Το χάσμα των κυρώσεων είναι εμβληματικό των ευρύτερων ελαττωμάτων που έχουν διαβρώσει την προσπάθεια της ΕΕ να ανακόψει τα δισεκατομμύρια που κερδίζει η Ρωσία από τις εξαγωγές ενέργειας
Στις αρχές Αυγούστου, Βούλγαροι αξιωματούχοι εντόπισαν κάτι για το οποίο δεν ήταν σίγουροι ότι ήταν νόμιμο.
Βαρέλια ρωσικού πετρελαίου έφταναν στη χώρα με τιμή πάνω από το όριο των 60 δολαρίων που είχαν οριοθετήσει οι σύμμαχοι για να αποσπάσουν τη Μόσχα από κρίσιμα έσοδα για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η Βουλγαρία βρισκόταν σε ασυνήθιστη θέση μεταξύ των εταίρων της.
Της είχε δοθεί εξαίρεση από τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύουν τις περισσότερες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, φαινομενικά για να διασφαλιστεί ότι η χώρα δεν θα αντιμετωπίσει έντονες ελλείψεις ενέργειας, παρόλο που η ευρύτερη πολιτική της ΕΕ στόχευε να συντρίψει την κύρια αρτηρία μετρητών της Ρωσίας μετά την επίθεση στο Κίεβο.
Θα μπορούσε όμως η Βουλγαρία να εισάγει ρωσικό πετρέλαιο εάν ήταν πάνω από το ανώτατο όριο τιμής;
Οι τελωνειακοί υπάλληλοι στη Σόφια ήθελαν να μάθουν με βεβαιότητα, έτσι επικοινώνησαν με αξιωματούχους της ΕΕ ζητώντας «διευκρίνιση», σύμφωνα με πληροφορίες του POLITICO.
Η απάντηση: Αφήστε το να μπει.
«Το αργό πετρέλαιο που εισάγεται με βάση αυτές τις παρεκκλίσεις δεν χρειάζεται να είναι στα 60 δολάρια ή κάτω από το βαρέλι», ανέφερε η απάντηση της ΕΕ.
Με το πράσινο φως αυτό, η Βουλγαρία προχώρησε σε εισαγωγές ρωσικού αργού πάνω από το ανώτατο όριο τιμών από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τελωνειακά στοιχεία που είδε το Politico.
Η αξία των αποστολών εκτιμάται σε 640 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με υπολογισμούς της δεξαμενής σκέψης του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA).
Τα μετρητά πήγαν σε ρωσικές ενεργειακές εταιρείες, οι οποίες πληρώνουν τους φόρους βοηθώντας να γεμίσει το πολεμικό σεντούκι του Κρεμλίνου.
Χάσμα στις κυρώσεις
Το χάσμα των κυρώσεων είναι εμβληματικό των ευρύτερων ελαττωμάτων που έχουν διαβρώσει την προσπάθεια της ΕΕ να ανακόψει τα δισεκατομμύρια που κερδίζει η Ρωσία από τις εξαγωγές ενέργειας, σχολιάζει το Politico.
Περίπου ένα χρόνο μετά την υιοθέτηση των αρχικών κυρώσεων, τα νομικά κενά συνδυάστηκαν με την κακή επιβολή και το παράλληλο εμπόριο που ξεφυτρώνει για να διατηρήσει τη ροή των εσόδων της Μόσχας από ορυκτά καύσιμα και να τροφοδοτήσει σχεδόν το ήμισυ του διψασμένου για πόλεμο προϋπολογισμό του Vladimir Putin.
Το ρωσικό πετρέλαιο είναι πιθανό να τελειώσει ως καύσιμο στην Ευρώπη μέσω νέων δρομολογίων.
Η επιβολή σε όλη την ήπειρο είναι διάσπαρτη και βασίζεται σε ασυνεπή δεδομένα.
Και μια εντελώς νέα «μαύρη αγορά» έχει ξεπηδήσει για να ασφαλίσει, να στείλει και να κρύψει τα καύσιμα της Ρωσίας καθώς ταξιδεύει στον κόσμο.
Οι κυρώσεις, με άλλα λόγια, έχουν καθυστερήσει.
Τα κέρδη της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου έχουν μειωθεί μόλις 14% από την επιβολή των περιορισμών.
Και τον Οκτώβριο, τα έσοδα της Ρωσίας από ορυκτά καύσιμα έφθασαν σε υψηλό 18 μηνών.
Φαίνεται επίσης ότι η ΕΕ έχει ξεμείνει από τα χέρια για να κάνει πολλά γι' αυτό.
Το τελευταίο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ, που πρόκειται να οριστικοποιηθεί στη σύνοδο κορυφής των ηγετών αυτή την εβδομάδα, επικεντρώνεται κυρίως σε διοικητικές τροποποιήσεις που οι ειδικοί λένε ότι δεν θα κάνουν λίγα για να περιορίσουν την ευρεία φοροδιαφυγή.
Απουσιάζουν οι προσπάθειες για περαιτέρω πτώση του επιπέδου του ανώτατου ορίου της τιμής του πετρελαίου.
«Ολόκληρος ο μηχανισμός κυρώσεων λειτουργεί μόνο εάν συνεχίσετε να υιοθετείτε σε τακτική βάση αποφάσεις που κλείνουν τα κενά και επιβάλλουν νέες κυρώσεις», δήλωσε στο POLITICO ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Dmytro Kuleba.
«Κάθε δρων στον κόσμο έχει την ικανότητα να προσαρμοστεί».
Η βουλγαρική εποπτεία
Ο λόγος πίσω από το παραθυράκι του ανώτατου ορίου τιμών της Βουλγαρίας είναι αναμφισβήτητα μια γραφική παράβλεψη.
Όταν η ΕΕ ενέκρινε το ανώτατο όριο τιμών των χωρών της G7, οι αξιωματούχοι απαγόρευσαν ρητά στις ναυτιλιακές και ασφαλιστικές εταιρείες της ΕΕ να διακινούν ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το όριο των 60 δολαρίων σε χώρες εκτός ΕΕ.
Ο στόχος ήταν να συμπιέσει τα έσοδα του Κρεμλίνου διατηρώντας παράλληλα σταθερές τις παγκόσμιες ροές πετρελαίου.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι δεν σκέφτηκαν ποτέ να επιβάλουν παρόμοιους κανόνες στις αποστολές σε χώρες της ΕΕ, εν μέρει επειδή οι Βρυξέλλες είχαν απαγορεύσει τις θαλάσσιες εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Ρωσία την ίδια μέρα.
Εκτός από τη Βουλγαρία.
Η κερκόπορτα σήμαινε εκατομμύρια επιπλέον έσοδα για τη Μόσχα.
Σύμφωνα με την CREA, τα κέρδη από τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου από τις βουλγαρικές πωλήσεις μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου - το ένα τρίτο των οποίων προήλθε από πωλήσεις πάνω από το ανώτατο όριο τιμών - αύξησαν περίπου 430 εκατομμύρια ευρώ σε άμεσους φόρους για το Κρεμλίνο.
Όλες οι αποστολές ρωσικής προέλευσης που παραδόθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου — με τιμές μεταξύ 69 και 89 δολαρίων το βαρέλι — βασίστηκαν στη βοήθεια της Δύσης, μεταξύ άλλων από ελληνικές πλοιοκτήτριες εταιρείες και Βρετανούς και Νορβηγούς ασφαλιστές.
Και ήταν όλα τεχνικά νόμιμα.
Η κατάσταση «αποκαλύπτει ότι η Βουλγαρία βοήθησε τη Ρωσία να εκμεταλλευτεί αυτό το κραυγαλέο παραθυράκι για να μεγιστοποιήσει τα έσοδα του προϋπολογισμού του Κρεμλίνου από αυτές τις πωλήσεις πετρελαίου χωρίς προφανή οφέλη για τους Βούλγαρους καταναλωτές», δήλωσε ο Martin Vladimirov, ανώτερος αναλυτής στο Κέντρο Μελέτης της Σόφιας (CSD), η οποία μελέτησε το θέμα.
Γενικότερα, η εξαίρεση της Βουλγαρίας από την απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου έχει καλύψει τις τσέπες τόσο της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας πετρελαίου της Ρωσίας, της Lukoil, η οποία κυριαρχεί στην παραγωγή καυσίμων της Βουλγαρίας με το εκτεταμένο διυλιστήριο της Μαύρης Θάλασσας, όσο και του ίδιου του Κρεμλίνου.
Γενικότερα, οι εισαγωγές αργού πετρελαίου της Lukoil στη Βουλγαρία ανήλθαν σε περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα από εξαγωγές για τη Ρωσία από τότε που τέθηκαν σε ισχύ οι κυρώσεις τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με μια νέα ανάλυση CREA και CSD.
Και το Κρεμλίνο έχει αποκομίσει 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε άμεσους φόρους από τις πωλήσεις, αποκάλυψε το Politico τον περασμένο μήνα.
Υπάρχει τώρα αυξανόμενη πίεση για να διορθωθούν αυτές οι ρωγμές που δημιουργούν χρήματα.
Η Βουλγαρία έχει δεσμευτεί να μειώσει την εξαίρεση από τη ρωσική απαγόρευση πετρελαίου κατά έξι μήνες, μεταφέροντας προσωρινά την προθεσμία μέχρι τον Μάρτιο.
Και ο Kiril Petkov, ο πρώην πρωθυπουργός που ηγείται ενός από τα δύο κόμματα που ελέγχουν τον τρέχοντα κυβερνητικό συνασπισμό της Βουλγαρίας, είπε στο Politico ότι η λύση του ανώτατου ορίου τιμής θα πρέπει επίσης να κλείσει «απολύτως».
Υποσχέθηκε να πιέσει την κυβέρνηση και να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ στις Βρυξέλλες, να το πράξει, ενώ επέμεινε ότι η Βουλγαρία επιταχύνει τις προσπάθειές της να αποτινάξει τους ρωσικούς ενεργειακούς δεσμούς της, σε αντίθεση με γειτονικές χώρες όπως η Σλοβακία.
«Δεν μας αρέσει το κενό των 60 δολαρίων που δημιουργήθηκε από την παρέκκλιση της Επιτροπής της ΕΕ», είπε ο Petkov.
«Δεν θέλουμε ο Putin να λάβει ευρώ».
Η υπόθεση της Βουλγαρίας «τονίζει ένα από τα πολλά κενά που καθιστούν τις κυρώσεις λιγότερο αποτελεσματικές στη μείωση των εσόδων από τις ρωσικές εξαγωγές που χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του πολεμικού στήθους του Κρεμλίνου», σύμφωνα με τον Isaac Levi, ο οποίος ηγείται της ομάδας Ρωσίας-Ευρώπης του CREA.
Μια σημαντική πρόκληση είναι η ανεπαρκής παρακολούθηση και επιβολή.
Τον Οκτώβριο, μια έκθεση που ανέθεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπίστωσε ότι η επιβολή των κυρώσεων της ΕΕ είναι «διάσπαρτη» σε περισσότερες από 160 τοπικές αρχές, ενώ οι πρωτεύουσες έχουν «ανόμοια συστήματα εφαρμογής» που περιλαμβάνουν «μεγάλες αποκλίσεις» στις κυρώσεις για παραβιάσεις.
Αυτό προϋποθέτει ότι μπορείτε να βρείτε μια παραβίαση για αρχή.
Ακόμη και όσοι ασχολούνται με τη ναυτιλία πετρελαίου έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις συναλλαγές, σύμφωνα με τον Viktor Katona, επικεφαλής αναλυτή αργού στην εταιρεία πληροφοριών αγοράς Kpler.
Οι ασφαλιστές, για παράδειγμα, βασίζονται σε ένα μεμονωμένο έγγραφο από εταιρείες που αγοράζουν και πωλούν φορτία πετρελαίου που δεσμεύονται ότι η πώληση δεν υπερβαίνει τα 60 δολάρια ανά βαρέλι, κάτι που ισοδυναμεί με «δήλωση πίστης», είπε.
Η επερχόμενη 12η δέσμη κυρώσεων της ΕΕ προσπαθεί να καταπολεμήσει αυτό το πρόβλημα με νέους κανόνες που αναγκάζουν τους εμπόρους να προσδιορίσουν συγκεκριμένα συγκεκριμένα κόστη.
Ο στόχος είναι να αποτραπούν οι αγοραστές από το να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το όριο και στη συνέχεια να κρύβουν το επιπλέον κόστος ως ασφάλιση ή μεταφορικά τέλη.
Αλλά λίγοι στον κλάδο έχουν μεγάλες ελπίδες ότι η πρόσθετη γραφειοκρατία θα σταματήσει την επίλυση.
Αρκετές χώρες της ΕΕ με μεγάλες ναυτιλιακές βιομηχανίες είναι επίσης απρόθυμες να αυστηροποιήσουν το ανώτατο όριο τιμών, καθιστώντας τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου γύρου κυρώσεων, η Κύπρος, η Μάλτα και η Ελλάδα εξέφρασαν για άλλη μια φορά ανησυχίες σχετικά με εκκλήσεις για ενίσχυση των περιορισμών, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες της ΕΕ, στους οποίους, όπως και άλλοι στην ιστορία, δόθηκε η ανωνυμία για να μιλήσουν ελεύθερα.
Ένας διπλωμάτης από ένα σημαντικό ναυτιλιακό έθνος της ΕΕ είπε ότι οι αυστηρότερες κυρώσεις θα ωθήσουν τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει περισσότερες μη δυτικές εταιρείες για τη μεταφορά πετρελαίου.
Αντίθετα, υποστήριξε ο διπλωμάτης, η εστίαση θα πρέπει να είναι στη διεύρυνση των χωρών που τηρούν το ανώτατο όριο τιμών.
Επί του παρόντος, η G7, η ΕΕ και η Αυστραλία συμμετέχουν.
«Θα ήταν ανόητο να πιέσουμε για ανώτατα όρια τιμών και μετά άλλα ναυτιλιακά νηολόγια δεν το τηρούν επειδή δεν είναι μέλη της ΕΕ», είπε ο διπλωμάτης, προσθέτοντας ότι «το μόνο που θα επιτευχθεί είναι η ολοκληρωτική καταστροφή της ναυτιλιακής βιομηχανίας. ”
Εν τω μεταξύ, οι χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να επιτρέπουν στα ρωσικά φορτία πετρελαίου να διασχίζουν τα ύδατά τους.
Έρευνα CREA για λογαριασμό του Politico διαπίστωσε ότι 822 πλοία που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο της Μόσχας μετέφεραν το φορτίο τους σε άλλο πλοίο στα χωρικά ύδατα της ΕΕ - η πλειοψηφία στα ελληνικά, αλλά και στα ύδατα της Μάλτας, της Ισπανίας, της Ρουμανίας και της Ιταλίας - από τότε που ξεκίνησαν οι πετρελαϊκές κυρώσεις τον περασμένο Δεκέμβριο.
Οι όγκοι ήταν ισοδύναμοι με 400.000 βαρέλια την ημέρα.
Εκπρόσωπος της Κομισιόν υπερασπίστηκε τις κυρώσεις της ΕΕ, σημειώνοντας ότι η Ρωσία αναγκάστηκε να δαπανήσει «δισεκατομμύρια δολάρια» για να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα, συμπεριλαμβανομένων των νέων δεξαμενόπλοιων και της υποδομής εξόρυξης και εξαγωγής πετρελαίου της καθώς η ζήτηση από τη Δύση συρρικνώθηκε.
Αυτό έχει προκαλέσει «σοβαρές και συνεχείς οικονομικές και πολιτικές συνέπειες», είπε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής.
Και η CREA διαπίστωσε ότι το όριο της τιμής του πετρελαίου έχει αφαιρέσει από το Κρεμλίνο 34 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα από εξαγωγές, που ισοδυναμούν με περίπου δύο μήνες κερδών φέτος.
Άλλοι επισημαίνουν ότι τα προβλήματα είναι φυσιολογικά – είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ εφαρμόζει κυρώσεις σε τέτοια κλίμακα.
«Ας είμαστε δίκαιοι… όλα τα μέτρα κυρώσεων είναι άνευ προηγουμένου, επομένως υπάρχει και ένα στοιχείο μάθησης κάνοντας το», είπε ένας από τους διπλωμάτες της ΕΕ.
«Δεν ζούμε σε έναν τέλειο κόσμο: δεν είναι όλα ουράνια τόξα και μονόκεροι».
Βαθιά σκοτεινά νερά
Αντί να αποδεχτεί τους σκληρούς κανόνες που αποσκοπούν στην εξάντληση των οικονομικών της, η Μόσχα πυροδότησε μια κούρσα για την παράκαμψη των κυρώσεων, αναζητώντας παραθυράκια ως μέρος αυτού που ένας ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος περιέγραψε ως «στρατηγική για κατσαρίδες».
Για να διασφαλίσει ότι μπορεί να πουλήσει τα ορυκτά της καύσιμα σε όποια τιμή μπορεί, κατά παράβαση του ανώτατου ορίου τιμής του πετρελαίου και άλλων περιορισμών, η Ρωσία ηγήθηκε στη δημιουργία μιας παράλληλης ναυτιλιακής αγοράς που, μέσω ενός μείγματος παραβίασης του νόμου και παράβασης του νόμου , επενδύει τις τσέπες των κρατικών ενεργειακών εταιρειών και των ολιγαρχών της.
Έχει εμφανιστεί ένας «σκιώδης στόλος» γερασμένων δεξαμενόπλοιων, τα οποία διαχειρίζονται μυστηριωδώς μέσω ενός δικτύου εταιρειών που συσκοτίζουν την ιδιοκτησία τους, ανταλλάσσοντας συχνά το φορτίο καυσίμων τους με άλλα πλοία στη θάλασσα.
Για να τους βοηθήσει να ξεφύγουν από τη δικαιοδοσία των δυτικών κυρώσεων, ενώ πληρούν τις βασικές ναυτιλιακές απαιτήσεις, μια βιομηχανία από σκοτεινές ασφαλιστικές εταιρείες έχει ξεπηδήσει σε χώρες όπως η Ινδία.
«Όταν εισήχθησαν, οι κυρώσεις φαινόταν να έχουν αποτέλεσμα για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Αλλά τώρα η κατάσταση είναι ότι οι περισσότερες από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί δεν λειτούργησαν πραγματικά — ή ήταν πολύ περιορισμένες όσον αφορά το τι μπόρεσαν να κάνουν», δήλωσε ο Byron McKinney, διευθυντής εμπορίου και εταιρεία εμπορευμάτων στην S&P.
Καθώς οι ρωσικές συναλλαγές απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από δυτικούς φορείς εκμετάλλευσης και εμπόρους, αυτό καθιστά την ιχνηλάτησή τους ακόμα πιο δύσκολη, δήλωσε ο Katona, αναλυτής πετρελαίου της Kpler.
«Κάθε μεμονωμένος» ρωσικός τύπος πετρελαίου διαπραγματεύεται πλέον πάνω από το ανώτατο όριο τιμής, είπε, ενώ η CREA εκτιμά ότι μόνο το 48% των ρωσικών πετρελαϊκών φορτίων μεταφέρθηκαν με δεξαμενόπλοια που ανήκουν ή είναι ασφαλισμένα σε χώρες της G7 και της ΕΕ τον Οκτώβριο.
«Είναι σαν να έρχεσαι σε ένα πάρτι και να λες σε όλους να μην πίνουν αλκοόλ, αλλά να μην έρχεσαι εσύ στο πάρτι», είπε ο Katona.
«Πώς θα βεβαιωθείς ότι δεν πίνει κανείς;»
Ταυτόχρονα, χώρες όπως η Ινδία αύξησαν τις εισαγωγές τους φθηνού ρωσικού αργού κατά 134%, διαπίστωσε η CREA, το επεξεργάζεται και στη συνέχεια το πουλάει παντού.
Αυτό σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα μπορούσαν εν αγνοία τους να γεμίζουν τα αυτοκίνητά τους με καύσιμα που παράγονται από ρωσικό αργό, χρηματοδοτώντας ταυτόχρονα τις ένοπλες δυνάμεις της Μόσχας.
Η φθίνουσα Δύση;
Η ΕΕ γνωρίζει καλά το πρόβλημα.
«Αν δεν έχετε μεγάλους παίκτες όπως η Ινδία και η Κίνα με το μέρος σας, η αποτελεσματικότητα αργά ή γρήγορα εξαφανίζεται», παραδέχθηκε ένας ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής.
«Μας δείχνει τα όρια του τι μπορούν να επιτύχουν τα εργαλεία των δυτικών παικτών σε παγκόσμιο επίπεδο», πρόσθεσε ο αξιωματούχος, σημειώνοντας ότι «είναι ένα μάθημα για το πόσο έχει αλλάξει η παγκόσμια ισορροπία ισχύος σε σύγκριση με πριν από 10 ή 20 χρόνια».
Ωστόσο, οι προσδοκίες είναι χαμηλές ότι η Ινδία ή η Κίνα - ή η Τουρκία, μια άλλη κρίσιμη ναυτιλιακή χώρα - θα φτάσουν στο ανώτατο όριο τιμών σύντομα.
Και πίσω στις Βρυξέλλες, οι πολιτικοί ηγέτες φαίνεται να σηκώνουν τα χέρια τους.
Όταν οι ηγέτες της ΕΕ συγκεντρωθούν για τη σύνοδο κορυφής την Πέμπτη, το πακέτο κυρώσεων που αναμένεται να εγκρίνουν θα κάνει ελάχιστα για να εμποδίσει τη ροή των ρωσικών ενεργειακών μετρητών, παραλείποντας οποιαδήποτε μέτρα που στοχεύουν το ρωσικό πετρέλαιο ή μειώνοντας το ανώτατο όριο τιμών.
Μέχρι να ληφθούν τέτοια μέτρα, τα οικονομικά της Ρωσίας δεν θα επιδεινώνονται πραγματικά, είπε η Alexandra Prokopenko, οικονομολόγος και μελετητής στο Carnegie Russia Eurasia Center.
«Η τιμή του πετρελαίου είναι πλέον το μόνο πραγματικό κανάλι μετάδοσης εξωτερικού κινδύνου», είπε.
«Η Ρωσία θα αισθανθεί εξαιρετικά άσχημα εάν η μέση τιμή του πετρελαίου της είναι 40 ή 50 δολάρια το βαρέλι – αυτό θα ήταν οδυνηρό για τον προϋπολογισμό της και για την ικανότητα του Putin να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες».
Το να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, ωστόσο, δεν θα ήταν ποτέ εύκολο.
«Η ρωσική οικονομία ήταν ένα πολύ μεγάλο ζώο», είπε ο Prokopenko, «αυτό καθιστά δύσκολο να την πυροβολήσεις με μία μόνο βολή».
www.bankingnews.gr
Βαρέλια ρωσικού πετρελαίου έφταναν στη χώρα με τιμή πάνω από το όριο των 60 δολαρίων που είχαν οριοθετήσει οι σύμμαχοι για να αποσπάσουν τη Μόσχα από κρίσιμα έσοδα για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η Βουλγαρία βρισκόταν σε ασυνήθιστη θέση μεταξύ των εταίρων της.
Της είχε δοθεί εξαίρεση από τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύουν τις περισσότερες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, φαινομενικά για να διασφαλιστεί ότι η χώρα δεν θα αντιμετωπίσει έντονες ελλείψεις ενέργειας, παρόλο που η ευρύτερη πολιτική της ΕΕ στόχευε να συντρίψει την κύρια αρτηρία μετρητών της Ρωσίας μετά την επίθεση στο Κίεβο.
Θα μπορούσε όμως η Βουλγαρία να εισάγει ρωσικό πετρέλαιο εάν ήταν πάνω από το ανώτατο όριο τιμής;
Οι τελωνειακοί υπάλληλοι στη Σόφια ήθελαν να μάθουν με βεβαιότητα, έτσι επικοινώνησαν με αξιωματούχους της ΕΕ ζητώντας «διευκρίνιση», σύμφωνα με πληροφορίες του POLITICO.
Η απάντηση: Αφήστε το να μπει.
«Το αργό πετρέλαιο που εισάγεται με βάση αυτές τις παρεκκλίσεις δεν χρειάζεται να είναι στα 60 δολάρια ή κάτω από το βαρέλι», ανέφερε η απάντηση της ΕΕ.
Με το πράσινο φως αυτό, η Βουλγαρία προχώρησε σε εισαγωγές ρωσικού αργού πάνω από το ανώτατο όριο τιμών από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τελωνειακά στοιχεία που είδε το Politico.
Η αξία των αποστολών εκτιμάται σε 640 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με υπολογισμούς της δεξαμενής σκέψης του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA).
Τα μετρητά πήγαν σε ρωσικές ενεργειακές εταιρείες, οι οποίες πληρώνουν τους φόρους βοηθώντας να γεμίσει το πολεμικό σεντούκι του Κρεμλίνου.
Χάσμα στις κυρώσεις
Το χάσμα των κυρώσεων είναι εμβληματικό των ευρύτερων ελαττωμάτων που έχουν διαβρώσει την προσπάθεια της ΕΕ να ανακόψει τα δισεκατομμύρια που κερδίζει η Ρωσία από τις εξαγωγές ενέργειας, σχολιάζει το Politico.
Περίπου ένα χρόνο μετά την υιοθέτηση των αρχικών κυρώσεων, τα νομικά κενά συνδυάστηκαν με την κακή επιβολή και το παράλληλο εμπόριο που ξεφυτρώνει για να διατηρήσει τη ροή των εσόδων της Μόσχας από ορυκτά καύσιμα και να τροφοδοτήσει σχεδόν το ήμισυ του διψασμένου για πόλεμο προϋπολογισμό του Vladimir Putin.
Το ρωσικό πετρέλαιο είναι πιθανό να τελειώσει ως καύσιμο στην Ευρώπη μέσω νέων δρομολογίων.
Η επιβολή σε όλη την ήπειρο είναι διάσπαρτη και βασίζεται σε ασυνεπή δεδομένα.
Και μια εντελώς νέα «μαύρη αγορά» έχει ξεπηδήσει για να ασφαλίσει, να στείλει και να κρύψει τα καύσιμα της Ρωσίας καθώς ταξιδεύει στον κόσμο.
Οι κυρώσεις, με άλλα λόγια, έχουν καθυστερήσει.
Τα κέρδη της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου έχουν μειωθεί μόλις 14% από την επιβολή των περιορισμών.
Και τον Οκτώβριο, τα έσοδα της Ρωσίας από ορυκτά καύσιμα έφθασαν σε υψηλό 18 μηνών.
Φαίνεται επίσης ότι η ΕΕ έχει ξεμείνει από τα χέρια για να κάνει πολλά γι' αυτό.
Το τελευταίο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ, που πρόκειται να οριστικοποιηθεί στη σύνοδο κορυφής των ηγετών αυτή την εβδομάδα, επικεντρώνεται κυρίως σε διοικητικές τροποποιήσεις που οι ειδικοί λένε ότι δεν θα κάνουν λίγα για να περιορίσουν την ευρεία φοροδιαφυγή.
Απουσιάζουν οι προσπάθειες για περαιτέρω πτώση του επιπέδου του ανώτατου ορίου της τιμής του πετρελαίου.
«Ολόκληρος ο μηχανισμός κυρώσεων λειτουργεί μόνο εάν συνεχίσετε να υιοθετείτε σε τακτική βάση αποφάσεις που κλείνουν τα κενά και επιβάλλουν νέες κυρώσεις», δήλωσε στο POLITICO ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Dmytro Kuleba.
«Κάθε δρων στον κόσμο έχει την ικανότητα να προσαρμοστεί».
Η βουλγαρική εποπτεία
Ο λόγος πίσω από το παραθυράκι του ανώτατου ορίου τιμών της Βουλγαρίας είναι αναμφισβήτητα μια γραφική παράβλεψη.
Όταν η ΕΕ ενέκρινε το ανώτατο όριο τιμών των χωρών της G7, οι αξιωματούχοι απαγόρευσαν ρητά στις ναυτιλιακές και ασφαλιστικές εταιρείες της ΕΕ να διακινούν ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το όριο των 60 δολαρίων σε χώρες εκτός ΕΕ.
Ο στόχος ήταν να συμπιέσει τα έσοδα του Κρεμλίνου διατηρώντας παράλληλα σταθερές τις παγκόσμιες ροές πετρελαίου.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι δεν σκέφτηκαν ποτέ να επιβάλουν παρόμοιους κανόνες στις αποστολές σε χώρες της ΕΕ, εν μέρει επειδή οι Βρυξέλλες είχαν απαγορεύσει τις θαλάσσιες εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Ρωσία την ίδια μέρα.
Εκτός από τη Βουλγαρία.
Η κερκόπορτα σήμαινε εκατομμύρια επιπλέον έσοδα για τη Μόσχα.
Σύμφωνα με την CREA, τα κέρδη από τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου από τις βουλγαρικές πωλήσεις μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου - το ένα τρίτο των οποίων προήλθε από πωλήσεις πάνω από το ανώτατο όριο τιμών - αύξησαν περίπου 430 εκατομμύρια ευρώ σε άμεσους φόρους για το Κρεμλίνο.
Όλες οι αποστολές ρωσικής προέλευσης που παραδόθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου — με τιμές μεταξύ 69 και 89 δολαρίων το βαρέλι — βασίστηκαν στη βοήθεια της Δύσης, μεταξύ άλλων από ελληνικές πλοιοκτήτριες εταιρείες και Βρετανούς και Νορβηγούς ασφαλιστές.
Και ήταν όλα τεχνικά νόμιμα.
Η κατάσταση «αποκαλύπτει ότι η Βουλγαρία βοήθησε τη Ρωσία να εκμεταλλευτεί αυτό το κραυγαλέο παραθυράκι για να μεγιστοποιήσει τα έσοδα του προϋπολογισμού του Κρεμλίνου από αυτές τις πωλήσεις πετρελαίου χωρίς προφανή οφέλη για τους Βούλγαρους καταναλωτές», δήλωσε ο Martin Vladimirov, ανώτερος αναλυτής στο Κέντρο Μελέτης της Σόφιας (CSD), η οποία μελέτησε το θέμα.
Γενικότερα, η εξαίρεση της Βουλγαρίας από την απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου έχει καλύψει τις τσέπες τόσο της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας πετρελαίου της Ρωσίας, της Lukoil, η οποία κυριαρχεί στην παραγωγή καυσίμων της Βουλγαρίας με το εκτεταμένο διυλιστήριο της Μαύρης Θάλασσας, όσο και του ίδιου του Κρεμλίνου.
Γενικότερα, οι εισαγωγές αργού πετρελαίου της Lukoil στη Βουλγαρία ανήλθαν σε περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα από εξαγωγές για τη Ρωσία από τότε που τέθηκαν σε ισχύ οι κυρώσεις τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με μια νέα ανάλυση CREA και CSD.
Και το Κρεμλίνο έχει αποκομίσει 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε άμεσους φόρους από τις πωλήσεις, αποκάλυψε το Politico τον περασμένο μήνα.
Υπάρχει τώρα αυξανόμενη πίεση για να διορθωθούν αυτές οι ρωγμές που δημιουργούν χρήματα.
Η Βουλγαρία έχει δεσμευτεί να μειώσει την εξαίρεση από τη ρωσική απαγόρευση πετρελαίου κατά έξι μήνες, μεταφέροντας προσωρινά την προθεσμία μέχρι τον Μάρτιο.
Και ο Kiril Petkov, ο πρώην πρωθυπουργός που ηγείται ενός από τα δύο κόμματα που ελέγχουν τον τρέχοντα κυβερνητικό συνασπισμό της Βουλγαρίας, είπε στο Politico ότι η λύση του ανώτατου ορίου τιμής θα πρέπει επίσης να κλείσει «απολύτως».
Υποσχέθηκε να πιέσει την κυβέρνηση και να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ στις Βρυξέλλες, να το πράξει, ενώ επέμεινε ότι η Βουλγαρία επιταχύνει τις προσπάθειές της να αποτινάξει τους ρωσικούς ενεργειακούς δεσμούς της, σε αντίθεση με γειτονικές χώρες όπως η Σλοβακία.
«Δεν μας αρέσει το κενό των 60 δολαρίων που δημιουργήθηκε από την παρέκκλιση της Επιτροπής της ΕΕ», είπε ο Petkov.
«Δεν θέλουμε ο Putin να λάβει ευρώ».
Η υπόθεση της Βουλγαρίας «τονίζει ένα από τα πολλά κενά που καθιστούν τις κυρώσεις λιγότερο αποτελεσματικές στη μείωση των εσόδων από τις ρωσικές εξαγωγές που χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του πολεμικού στήθους του Κρεμλίνου», σύμφωνα με τον Isaac Levi, ο οποίος ηγείται της ομάδας Ρωσίας-Ευρώπης του CREA.
Μια σημαντική πρόκληση είναι η ανεπαρκής παρακολούθηση και επιβολή.
Τον Οκτώβριο, μια έκθεση που ανέθεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπίστωσε ότι η επιβολή των κυρώσεων της ΕΕ είναι «διάσπαρτη» σε περισσότερες από 160 τοπικές αρχές, ενώ οι πρωτεύουσες έχουν «ανόμοια συστήματα εφαρμογής» που περιλαμβάνουν «μεγάλες αποκλίσεις» στις κυρώσεις για παραβιάσεις.
Αυτό προϋποθέτει ότι μπορείτε να βρείτε μια παραβίαση για αρχή.
Ακόμη και όσοι ασχολούνται με τη ναυτιλία πετρελαίου έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις συναλλαγές, σύμφωνα με τον Viktor Katona, επικεφαλής αναλυτή αργού στην εταιρεία πληροφοριών αγοράς Kpler.
Οι ασφαλιστές, για παράδειγμα, βασίζονται σε ένα μεμονωμένο έγγραφο από εταιρείες που αγοράζουν και πωλούν φορτία πετρελαίου που δεσμεύονται ότι η πώληση δεν υπερβαίνει τα 60 δολάρια ανά βαρέλι, κάτι που ισοδυναμεί με «δήλωση πίστης», είπε.
Η επερχόμενη 12η δέσμη κυρώσεων της ΕΕ προσπαθεί να καταπολεμήσει αυτό το πρόβλημα με νέους κανόνες που αναγκάζουν τους εμπόρους να προσδιορίσουν συγκεκριμένα συγκεκριμένα κόστη.
Ο στόχος είναι να αποτραπούν οι αγοραστές από το να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το όριο και στη συνέχεια να κρύβουν το επιπλέον κόστος ως ασφάλιση ή μεταφορικά τέλη.
Αλλά λίγοι στον κλάδο έχουν μεγάλες ελπίδες ότι η πρόσθετη γραφειοκρατία θα σταματήσει την επίλυση.
Αρκετές χώρες της ΕΕ με μεγάλες ναυτιλιακές βιομηχανίες είναι επίσης απρόθυμες να αυστηροποιήσουν το ανώτατο όριο τιμών, καθιστώντας τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου γύρου κυρώσεων, η Κύπρος, η Μάλτα και η Ελλάδα εξέφρασαν για άλλη μια φορά ανησυχίες σχετικά με εκκλήσεις για ενίσχυση των περιορισμών, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες της ΕΕ, στους οποίους, όπως και άλλοι στην ιστορία, δόθηκε η ανωνυμία για να μιλήσουν ελεύθερα.
Ένας διπλωμάτης από ένα σημαντικό ναυτιλιακό έθνος της ΕΕ είπε ότι οι αυστηρότερες κυρώσεις θα ωθήσουν τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει περισσότερες μη δυτικές εταιρείες για τη μεταφορά πετρελαίου.
Αντίθετα, υποστήριξε ο διπλωμάτης, η εστίαση θα πρέπει να είναι στη διεύρυνση των χωρών που τηρούν το ανώτατο όριο τιμών.
Επί του παρόντος, η G7, η ΕΕ και η Αυστραλία συμμετέχουν.
«Θα ήταν ανόητο να πιέσουμε για ανώτατα όρια τιμών και μετά άλλα ναυτιλιακά νηολόγια δεν το τηρούν επειδή δεν είναι μέλη της ΕΕ», είπε ο διπλωμάτης, προσθέτοντας ότι «το μόνο που θα επιτευχθεί είναι η ολοκληρωτική καταστροφή της ναυτιλιακής βιομηχανίας. ”
Εν τω μεταξύ, οι χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να επιτρέπουν στα ρωσικά φορτία πετρελαίου να διασχίζουν τα ύδατά τους.
Έρευνα CREA για λογαριασμό του Politico διαπίστωσε ότι 822 πλοία που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο της Μόσχας μετέφεραν το φορτίο τους σε άλλο πλοίο στα χωρικά ύδατα της ΕΕ - η πλειοψηφία στα ελληνικά, αλλά και στα ύδατα της Μάλτας, της Ισπανίας, της Ρουμανίας και της Ιταλίας - από τότε που ξεκίνησαν οι πετρελαϊκές κυρώσεις τον περασμένο Δεκέμβριο.
Οι όγκοι ήταν ισοδύναμοι με 400.000 βαρέλια την ημέρα.
Εκπρόσωπος της Κομισιόν υπερασπίστηκε τις κυρώσεις της ΕΕ, σημειώνοντας ότι η Ρωσία αναγκάστηκε να δαπανήσει «δισεκατομμύρια δολάρια» για να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα, συμπεριλαμβανομένων των νέων δεξαμενόπλοιων και της υποδομής εξόρυξης και εξαγωγής πετρελαίου της καθώς η ζήτηση από τη Δύση συρρικνώθηκε.
Αυτό έχει προκαλέσει «σοβαρές και συνεχείς οικονομικές και πολιτικές συνέπειες», είπε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής.
Και η CREA διαπίστωσε ότι το όριο της τιμής του πετρελαίου έχει αφαιρέσει από το Κρεμλίνο 34 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα από εξαγωγές, που ισοδυναμούν με περίπου δύο μήνες κερδών φέτος.
Άλλοι επισημαίνουν ότι τα προβλήματα είναι φυσιολογικά – είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ εφαρμόζει κυρώσεις σε τέτοια κλίμακα.
«Ας είμαστε δίκαιοι… όλα τα μέτρα κυρώσεων είναι άνευ προηγουμένου, επομένως υπάρχει και ένα στοιχείο μάθησης κάνοντας το», είπε ένας από τους διπλωμάτες της ΕΕ.
«Δεν ζούμε σε έναν τέλειο κόσμο: δεν είναι όλα ουράνια τόξα και μονόκεροι».
Βαθιά σκοτεινά νερά
Αντί να αποδεχτεί τους σκληρούς κανόνες που αποσκοπούν στην εξάντληση των οικονομικών της, η Μόσχα πυροδότησε μια κούρσα για την παράκαμψη των κυρώσεων, αναζητώντας παραθυράκια ως μέρος αυτού που ένας ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος περιέγραψε ως «στρατηγική για κατσαρίδες».
Για να διασφαλίσει ότι μπορεί να πουλήσει τα ορυκτά της καύσιμα σε όποια τιμή μπορεί, κατά παράβαση του ανώτατου ορίου τιμής του πετρελαίου και άλλων περιορισμών, η Ρωσία ηγήθηκε στη δημιουργία μιας παράλληλης ναυτιλιακής αγοράς που, μέσω ενός μείγματος παραβίασης του νόμου και παράβασης του νόμου , επενδύει τις τσέπες των κρατικών ενεργειακών εταιρειών και των ολιγαρχών της.
Έχει εμφανιστεί ένας «σκιώδης στόλος» γερασμένων δεξαμενόπλοιων, τα οποία διαχειρίζονται μυστηριωδώς μέσω ενός δικτύου εταιρειών που συσκοτίζουν την ιδιοκτησία τους, ανταλλάσσοντας συχνά το φορτίο καυσίμων τους με άλλα πλοία στη θάλασσα.
Για να τους βοηθήσει να ξεφύγουν από τη δικαιοδοσία των δυτικών κυρώσεων, ενώ πληρούν τις βασικές ναυτιλιακές απαιτήσεις, μια βιομηχανία από σκοτεινές ασφαλιστικές εταιρείες έχει ξεπηδήσει σε χώρες όπως η Ινδία.
«Όταν εισήχθησαν, οι κυρώσεις φαινόταν να έχουν αποτέλεσμα για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Αλλά τώρα η κατάσταση είναι ότι οι περισσότερες από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί δεν λειτούργησαν πραγματικά — ή ήταν πολύ περιορισμένες όσον αφορά το τι μπόρεσαν να κάνουν», δήλωσε ο Byron McKinney, διευθυντής εμπορίου και εταιρεία εμπορευμάτων στην S&P.
Καθώς οι ρωσικές συναλλαγές απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από δυτικούς φορείς εκμετάλλευσης και εμπόρους, αυτό καθιστά την ιχνηλάτησή τους ακόμα πιο δύσκολη, δήλωσε ο Katona, αναλυτής πετρελαίου της Kpler.
«Κάθε μεμονωμένος» ρωσικός τύπος πετρελαίου διαπραγματεύεται πλέον πάνω από το ανώτατο όριο τιμής, είπε, ενώ η CREA εκτιμά ότι μόνο το 48% των ρωσικών πετρελαϊκών φορτίων μεταφέρθηκαν με δεξαμενόπλοια που ανήκουν ή είναι ασφαλισμένα σε χώρες της G7 και της ΕΕ τον Οκτώβριο.
«Είναι σαν να έρχεσαι σε ένα πάρτι και να λες σε όλους να μην πίνουν αλκοόλ, αλλά να μην έρχεσαι εσύ στο πάρτι», είπε ο Katona.
«Πώς θα βεβαιωθείς ότι δεν πίνει κανείς;»
Ταυτόχρονα, χώρες όπως η Ινδία αύξησαν τις εισαγωγές τους φθηνού ρωσικού αργού κατά 134%, διαπίστωσε η CREA, το επεξεργάζεται και στη συνέχεια το πουλάει παντού.
Αυτό σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα μπορούσαν εν αγνοία τους να γεμίζουν τα αυτοκίνητά τους με καύσιμα που παράγονται από ρωσικό αργό, χρηματοδοτώντας ταυτόχρονα τις ένοπλες δυνάμεις της Μόσχας.
Η φθίνουσα Δύση;
Η ΕΕ γνωρίζει καλά το πρόβλημα.
«Αν δεν έχετε μεγάλους παίκτες όπως η Ινδία και η Κίνα με το μέρος σας, η αποτελεσματικότητα αργά ή γρήγορα εξαφανίζεται», παραδέχθηκε ένας ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής.
«Μας δείχνει τα όρια του τι μπορούν να επιτύχουν τα εργαλεία των δυτικών παικτών σε παγκόσμιο επίπεδο», πρόσθεσε ο αξιωματούχος, σημειώνοντας ότι «είναι ένα μάθημα για το πόσο έχει αλλάξει η παγκόσμια ισορροπία ισχύος σε σύγκριση με πριν από 10 ή 20 χρόνια».
Ωστόσο, οι προσδοκίες είναι χαμηλές ότι η Ινδία ή η Κίνα - ή η Τουρκία, μια άλλη κρίσιμη ναυτιλιακή χώρα - θα φτάσουν στο ανώτατο όριο τιμών σύντομα.
Και πίσω στις Βρυξέλλες, οι πολιτικοί ηγέτες φαίνεται να σηκώνουν τα χέρια τους.
Όταν οι ηγέτες της ΕΕ συγκεντρωθούν για τη σύνοδο κορυφής την Πέμπτη, το πακέτο κυρώσεων που αναμένεται να εγκρίνουν θα κάνει ελάχιστα για να εμποδίσει τη ροή των ρωσικών ενεργειακών μετρητών, παραλείποντας οποιαδήποτε μέτρα που στοχεύουν το ρωσικό πετρέλαιο ή μειώνοντας το ανώτατο όριο τιμών.
Μέχρι να ληφθούν τέτοια μέτρα, τα οικονομικά της Ρωσίας δεν θα επιδεινώνονται πραγματικά, είπε η Alexandra Prokopenko, οικονομολόγος και μελετητής στο Carnegie Russia Eurasia Center.
«Η τιμή του πετρελαίου είναι πλέον το μόνο πραγματικό κανάλι μετάδοσης εξωτερικού κινδύνου», είπε.
«Η Ρωσία θα αισθανθεί εξαιρετικά άσχημα εάν η μέση τιμή του πετρελαίου της είναι 40 ή 50 δολάρια το βαρέλι – αυτό θα ήταν οδυνηρό για τον προϋπολογισμό της και για την ικανότητα του Putin να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες».
Το να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, ωστόσο, δεν θα ήταν ποτέ εύκολο.
«Η ρωσική οικονομία ήταν ένα πολύ μεγάλο ζώο», είπε ο Prokopenko, «αυτό καθιστά δύσκολο να την πυροβολήσεις με μία μόνο βολή».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών