Η έλευση της ριζοσπαστικής Δεξιάς στην ευρωπαϊκή σκηνή θα έχει μακροχρόνιο αντίκτυπο, καθώς σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη, έχει κατακτήσει την ψήφο των νέων, πιθανότατα κλειδώνοντας την υποστήριξη τους για τις επόμενες δεκαετίες
Στην επόμενη ημέρα των ευρωεκλογών και στις συνέπειες των εκλογικών αποτελεσμάτων αναφέρεται δημοσίευμα του Politico, το οποίο υποστηρίζει πως η ώρα του … Trump της Ευρώπης έφτασε.
Βάσει του δημοσιεύματος, σε όλη την Ευρώπη οι δυνάμεις της ακραίας Δεξιάς είναι σε άνοδο και αυτό που μένει να απαντηθεί από τις σημερινές ευρωεκλογές είναι πόση είναι αυτή η αύξηση της ισχύος της.
Το Politico μάλιστα επικαλείται τις δηλώσεις του Γερμανού πολιτικού Oliver Kirchner από το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), ο οποίος σε ομιλία του σε υποστηρικτές του, τους έδωσε την εξής συμβουλή: να επενδύσουν στις πάνες.
Γιατί;
Διότι, όπως είπε, η άνοδος της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» έχει συγκλονίσει τόσο πολύ τα παλιά κόμματα, που «το κατεστημένο λερώνει τα παντελόνια του».
Σεισμός
Αλλά δεν είναι μόνο η Γερμανία.
Στη Γαλλία, το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση βρίσκεται σε καλό δρόμο να λάβει το ένα τρίτο των ψήφων, υπερδιπλάσιο ποσοστό από αυτό του κόμματος του προέδρου Macron.
Στη Γερμανία, το AfD εκτιμάται πως θα βγει δεύτερο μπροστά από κάθε εταίρο του κυβερνητικού συνασπισμού του καγκελάριου Scholz ενώ στην Ιταλία, το κυβερνών δεξιό κόμμα «Fratelli d’Italia» της πρωθυπουργού George Meloni κινείται πολύ μπροστά από τους αντιπάλους της.
Παρόμοια αποτελέσματα αναμένονται σε πολλές από τις μικρότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προβλέπεται να έχει περισσότερα μέλη από την ακροδεξιά παρά από την ιστορικά κυρίαρχη δύναμη, το κύριο συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Τα φαντάσματα
Βάσει του Politico, σε μια ήπειρο που έχει υπερηφανευθεί ότι έχει αναπαύσει τα φαντάσματα του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο, η επανεμφάνιση της ριζοσπαστικής δεξιάς ως πολιτικής δύναμης έρχεται ως σοκ.
Αν και τα λαϊκιστικά, εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης είναι πιθανό ότι θα είναι διστακτικά στο να ενώσουν τις δυνάμεις της για να ασκήσουν εξουσία μετά την καταμέτρηση των ψήφων το βράδυ της Κυριακής, το γεγονός της επιτυχίας τους θα προκαλέσει μια τέτοια πολιτική αναταραχή που θα είναι ισοδύναμη με αυτή που προκάλεσε η εκλογή του Donald Trump ως προέδρου των ΗΠΑ το 2016.
Τα αποτελέσματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εξάλλου, χρησιμεύουν ως βαρόμετρο για το πού κατευθύνεται η εθνική πολιτική σε μερικές από τις πιο κρίσιμες πρωτεύουσες της Ευρώπης.
Δεν μπορείς να τους αγνοήσεις
Πριν από πέντε χρόνια, ένα «πράσινο κύμα» στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του 2019 ώθησε τους ηγέτες της ηπείρου να ξεκινήσουν μια αναδιάρθρωση της οικονομίας με στόχο να καταστήσει την ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.
Φέτος, η παλίρροια ρέει προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Η ακόμα ισχυρότερη εκλογική απόδοση των κομμάτων που κάποτε τα απέφευγαν ως υπερβολικά τοξικά για συνεργασία, πιθανότατα θα έχει ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο καθώς οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης συνειδητοποιούν ότι η ριζοσπαστική δεξιά δεν είναι πλέον προ των πυλών – είναι μέσα στο παλάτι και δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί.
Τι κρύβεται πίσω από την άνοδο
Σύμφωνα με το Politico, οι εξτρεμιστές της Ευρώπης έχουν πολλά ονόματα: ακροδεξιοί, ριζοσπαστικοί δεξιοί, σκληροί δεξιοί, ευρωσκεπτικιστές, λαϊκιστές.
Οι επικριτές τους, τους αποκαλούν φασίστες ή απολυταρχικούς.
Οι ίδιοι προτιμούν να αυτοχαρακτηρίζονται ως συντηρητικοί, κυρίαρχοι, εθνικιστές, ακόμα και δημοκράτες.
«Η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει να μιλά για την ακροδεξιά» υποστηρίζει ο Gerolf Annemans, μέλος του Vlaams Belang και πρόεδρος του ακροδεξιού πανηπειρωτικού κόμματος Ευρωπαϊκή Ταυτότητα και Δημοκρατία.
«Αν κοιτάξετε τις πολιτικές, αν κοιτάξετε πού βρισκόμαστε στην εξουσία, δεν είμαστε πλέον στο περιθώριο της πολιτικής.
Τώρα είμαστε η κεντροδεξιά» τονίζει ο Gerolf Annemans.
Αν και υπάρχουν αρκετές αποχρώσεις στη ριζοσπαστική Δεξιά, αυτό που τους ενώνει είναι η θεώρηση τους σχετικά με το εθνικό κράτος, με την εχθρότητα προς τους μετανάστες, ειδικά αν είναι μουσουλμάνοι, και με τον σκεπτικισμό απέναντι σε υπερεθνικούς οργανισμούς όπως είναι η ΕΕ, ο ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ.
Μερικοί πολιτικοί της ριζοσπαστικής δεξιάς είναι φιλελεύθεροι οικονομικά, αλλά υποστηρίζουν περισσότερο ένα ισχυρό, προστατευτικό κράτος, τουλάχιστον όταν πρόκειται για αυτούς που θεωρούν πολίτες.
Εκτός από τον φραξιονισμό, η Ρωσία είναι το μεγαλύτερο σημείο διχασμού.
Ορισμένα κόμματα, όπως το AfD ή το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας, είναι ανοιχτοί θαυμαστές του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin.
Άλλοι, όπως «Fratelli d’Italia» της Meloni ή το πολωνικό κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης είναι από τους πιο ένθερμους αντιπάλους του.
Οι ψηφοφόροι
Η ριζοσπαστική Δεξιά αντλεί ψήφους από μεγάλα τμήματα της κοινωνίας.
Στους υποστηρικτές περιλαμβάνονται αγρότες και εργαζόμενοι που κατηγορούν τις πολιτικές της ΕΕ για την εξαφάνιση των μέσων διαβίωσής τους και οι ψηφοφόροι της μεσαίας τάξης που ανησυχούν για τη μετανάστευση και τη διάλυση αυτών που θεωρούν παραδοσιακές αξίες.
Σε αυτούς προστίθενται όλο και περισσότερο νέοι που αγωνιούν για το αυξανόμενο κόστος ζωής ή απλώς μαγεύονται από το επόμενο νέο πράγμα.
Η μετανάστευση παίζει κεντρικό ρόλο, όπως και η πρόσβαση στην άμβλωση ή τα δικαιώματα LGBTQ+, αλλά και οι διάφοροι κανονισμοί για το περιβάλλον.
Πιο πρόσφατα, τα λαϊκιστικά κόμματα της Ευρώπης έχουν προσθέσει την οργή για τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς στη λίστα με τα πιο σοβαρά ζητήματα.
Στην ορμή της ριζοσπαστικής Δεξιάς θα πρέπει να προστεθεί και η έλλειψη ελκυστικών εναλλακτικών λύσεων.
Συνήθως σε περιόδους αστάθειας - πολέμους, πανδημίες, οικονομική αβεβαιότητα - οι ψηφοφόροι συρρέουν προς τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας.
Σήμερα, αυτά τα κόμματα έχουν, σε πολλές χώρες, διαλυθεί.
Για δεκαετίες, η ευρωπαϊκή δεξιά και αριστερά αγωνίστηκαν για το κέντρο και σαν δύο μεθυσμένοι πυγμάχοι, έχουν καταρρεύσει, αφήνοντας την αρένα ανοιχτή για νέους αμφισβητίες.
Στις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές, αυτό οδήγησε σε εκρηκτικές ευκαιρίες για φιλελεύθερους «αντάρτες» όπως ο Macron στη Γαλλία ή οι Πράσινοι στη Γερμανία.
Αυτή τη φορά, αυτοί που μπαίνουν στο κέντρο του ρινγκ προέρχονται από την άλλη πλευρά του αναδυόμενου πολιτικού χάσματος της ηπείρου.
Η έλευση της ριζοσπαστικής Δεξιάς στην ευρωπαϊκή σκηνή θα έχει μακροχρόνιο αντίκτυπο, καθώς σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη, οι «αντάρτες» έχουν επίσης κατακτήσει την ψήφο των νέων, πιθανότατα κλειδώνοντας την υποστήριξη τους για τις επόμενες δεκαετίες.
Εξαρτώνται από την … ακροδεξιά
Για δεκαετίες, οι ηγέτες των μεγάλων πολιτικών κομμάτων πίστευαν ότι μπορούσαν να κρατήσουν τη ριζοσπαστική δεξιά εντελώς έξω από την πολιτική.
Δημιουργώντας αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν cordon sanitaire - ή τείχος προστασίας - απλώς αρνήθηκαν να βασιστούν στις ψήφους τους για να σχηματίσουν κυβέρνηση ή να περάσουν νομοσχέδια.
Το 2000, όταν ο Jörg Haider, ο ηγέτης του ακροδεξιού Κόμματος Ελευθερίας της Αυστρίας, προσχώρησε σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, οι άλλοι ηγέτες της ΕΕ αντέδρασαν με μανία, αποφεύγοντας τη χώρα διπλωματικά για μήνες.
Στη Γαλλία, ανεξάρτητα από το πόσες ψήφους έλαβαν οι ακροδεξιοί ηγέτες της Γαλλίας, όπως η Marine Le Pen ή ο πατέρας της στον πρώτο γύρο των εκλογών, πολίτες από όλο το πολιτικό φάσμα συσπειρώνονταν γύρω από τον αντίπαλό τους στον δεύτερο γύρο για να τους κρατήσουν μακριά.
Σήμερα, το cordon sanitaire έχει καταρρεύσει.
Τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα βρίσκονται στην εξουσία ή υποστηρίζουν την κυβέρνηση σε 7 από τις 27 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, της Σουηδίας, της Ουγγαρίας και της Τσεχίας.
Η Ολλανδία πρόκειται να ενταχθεί στις τάξεις της, με τον αντι-ισλαμικό πυρήνα Geert Wilders να κρατά τα ηνία.
Στην Αυστρία, οι κληρονόμοι του Κόμματος Ελευθερίας του Haider’ προηγούνται στις κάλπες, ενώ οι εκλογές προγραμματίζονται για αργότερα αυτό το έτος.
Εάν πάρουν την εξουσία στη Βιέννη, το ένα τρίτο των εθνικών κυβερνήσεων της ΕΕ θα εξαρτηθεί από την ακροδεξιά για την επιβίωσή τους.
Θέματα ταμπού, είναι πλέον αποδεκτά
Όπως και στις ΗΠΑ, όπου η εκλογή Trump θεωρείται ευρέως ότι δίνει άδεια στους ανθρώπους να υιοθετήσουν πολιτικές απόψεις που κάποτε θα μπορούσαν να θεωρηθούν υπερβολικά ακραίες, η άνοδος της ευρωπαϊκής ριζοσπαστικής δεξιάς έχει μετακινήσει το φάσμα των ιδεών που θεωρούνται αποδεκτές προς συζήτηση.
Πριν ακόμη μπει στις αίθουσες της εξουσίας, η ακροδεξιά είχε αλλάξει την τροχιά της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Η ίδια η απειλή της ανόδου της ακροδεξιάς, είχε ως αποτέλεσμα να σκληρύνει η πολιτική των Ευρωπαίων για τη μετανάστευση και ανάγκασε τα κεντρώα κόμματα να μετριάσουν τις προσπάθειές τους να σώσουν τον πλανήτη.
Τα εκλογικά κέρδη των ακροδεξιών θα μπορούσαν να διαμορφώσουν τη συζήτηση σχετικά με την υποστήριξη για την Ουκρανία και για κοινωνικές πολιτικές όπως η υποστήριξη για πρόσβαση σε αμβλώσεις ή τα δικαιώματα LGBTQ+.
Ο ρόλος της Ουγγαρίας είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα του πώς η δεξιά μπορεί να διαμορφώσει την πολιτική όταν καταλαμβάνει ένα σημαντικό αξίωμα.
Αν και η χώρα είναι σχετικά μικρή, με λιγότερους από 10 εκατομμύρια κατοίκους, ο πρωθυπουργός Victor Orban έπαιξε ανασταλτικό ρόλο στις Βρυξέλλες, εμποδίζοντας τις προσπάθειες της ΕΕ να αναδιανείμει τους αιτούντες άσυλο και να στηρίξει την Ουκρανία στον αγώνα της κατά της Ρωσίας.
Η περίπτωση της Γαλλίας
Στο επίκεντρο οποιασδήποτε συζήτησςη για την πολιτική αναδιάταξη της Ευρώπης είναι η Γαλλία, όπου τα δύο μεγαλύτερα ακροδεξιά κόμματα αναμένεται να συγκεντρώσουν περίπου το 40% των ψήφων στις εκλογές.
Εάν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν, αυτό θα εγείρει το ερώτημα εάν οι ψηφοφόροι είναι έτοιμοι να δώσουν στη ριζοσπαστική Δεξιά μια ευκαιρία στην προεδρία όταν θα κατευθυνθούν στις κάλπες το 2027.
Η άνοδος της Meloni στην Ιταλία έχει ήδη μετατοπίσει την ευρωπαϊκή πολιτική σε θέματα όπως η μετανάστευση.
Όμως, ενώ η Ιταλίδα πρωθυπουργός ακολουθήσει την κυρίαρχη τάση σε θέματα όπως η υποστήριξη προς το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία, λίγοι πιστεύουν ότι εάν η Le Pen γίνει πρόεδρος της Γαλίας θα έκανε το ίδιο.
Η Le Pen έχει δεσμευτεί να «βγάλει» τη Γαλλία από το ΝΑΤΟ και να ζητήσει να αφαιρεθούν πολλές από τις εξουσίες της Ευρώπης.
Μια έκθεση του γαλλικού κοινοβουλίου του 2023 κατηγόρησε το κόμμα της ότι χρησίμευε ως φερέφωνο του Κρεμλίνου.
Εάν δοθούν στη Le Pen ή σε έναν άλλο ακροδεξιό ηγέτη τα κλειδιά του Παλατιού των Ηλυσίων, τότε η ΕΕ εκτιμάται ότι θα κάνει μια μη αναστρέψιμη στροφή προς τα δεξιά.
Η πραγματική ανησυχία για τη ριζοσπαστική δεξιά
Σύμφωνα με το Politico, σε μια εκδήλωση του AfD στο Μαγδεμβούργο, ο Kirchner και οι κομματικοί συνάδελφοί του παρουσίασαν τη Γερμανία ότι είναι σε μια σχεδόν κατακλυσμιαία κατάσταση παρακμής.
Οι πολιτικές ελίτ κατηγορούνται ότι άφησαν τη χώρα να κατακλυστεί από αιτούντες άσυλο, ότι είχαν εισαγάγει πράσινες πολιτικές που επέφεραν την αποβιομηχάνιση της οικονομίας και ότι ακολουθούσαν πολεμικές πολιτικές έναντι της Ρωσίας που κινδύνευαν να σύρουν τη Γερμανία σε πόλεμο.
Ο Kirchner περιέγραψε τις προσπάθειες των κυρίαρχων πολιτικών ελίτ να χαρακτηρίσουν το κόμμα του ως αντιδημοκρατικό ως μέρος μιας μεγάλης συνωμοσίας για την καταστολή της βούλησης του γερμανικού λαού, δηλώνοντας ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι χειρότερη από τη Στάζι, τη μυστική αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας.
«Είμαστε αυτοί που πραγματικά προσπαθούμε να σώσουμε τη δημοκρατία σε αυτή τη χώρα», είπε.
Όπως και με τον Trump, το πιο σημαντικό ερώτημα σχετικά με τη ριζοσπαστική δεξιά της Ευρώπης δεν είναι τι θα κάνει με την εξουσία, αλλά εάν ποτέ θα την δώσει πίσω.
Το DNA
Όπως λέει το Politico, πολλά από τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα της Ευρώπης φέρουν DNA αναμφισβήτητα αντιδημοκρατικών καθεστώτων.
Στον Björn Höcke, ηγέτη του AfD στο κρατίδιο της Θουριγγίας στην ανατολική Γερμανία, επιβλήθηκε πρόσφατα πρόστιμο για χρήση απαγορευμένου ναζιστικού σλόγκαν.
Στην Ιταλία, ο Roberto Vannacci, υποψήφιος για το ακροδεξιό κόμμα Lega, προέτρεψε τους ψηφοφόρους να σημειώσουν τα ψηφοδέλτιά τους με έναν ρωμαϊκό αριθμό X, μια αναφορά στο Xª MAS — ή La Decima — μια μονάδα του στρατού του Μπενίτο Μουσολίνι διάσημη για τα αντίποινα εναντίον αμάχων μετά από κομματικές επιθέσεις.
Το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950 από έναν πρώην στρατηγό των SS.
Η Ουγγαρία, όπου ο Orban είναι πρωθυπουργός από το 2010, προσφέρει και πάλι μια ματιά στο τι θα μπορούσε να ακολουθήσει.
Η κυβέρνηση έχει κατηγορηθεί για υπονόμευση της δικαιοσύνης, για διάβρωση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και για νοθεία του εκλογικού συστήματος.
Οι πιο πρόσφατες εκλογές της χώρας το 2022 «αμαυρώθηκαν από την απουσία ίσων όρων ανταγωνισμού», σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).
Ανησυχία για Ιταλία
Κάποιοι ανησυχούν ότι η Ρώμη ακολουθεί τα βήματα της Βουδαπέστης.
Η Meloni και οι σύμμαχοί της έχουν αναπτύξει αγωγές δυσφήμισης εναντίον αριστερών επικριτών στα μέσα ενημέρωσης.
Δημοσιογράφοι του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού RAI κατηγόρησαν την κυβέρνησή της ότι «προσπάθησε να μετατρέψει τη RAI σε φερέφωνο της κυβέρνησης», ότι επιδιώκει επίσης να περιορίσει την εξουσία του δικαστικού σώματος και να ξαναγράψει το σύνταγμα για να εξουσιοδοτήσει τον πρωθυπουργό και να αποδυναμώσει την ικανότητα του προέδρου να κρατά υπό έλεγχο την κυβέρνηση.
Ενώ οι προηγούμενες ιταλικές κυβερνήσεις έχουν κάνει παρόμοιες προτάσεις και έχουν αντιμετωπίσει παρόμοιες κατηγορίες, ενέργειες όπως αυτές ακούγονται διαφορετικά όταν το εκλογικό λογότυπο του κυβερνώντος κόμματος είναι η τρίχρωμη φλόγα, σύμβολο που χρησιμοποιείται από το νεοφασιστικό πολιτικό κόμμα που σχηματίστηκε από τον πρώην επιτελάρχη του Μουσολίνι στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
«Είτε ήρθε η ώρα να επενδύσουμε στις πάνες είτε όχι, ο Kirchner,, ο ακροδεξιός πολιτικός, είχε δίκιο που είπε ότι τα κυρίαρχα κόμματα της Ευρώπης πρέπει να ανησυχούν.
Το ερώτημα που θα απαντηθεί τους επόμενους μήνες και χρόνια είναι αν ανησυχούν αρκετά» καταλήγει το δημοσίευμα.
www.bankingnews.gr
Βάσει του δημοσιεύματος, σε όλη την Ευρώπη οι δυνάμεις της ακραίας Δεξιάς είναι σε άνοδο και αυτό που μένει να απαντηθεί από τις σημερινές ευρωεκλογές είναι πόση είναι αυτή η αύξηση της ισχύος της.
Το Politico μάλιστα επικαλείται τις δηλώσεις του Γερμανού πολιτικού Oliver Kirchner από το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), ο οποίος σε ομιλία του σε υποστηρικτές του, τους έδωσε την εξής συμβουλή: να επενδύσουν στις πάνες.
Γιατί;
Διότι, όπως είπε, η άνοδος της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» έχει συγκλονίσει τόσο πολύ τα παλιά κόμματα, που «το κατεστημένο λερώνει τα παντελόνια του».
Σεισμός
Αλλά δεν είναι μόνο η Γερμανία.
Στη Γαλλία, το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση βρίσκεται σε καλό δρόμο να λάβει το ένα τρίτο των ψήφων, υπερδιπλάσιο ποσοστό από αυτό του κόμματος του προέδρου Macron.
Στη Γερμανία, το AfD εκτιμάται πως θα βγει δεύτερο μπροστά από κάθε εταίρο του κυβερνητικού συνασπισμού του καγκελάριου Scholz ενώ στην Ιταλία, το κυβερνών δεξιό κόμμα «Fratelli d’Italia» της πρωθυπουργού George Meloni κινείται πολύ μπροστά από τους αντιπάλους της.
Παρόμοια αποτελέσματα αναμένονται σε πολλές από τις μικρότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προβλέπεται να έχει περισσότερα μέλη από την ακροδεξιά παρά από την ιστορικά κυρίαρχη δύναμη, το κύριο συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Τα φαντάσματα
Βάσει του Politico, σε μια ήπειρο που έχει υπερηφανευθεί ότι έχει αναπαύσει τα φαντάσματα του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο, η επανεμφάνιση της ριζοσπαστικής δεξιάς ως πολιτικής δύναμης έρχεται ως σοκ.
Αν και τα λαϊκιστικά, εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης είναι πιθανό ότι θα είναι διστακτικά στο να ενώσουν τις δυνάμεις της για να ασκήσουν εξουσία μετά την καταμέτρηση των ψήφων το βράδυ της Κυριακής, το γεγονός της επιτυχίας τους θα προκαλέσει μια τέτοια πολιτική αναταραχή που θα είναι ισοδύναμη με αυτή που προκάλεσε η εκλογή του Donald Trump ως προέδρου των ΗΠΑ το 2016.
Τα αποτελέσματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εξάλλου, χρησιμεύουν ως βαρόμετρο για το πού κατευθύνεται η εθνική πολιτική σε μερικές από τις πιο κρίσιμες πρωτεύουσες της Ευρώπης.
Δεν μπορείς να τους αγνοήσεις
Πριν από πέντε χρόνια, ένα «πράσινο κύμα» στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του 2019 ώθησε τους ηγέτες της ηπείρου να ξεκινήσουν μια αναδιάρθρωση της οικονομίας με στόχο να καταστήσει την ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.
Φέτος, η παλίρροια ρέει προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Η ακόμα ισχυρότερη εκλογική απόδοση των κομμάτων που κάποτε τα απέφευγαν ως υπερβολικά τοξικά για συνεργασία, πιθανότατα θα έχει ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο καθώς οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης συνειδητοποιούν ότι η ριζοσπαστική δεξιά δεν είναι πλέον προ των πυλών – είναι μέσα στο παλάτι και δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί.
Τι κρύβεται πίσω από την άνοδο
Σύμφωνα με το Politico, οι εξτρεμιστές της Ευρώπης έχουν πολλά ονόματα: ακροδεξιοί, ριζοσπαστικοί δεξιοί, σκληροί δεξιοί, ευρωσκεπτικιστές, λαϊκιστές.
Οι επικριτές τους, τους αποκαλούν φασίστες ή απολυταρχικούς.
Οι ίδιοι προτιμούν να αυτοχαρακτηρίζονται ως συντηρητικοί, κυρίαρχοι, εθνικιστές, ακόμα και δημοκράτες.
«Η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει να μιλά για την ακροδεξιά» υποστηρίζει ο Gerolf Annemans, μέλος του Vlaams Belang και πρόεδρος του ακροδεξιού πανηπειρωτικού κόμματος Ευρωπαϊκή Ταυτότητα και Δημοκρατία.
«Αν κοιτάξετε τις πολιτικές, αν κοιτάξετε πού βρισκόμαστε στην εξουσία, δεν είμαστε πλέον στο περιθώριο της πολιτικής.
Τώρα είμαστε η κεντροδεξιά» τονίζει ο Gerolf Annemans.
Αν και υπάρχουν αρκετές αποχρώσεις στη ριζοσπαστική Δεξιά, αυτό που τους ενώνει είναι η θεώρηση τους σχετικά με το εθνικό κράτος, με την εχθρότητα προς τους μετανάστες, ειδικά αν είναι μουσουλμάνοι, και με τον σκεπτικισμό απέναντι σε υπερεθνικούς οργανισμούς όπως είναι η ΕΕ, ο ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ.
Μερικοί πολιτικοί της ριζοσπαστικής δεξιάς είναι φιλελεύθεροι οικονομικά, αλλά υποστηρίζουν περισσότερο ένα ισχυρό, προστατευτικό κράτος, τουλάχιστον όταν πρόκειται για αυτούς που θεωρούν πολίτες.
Εκτός από τον φραξιονισμό, η Ρωσία είναι το μεγαλύτερο σημείο διχασμού.
Ορισμένα κόμματα, όπως το AfD ή το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας, είναι ανοιχτοί θαυμαστές του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin.
Άλλοι, όπως «Fratelli d’Italia» της Meloni ή το πολωνικό κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης είναι από τους πιο ένθερμους αντιπάλους του.
Οι ψηφοφόροι
Η ριζοσπαστική Δεξιά αντλεί ψήφους από μεγάλα τμήματα της κοινωνίας.
Στους υποστηρικτές περιλαμβάνονται αγρότες και εργαζόμενοι που κατηγορούν τις πολιτικές της ΕΕ για την εξαφάνιση των μέσων διαβίωσής τους και οι ψηφοφόροι της μεσαίας τάξης που ανησυχούν για τη μετανάστευση και τη διάλυση αυτών που θεωρούν παραδοσιακές αξίες.
Σε αυτούς προστίθενται όλο και περισσότερο νέοι που αγωνιούν για το αυξανόμενο κόστος ζωής ή απλώς μαγεύονται από το επόμενο νέο πράγμα.
Η μετανάστευση παίζει κεντρικό ρόλο, όπως και η πρόσβαση στην άμβλωση ή τα δικαιώματα LGBTQ+, αλλά και οι διάφοροι κανονισμοί για το περιβάλλον.
Πιο πρόσφατα, τα λαϊκιστικά κόμματα της Ευρώπης έχουν προσθέσει την οργή για τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς στη λίστα με τα πιο σοβαρά ζητήματα.
Στην ορμή της ριζοσπαστικής Δεξιάς θα πρέπει να προστεθεί και η έλλειψη ελκυστικών εναλλακτικών λύσεων.
Συνήθως σε περιόδους αστάθειας - πολέμους, πανδημίες, οικονομική αβεβαιότητα - οι ψηφοφόροι συρρέουν προς τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας.
Σήμερα, αυτά τα κόμματα έχουν, σε πολλές χώρες, διαλυθεί.
Για δεκαετίες, η ευρωπαϊκή δεξιά και αριστερά αγωνίστηκαν για το κέντρο και σαν δύο μεθυσμένοι πυγμάχοι, έχουν καταρρεύσει, αφήνοντας την αρένα ανοιχτή για νέους αμφισβητίες.
Στις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές, αυτό οδήγησε σε εκρηκτικές ευκαιρίες για φιλελεύθερους «αντάρτες» όπως ο Macron στη Γαλλία ή οι Πράσινοι στη Γερμανία.
Αυτή τη φορά, αυτοί που μπαίνουν στο κέντρο του ρινγκ προέρχονται από την άλλη πλευρά του αναδυόμενου πολιτικού χάσματος της ηπείρου.
Η έλευση της ριζοσπαστικής Δεξιάς στην ευρωπαϊκή σκηνή θα έχει μακροχρόνιο αντίκτυπο, καθώς σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη, οι «αντάρτες» έχουν επίσης κατακτήσει την ψήφο των νέων, πιθανότατα κλειδώνοντας την υποστήριξη τους για τις επόμενες δεκαετίες.
Εξαρτώνται από την … ακροδεξιά
Για δεκαετίες, οι ηγέτες των μεγάλων πολιτικών κομμάτων πίστευαν ότι μπορούσαν να κρατήσουν τη ριζοσπαστική δεξιά εντελώς έξω από την πολιτική.
Δημιουργώντας αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν cordon sanitaire - ή τείχος προστασίας - απλώς αρνήθηκαν να βασιστούν στις ψήφους τους για να σχηματίσουν κυβέρνηση ή να περάσουν νομοσχέδια.
Το 2000, όταν ο Jörg Haider, ο ηγέτης του ακροδεξιού Κόμματος Ελευθερίας της Αυστρίας, προσχώρησε σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, οι άλλοι ηγέτες της ΕΕ αντέδρασαν με μανία, αποφεύγοντας τη χώρα διπλωματικά για μήνες.
Στη Γαλλία, ανεξάρτητα από το πόσες ψήφους έλαβαν οι ακροδεξιοί ηγέτες της Γαλλίας, όπως η Marine Le Pen ή ο πατέρας της στον πρώτο γύρο των εκλογών, πολίτες από όλο το πολιτικό φάσμα συσπειρώνονταν γύρω από τον αντίπαλό τους στον δεύτερο γύρο για να τους κρατήσουν μακριά.
Σήμερα, το cordon sanitaire έχει καταρρεύσει.
Τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα βρίσκονται στην εξουσία ή υποστηρίζουν την κυβέρνηση σε 7 από τις 27 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, της Σουηδίας, της Ουγγαρίας και της Τσεχίας.
Η Ολλανδία πρόκειται να ενταχθεί στις τάξεις της, με τον αντι-ισλαμικό πυρήνα Geert Wilders να κρατά τα ηνία.
Στην Αυστρία, οι κληρονόμοι του Κόμματος Ελευθερίας του Haider’ προηγούνται στις κάλπες, ενώ οι εκλογές προγραμματίζονται για αργότερα αυτό το έτος.
Εάν πάρουν την εξουσία στη Βιέννη, το ένα τρίτο των εθνικών κυβερνήσεων της ΕΕ θα εξαρτηθεί από την ακροδεξιά για την επιβίωσή τους.
Θέματα ταμπού, είναι πλέον αποδεκτά
Όπως και στις ΗΠΑ, όπου η εκλογή Trump θεωρείται ευρέως ότι δίνει άδεια στους ανθρώπους να υιοθετήσουν πολιτικές απόψεις που κάποτε θα μπορούσαν να θεωρηθούν υπερβολικά ακραίες, η άνοδος της ευρωπαϊκής ριζοσπαστικής δεξιάς έχει μετακινήσει το φάσμα των ιδεών που θεωρούνται αποδεκτές προς συζήτηση.
Πριν ακόμη μπει στις αίθουσες της εξουσίας, η ακροδεξιά είχε αλλάξει την τροχιά της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Η ίδια η απειλή της ανόδου της ακροδεξιάς, είχε ως αποτέλεσμα να σκληρύνει η πολιτική των Ευρωπαίων για τη μετανάστευση και ανάγκασε τα κεντρώα κόμματα να μετριάσουν τις προσπάθειές τους να σώσουν τον πλανήτη.
Τα εκλογικά κέρδη των ακροδεξιών θα μπορούσαν να διαμορφώσουν τη συζήτηση σχετικά με την υποστήριξη για την Ουκρανία και για κοινωνικές πολιτικές όπως η υποστήριξη για πρόσβαση σε αμβλώσεις ή τα δικαιώματα LGBTQ+.
Ο ρόλος της Ουγγαρίας είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα του πώς η δεξιά μπορεί να διαμορφώσει την πολιτική όταν καταλαμβάνει ένα σημαντικό αξίωμα.
Αν και η χώρα είναι σχετικά μικρή, με λιγότερους από 10 εκατομμύρια κατοίκους, ο πρωθυπουργός Victor Orban έπαιξε ανασταλτικό ρόλο στις Βρυξέλλες, εμποδίζοντας τις προσπάθειες της ΕΕ να αναδιανείμει τους αιτούντες άσυλο και να στηρίξει την Ουκρανία στον αγώνα της κατά της Ρωσίας.
Η περίπτωση της Γαλλίας
Στο επίκεντρο οποιασδήποτε συζήτησςη για την πολιτική αναδιάταξη της Ευρώπης είναι η Γαλλία, όπου τα δύο μεγαλύτερα ακροδεξιά κόμματα αναμένεται να συγκεντρώσουν περίπου το 40% των ψήφων στις εκλογές.
Εάν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν, αυτό θα εγείρει το ερώτημα εάν οι ψηφοφόροι είναι έτοιμοι να δώσουν στη ριζοσπαστική Δεξιά μια ευκαιρία στην προεδρία όταν θα κατευθυνθούν στις κάλπες το 2027.
Η άνοδος της Meloni στην Ιταλία έχει ήδη μετατοπίσει την ευρωπαϊκή πολιτική σε θέματα όπως η μετανάστευση.
Όμως, ενώ η Ιταλίδα πρωθυπουργός ακολουθήσει την κυρίαρχη τάση σε θέματα όπως η υποστήριξη προς το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία, λίγοι πιστεύουν ότι εάν η Le Pen γίνει πρόεδρος της Γαλίας θα έκανε το ίδιο.
Η Le Pen έχει δεσμευτεί να «βγάλει» τη Γαλλία από το ΝΑΤΟ και να ζητήσει να αφαιρεθούν πολλές από τις εξουσίες της Ευρώπης.
Μια έκθεση του γαλλικού κοινοβουλίου του 2023 κατηγόρησε το κόμμα της ότι χρησίμευε ως φερέφωνο του Κρεμλίνου.
Εάν δοθούν στη Le Pen ή σε έναν άλλο ακροδεξιό ηγέτη τα κλειδιά του Παλατιού των Ηλυσίων, τότε η ΕΕ εκτιμάται ότι θα κάνει μια μη αναστρέψιμη στροφή προς τα δεξιά.
Η πραγματική ανησυχία για τη ριζοσπαστική δεξιά
Σύμφωνα με το Politico, σε μια εκδήλωση του AfD στο Μαγδεμβούργο, ο Kirchner και οι κομματικοί συνάδελφοί του παρουσίασαν τη Γερμανία ότι είναι σε μια σχεδόν κατακλυσμιαία κατάσταση παρακμής.
Οι πολιτικές ελίτ κατηγορούνται ότι άφησαν τη χώρα να κατακλυστεί από αιτούντες άσυλο, ότι είχαν εισαγάγει πράσινες πολιτικές που επέφεραν την αποβιομηχάνιση της οικονομίας και ότι ακολουθούσαν πολεμικές πολιτικές έναντι της Ρωσίας που κινδύνευαν να σύρουν τη Γερμανία σε πόλεμο.
Ο Kirchner περιέγραψε τις προσπάθειες των κυρίαρχων πολιτικών ελίτ να χαρακτηρίσουν το κόμμα του ως αντιδημοκρατικό ως μέρος μιας μεγάλης συνωμοσίας για την καταστολή της βούλησης του γερμανικού λαού, δηλώνοντας ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι χειρότερη από τη Στάζι, τη μυστική αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας.
«Είμαστε αυτοί που πραγματικά προσπαθούμε να σώσουμε τη δημοκρατία σε αυτή τη χώρα», είπε.
Όπως και με τον Trump, το πιο σημαντικό ερώτημα σχετικά με τη ριζοσπαστική δεξιά της Ευρώπης δεν είναι τι θα κάνει με την εξουσία, αλλά εάν ποτέ θα την δώσει πίσω.
Το DNA
Όπως λέει το Politico, πολλά από τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα της Ευρώπης φέρουν DNA αναμφισβήτητα αντιδημοκρατικών καθεστώτων.
Στον Björn Höcke, ηγέτη του AfD στο κρατίδιο της Θουριγγίας στην ανατολική Γερμανία, επιβλήθηκε πρόσφατα πρόστιμο για χρήση απαγορευμένου ναζιστικού σλόγκαν.
Στην Ιταλία, ο Roberto Vannacci, υποψήφιος για το ακροδεξιό κόμμα Lega, προέτρεψε τους ψηφοφόρους να σημειώσουν τα ψηφοδέλτιά τους με έναν ρωμαϊκό αριθμό X, μια αναφορά στο Xª MAS — ή La Decima — μια μονάδα του στρατού του Μπενίτο Μουσολίνι διάσημη για τα αντίποινα εναντίον αμάχων μετά από κομματικές επιθέσεις.
Το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950 από έναν πρώην στρατηγό των SS.
Η Ουγγαρία, όπου ο Orban είναι πρωθυπουργός από το 2010, προσφέρει και πάλι μια ματιά στο τι θα μπορούσε να ακολουθήσει.
Η κυβέρνηση έχει κατηγορηθεί για υπονόμευση της δικαιοσύνης, για διάβρωση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και για νοθεία του εκλογικού συστήματος.
Οι πιο πρόσφατες εκλογές της χώρας το 2022 «αμαυρώθηκαν από την απουσία ίσων όρων ανταγωνισμού», σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).
Ανησυχία για Ιταλία
Κάποιοι ανησυχούν ότι η Ρώμη ακολουθεί τα βήματα της Βουδαπέστης.
Η Meloni και οι σύμμαχοί της έχουν αναπτύξει αγωγές δυσφήμισης εναντίον αριστερών επικριτών στα μέσα ενημέρωσης.
Δημοσιογράφοι του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού RAI κατηγόρησαν την κυβέρνησή της ότι «προσπάθησε να μετατρέψει τη RAI σε φερέφωνο της κυβέρνησης», ότι επιδιώκει επίσης να περιορίσει την εξουσία του δικαστικού σώματος και να ξαναγράψει το σύνταγμα για να εξουσιοδοτήσει τον πρωθυπουργό και να αποδυναμώσει την ικανότητα του προέδρου να κρατά υπό έλεγχο την κυβέρνηση.
Ενώ οι προηγούμενες ιταλικές κυβερνήσεις έχουν κάνει παρόμοιες προτάσεις και έχουν αντιμετωπίσει παρόμοιες κατηγορίες, ενέργειες όπως αυτές ακούγονται διαφορετικά όταν το εκλογικό λογότυπο του κυβερνώντος κόμματος είναι η τρίχρωμη φλόγα, σύμβολο που χρησιμοποιείται από το νεοφασιστικό πολιτικό κόμμα που σχηματίστηκε από τον πρώην επιτελάρχη του Μουσολίνι στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
«Είτε ήρθε η ώρα να επενδύσουμε στις πάνες είτε όχι, ο Kirchner,, ο ακροδεξιός πολιτικός, είχε δίκιο που είπε ότι τα κυρίαρχα κόμματα της Ευρώπης πρέπει να ανησυχούν.
Το ερώτημα που θα απαντηθεί τους επόμενους μήνες και χρόνια είναι αν ανησυχούν αρκετά» καταλήγει το δημοσίευμα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών