Τελευταία Νέα
Διεθνή

Οργή για τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες της Ευρώπης – Πρωτοφανής η μόλυνση των ποταμών, γίνονται επικίνδυνες «χωματερές»

Οργή για τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες της Ευρώπης – Πρωτοφανής η μόλυνση των ποταμών, γίνονται επικίνδυνες «χωματερές»
Οι Ολυμπιακοί τριαθλητές έπρεπε να αντιμετωπίσουν τον ίδιο κίνδυνο αυτό το καλοκαίρι στο Παρίσι, όπου αγωνίστηκαν στον Σηκουάνα
Η ηπειρωτική Ευρώπη δεν έχει πολλές επιλογές τους καλοκαιρινούς και όχι μόνο μήνες.
Οι κάτοικοι της, μακριά από τις ακτές, όμως, είναι πρόθυμοι να ανεχτούν ένα μπάνιο στους μεγάλους ποταμούς.
Ακόμη και αν αρρωστήσουν, αν καταπιούν κατά λάθος λίγο νερό.
«Ξέρουν ότι πρέπει πραγματικά να κρατούν το στόμα τους κλειστό», αναφέρουν οι κάτοικοι του Βελγίου, εννοώντας προφανώς το μπάνιο σε ποτάμια, ακόμη και με τον κίνδυνο να έχουν διάρροια.
Οι Ολυμπιακοί τριαθλητές έπρεπε να αντιμετωπίσουν τον ίδιο κίνδυνο αυτό το καλοκαίρι στο Παρίσι, όπου αγωνίστηκαν στον Σηκουάνα μετά από προσπάθεια 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για να κάνουν το ποτάμι πιο καθαρό για πρώτη φορά εδώ και έναν αιώνα.
Η κακή ποιότητα του νερού ανάγκασε τους διοργανωτές να αναβάλουν τη μεγάλη μέρα και αρκετοί αθλητές φέρεται να αρρώστησαν μετά τους αγώνες τους.
Το περιστατικό έριξε μια λάμψη σε ένα αναδυόμενο πολιτικό ζήτημα στην Ευρώπη.
Πολλές πόλεις όπως η Γάνδη έχουν μεσαιωνικές ρίζες και υποδομές αιώνων που δεν έχουν ενημερωθεί για να αντιμετωπίσουν την τεράστια αύξηση των απορριμμάτων που απορρίπτονται από τα σπίτια και τα εργοστάσια.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα λύματα που χύνονται σε ποτάμια και στη θάλασσα έχουν προκαλέσει εκτεταμένη δημόσια οργή.
Εν τω μεταξύ, η κλιματική αλλαγή φέρνει πιο υγρό καιρό που μπορεί να προκαλέσει ξαφνικές πλημμύρες και να κατακλύσει τα αποχετευτικά συστήματα.

Οι ενέργειες της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενημέρωσε φέτος τους κανόνες τριών δεκαετιών για τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες πρέπει να συλλέγουν και να επεξεργάζονται τα λύματα τους, αλλά πολλές εξακολουθούν να μην συμμορφώνονται με τους παλαιότερους νόμους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινεί επί του παρόντος νομικά μέτρα κατά της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας επειδή δεν τηρούν τα πρότυπα καθαρού νερού που θα έπρεπε να είχαν τηρηθεί πριν από χρόνια.
Τα ευρωπαϊκά έθνη αντιμετωπίζουν επίσης ξεχωριστή προθεσμία το 2027 για να βελτιώσουν την υγεία των ποταμών, των λιμνών και των θαλασσών τους.
Η πιο πρόσφατη ενημέρωση, το 2021, διαπίστωσε ότι τα δύο τρίτα των επιφανειακών υδάτων της ηπείρου δεν έχουν βελτιωθεί αρκετά.
«Είναι ένα πρόβλημα που κρύβεται για πολλές ποτάμιες πόλεις και κοινότητες σε όλο τον κόσμο», λέει η Mina Guli, μια επιχειρηματίας που πραγματοποίησε ένα τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων κατά μήκος του Σηκουάνα πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες για να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τη ρύπανση των ποταμών.
«Αυτό που βλέπουμε τώρα με τον Σηκουάνα και αυτό που βλέπουμε στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένα μικρό καναρίνι στο ανθρακωρυχείο».
Τα λύματα πρέπει να υποβληθούν σε επεξεργασία σε διάφορα στάδια για να μπορέσουν να επιστραφούν με ασφάλεια στο περιβάλλον.
Το πρώτο φιλτράρει τα στερεά, το δεύτερο απομακρύνει τις επιβλαβείς χημικές ουσίες και μειώνει τα θρεπτικά συστατικά όπως ο φώσφορος και το άζωτο που οδηγούν σε επιβλαβή ανάπτυξη φυκιών.
Περίπου το 20% των ανθρώπων στην ΕΕ ζουν σε μέρη όπου γίνεται μόνο το πρώτο βήμα.
Μια άγνωστη ποσότητα λυμάτων δεν επεξεργάζεται ποτέ καθόλου —ή ελέγχεται μόνο πολύ πρόχειρα— επειδή ξεχειλίζει από τους υπονόμους πριν φτάσει σε μια μονάδα επεξεργασίας.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται πολύ από τα συστήματα αποχέτευσης που είναι γνωστά ως Συνδυασμένες Αποχετεύσεις (CSOs), τα οποία λειτουργούν ως ανακουφιστική βαλβίδα κατά τη διάρκεια έντονης βροχής.
Οι σωλήνες διοχετεύουν το υπερβολικό νερό της βροχής, αναμεμειγμένο με λύματα, σε ανοιχτά υδάτινα σώματα για να αποτρέψουν τις πλημμύρες ή ακόμα και την επιστροφή νερού στα σπίτια.
Τα περισσότερα από αυτά τα συστήματα κατασκευάστηκαν τον 19ο και τον 20ο αιώνα.
Περιοχές με νεότερα συστήματα αποχέτευσης, όπως η Αυστραλία και οι δυτικές ΗΠΑ, τείνουν να συλλέγουν το νερό της βροχής και τα λύματα χωριστά, ειδικά εκτός πόλεων.
«Ήταν φθηνότερο να κατασκευαστεί ένας ενιαίος σωλήνας από την κατασκευή εντελώς χωριστών συστημάτων σωλήνων», λέει ο Alastair Chisholm, διευθυντής πολιτικής στο Chartered Institution of Water and Environmental Management του Ηνωμένου Βασιλείου.

Κακή συντήρηση

Το πόσα απόβλητα καταλήγουν στα ανοιχτά νερά από τους CSOs εξαρτάται από το μέγεθος των δεξαμενών συλλογής και αποθήκευσης, καθώς και από το πόσο γρήγορα το νερό της βροχής γεμίζει τους υπονόμους.
Σήμερα, οι βαλβίδες στην Ευρώπη χρησιμοποιούνται συχνά πολύ περισσότερο από ό,τι αρχικά προβλεπόταν, εν μέρει επειδή οι χώροι πρασίνου που θα είχαν απορροφήσει το νερό της βροχής έχουν στρωθεί με την ανάπτυξη των πόλεων.
Η κακή συντήρηση μπορεί επίσης να έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση λιπών και ελαίων, η οποία προκαλεί τη διαρροή λυμάτων πριν η βροχή έχει την ευκαιρία να τα αραιώσει επαρκώς.
Στις χειρότερες περιπτώσεις, τα αδιάλυτα λύματα απελευθερώνονται όταν δεν υπάρχει βροχή.
Η έλλειψη παρακολούθησης σε όλη την Ευρώπη καθιστά δύσκολο να γνωρίζουμε πόσο συχνά συμβαίνουν αυτές οι ξηρές διαρροές.
Ωστόσο, τα δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο τώρα παρακολουθεί όλες τις CSOs του μετά τις αντιδράσεις του κοινού σχετικά με τις διαρροές, δείχνουν ότι συμβαίνουν πιο συχνά από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως.
Η επίδραση αυτού είναι επιβλαβής τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον.
Τα μη επεξεργασμένα λύματα ενθαρρύνουν την ανάπτυξη φυκιών, τα οποία πνίγουν άλλη βλάστηση, στερώντας τα ζώα από την τροφή που χρειάζονται και σκοτώνοντας τα μαλάκια, τα οποία λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα νερού.
Η απορροή μπορεί να περιέχει χημικά και μικροπλαστικά από δρόμους.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος βακτηρίων, όπως το E. coli και ο εντερόκοκκος, που μπορεί να αρρωστήσουν τους ανθρώπους.
Ακόμη και τα επεξεργασμένα λύματα μπορεί να διαφέρουν σε ποιότητα.
Στη Βαλτική Θάλασσα, δεδομένα από τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Γερμανία, την Πολωνία και τη Σουηδία δείχνουν ότι οι διαρροές ακατέργαστων λυμάτων ευθύνονται για μόλις το 6% του αζώτου και το 16% του φωσφόρου από τα λύματα.
Το μεγαλύτερο μέρος των υπολοίπων προέρχεται από μονάδες επεξεργασίας που δεν κάνουν αρκετά καλή δουλειά στο να καθαρίζουν αυτά τα θρεπτικά συστατικά.

Κανένας εκσυγχρονισμός

Ωστόσο, η γήρανση των συστημάτων αποχέτευσης και επεξεργασίας νερού έχει αγνοηθεί από καιρό ως πρόβλημα.
«Ορισμένες χώρες δεν ξέρουν καν πού βρίσκονται οι CSOS τους», αναφέρει ο Ντέιβιντ Μπάτλερ, καθηγητής μηχανικής νερού στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι νέοι κανονισμοί της ΕΕ στοχεύουν να το αλλάξουν αυτό, με την απαίτηση για τις εταιρείες να παρακολουθούν πόσο συχνά διαρρέουν τα συστήματά τους.
«Πιστεύω ότι θα δούμε στο μέλλον μερικές μεγάλες εκπλήξεις από τους Ευρωπαίους συμπατριώτες μας», λέει ο Μπάτλερ.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Donald Tusk είναι ένας σπάνιος πολιτικός που θέτει τη ρύπανση των υδάτων στο επίκεντρο — τουλάχιστον στη ρητορική του.
Στην πρώτη επίσημη ομιλία του τον Δεκέμβριο, ο Tusk δεσμεύτηκε να καθαρίσει τον ποταμό Oder, τη δεύτερη μεγαλύτερη υδάτινη οδό της χώρας, η οποία έχει μολυνθεί από τα επιβλαβή αλατούχα ανθρακωρυχεία, τα ακατέργαστα λύματα και τα γεωργικά απόβλητα.
Το 90% των υπονόμων στην Πολωνία είναι CSOS, ένα από τα υψηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη.
Η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο το 2022 όταν «πολλές εκατοντάδες κιλά νεκρών ψαριών ψαρεύονταν από το κανάλι» κάθε μέρα, λέει η Ewa Sternal, η οποία έχει μια μαρίνα κατά μήκος του καναλιού Gliwice που συνδέεται με τον ποταμό Oder.
«[Έμοιαζαν] σαν να τους είχε χτυπήσει ηλεκτροπληξία», ανέφερε ο Sternal, ο οποίος πέρασε πάνω από μια δεκαετία βοηθώντας να μετατραπεί η πρώην βιομηχανική περιοχή σε τουριστικό αξιοθέατο.
Παρά τις υποσχέσεις του, ο Tusk δέχτηκε κριτική επειδή δεν έκανε αρκετά.
Τα νεκρά ψάρια εξακολουθούν να εμφανίζονται στο Oder και τα επίπεδα φυσιολογικού ορού είναι συχνά υψηλά.

Συνολική προσέγγιση

Οι χώρες σε όλη την περιοχή θα πρέπει να υιοθετήσουν αυτήν την προσέγγιση της συνολικής κυβέρνησης, εάν θέλουν να διορθώσουν τις βρώμικες οδούς τους.
Πολλές πόλεις προτιμούν όλο και περισσότερο τη χρήση πολεοδομικού σχεδιασμού για την επιβράδυνση της ροής του βρόχινου νερού στους υπονόμους.
Στην Κοπεγχάγη, οι αξιωματούχοι δημιούργησαν «κήπους βροχής» για να απορροφήσουν τις βροχοπτώσεις και να περιορίσουν τις ξαφνικές πλημμύρες.
Είναι μια προσέγγιση που είναι πολύ φθηνότερη και λιγότερο ενοχλητική από τη μόνη αλάνθαστη λύση: τον διαχωρισμό των υφιστάμενων CSOS.
Οι εκτιμήσεις κόστους για να γίνει κάτι τέτοιο στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, κυμαίνονται από 350 δισεκατομμύρια στερλίνες έως 600 δισεκατομμύρια στερλίνες, τις οποίες ο Chisholm από το Chartered Institution of Water and Environmental Management χαρακτήρισε «σαφώς μη ρεαλιστικό».
Ωστόσο, για να γίνουν οι δημόσιοι χώροι πιο ανθεκτικοί στις πλημμύρες, απαιτείται η συμμετοχή πολλών φορέων, από τα στεγαστικά τμήματα έως τους οδικούς και σιδηροδρομικούς οργανισμούς, κάτι που δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί όταν υπάρχει μικρή πίεση του κοινού για να γίνουν αυτές οι αλλαγές.
Η ευαισθητοποίηση είναι μια τεράστια πρόκληση, λέει ο Pieter Elsen, ιδρυτής της περιβαλλοντικής ομάδας City to Ocean στις Βρυξέλλες.
Το αποχετευτικό δίκτυο του Βελγίου έχει το μεγαλύτερο μερίδιο CSOS στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον Moody's, ωστόσο ο Elsen αγωνίστηκε να κάνει τους ανθρώπους να νοιαστούν για τον κίνδυνο που ενέχουν τα κανάλια της πόλης του.
«Θέλω να είμαι περήφανος για τη δική μου πόλη», λέει ο Elsen, που θέλει οι Βρυξέλλες να εισαγάγουν περισσότερους χώρους πρασίνου και να χτίσουν περισσότερες λεκάνες για την αποθήκευση του βρόχινου νερού.
Η ομάδα του οργανώνει εκδρομές με καγιάκ, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να δουν τη ρύπανση από κοντά και εκστρατείες για μέτρα όπως φράγματα σκουπιδιών για να διευκολύνουν την απομάκρυνση πλαστικών απορριμμάτων από το νερό.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης