Τελευταία Νέα
Διεθνή

H Ρωσία του Putin εγκαταλείπει τη Δύση και το δόγμα του Μεγάλου Πέτρου – Η πολιτική στην Αφρική που χειραφετεί τον Παγκόσμιο Νότο

H Ρωσία του Putin εγκαταλείπει τη Δύση και το δόγμα του Μεγάλου Πέτρου – Η πολιτική στην Αφρική που χειραφετεί τον Παγκόσμιο Νότο
Ο αγώνας μεταξύ των λεγόμενων «Σλαβόφιλων» και των φιλοδυτικών στη Ρωσία από το 19ο αιώνα κρίθηκε υπέρ των πρώτων – Η εφαρμογή του νέου δόγματος από το Κρεμβλίνο
Ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin έχει μιλήσει συχνά, όπως κάθε μεγάλος ηγέτης, για το πώς αισθάνεται τον ιστορικό του ρόλο.
Αυτό που έχει επιτύχει μετά την εκδήλωση της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης στην Ουκρανία είναι να οδηγήσει τη χώρα σε έναν βαθύ αναστοχασμό του ιστορικού της παρελθόντος – ενός παρελθόντος ιδιαίτερα πλούσιου σε αναθεωρήσεις του στρατηγικού προσανατολισμού της χώρας.
Το ιστορικό πεπρωμένο της Ρωσίας τη οδηγεί σε διαζύγιο (αν όχι σε άμεση αντιπαράθεση) με τη Δύση και στο καθήκον της ανάληψης της ηγεσίας από κοινού με τη Κίνα του Παγκόσμιου Νότου.
Χαρακτηριστικές είναι οι εντατικές διπλωματικές προσπάθειες προκειμένου να διαμορφωθούν ισχυροί διπλωματικοί δεσμοί με την Αφρική και την προσπάθεια της χειραφέτησης της ηπείρου από τη δυτική ηγεμονία.
Η σύνοδος κορυφής Ρωσίας - Αφρικής της περασμένης εβδομάδας στην Αγία Πετρούπολη ήταν ένα γεγονός ορόσημο στην αντίληψη και την πρακτική της εξωτερικής πολιτικής της Μόσχας.
Όχι τόσο γιατί έφερε στη χώρα δεκάδες Αφρικανούς ηγέτες και ανώτερους αξιωματούχους.
Στην πρώτη σύνοδο κορυφής, πριν από τέσσερα χρόνια στο Σότσι, συμμετείχαν ακόμη περισσότεροι αφρικανοί αρχηγοί κρατών.
Επίσης, δεν οφείλεται αποκλειστικά στο ότι η ατζέντα του επεκτάθηκε πέρα από τα οικονομικά και περιλάμβανε μια ανθρωπιστική διάσταση: αυτό είναι σημαντικό, αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Ουσιαστικά, η συνάντηση, με τη γραφειοκρατική προετοιμασία και την ευρεία δημόσια κάλυψη που έλαβε εντός της Ρωσίας, μαρτυρεί μια ριζική αλλαγή στην κοσμοθεωρία και τη θέση της Μόσχας απέναντι στην ανερχόμενη μη δυτική πλειοψηφία στη νέα παγκόσμια τάξη, όπως ορίζεται στην προσφάτως εγκριθείσα αντίληψη της εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου.
Η Αγία Πετρούπολη ιδρύθηκε από τον Μεγάλο Πέτρο στις αρχές του 18ου αιώνα ως «παράθυρο προς την Ευρώπη» και την περασμένη εβδομάδα, εξυπηρέτησε τον ίδιο σκοπό για την Αφρική.
Ο ευρωκεντρισμός, φυσικά, εξακολουθεί να είναι βαθιά ενσωματωμένος στη σκέψη και τις φιλοδοξίες της ρωσικής ελίτ.
Εντούτοις, η αποτυχία της μακρόχρονης της Ρωσίας για τη δυτική ολοκλήρωση στον απόηχο της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης έχει πλέον εξελιχθεί στον πόλεμο διά αντιπροσώπων κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
Αυτό έχει προκαλέσει μια ιστορική αλλαγή στον στρατηγικό προσανατολισμό της Μόσχας, συγκρίσιμη με την εποχή του Μεγάλου Πέτρου ως προς τη σημασία της, αν και σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση.
Για το ορατό μέλλον, το σύμπαν της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας θα παραμείνει χωρισμένο σε δύο μεγάλα μέρη: τους εχθρούς, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και της υπόλοιπης Αγγλοσαξονικής σφαιρας και του φίλους.
Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των δύο είναι η θέση καθε χώρας σε σχέση με το καθεστώς κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Russian foreign policy in Africa: Lessons from the 2023 Summit | ORF
Ο ρόλος της Αφρικής στην τρέχουσα γεωπολιτική συγκυρία

Η Αφρική, από αυτή την άποψη, βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στη σωστή πλευρά της Ιστορίας: 49 κράτη από τα 54 της ηπείρου εκπροσωπήθηκαν στην Αγία Πετρούπολη.
Είναι αλήθεια ότι μόνο 17 από αυτούς συμμετείχαν στο κορυφαίο επίπεδο.
Δεν είναι πλέον περίεργος και δύσπιστος παρατηρητής, καθώς κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής στο Σότσι πριν από τέσσερα χρόνια, η Δύση αυτή τη φορά κατέβαλε αποφασιστική προσπάθεια, συμβουλεύοντας, κοροϊδεύοντας ή απειλώντας τους Αφρικανούς ηγέτες να μην πάνε στη Ρωσία και να συναλλάσσονται απευθείας με τον Πρόεδρο Putin.
Στην πραγματικότητα, η πίεση της Δύσης είχε ένα μικρό αποτέλεσμα  (ο αριθμός των κορυφαίων ηγετών στην Αγία Πετρούπολη ήταν περίπου ο μισός από αυτόν που ήταν στο Σότσι), αλλά δεν κατάφερε να υπονομεύσει τη διοργάνωση.
Ό,τι χάθηκε αντισταθμίστηκε σε ένταση αλληλεπίδρασης όσον αφορά τις επιδιωκόμενες πολιτικές.
Ο χρόνος που επένδυσε προσωπικά ο Vladimir Putin στην εκδήλωση –που στην πραγματικότητα διήρκεσε τρεις μέρες παρά δύο– ήταν εντυπωσιακός και αξιοσημείωτος.

Οι αιτιάσεις της Δύσης για τις τιμές των τροφίμων

Η ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι δυτικές κατηγορίες για την ευθύνη της Ρωσίας για την άνοδο των τιμών των τροφίμων μετά την αποχώρηση της Μόσχας από τη συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα (ενώ βολικά αγνοούν το γεγονός ότι οι υποσχέσεις προς τη Μόσχα για τερματισμό του δυτικού αποκλεισμού των ρωσικών γεωργικών εξαγωγών δεν τηρήθηκαν ποτέ) έκανε το Κρεμλίνο να απαντήσει όχι μόνο με λόγια αλλά με έργα.
Στη σύνοδο κορυφής, ο Putin όχι μόνο υποσχέθηκε να παραδώσει δωρεάν σιτηρά σε πέντε από τα φτωχότερα έθνη της Αφρικής, αλλά ανακοίνωσε σχέδια για επέκταση της εμπορικής ναυτιλίας και για την κατασκευή δικτύων logistics δια θαλάσσης και αέρος που θα συνδέουν τη Ρωσία με την Αφρική, τη δημιουργία κόμβου στην Αφρική για το ρωσικό εμπόριο και να επεκτείνει το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές τροφίμων από τα κράτη της ηπείρου.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση της δυτικής προπαγάνδας, η Μόσχα σχεδιάζει μια σημαντική επέκταση της παρουσίας των ρωσικών μέσων ενημέρωσης στην ήπειρο.
Η ιδέα είναι ότι οι Ρώσοι και οι Αφρικανοί πρέπει να έχουν τα μέσα να μάθουν ο ένας για τον άλλον άμεσα, παρά μέσω μη ουδέτερων μεσαζόντων στο Λονδίνο, το Παρίσι ή τη Νέα Υόρκη.
Isolated from West, Russia looks to Africa as land of opportunity -  CSMonitor.com
Η Σοβιετική κληρονομιά

Η Ρωσία βεβαίως έχει πολλή δουλειά να κάνει
Έχοντας εγκαταλείψει την πλούσια κληρονομιά της Σοβιετικής Ένωσης στην Αφρική στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Μόσχα αντιμετωπίζει ισχυρό ανταγωνισμό εκεί.
Σε σύγκριση με το εμπόριο της Κίνας στην Αφρική (280 δισεκατομμύρια δολάρια) ή των ΗΠΑ  (60 δισεκατομμύρια δολάρια), το εμπόριο της Ρωσίας είναι 18 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, η Μόσχα μπορεί να τα πάει πολύ καλύτερα.
Η σύνοδος κορυφής στην Αγία Πετρούπολη επικεντρώθηκε σε διάφορους τομείς, από την επισιτιστική ασφάλεια έως την υγειονομική περίθαλψη και τα φάρμακα μέχρι την πυρηνική ενέργεια και την παροχή βοήθειας στην ασφάλεια.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η εκπαίδευση και η πληροφορική.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Πανεπιστήμιο Lumumba της Μόσχας ήταν η ναυαρχίδα για την εκπαίδευση Αφρικανών επαγγελματιών στη Ρωσία.
Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, έχασε μεγάλο μέρος της αίγλης του.
Αλλά αυτό αλλάζει τώρα και ο αριθμός των υποτροφιών για τους Αφρικανούς για σπουδές στη Ρωσία τριπλασιάζεται και πολλά ρωσικά πανεπιστήμια ενθαρρύνονται να αναζητήσουν εταίρους συνεργασίας στην Αφρική.
Πρόσφατα, η Ρωσία σημείωσε τεράστια πρόοδο όσον αφορά τη διάθεση του Διαδικτύου σε ολόκληρη την τεράστια επικράτειά της και τη μετατροπή της Μόσχας σε μία από τις πιο προηγμένες μητροπολιτικές περιοχές του κόσμου όσον αφορά τη δημόσια πρόσβαση Wi-Fi.

Το ανερχόμενο κύμα της Νέας Τάξης Πραγμάτων

Το αναζωογονημένο ενδιαφέρον της Ρωσίας για την Αφρική είναι στρατηγικό και όχι τακτικό.
Ξεπερνά κατά πολύ τα σημαντικά τρέχοντα ζητήματα της οικονομικής, ασφάλειας και τεχνολογικής συνεργασίας.
Φτάνει επίσης πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία –ο οποίος αναπόφευκτα συζητήθηκε και στην Αγία Πετρούπολη– επιτρέποντας στον Putin να εξηγήσει το σκεπτικό του να ενεργεί με τον τρόπο που έχει και να διατυπώσει τις απόψεις του για τους τρόπους ειρηνικής διευθέτησης της κρίσης .
Με πιο στρατηγικούς όρους, οι Ρώσοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βλέπουν ολοένα και περισσότερο την Αφρική – μαζί με την Ασία και τη Λατινική Αμερική – ως μέρος του ανερχόμενου κύματος που θα βοηθήσει στην αντικατάσταση της τρέχουσας παγκόσμιας τάξης που κυριαρχείται από τη Δύση με ένα πιο διαφοροποιημένο οικοδόμημα που βασίζεται σε διάφορους πολιτισμούς.
Μερικοί Ρώσοι ισχυρίζονται ότι έχουν μια ήπειρο φίλων στην Αφρική.
Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό όσον αφορά τα λαϊκά αισθήματα.
Πράγματι, η Ρωσία –σε αντίθεση με τις δυτικές χώρες– είναι άψογη από την αποικιακή και νεο-αποικιακή εκμετάλλευση της ηπείρου.
Τον 20ό αιώνα, παρείχε πραγματικά στρατιωτική βοήθεια σε μια σειρά από εθνικά απελευθερωτικά κινήματα και υποστήριξε οικονομικά πολλά από τα πρόσφατα ανεξάρτητα κράτη της Αφρικής μέσω έργων υποδομής.
Εκπαίδευσε χιλιάδες γιατρούς, μηχανικούς και δασκάλους, ωστόσο η πολιτική πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη από αυτό.
Οι ΗΠΑ και οι πρώην αποικιακές δυνάμεις Γαλλία, Βρετανία και άλλες –για να μην ξεχνάμε τη Γερμανία– βλέπουν την ήπειρο ουσιαστικά ως βάση της αγοράς και των πόρων τους και θα επιδιώξουν να προστατεύσουν την οικονομική κυριαρχία και την πολιτική τους επιρροή.
Θα κάνουν την πρόοδο της Ρωσίας στην Αφρική όσο το δυνατόν πιο δύσκολη.

Αντιμέτωπη με αυτήν την αντίθεση, η Μόσχα θα πρέπει να αποφύγει να πέσει στον πειρασμό να ανταγωνιστεί άλλες δυνάμεις, όπως την Κίνα, για σφαίρες επιρροής.
Χρειάζεται να καθοδηγείται από το εθνικό της συμφέρον, το οποίο έγκειται στην επέκταση της συνολικής συνεργασίας με τους Αφρικανούς εταίρους, καθώς και από τη φιλοδοξία της για μια νέα, πιο δίκαιη, μη δυτικοκεντρική παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Η δεύτερη σύνοδος κορυφής Ρωσίας-Αφρικής, παρά τις πολυπλοκότητες και τις περιπλοκές που συνάντησε στο δρόμο προς την Αγία Πετρούπολη, στέφθηκε με επιτυχία.
Ωστόσο, αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι η αλλαγή παραδείγματος στη ρωσική γεωπολιτική σκέψη και δράση προς την Αφρική, η οποία μετατρέπει τα πρώην «εξωτικά» κράτη σε κανονικούς και πολύτιμους εταίρους.
Russia's African coup strategy - Microsoft On the Issues
www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης