστώς κυρώσεων, το οποίο θα καταστεί ανόητο.
Τέταρτον, ο χρόνος που απαιτείται για να φτάσουν τα εμπορεύματα από τη Βομβάη στη Μόσχα θα μειωθεί από 45 ημέρες σε 15 ημέρες.
Η συνδεσιμότητα μήκους 7.200 χιλιομέτρων εκτείνεται από τη βόρεια Ρωσία μέσω της Κασπίας Θάλασσας στο νότιο Ιράν για αποστολή μέσω των Στενών του Ορμούζ και στην Αραβική Θάλασσα ή στον Ινδικό Ωκεανό.
Υπενθυμίζεται ότι τον τελευταίο καιρό, σε ορισμένους διεθνείς κύκλους, διεξάγεται μια ιδιωτική συζήτηση για το πώς μπορεί να αμβλυνθεί και να καταστεί αναποτελεσματική η δαμόκλειος σπάθη των κυρώσεων.
Το αν το θέμα θα βρει ευρύτερο πεδίο συζητήσεων σε διάφορα επίπεδα του ΟΗΕ θα πρέπει να το παρακολουθήσουμε.
Η συζήτηση αφορά την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων.
Εξακολουθούν να αποτελούν ένα ζωτικό εργαλείο για την επιβολή οικονομικών περιορισμών.
Όμως το εγχείρημα δεν φαίνεται να έχει ομαλή πορεία.
Η πρωτοβουλία και η ορμή που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του σχεδίου δεν είναι ορατές στη Μόσχα ή την Τεχεράνη.
Δεν υπάρχει καμία γνωστή δέσμευση από κανέναν από τους τρεις μεγάλους εταίρους - Ρωσία, Ιράν και Ινδία - σχετικά με το χρηματοδοτικό μέρος του έργου. Ίσως η συνεννόηση θα μπορούσε να είναι ότι κάθε χώρα θα είναι υπεύθυνη για την κατασκευή του διαδρόμου εντός της επικράτειάς της.
Επενδύσεις
Στις 17 Μαΐου, όμως, ο πρόεδρος Putin υπέγραψε σύμβαση ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Ρασχτ - Αστραχάν.
Το έργο αυτό στο βόρειο Ιράν θα χρησιμεύσει ως κρίσιμη διαδρομή διαμετακόμισης εμπορευμάτων στο πλαίσιο του συστήματος INSTC. Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία θα επενδύσει στην κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών μήκους 162 χιλιομέτρων μεταξύ των ιρανικών πόλεων Rasht και Astrakhan.
Μια αξιοσημείωτη επιπλοκή σε αυτό το έργο είναι ότι διέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν και όχι από την Αρμενία. Ενώ η Ρωσία έχει φιλικές σχέσεις με την Αρμενία, το Ιράν δεν απολαμβάνει καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν λόγω της εγγύτητας του Αζερμπαϊτζάν με την Τουρκία, η οποία το προμήθευσε με στρατιωτικό υλικό, ιδίως τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας.
Η Αρμενία θα δυσαρεστηθεί με την πρόταση να περάσει το INSTC από το Αζερμπαϊτζάν.
Η Αρμενία μπορεί να επανεξετάσει τη φιλία της με τη Ρωσία εάν μείνει εκτός του εμπορικού διαδρόμου.
Η διέλευση του INSTC μέσω του Αζερμπαϊτζάν θα καταστήσει το Ιράν και τη Ρωσία σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένες από το Μπακού, που θεωρείται πιστός σύμμαχος της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ.
Σε μια τέτοια κατάσταση, η ένταση μεταξύ των δύο διακασπιακών κρατών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν θα παραμείνει υψηλή, με αβέβαιες συνέπειες για το έργο.
Η ένταση μεταξύ Μπακού και Ερεβάν μπορεί να μην παραμείνει περιορισμένη μόνο στη διαφορά του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Μπορεί να αφορά και την περιοχή του Νοτίου Καυκάσου. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό να εμφανιστούν γεωπολιτικές προκλήσεις και για τους δύο δρώντες, τη Μόσχα και την Τεχεράνη.
Αν και η Ρωσία υπέγραψε για 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Rasht-Astra, λαμβάνοντας υπόψη την παρατεταμένη εμπλοκή της Ρωσίας στον ουκρανικό πόλεμο, δεν μπορεί να φανταστεί κανείς καμία εγγύηση για την ολοκλήρωση του έργου.
Αν υποθέσουμε ότι ο ουκρανικός πόλεμος απειλεί τις ναυτιλιακές δραστηριότητες της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, το Κρεμλίνο θα αναγκαστεί να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις.
Το INSTC εξετάζεται από τη Μόσχα και την Τεχεράνη εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες.
Λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές επιπτώσεις και των δύο χωρών και την πολιτικά ασταθή κατάσταση, δεν είναι εύκολο να δεχτούμε ότι το έργο θα ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Μετά το πρόσφατο κίνημα κατά της χιτζάμπ, ο ισχυρισμός της Τεχεράνης περί δημοκρατίας αποδυναμώθηκε σημαντικά στα μάτια των τοπικών σχολιαστών. Η Τεχεράνη άφησε ελεύθερες τις μηχανές καταστολής και καταπίεσης εναντίον του λαού της.
Ποιο θα είναι το τέλος του θεοκρατικού καθεστώτος δεν μπορεί να προβλεφθεί από κανέναν.
Επιφυλακτική η Ρωσία
Οι Ευρωπαίοι εταίροι της Τεχεράνης είχαν ξεκινήσει την επανέναρξη της ιρανικής πυρηνικής συμφωνίας μετά την απόσυρσή της από τον Trump και είχε καταγραφεί κάποια πρόοδος.
Όμως η όλη άσκηση εγκαταλείφθηκε μετά την καταστολή του καθεστώτος των Αγιατολάχ στο κίνημα κατά της χιτζάμπ.
Ο ρόλος της Ρωσίας στην προώθηση της INSTC παραμένει επιφυλακτικός, λόγω της εμπλοκής της στον πόλεμο με την Ουκρανία που διαρκεί περισσότερο από ένα χρόνο.
Το ενδιαφέρον της Μόσχας για το σχέδιο θα μειωθεί εάν ο πόλεμος παραταθεί.
«Εν κατακλείδι, μπορούμε να πούμε ότι λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στο πεδίο, δεν νομίζουμε ότι η εναλλακτική λύση της διώρυγας του Σουέζ θα πρέπει να αναμένεται τόσο σύντομα.
Ακόμη και αν οι εργασίες για την κατασκευή του INSTC συνεχιστούν αδιάλειπτα, τα μέρη θα χρειαστούν τουλάχιστον πέντε χρόνια για να ολοκληρώσουν το έργο.
Οι ευθυγραμμίσεις αλλάζουν ταχύτατα στους σημερινούς καιρούς, και πέντε χρόνια είναι πάρα πολλά για να περιμένουμε και να το θεωρήσουμε ακόμη εφικτό».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών