Μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης γύρω από την 7η Οκτωβρίου επικεντρώθηκε στην πιθανή ανάμειξη του συμμάχου της Hamas, Ιράν, αλλά τώρα ερευνάται και το Κατάρ
Οι εχθροί των εχθρών είναι περίφημοι φίλοι στη Μέση Ανατολή - εκτός από την περίπτωση του Κατάρ, το οποίο κατάφερε να αφήσει τον κόσμο να μαντεύει με ποια πλευρά είναι, κάνοντας όλους τους γείτονές του τους πιο ένθερμους εχθρούς.
Η εκτίμηση της πραγματικής πίστης του Κατάρ ήταν εδώ και πολύ καιρό ένα παιχνίδι στην ασταθή περιοχή, αλλά στον απόηχο της 7ης Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το Ισραήλ μπορεί να τελειώσουν το παιχνίδι.
Μήπως το Κατάρ, το οποίο είναι ο μεγαλύτερος οικονομικός υποστηρικτής της Hamas και έχει παραχωρήσει καταφύγιο σε αρκετούς από τους δισεκατομμυριούχους ηγέτες της σε πολυτελή ξενοδοχεία, δεν γνώριζε πραγματικά τίποτα για τα σχέδια επίθεσης στο Ισραήλ;
Η ανάμειξη
Μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης γύρω από την 7η Οκτωβρίου επικεντρώθηκε στην πιθανή ανάμειξη του συμμάχου της Hamas, Ιράν.
Αλλά, σύμφωνα με ανάλυση του Politico, το ερώτημα του τι ήξερε το Κατάρ και πότε το ήξερε ήταν εξίσου σημαντικό για τους δυτικούς ηγέτες που αντιμετώπισαν το εμιράτο ως έμπιστο εταίρο.
Το ταλέντο του Κατάρ να παίζει όλες τις πλευρές επέτρεψε στο μικρό βασίλειο των 2,6 εκατομμυρίων στον Περσικό Κόλπο να καθιερωθεί ως ο μεσολαβητής της έσχατης ανάγκης για τη Δύση στην περιοχή, έναν ρόλο που διαδραματίζει επίσης στις συνεχιζόμενες προσπάθειες να κερδίσει την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρους που κρατούσε η Hamas.
Σε μια σειρά συνομιλιών με το Politico τις τελευταίες εβδομάδες, αξιωματούχοι των δυτικών μυστικών υπηρεσιών, που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος, δήλωσαν ότι, ενώ δεν έχουν αδιάσειστα στοιχεία, υπάρχουν ενδείξεις ότι το εμιράτο μπορεί να γνώριζε περισσότερα για την 7η Οκτωβρίου.
«Το εξετάζουμε ακόμα», είπε στο Politico ανώτατος αξιωματούχος των υπηρεσιών πληροφοριών μιας μεγάλης ευρωπαϊκής δύναμης όταν ρωτήθηκε αν η χώρα του πίστευε ότι το Κατάρ είχε εκ των προτέρων γνώση της επίθεσης, προσθέτοντας ότι αν και υπήρχε «καπνός», δεν υπήρχε φωτιά.
Cui bono;
Ωστόσο, όταν πρόκειται για το ερώτημα ποιος θα κερδίσει από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, οι δυτικοί αναλυτές αναπόφευκτα στρέφουν το βλέμμα τους στη Ντόχα.
Το πρωταρχικό κίνητρο που το Κατάρ θα έπρεπε να παραμείνει σιωπηλό εάν γνώριζε για την επίθεση, είπαν οι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών, ήταν το ενδιαφέρον του να εκτροχιάσει τις συνομιλίες μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, ενός περιφερειακού αντιπάλου, για την εξομάλυνση των σχέσεων.
Μια συμφωνία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών στην περιοχή θα μπορούσε να έχει ανοίξει την πόρτα για στρατηγική συνεργασία σε μια σειρά από τομείς, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, της πηγής ζωής του Κατάρ.
Δεδομένης της άμεσης πρόσβασης του Ισραήλ στις αγορές της Μεσογείου και της Ευρώπης, οποιαδήποτε ενεργειακή συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία θα άλλαζε το παιχνίδι.
Μια τέτοια συμφωνία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για έναν αγωγό που εκτείνεται από την Ινδία στο Ισραήλ μέσω της Σαουδικής Αραβίας στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου έργου που προτάθηκε από μεγάλες δυνάμεις στη σύνοδο κορυφής της G20 τον Σεπτέμβριο, γνωστό ως Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης ή IMEC .
Μία χώρα απουσιάζει από τον κατάλογο των υπογραφόντων του IMEC: το Κατάρ.
«Είναι προς το συμφέρον του Κατάρ να βάλει εμπόδια στη διαδικασία εξομάλυνσης μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους.
«Οποιαδήποτε αναπροσαρμογή για την ισορροπία δυνάμεων θα υπονομεύσει τη θέση του Κατάρ ως του κορυφαίου διπλωματικού παίκτη που μπορεί να κάνει τα πάντα».
Στο τέλος, οι συνέπειες της 7ης Οκτωβρίου διέλυσαν τις συνομιλίες Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας.
Η βαθιά οργή για τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ στη Γάζα στον αραβικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, υποδηλώνει ότι ο διάλογος δεν θα ξαναρχίσει σύντομα.
'Κρίσιμος ρόλος'
Αξιοποιώντας τη γεωγραφία και τον τεράστιο πλούτο του, το Κατάρ έχει δημιουργήσει ένα τρομερό δίκτυο απίθανων συντρόφων, που εκτείνεται από την Ουάσιγκτον έως τη Μόσχα, το Βερολίνο, την Ιερουσαλήμ και ακόμη και την Τεχεράνη.
Η προνοητικότητα της ευέλικτης εξωτερικής πολιτικής του Κατάρ έχει εμφανιστεί πλήρως από τις 7 Οκτωβρίου, καθώς το εμιράτο έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ευκολία στην ταχυδακτυλουργία του ρόλου του ως έμπιστου ευεργέτη και φίλου της Hamas, φιλοξενώντας τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην περιοχή και βασικός συνεργάτης στο Ισραήλ.
Το Κατάρ έχει γίνει ένας ολοένα και πιο σημαντικός εταίρος και για την Ευρώπη, ειδικά για τη Γερμανία, η οποία έχει στραφεί στη χώρα ως προμηθευτή φυσικού αερίου για να βοηθήσει στην αντιστάθμιση της απώλειας παραδόσεων από τη Ρωσία.
Το μυστικό του Κατάρ για την απόκτηση αυτών των φαινομενικά αντιφατικών ρόλων είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας δεκαετιών να γίνει ένας απαραίτητος εταίρος σε όλες τις πλευρές της εξίσωσης της Μέσης Ανατολής.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ, οι οποίες, παρά την ταραγμένη ιστορία τους να αγκαλιάζουν τους αυταρχικούς ηγέτες στην περιοχή, από τον Σάχη του Ιράν μέχρι τον Saddam Hussein του Ιράκ, έχουν κάνει τον εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani, τον νέο τους καλύτερο φίλο.
Πριν από δύο χρόνια, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden όρισε ακόμη και το Κατάρ «μεγάλο σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ», προσχωρώντας σε ομάδες όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία σε μια αποκλειστική λίστα με 18 μόνο έθνη.
Οι ΗΠΑ στράφηκαν πέρυσι στο Κατάρ για το λεπτό έργο του χειρισμού της αμφιλεγόμενης μεταφοράς 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Ιράν από τη Νότια Κορέα με αντάλλαγμα την απελευθέρωση αρκετών Αμερικανών ομήρων που κρατούσε η Τεχεράνη.
Το μεγαλύτερο στρατηγικό πλεονέκτημα του Κατάρ, ωστόσο, είναι ότι οι ηγέτες του κατάφεραν να εξαρτήσουν τους βασικούς διεθνείς παίκτες χωρίς καν να το καταλάβουν, είτε ως διαμεσολαβητής, είτε ως προμηθευτής ενέργειας, είτε ως χρηματοοικονομικό κέντρο, είτε ως και τα τρία.
Το ερώτημα είναι προς ποιον σκοπό.
Ο μοναδικός ρόλος του Κατάρ έκανε το εμιράτο μια φυσική επιλογή να ενεργήσει ως ενδιάμεσος για τις διαπραγματεύσεις για την ομηρεία μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ – για τον οποίο κέρδισε έπαινο από τις ΗΠΑ.
«Είμαστε βαθιά ευγνώμονες», είπε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken στον Πρωθυπουργό του Κατάρ Σεΐχη Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim al-Thani κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Ντόχα αυτή την εβδομάδα, «για τη συνεχή ηγεσία σας σε αυτή την προσπάθεια, για την ακούραστη δουλειά που αναλάβατε και αυτό συνεχίζεται, να προσπαθήσετε να απελευθερώσετε τους υπόλοιπους ομήρους».
Κατάσκοποι
Παρά τους επαίνους του κοινού, στα παρασκήνια, δυτικοί αξιωματούχοι λένε ότι το Κατάρ δυσκολεύτηκε να απαντήσει σε βασικά ερωτήματα γύρω από τις 7 Οκτωβρίου.
Ένας λόγος που αξιωματούχοι των δυτικών μυστικών υπηρεσιών είπαν ότι αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό του Κατάρ για άγνοια σχετικά με τις επιθέσεις είναι ότι η υπηρεσία ασφαλείας της χώρας παρακολουθεί κάθε κίνηση των ηγετών της Hamas που ζουν στη χώρα, συμπεριλαμβανομένου του Ismail Haniyeh, του ντε φάκτο αρχηγού της ομάδας.
Τόσο αυτός όσο και άλλοι κορυφαίοι αξιωματούχοι του Κατάρ συνεχίζουν να απολαμβάνουν καταφύγιο στη Ντόχα.
Επιπλέον, ένα ιστορικό έντασης μεταξύ Sinwar και Haniyeh εγείρει την πιθανότητα ο ηγέτης της Γάζας να κρατούσε στο σκοτάδι τους συμπατριώτες του στο Κατάρ, σύμφωνα με έναν από τους αξιωματούχους των υπηρεσιών πληροφοριών που μίλησε στο Politico.
Τα ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο, εάν υπήρχε, που έπαιξε το Κατάρ στις 7 Οκτωβρίου περιπλέκονται περαιτέρω από το γεγονός ότι το Ισραήλ επί χρόνια ενθάρρυνε το εμιράτο να υποστηρίξει τη Γάζα με ανθρωπιστική βοήθεια.
Πράγματι, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu επέτρεψε τη ροή της βοήθειας - μεταξύ άλλων σε βαλίτσες γεμάτες μετρητά - ακόμη και αφού έλαβε λεπτομερείς πληροφορίες ότι η Hamas σχεδίαζε επίθεση.
Ανώτεροι ισραηλινοί αξιωματούχοι πληροφοριών απέρριψαν αυτές τις προειδοποιήσεις επειδή δεν πίστευαν ότι η Hamas είχε την ικανότητα να πραγματοποιήσει μια τόσο φιλόδοξη επίθεση.
Εν τω μεταξύ, η βοήθεια του Κατάρ (που εκτιμάται σε περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2007) διασφάλισε ότι η Hamas παρέμεινε μια βιώσιμη πολιτική δύναμη που θα μπορούσε να κρατήσει τη Γάζα σε λειτουργία.
Από τότε που η Hamas κατέλαβε τον έλεγχο της Γάζας το 2007, το Κατάρ χρηματοδότησε την κατασκευή όλων των ειδών, από τζαμιά μέχρι δρόμους και σπίτια, ενώ παράλληλα παρείχε χρήματα για να τροφοδοτήσει τον κεντρικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Γάζας και να πληρώνει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Κατάρ ήταν το Hamad City, ένα συγκρότημα με περισσότερα από 2.000 διαμερίσματα στη νότια Γάζα που ολοκληρώθηκε το 2016.
Ονομάστηκε από τον πρώην εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Hamad bin Khalifa Al-Thani, ο οποίος έθεσε επίσης τον ακρογωνιαίο λίθο, η ανάπτυξη καταστράφηκε στο ισραηλινή αεροπορική επιδρομή τον Δεκέμβριο.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι υποψιάζονταν εδώ και καιρό η Hamas χρησιμοποιούσε τσιμέντο από το Κατάρ καθώς και τα μετρητά της για να κατασκευάσει το περίτεχνο σύστημα σήραγγας κάτω από τη Γάζα, έναν πυλώνα της τρομοκρατικής υποδομής της ομάδας.
Παρά αυτές τις ανησυχίες, η ηγεσία του Ισραήλ δεν έκανε τίποτα για να το σταματήσει. Αυτό συμβαίνει επειδή η οικονομική σωτηρία του Κατάρ προς τη Γάζα ήταν κεντρικός στη στρατηγική του Netanyahu να διχάσει και να κατακτήσει τους Παλαιστίνιους.
Ενθαρρύνοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής στη Δυτική Όχθη και της Hamas στη Γάζα, ο Netanyahu πίστευε ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να θέσει μια λύση δύο κρατών σε αόριστο χρόνο.
Μουσουλμανική Αδερφότητα
Η πίστη του Κατάρ στη Hamas πηγάζει από τον κοινό ενθουσιασμό τους για τις διδασκαλίες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενός σουνιτικού κινήματος με τις ρίζες του στην Αίγυπτο που πιστεύει ότι η πολιτική πρέπει να βασίζεται στη συντηρητική ερμηνεία του Ισλάμ.
Το Κατάρ είναι ένας μακροχρόνιος υποστηρικτής της οργάνωσης, η οποία έχει εγείρει τις ταραχές ορισμένων από τους γείτονές της που θεωρούν τη Μουσουλμανική Αδελφότητα τρομοκρατική οργάνωση.
Το 2017, μια ομάδα μουσουλμανικών εθνών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας που περιελάμβανε επίσης την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ λόγω της υποστήριξής του στην τρομοκρατία.
Το Κατάρ αρνήθηκε τις κατηγορίες.
Αν και η διαφωνία επιλύθηκε τελικά, η δυσπιστία παραμένει.
Το Κατάρ έχει πληθυσμό 2,6 εκατομμυρίων, εκ των οποίων μόνο 300.000 είναι πολίτες του Κατάρ, αφήνοντας τη χώρα εκτεθειμένη σε εξωτερικές απειλές σε μια επικίνδυνη γειτονιά.
Η έντονη θέση ασφαλείας του εμιράτου είναι ένας λόγος για τον οποίο επιδίωξε να παίξει το ρόλο του περιφερειακού μεσολαβητή, ο οποίος συνέβαλε στη διασφάλιση της συνεχούς υποστήριξης των βασικών παγκόσμιων δυνάμεων, και κυρίως των ΗΠΑ.
Αυτός ο ρόλος ήταν εμφανής στη συμμετοχή του Κατάρ στις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, πολλοί από τους οποίους έχουν επίσης διαβατήρια ΗΠΑ ή ΕΕ.
Την ίδια στιγμή, ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι αμφισβητούν γιατί το εμιράτο, δεδομένης της επιρροής του στη Hamas, δεν ήταν πιο επιτυχημένο στη διαμεσολάβηση για την απελευθέρωση περισσότερων από τους ομήρους.
«Οι Κατάρ μπορεί να ενδιαφέρονται για μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις γιατί υπογραμμίζει τον θετικό ρόλο που διαδραματίζουν», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών.
«Τους είναι πολύ ξεκάθαρο ότι σχεδόν κανείς δεν θα επικρίνει τον ρόλο τους όσο θεωρούνται θετικός παίκτης όσον αφορά τους ομήρους».
Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος είναι με το μέρος του Κατάρ.
Δεδομένης της ευαίσθητης κατάστασης της περιοχής, οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να εγκαταλείψουν τον «μεγάλο» σύμμαχό τους, όποια και αν είναι η μοίρα των ομήρων.
Με το ρωσικό αέριο εκτός ορίων στο μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία για το άμεσο μέλλον, το εμιράτο έχει γίνει επίσης ένας απαραίτητος εταίρος για την Ευρώπη.
Ωστόσο, ακόμη κι αν οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το Ισραήλ βλέπουν την αδυναμία της θέσης τους έναντι του εμιράτου, κανένας από αυτούς δεν αναζητά άλλον εχθρό σε μια περιοχή όπου έχει λίγους αξιόπιστους φίλους.
www.bankingnews.gr
Η εκτίμηση της πραγματικής πίστης του Κατάρ ήταν εδώ και πολύ καιρό ένα παιχνίδι στην ασταθή περιοχή, αλλά στον απόηχο της 7ης Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το Ισραήλ μπορεί να τελειώσουν το παιχνίδι.
Μήπως το Κατάρ, το οποίο είναι ο μεγαλύτερος οικονομικός υποστηρικτής της Hamas και έχει παραχωρήσει καταφύγιο σε αρκετούς από τους δισεκατομμυριούχους ηγέτες της σε πολυτελή ξενοδοχεία, δεν γνώριζε πραγματικά τίποτα για τα σχέδια επίθεσης στο Ισραήλ;
Η ανάμειξη
Μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης γύρω από την 7η Οκτωβρίου επικεντρώθηκε στην πιθανή ανάμειξη του συμμάχου της Hamas, Ιράν.
Αλλά, σύμφωνα με ανάλυση του Politico, το ερώτημα του τι ήξερε το Κατάρ και πότε το ήξερε ήταν εξίσου σημαντικό για τους δυτικούς ηγέτες που αντιμετώπισαν το εμιράτο ως έμπιστο εταίρο.
Το ταλέντο του Κατάρ να παίζει όλες τις πλευρές επέτρεψε στο μικρό βασίλειο των 2,6 εκατομμυρίων στον Περσικό Κόλπο να καθιερωθεί ως ο μεσολαβητής της έσχατης ανάγκης για τη Δύση στην περιοχή, έναν ρόλο που διαδραματίζει επίσης στις συνεχιζόμενες προσπάθειες να κερδίσει την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρους που κρατούσε η Hamas.
Σε μια σειρά συνομιλιών με το Politico τις τελευταίες εβδομάδες, αξιωματούχοι των δυτικών μυστικών υπηρεσιών, που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος, δήλωσαν ότι, ενώ δεν έχουν αδιάσειστα στοιχεία, υπάρχουν ενδείξεις ότι το εμιράτο μπορεί να γνώριζε περισσότερα για την 7η Οκτωβρίου.
«Το εξετάζουμε ακόμα», είπε στο Politico ανώτατος αξιωματούχος των υπηρεσιών πληροφοριών μιας μεγάλης ευρωπαϊκής δύναμης όταν ρωτήθηκε αν η χώρα του πίστευε ότι το Κατάρ είχε εκ των προτέρων γνώση της επίθεσης, προσθέτοντας ότι αν και υπήρχε «καπνός», δεν υπήρχε φωτιά.
Cui bono;
Ωστόσο, όταν πρόκειται για το ερώτημα ποιος θα κερδίσει από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, οι δυτικοί αναλυτές αναπόφευκτα στρέφουν το βλέμμα τους στη Ντόχα.
Το πρωταρχικό κίνητρο που το Κατάρ θα έπρεπε να παραμείνει σιωπηλό εάν γνώριζε για την επίθεση, είπαν οι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών, ήταν το ενδιαφέρον του να εκτροχιάσει τις συνομιλίες μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, ενός περιφερειακού αντιπάλου, για την εξομάλυνση των σχέσεων.
Μια συμφωνία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών στην περιοχή θα μπορούσε να έχει ανοίξει την πόρτα για στρατηγική συνεργασία σε μια σειρά από τομείς, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, της πηγής ζωής του Κατάρ.
Δεδομένης της άμεσης πρόσβασης του Ισραήλ στις αγορές της Μεσογείου και της Ευρώπης, οποιαδήποτε ενεργειακή συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία θα άλλαζε το παιχνίδι.
Μια τέτοια συμφωνία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για έναν αγωγό που εκτείνεται από την Ινδία στο Ισραήλ μέσω της Σαουδικής Αραβίας στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου έργου που προτάθηκε από μεγάλες δυνάμεις στη σύνοδο κορυφής της G20 τον Σεπτέμβριο, γνωστό ως Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης ή IMEC .
Μία χώρα απουσιάζει από τον κατάλογο των υπογραφόντων του IMEC: το Κατάρ.
«Είναι προς το συμφέρον του Κατάρ να βάλει εμπόδια στη διαδικασία εξομάλυνσης μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους.
«Οποιαδήποτε αναπροσαρμογή για την ισορροπία δυνάμεων θα υπονομεύσει τη θέση του Κατάρ ως του κορυφαίου διπλωματικού παίκτη που μπορεί να κάνει τα πάντα».
Στο τέλος, οι συνέπειες της 7ης Οκτωβρίου διέλυσαν τις συνομιλίες Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας.
Η βαθιά οργή για τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ στη Γάζα στον αραβικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, υποδηλώνει ότι ο διάλογος δεν θα ξαναρχίσει σύντομα.
'Κρίσιμος ρόλος'
Αξιοποιώντας τη γεωγραφία και τον τεράστιο πλούτο του, το Κατάρ έχει δημιουργήσει ένα τρομερό δίκτυο απίθανων συντρόφων, που εκτείνεται από την Ουάσιγκτον έως τη Μόσχα, το Βερολίνο, την Ιερουσαλήμ και ακόμη και την Τεχεράνη.
Η προνοητικότητα της ευέλικτης εξωτερικής πολιτικής του Κατάρ έχει εμφανιστεί πλήρως από τις 7 Οκτωβρίου, καθώς το εμιράτο έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ευκολία στην ταχυδακτυλουργία του ρόλου του ως έμπιστου ευεργέτη και φίλου της Hamas, φιλοξενώντας τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην περιοχή και βασικός συνεργάτης στο Ισραήλ.
Το Κατάρ έχει γίνει ένας ολοένα και πιο σημαντικός εταίρος και για την Ευρώπη, ειδικά για τη Γερμανία, η οποία έχει στραφεί στη χώρα ως προμηθευτή φυσικού αερίου για να βοηθήσει στην αντιστάθμιση της απώλειας παραδόσεων από τη Ρωσία.
Το μυστικό του Κατάρ για την απόκτηση αυτών των φαινομενικά αντιφατικών ρόλων είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας δεκαετιών να γίνει ένας απαραίτητος εταίρος σε όλες τις πλευρές της εξίσωσης της Μέσης Ανατολής.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ, οι οποίες, παρά την ταραγμένη ιστορία τους να αγκαλιάζουν τους αυταρχικούς ηγέτες στην περιοχή, από τον Σάχη του Ιράν μέχρι τον Saddam Hussein του Ιράκ, έχουν κάνει τον εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani, τον νέο τους καλύτερο φίλο.
Πριν από δύο χρόνια, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden όρισε ακόμη και το Κατάρ «μεγάλο σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ», προσχωρώντας σε ομάδες όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία σε μια αποκλειστική λίστα με 18 μόνο έθνη.
Οι ΗΠΑ στράφηκαν πέρυσι στο Κατάρ για το λεπτό έργο του χειρισμού της αμφιλεγόμενης μεταφοράς 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Ιράν από τη Νότια Κορέα με αντάλλαγμα την απελευθέρωση αρκετών Αμερικανών ομήρων που κρατούσε η Τεχεράνη.
Το μεγαλύτερο στρατηγικό πλεονέκτημα του Κατάρ, ωστόσο, είναι ότι οι ηγέτες του κατάφεραν να εξαρτήσουν τους βασικούς διεθνείς παίκτες χωρίς καν να το καταλάβουν, είτε ως διαμεσολαβητής, είτε ως προμηθευτής ενέργειας, είτε ως χρηματοοικονομικό κέντρο, είτε ως και τα τρία.
Το ερώτημα είναι προς ποιον σκοπό.
Ο μοναδικός ρόλος του Κατάρ έκανε το εμιράτο μια φυσική επιλογή να ενεργήσει ως ενδιάμεσος για τις διαπραγματεύσεις για την ομηρεία μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ – για τον οποίο κέρδισε έπαινο από τις ΗΠΑ.
«Είμαστε βαθιά ευγνώμονες», είπε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken στον Πρωθυπουργό του Κατάρ Σεΐχη Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim al-Thani κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Ντόχα αυτή την εβδομάδα, «για τη συνεχή ηγεσία σας σε αυτή την προσπάθεια, για την ακούραστη δουλειά που αναλάβατε και αυτό συνεχίζεται, να προσπαθήσετε να απελευθερώσετε τους υπόλοιπους ομήρους».
Κατάσκοποι
Παρά τους επαίνους του κοινού, στα παρασκήνια, δυτικοί αξιωματούχοι λένε ότι το Κατάρ δυσκολεύτηκε να απαντήσει σε βασικά ερωτήματα γύρω από τις 7 Οκτωβρίου.
Ένας λόγος που αξιωματούχοι των δυτικών μυστικών υπηρεσιών είπαν ότι αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό του Κατάρ για άγνοια σχετικά με τις επιθέσεις είναι ότι η υπηρεσία ασφαλείας της χώρας παρακολουθεί κάθε κίνηση των ηγετών της Hamas που ζουν στη χώρα, συμπεριλαμβανομένου του Ismail Haniyeh, του ντε φάκτο αρχηγού της ομάδας.
Τόσο αυτός όσο και άλλοι κορυφαίοι αξιωματούχοι του Κατάρ συνεχίζουν να απολαμβάνουν καταφύγιο στη Ντόχα.
Επιπλέον, ένα ιστορικό έντασης μεταξύ Sinwar και Haniyeh εγείρει την πιθανότητα ο ηγέτης της Γάζας να κρατούσε στο σκοτάδι τους συμπατριώτες του στο Κατάρ, σύμφωνα με έναν από τους αξιωματούχους των υπηρεσιών πληροφοριών που μίλησε στο Politico.
Τα ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο, εάν υπήρχε, που έπαιξε το Κατάρ στις 7 Οκτωβρίου περιπλέκονται περαιτέρω από το γεγονός ότι το Ισραήλ επί χρόνια ενθάρρυνε το εμιράτο να υποστηρίξει τη Γάζα με ανθρωπιστική βοήθεια.
Πράγματι, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu επέτρεψε τη ροή της βοήθειας - μεταξύ άλλων σε βαλίτσες γεμάτες μετρητά - ακόμη και αφού έλαβε λεπτομερείς πληροφορίες ότι η Hamas σχεδίαζε επίθεση.
Ανώτεροι ισραηλινοί αξιωματούχοι πληροφοριών απέρριψαν αυτές τις προειδοποιήσεις επειδή δεν πίστευαν ότι η Hamas είχε την ικανότητα να πραγματοποιήσει μια τόσο φιλόδοξη επίθεση.
Εν τω μεταξύ, η βοήθεια του Κατάρ (που εκτιμάται σε περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2007) διασφάλισε ότι η Hamas παρέμεινε μια βιώσιμη πολιτική δύναμη που θα μπορούσε να κρατήσει τη Γάζα σε λειτουργία.
Από τότε που η Hamas κατέλαβε τον έλεγχο της Γάζας το 2007, το Κατάρ χρηματοδότησε την κατασκευή όλων των ειδών, από τζαμιά μέχρι δρόμους και σπίτια, ενώ παράλληλα παρείχε χρήματα για να τροφοδοτήσει τον κεντρικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Γάζας και να πληρώνει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Κατάρ ήταν το Hamad City, ένα συγκρότημα με περισσότερα από 2.000 διαμερίσματα στη νότια Γάζα που ολοκληρώθηκε το 2016.
Ονομάστηκε από τον πρώην εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Hamad bin Khalifa Al-Thani, ο οποίος έθεσε επίσης τον ακρογωνιαίο λίθο, η ανάπτυξη καταστράφηκε στο ισραηλινή αεροπορική επιδρομή τον Δεκέμβριο.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι υποψιάζονταν εδώ και καιρό η Hamas χρησιμοποιούσε τσιμέντο από το Κατάρ καθώς και τα μετρητά της για να κατασκευάσει το περίτεχνο σύστημα σήραγγας κάτω από τη Γάζα, έναν πυλώνα της τρομοκρατικής υποδομής της ομάδας.
Παρά αυτές τις ανησυχίες, η ηγεσία του Ισραήλ δεν έκανε τίποτα για να το σταματήσει. Αυτό συμβαίνει επειδή η οικονομική σωτηρία του Κατάρ προς τη Γάζα ήταν κεντρικός στη στρατηγική του Netanyahu να διχάσει και να κατακτήσει τους Παλαιστίνιους.
Ενθαρρύνοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής στη Δυτική Όχθη και της Hamas στη Γάζα, ο Netanyahu πίστευε ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να θέσει μια λύση δύο κρατών σε αόριστο χρόνο.
Μουσουλμανική Αδερφότητα
Η πίστη του Κατάρ στη Hamas πηγάζει από τον κοινό ενθουσιασμό τους για τις διδασκαλίες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενός σουνιτικού κινήματος με τις ρίζες του στην Αίγυπτο που πιστεύει ότι η πολιτική πρέπει να βασίζεται στη συντηρητική ερμηνεία του Ισλάμ.
Το Κατάρ είναι ένας μακροχρόνιος υποστηρικτής της οργάνωσης, η οποία έχει εγείρει τις ταραχές ορισμένων από τους γείτονές της που θεωρούν τη Μουσουλμανική Αδελφότητα τρομοκρατική οργάνωση.
Το 2017, μια ομάδα μουσουλμανικών εθνών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας που περιελάμβανε επίσης την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ λόγω της υποστήριξής του στην τρομοκρατία.
Το Κατάρ αρνήθηκε τις κατηγορίες.
Αν και η διαφωνία επιλύθηκε τελικά, η δυσπιστία παραμένει.
Το Κατάρ έχει πληθυσμό 2,6 εκατομμυρίων, εκ των οποίων μόνο 300.000 είναι πολίτες του Κατάρ, αφήνοντας τη χώρα εκτεθειμένη σε εξωτερικές απειλές σε μια επικίνδυνη γειτονιά.
Η έντονη θέση ασφαλείας του εμιράτου είναι ένας λόγος για τον οποίο επιδίωξε να παίξει το ρόλο του περιφερειακού μεσολαβητή, ο οποίος συνέβαλε στη διασφάλιση της συνεχούς υποστήριξης των βασικών παγκόσμιων δυνάμεων, και κυρίως των ΗΠΑ.
Αυτός ο ρόλος ήταν εμφανής στη συμμετοχή του Κατάρ στις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, πολλοί από τους οποίους έχουν επίσης διαβατήρια ΗΠΑ ή ΕΕ.
Την ίδια στιγμή, ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι αμφισβητούν γιατί το εμιράτο, δεδομένης της επιρροής του στη Hamas, δεν ήταν πιο επιτυχημένο στη διαμεσολάβηση για την απελευθέρωση περισσότερων από τους ομήρους.
«Οι Κατάρ μπορεί να ενδιαφέρονται για μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις γιατί υπογραμμίζει τον θετικό ρόλο που διαδραματίζουν», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών.
«Τους είναι πολύ ξεκάθαρο ότι σχεδόν κανείς δεν θα επικρίνει τον ρόλο τους όσο θεωρούνται θετικός παίκτης όσον αφορά τους ομήρους».
Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος είναι με το μέρος του Κατάρ.
Δεδομένης της ευαίσθητης κατάστασης της περιοχής, οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να εγκαταλείψουν τον «μεγάλο» σύμμαχό τους, όποια και αν είναι η μοίρα των ομήρων.
Με το ρωσικό αέριο εκτός ορίων στο μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία για το άμεσο μέλλον, το εμιράτο έχει γίνει επίσης ένας απαραίτητος εταίρος για την Ευρώπη.
Ωστόσο, ακόμη κι αν οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το Ισραήλ βλέπουν την αδυναμία της θέσης τους έναντι του εμιράτου, κανένας από αυτούς δεν αναζητά άλλον εχθρό σε μια περιοχή όπου έχει λίγους αξιόπιστους φίλους.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών