Σε πληθωριστική «παγίδα» η Ευρωζώνη εξαιτίας του κόστους της «πράσινης μετάβασης» - Ενεργειακό σοκ και υψηλές τιμές απειλούν την οικονομία

Η εντολή (mandate) της Ευρωπαϊκής Kεντρικής Τράπεζας για τη σταθερότητα των τιμών βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με στόχο την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, επισημαίνει το Bloomberg σε ανάλυσή του.
Και παρότι το πρακτορείο δεν διάκειται αρνητικά όσον αφορά τη στρατηγική «πράσινης μετάβασης», η ανάδειξη των οικονομικών δεδομένων αποδεικνύει το παράδοξο και το αντιφατικό του εγχειρήματος – το οποίο απειλεί να οδηγήσει την οικονομία της Ευρωζώνης σε μια «πληθωριστική μέγγενη»
Η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα μπορεί να τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό, σύμφωνα ακόμη και από τις πλέον μετριοπαθείς - αλλά η αύξηση των επιτοκίων ως απάντηση σε αυτό θα μπορούσε να εμποδίσει τις επενδύσεις σε καθαρότερη ενέργεια.
Έτσι, η περιοριστική νομισματική πολιτική και οι προσπάθειες για να ανατιμετωπίσθεί η κλιματική αλλαγή  κινδυνεύουν να είναι δύο πλήρως αντικρουόμενοι στόχοι ρίχνοντας σκιά στην επικρατούσα φιλοσοφία για τη διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα του δείκτη τιμών καταναλαωτή τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.
Αυτό προμηνύει δύσκολες επιλογές για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η αύξηση του κόστους δανεισμού σημαίνει αύξηση του κόστους των επενδύσεων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο, εάν η κεντρική τράπεζα αποδεχθεί υψηλότερες τιμές καταναλωτή - μια προσέγγιση που παρουσιάστηκε κατά την αναθεώρηση της στρατηγικής της ΕΚΤ για το 2021 – κινδυνεύει να παραβεί την εντολή της.

Ο τετραγωνισμός του κύκλου...

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να…τετραγωνίσουν τον κύκλο ανανεώνοντας τα πλαίσια άσκησης νομισματικής πολιτικής για να ενσωματώσουν ένα μέχρι τώρα δυσάρεστο όραμα των περιβαλλοντικών ακτιβιστών που έχει ήδη αγκαλιάσει στην Ασία - τον «πράσινο» δανεισμό.
Κλιματικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως οι πυρκαγιές στον Καναδά και η ξηρασία της νότιας Ευρώπης υπογραμμίζουν το πρόβλημα, και όσο κι αν ανταποκρίνονται οι κεντρικοί τραπεζίτες, η μακρόπνοη προσέγγισή τους όσον αφορά τη πρασινη μετάβαση γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί.
Με την Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμευμένη να δημιουργήσει την πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο στον κόσμο έως το 2050, η περιοχή βρίσκεται στην πρωτοπορία της αντιμετώπισης του προβλήματος.

Η... πράσινη ανοδική ώθηση στον πληθωρισμό

«Εάν αποθαρρύνουν τις επενδύσεις, θα μπορούσε να είναι αντιπαραγωγικό για την ενεργειακή μετάβαση», δήλωσε ο Didier Borowski, επικεφαλής έρευνας μακροοικονομικής πολιτικής στην Amundi, η οποία διαχειρίζεται 2 τρισεκατομμύρια δολάρια και είναι ο μεγαλύτερος διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων της Ευρώπης.
«Υπάρχει μία περίπλοκη αλληλοσυσχέτιση μεταξύ των ενεργειών τους για την προαγωγή της πράσινης μετάβασης  και της εντολής τους για σταθερότητα των τιμών».
Ο επείγων χαρακτήρας της δράσης γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρος μέρα με τη μέρα, καθώς ο πλανήτης συνεχίζει να αντιμετωπίζει ανησυχητικά ακραία επίπεδα, από επίπεδα ρεκόρ πάγου στην Αρκτική έως υψηλές θερμοκρασίες στους ωκεανούς.
Η μετάβαση είναι πιθανό να βάλει φωτιά στον πληθωρισμό λόγω των επιπτώσεων που κυμαίνονται από του μεγαλύτερους φόρους άνθρακα έως τον τρόπο με τον οποίο οι τεχνολογίες υψηλών εκπομπών αντικαθίστανται από αρχικά πιο ακριβές αλλά πιο πράσινες εναλλακτικές λύσεις.
Οι σχετικές δαπάνες έφτασαν το ρεκόρ του 1,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων πέρυσι, σύμφωνα με το Bloomberg NEF, το οποίο υπολογίζει ότι θα χρειαστούν ετήσιες παγκόσμιες επενδύσεις περίπου 6,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να φτάσουν οι εκπομπές αερίων ρύπων στο «καθαρό μηδέν» έως το 2050.

Οι τιμές ενέργειας

Οι κεντρικές τράπεζες επηρεάζουν αυτό επειδή το κόστος του δανεισμού επηρεάζει τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας περισσότερο από τα ορυκτά καύσιμα, εισληαεν αναλύτρια Stephanie Muro.
Η ζήτηση για μέταλλα που επιτρέπουν τη μετατόπιση από τους υδρογονάνθρακες αναμένεται να εκτοξευθεί από 52 μεγατόνους σήμερα σε 242 μεγατόνους το 2050.
Η ζήτηση για λίθιο, ένα βασικό συστατικό των μπαταριών, είναι πιθανό να ξεπεράσει την προσφορά.
Ο πληθωρισμός της ευρωζώνης μπορεί να είναι έως και 0,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερος μέχρι το τέλος της δεκαετίας, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ομοίως, η Riksbank της Σουηδίας διαπίστωσε ότι οι τιμές της ενέργειας θα αυξηθούν κατά τη διάρκεια της μετάβασης, καθώς η σταδιακή κατάργηση των τεχνολογιών υψηλής έντασης άνθρακα συμπιέζει τη συνολική προσφορά και οι επενδύσεις σε νέες ενισχύουν τη ζήτηση.
«Σύμφωνα με τις αναλύσεις μας, η ενεργειακή μετάβαση συνεπάγεται υψηλότερες πληθωριστικές πιέσεις», δήλωσε η αξιωματούχος της Bundesbank, Sabine Mauderer, αντιπρόεδρος του Δικτύου για το Πράσινο Χρηματοπιστωτικό Σύστημα που θα ηγηθεί σύντομα αυτής της ομάδας νομισματικών και εποπτικών αρχών.
«Οι κεντρικοί τραπεζίτες πρέπει να εξετάσουν αυτή την εξέλιξη.
Ταυτόχρονα, η σταθερότητα των τιμών είναι η καλύτερη συμβολή που μπορούμε να έχουμε πρικειμένου να διασφαλίσουμε ότι η μετάβαση θα είναι επιτυχής».

Φυσικές καταστροφές

Η ίδια η κλιματική αλλαγή ωθεί ανοδικά τις τιμές καθώς οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες υπονομεύουν τα φυσικά συστήματα στα οποία στηρίζονται οι σύγχρονες οικονομίες, από τις ξηρασίες που καταστρέφουν τη γεωργία έως τις διακοπές στις αλυσίδες εφοδιασμού που προκαλούνται από τα ποτάμια που στερεύουν, όπως συνέβει το 202 τη Γερμανία.
Οι φυσικές καταστροφές θα έχουν «σημαντικές ανοδικές επιπτώσεις» στον πληθωρισμό, καθιστώντας  το έργο της ΕΚΤ όλο και πιο δύσκολό, έγραψαν οικονομολόγοι της SOAS στο Λονδίνο το 2021.
«Ο υψηλός  πληθωρισμός αυτή τη στιγμή οφείλεται ήδη στην κλιματική αλλαγή με τρόπο που προσωπικά τον βρίσκω πολύ τρομακτικό», δήλωσε ο Jens van ‘t Klooster, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.
Ενώ οι κεντρικές τράπεζες έχουν υιοθετήσει έναν ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, πολλές, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, αντιμετωπίζουν τις εντολές τους για τον πληθωρισμό ως τροχοπέδη σε αυτό.

Η προσαρμογή της νομισματικής πολιτικής

Ωστόσο, ο Borowski από την Amundi λέει ότι ενώ είναι ξεκάθαρο το καθήκον των υπευθύνων χάραξης νομισματικής  πολιτικής να ελέγχουν τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, τα νομισματικά καθεστώτα μπορεί να χρειαστεί να προσαρμοστούν και να είναι έτοιμα να επιτρέψουν κάποια αύξηση των τιμών που προέρχεται από τη μετάβαση.
«Οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν μπορούν απλώς να πουν,....καλά, αυτή η διαδικασία είναι πληθωριστική βραχυπρόθεσμα, θα αυξήσω τα επιτόκια», είπε, περιγράφοντας αυτή την απάντηση ως «αντιπαραγωγική».
Για να μην σχολιάσουμε ποια θα είναι η υποδοχή της αγοράς σε αυτήν...
Η ΕΚΤ ισχυρίστηκε ότι ο αντίκτυπος μιας ομαλής πράσινης μετάβασης στις πολιτικές της θα πρέπει να είναι περιορισμένος, ενώ προτείνει ορισμένες στρατηγικές αντιμετώπισης.
Περιλαμβάνουν την έμφαση σε δείκτες πληθωρισμού εξαιρουμένης της ενέργειας και τη στόχευση για τον έλεγχο του ΔΤΚ σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει μια απόκλιση που θα διαρκέσει δύο δεκαετίες, υπερβαίνοντας τις θητείες δύο προέδρων της ΕΚΤ.
Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Olivier Blanchard υποστηρίζει ότι μια τέτοια χρονική περίοδος είναι ακόμα απαγορευτική.
Υπέρμαχος της αύξησης του στόχου για τον πληθωρισμό, εκτιμά ότι η υπόθεση της κλιματικής αλλαγής δεν δικαιολογεί τέτοιες αλλαγές.
«Αυτό είναι απλώς ένα ζήτημα μετάβασης », είπε.
«Αν σκεφτόμαστε τις υψηλότερες πράσινες επενδύσεις ως έργο 10 ετών, 20 ετών, αυτό το ζήτημα =είναι δευτερεύον».

Η παραβίαση της εντολής για τον πληθωρισμό

Ενώ η ΕΚΤ έχει αποδειχθεί ανοιχτή στην εξέλιξη και υπόσχεται νέα αναθεώρηση στρατηγικής το 2025, οι αξιωματούχοι ανησυχούν για την απόκλιση από την εντολή τους, ιδίως σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού.
Για το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, Isabel Schnabel, τίποτα δεν πρέπει να επιτρέψει να αντικαταστήσει τη βασική της αποστολή, το έλεγχο της διακύμανσης των τιμών.
«Η καλύτερη συνεισφορά μας στην ενίσχυση των επενδύσεων —στην πράσινη μετάβαση αλλά και σε άλλους τομείς— είναι να επιστρέψουμε στη σταθερότητα των τιμών και να δημιουργήσουμε, όσο μπορούμε, ένα σταθερό μακροοικονομικό περιβάλλον», επισήμανε στο Bloomberg φέτος.
Ο Guntram Wolff, ο οποίος ηγείται του Γερμανικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων και συμβουλεύει τακτικά τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, συμφωνεί.
«Είναι δουλειά των υπουργείων Οικονομικών, των φορολογουμένων και των πολιτικών να μετριάσουν το κόστος και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», είπε.
«Δεν είναι δουλειά μιας κεντρικής τράπεζας να αποδέχεται υψηλότερο πληθωρισμό και να εμπλέκει ορισμένα μέρη της κοινωνίας πιο στενά στον περιορισμό του κόστους».
Οι πολιτικές εντάσεις είναι εμφανείς.
Η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας, η οποία είναι απρόθυμη να υιοθετήσει έναν ρόλο στη πράσθινη μετάβαση μετάβαση, αντιμετώπισε διαμαρτυρίες στη συνέλευση των μετόχων της τον Απρίλιο.
Η Πρόεδρος της ΕΚΤ Christin Lagarde προσπάθησε να δώσει προτεραιότητα στο θέμα και θα μπορούσε να νιώθει άβολα που η επίτευξη σταθερότητας τιμών θα μπορούσε να βλάψει τις επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση .

Και η λύση… Τα «πράσινα χρέη»…

Ο «πράσινος» δανεισμός προτείνεται ως λύση.. αλλά θα αποτελέσει δυναμίτη στα θεμέλια των οικονομιών
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που έχουν κατά νου τη «μεγάλη εικόνα» για τη οικονομία και τον.. εφιάλτη της υπερχρέωσης διστάζουν να επιδοτήσουν οποιονδήποτε μεμονωμένο τομέα της οικονομίας - η πολιτική μπορεί στην πραγματικότητα να είναι αυτοτροφοδοτούμενη για να υπηρετήσει το βασικό τους έργο.
Το NGFS εξέτασε επίσης στοχευμένες πιστωτικές πράξεις ως ένα εργαλείο που θα μπορούσαν να εξετάσουν οι κεντρικές τράπεζες.
Παρόμοια με τις προηγούμενες προσφορές της ΕΚΤ που έδιναν στις τράπεζες έκπτωση επιτοκίου εάν χρησιμοποιούσαν κεφάλαια για να επεκτείνουν την πίστωση, ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να παρέχει νέα δάνεια με μικρότερο κόστος εάν χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
«Η ιδέα δεν πρέπει να είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες ξεκινούν μόνες τους κάνοντας όλη αυτή την κλιματική πολιτική επειδή οι αιρετοί αξιωματούχοι δεν κάνουν πράγματα», είπε ο Klooster, βασικός υποστηρικτής του εργαλείου.
«Αλλά ίσως η διακοπή ορισμένων επενδύσεων που δεν ευθυγραμμίζονται πραγματικά με τη μετάβαση ή ίσως η προώθηση κάποιων επενδύσεων που για κάποιο λόγο δεν πραγματοποιούνται, θα πρέπει να είναι εντάξει».
Οι ασιατικές κεντρικές τράπεζες έχουν χρησιμοποιήσει τέτοια μέσα για λίγο για να στηρίξουν τη μετάβαση.
Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας έχει προσφέρει φθηνή χρηματοδότηση σε τράπεζες που δανείζουν σε εταιρείες που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών άνθρακα από τον Νοέμβριο του 2021.
Το ίδιο έτος, η Τράπεζα της Ιαπωνίας εισήγαγε το δικό της πρόγραμμα δανεισμού.
Η Lagarde έχει σηματοδοτήσει ότι είναι ανοιχτό στην ιδέα.
H Schnabel το ανέφερε επίσης για όταν υπάρχει περιθώριο να χαλαρώσει ξανά η πολιτική. Κανείς δεν το έχει συνδέσει με τη στόχευση για τον πληθωρισμό.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες που υποστηρίζονται από το κράτος θα μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά.
Αλλά ο «πράσινος» δανεισμός εμπίπτει επίσης στην αποστολή των κεντρικών τραπεζών για σταθερότητα των τιμών, καθώς περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα προκαλέσουν «σημαντική μείωση του πληθωρισμού», δήλωσε ο John Beirne, αντιπρόεδρος έρευνας στο Ινστιτούτο Asian Development Bank και πρώην οικονομολόγος της ΕΚΤ.
«Δεν νομίζω ότι πρέπει να εξηγήσουμε γιατί αυτού του είδους τα προγράμματα θα πραγματοποιούνται στο γενικό πλαίσιο της εντολής της κεντρικής τράπεζας», επισήμανε.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής άργησαν να συμφωνήσουν με αυτό, έχοντας επισημάνει εδώ και καιρό ότι είναι καθήκον της κυβέρνησης να αποφασίσει ποιες βιομηχανίες θα υποστηρίξει.
Αλλά ο πρώην επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας Mark Carney επιμένει ότι η στάση πρέπει να αλλάξει.
«Η κλιματική αλλαγή είναι μακροοικονομικά κρίσιμη», επισήμανε σε πρόσφατη ομιλία του.
«Η πολιτική για το κλίμα και ο ρυθμός της κλιματικής μετάβασης επηρεάζουν άμεσα την αποτελεσματικότητα των δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών», κατέληξε.

www.bankingnews.gr