FT: Οι γεωπολιτικές αντιπαλότητες τροχοπέδη για την ανάπτυξη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Μεσόγειο
Όταν το φυσικό αέριο άρχισε να ρέει από το πεδίο Zohr το Δεκέμβριο του 2017, ήταν ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια της Αιγύπτου για ενεργειακή ανεξαρτησία και σήμανε ότι η ανατολική Μεσόγειος τελικά καθιερώθηκε ως δύναμη στην παραγωγή φυσικού αερίου αναφέρουν σε εκτενή ανάλυσή τους οι Financial Times.
Ο κ. Claudio Descalzi, διευθύνων σύμβουλος της Eni, της ιταλικής εταιρίας που ηγείται στο έργο των 12 δισ. δολαρίων, δήλωσε ότι το κοίτασμα Zohr θα "μεταστρέψει πλήρως το ενεργειακό τοπίο της Αιγύπτου, επιτρέποντάς της να γίνει αυτόνομη ενεργειακά και να μετατραπεί από εισαγωγέα φυσικού αερίου σε μελλοντικό εξαγωγέα".
Το κοίτασμα Zohr είναι το μεγαλύτερο κοίτασμα ου έχει ανακαλυφθεί στη Μεσόγειο.
Το Ισραήλ και η Κύπρος προσβλέπουν σε παρόμοια δυνατότητα, δηλαδή να σταματήσουν την εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας και να δημιουργήσουν εμπορικό πλεόνασμα από τις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Ο Λίβανος προσανατολίζεται επίσης στη διερεύνηση πιθανών κοιτασμάτων στην ΑΟΖ του.
Η προοπτική ανακάλυψης μιας μεγάλης νέας πηγής φυσικού αερίου στην πόρτα της Ευρώπης φαίνεται στρατηγικά ελκυστική όταν τα αποθέματα της Βόρειας Θάλασσας μειώνονται και η Ευρώπη ανησυχεί για την ενεργειακή της εξάρτησή από τη Ρωσία.
Ωστόσο, η ανάπτυξη των φυσικών πόρων της ανατολικής Μεσογείου δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση, λόγω του εκρηκτικού κοκτέιλ των πολιτικών κινδύνων που υπάρχουν αλλά και των αντιπαραθέσεων των ενδιαφερόμενων χωρών.
"Η εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά το πολιτικό και οικονομικό κλίμα στην ανατολική Μεσόγειο", λέει ο Εμμανουήλ Καραγιάννης, ειδικός στα ενεργειακά στο King's College του Λονδίνου.
"Την ίδια στιγμή έχει τη δυνατότητα να επιδεινώσει συνοριακές διαμάχες των προηγούμενων δεκαετιών και να δημιουργήσει νέες εντάσεις".
Ακόμη και αν τα πολιτικά ζητήματα μπορούν να επιλυθούν, τα οικονομικά ζητήματα είναι εξίσου δύσκολα να επιλυθούν.
Οι παγκόσμιες αγορές ενέργειας είναι γεμάτες με φτηνό αέριο από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και άλλες περιοχές.
Το κοίτασμα Zohr είχε νόημα ανάπτυξης λόγω της εγχώριας ζήτησης, αλλά το Ισραήλ και η Κύπρος χρειάζεται να προχωρήσουν σε εξαγωγές προκειμένου το ενεργειακό τους project να είναι οικονομικά βιώσιμο.
"Τα εμπόδια είναι τόσο εμπορικά όσο πολιτικά", λέει ο Gareth Winrow, ανεξάρτητος ενεργειακός αναλυτής.
"Θα είναι δύσκολο για την Ανατολική Μεσόγειο να ανταγωνιστεί τις υπόλοιπες χώρες εξαγωγής φυσικού αερίου".
Παρά τις αμφιβολίες αυτές, σημειώνεται πρόοδος.
Ένα πλοίο γεώτρησης που εκμισθώθηκε από τον Eni και τον συνεργάτη της γαλλική Total, έφθασε τον Δεκέμβριο του 2017 στη νότια Κύπρο προκειμένου να εξερευνήσει δυτικά του πεδίου Αφροδίτη, το οποίο ανακαλύφθηκε το 2011.
Οι εργασίες ξεκίνησαν το 2017 για την ανάπτυξη του κοιτάσματος Leviathan του Ισραήλ, έργο ύψους 3,75 δισ. δολαρίων από την αμερικανική Noble Energy και αναμένεται να προχωρήσει το 2018 τα κοντινά κοιτάσματα Karish και Tanin που ελέγχονται από την ελληνική εταιρία Energean.
Η εύρεση και ανάπτυξη ενός κοιτάσματος φυσικού αερίου είναι μόνο η μισή πρόκληση, ωστόσο.
Τουλάχιστον δύσκολη είναι η καθιέρωση των εξαγωγικών οδών για να φτάσει το φυσικό αέριο στις διεθνείς αγορές.
Πολιτική στήριξη δόθηκε στην κατασκευή αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου, ύψους 6 δισ. ευρώ που θα ξεκινά από το Ισραήλ και θα καταλήγει στην Ιταλία μέσω Κύπρου και Ελλάδας.
Οι τέσσερις χώρες υπέγραψαν συμφωνία το Δεκέμβριο του 2017 για την από κοινού ανάπτυξη του έργου με στόχο την ολοκλήρωσή του μέχρι το 2025.
Ωστόσο, με μήκος 2.000 χλμ. και σε βάθος έως 3 χλμ., Θα είναι το δυσκολότερο σε ανάπτυξη αυτού είδους.
Πολλοί ειδικοί αμφισβητούν τη βιωσιμότητά του έργου.
Μια φθηνότερη επιλογή θα ήταν ένας αγωγός φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας, αλλά οι αραβο-ισραηλινές εχθροπραξίες αποκλείουν την κατασκευή του μέσα από τα λιβανέζικα και συριακά ύδατα, ακόμη και αν το Ισραήλ και η Τουρκία θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τις δικές τους διαφορές.
Μια εναλλακτική διαδρομή κοντά στην Κύπρο δεν είναι ευκολότερη δεδομένης της σχέσης της Λευκωσίας με την Άγκυρα, η οποία στηρίζει το αποσχισθέντα τουρκικό τμήμα του νησιού.
Ο κ. Καραγιάννης λέει ότι ένας αγωγός θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος μιας τελικής διευθέτησης της κυπριακής διαμάχης, αλλά αυτή είναι μια αβέβαιη προοπτική μετά από διακοπή των ειρηνευτικών συνομιλιών το 2017.
Προς το παρόν, οι υδρογονάνθρακες φαίνονται πιο πιθανό να αυξήσουν τις εντάσεις.
Η Τουρκία καταδίκασε την τελευταία γεώτρηση της Κύπρου ως "απαράδεκτη" παραβίαση των "αναφαίρετων δικαιωμάτων" του τουρκοκυπριακού λαού.
Ένα τουρκικό σεισμικό ερευνητικό σκάφος έχει τοποθετηθεί στη βόρεια Κύπρο σε ένδειξη της επιθυμίας της Άγκυρας για συμμετοχή στις έρευνες στην περιοχή.
Οι αναλυτές αμφισβητούν εάν οι ενεργειακές εταιρείες θα δεσμεύσουν τα δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την ανάπτυξη του κυπριακού φυσικού αερίου ελλείψει συμφωνίας για την άρση των πολιτικών κινδύνων.
ΤΟ κοίτασμα Αφροδίτη εξακολουθεί να μην αναπτύσσεται έξι χρόνια μετά την ανακάλυψή του.
Η Αίγυπτος έχει βρει ευκολότερη την προσέλκυση επενδύσεων λόγω της πολύ μεγαλύτερης εγχώριας αγοράς της.
Το κοίτασμα Zohr τέθηκε σε λειτουργία λιγότερο από τρία χρόνια μετά την ανακάλυψή του, σε σύγκριση με τα επτά που είχαν ληφθεί για να ξεκινήσουν την ανάπτυξη του κοιτάσματος Leviathan του Ισραήλ.
Υπάρχει ήδη μια διαδρομή εξαγωγής για το αιγυπτιακό φυσικό αέριο μέσω των δύο τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου της χώρας, από τους οποίους δεξαμενόπλοια μπορούν να εξυπηρετήσουν όχι μόνο την Ευρώπη αλλά και την Ασία μέσω της διώρυγας του Σουέζ.
Οι εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου ήταν αδρανείς τα τελευταία χρόνια, καθώς η πτώση της εγχώριας παραγωγής μετέτρεψε την Αίγυπτο σε εισαγωγέα φυσικού αερίου.
Αλλά η ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr, σε συνάρτηση με τις νέες ανακαλύψεις της BP στο Δέλτα του Νείλου, θα μπορούσαν να αποδώσουν πλεονάσματα παραγωγής φυσικού αερίου για την Αίγυπτο μέχρι το 2020.
Το Ισραήλ και η Κύπρος θα μπορούσαν επίσης να τροφοδοτούν φυσικό αέριο στους τερματικούς σταθμούς της Αιγύπτου μέσω πολύ μικρότερων αγωγών από εκείνους που έχουν προταθεί μέσω Ιταλίας και Τουρκίας.
Μια έκθεση για του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2017 το θεωρούσε ως την πιο ρεαλιστική επιλογή.
"Η Αίγυπτος φαίνεται να κατέχει το κλειδί για το μέλλον του φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο", ανέφερε η έκθεση.
Ο αιγύπτιος υπουργός πετρελαίου Tarek El-Molla, δήλωσε στους Financial Times ότι η χώρα του είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τους γείτονές της για τη δημιουργία ενός ενεργειακού κόμβου.
"Είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε το φυσικό αέριο, να το υγροποιήσουμε και να το πουλήσουμε στις διεθνείς αγορές", δήλωσε.
Τα κίνητρα για συνεργασία είναι ισχυρά αλλά και τα εμπόδια επίσης.
Καθώς η Αίγυπτος αποκομίζει τα οφέλη από την ανάπτυξη του κοιτάσματος Zohr, οι γείτονές της αντιμετωπίζουν δύσκολες επιλογές προκειμένου να "ξεκλειδώσουν" το πλήρες ενεργειακό δυναμικό μιας περιοχής που έχει μικτό εμπόριο και συγκρούσεις για χιλιετίες.
www.bankingnews.gr
Ο κ. Claudio Descalzi, διευθύνων σύμβουλος της Eni, της ιταλικής εταιρίας που ηγείται στο έργο των 12 δισ. δολαρίων, δήλωσε ότι το κοίτασμα Zohr θα "μεταστρέψει πλήρως το ενεργειακό τοπίο της Αιγύπτου, επιτρέποντάς της να γίνει αυτόνομη ενεργειακά και να μετατραπεί από εισαγωγέα φυσικού αερίου σε μελλοντικό εξαγωγέα".
Το κοίτασμα Zohr είναι το μεγαλύτερο κοίτασμα ου έχει ανακαλυφθεί στη Μεσόγειο.
Το Ισραήλ και η Κύπρος προσβλέπουν σε παρόμοια δυνατότητα, δηλαδή να σταματήσουν την εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας και να δημιουργήσουν εμπορικό πλεόνασμα από τις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Ο Λίβανος προσανατολίζεται επίσης στη διερεύνηση πιθανών κοιτασμάτων στην ΑΟΖ του.
Η προοπτική ανακάλυψης μιας μεγάλης νέας πηγής φυσικού αερίου στην πόρτα της Ευρώπης φαίνεται στρατηγικά ελκυστική όταν τα αποθέματα της Βόρειας Θάλασσας μειώνονται και η Ευρώπη ανησυχεί για την ενεργειακή της εξάρτησή από τη Ρωσία.
Ωστόσο, η ανάπτυξη των φυσικών πόρων της ανατολικής Μεσογείου δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση, λόγω του εκρηκτικού κοκτέιλ των πολιτικών κινδύνων που υπάρχουν αλλά και των αντιπαραθέσεων των ενδιαφερόμενων χωρών.
"Η εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά το πολιτικό και οικονομικό κλίμα στην ανατολική Μεσόγειο", λέει ο Εμμανουήλ Καραγιάννης, ειδικός στα ενεργειακά στο King's College του Λονδίνου.
"Την ίδια στιγμή έχει τη δυνατότητα να επιδεινώσει συνοριακές διαμάχες των προηγούμενων δεκαετιών και να δημιουργήσει νέες εντάσεις".
Ακόμη και αν τα πολιτικά ζητήματα μπορούν να επιλυθούν, τα οικονομικά ζητήματα είναι εξίσου δύσκολα να επιλυθούν.
Οι παγκόσμιες αγορές ενέργειας είναι γεμάτες με φτηνό αέριο από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και άλλες περιοχές.
Το κοίτασμα Zohr είχε νόημα ανάπτυξης λόγω της εγχώριας ζήτησης, αλλά το Ισραήλ και η Κύπρος χρειάζεται να προχωρήσουν σε εξαγωγές προκειμένου το ενεργειακό τους project να είναι οικονομικά βιώσιμο.
"Τα εμπόδια είναι τόσο εμπορικά όσο πολιτικά", λέει ο Gareth Winrow, ανεξάρτητος ενεργειακός αναλυτής.
"Θα είναι δύσκολο για την Ανατολική Μεσόγειο να ανταγωνιστεί τις υπόλοιπες χώρες εξαγωγής φυσικού αερίου".
Παρά τις αμφιβολίες αυτές, σημειώνεται πρόοδος.
Ένα πλοίο γεώτρησης που εκμισθώθηκε από τον Eni και τον συνεργάτη της γαλλική Total, έφθασε τον Δεκέμβριο του 2017 στη νότια Κύπρο προκειμένου να εξερευνήσει δυτικά του πεδίου Αφροδίτη, το οποίο ανακαλύφθηκε το 2011.
Οι εργασίες ξεκίνησαν το 2017 για την ανάπτυξη του κοιτάσματος Leviathan του Ισραήλ, έργο ύψους 3,75 δισ. δολαρίων από την αμερικανική Noble Energy και αναμένεται να προχωρήσει το 2018 τα κοντινά κοιτάσματα Karish και Tanin που ελέγχονται από την ελληνική εταιρία Energean.
Η εύρεση και ανάπτυξη ενός κοιτάσματος φυσικού αερίου είναι μόνο η μισή πρόκληση, ωστόσο.
Τουλάχιστον δύσκολη είναι η καθιέρωση των εξαγωγικών οδών για να φτάσει το φυσικό αέριο στις διεθνείς αγορές.
Πολιτική στήριξη δόθηκε στην κατασκευή αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου, ύψους 6 δισ. ευρώ που θα ξεκινά από το Ισραήλ και θα καταλήγει στην Ιταλία μέσω Κύπρου και Ελλάδας.
Οι τέσσερις χώρες υπέγραψαν συμφωνία το Δεκέμβριο του 2017 για την από κοινού ανάπτυξη του έργου με στόχο την ολοκλήρωσή του μέχρι το 2025.
Ωστόσο, με μήκος 2.000 χλμ. και σε βάθος έως 3 χλμ., Θα είναι το δυσκολότερο σε ανάπτυξη αυτού είδους.
Πολλοί ειδικοί αμφισβητούν τη βιωσιμότητά του έργου.
Μια φθηνότερη επιλογή θα ήταν ένας αγωγός φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας, αλλά οι αραβο-ισραηλινές εχθροπραξίες αποκλείουν την κατασκευή του μέσα από τα λιβανέζικα και συριακά ύδατα, ακόμη και αν το Ισραήλ και η Τουρκία θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τις δικές τους διαφορές.
Μια εναλλακτική διαδρομή κοντά στην Κύπρο δεν είναι ευκολότερη δεδομένης της σχέσης της Λευκωσίας με την Άγκυρα, η οποία στηρίζει το αποσχισθέντα τουρκικό τμήμα του νησιού.
Ο κ. Καραγιάννης λέει ότι ένας αγωγός θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος μιας τελικής διευθέτησης της κυπριακής διαμάχης, αλλά αυτή είναι μια αβέβαιη προοπτική μετά από διακοπή των ειρηνευτικών συνομιλιών το 2017.
Προς το παρόν, οι υδρογονάνθρακες φαίνονται πιο πιθανό να αυξήσουν τις εντάσεις.
Η Τουρκία καταδίκασε την τελευταία γεώτρηση της Κύπρου ως "απαράδεκτη" παραβίαση των "αναφαίρετων δικαιωμάτων" του τουρκοκυπριακού λαού.
Ένα τουρκικό σεισμικό ερευνητικό σκάφος έχει τοποθετηθεί στη βόρεια Κύπρο σε ένδειξη της επιθυμίας της Άγκυρας για συμμετοχή στις έρευνες στην περιοχή.
Οι αναλυτές αμφισβητούν εάν οι ενεργειακές εταιρείες θα δεσμεύσουν τα δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την ανάπτυξη του κυπριακού φυσικού αερίου ελλείψει συμφωνίας για την άρση των πολιτικών κινδύνων.
ΤΟ κοίτασμα Αφροδίτη εξακολουθεί να μην αναπτύσσεται έξι χρόνια μετά την ανακάλυψή του.
Η Αίγυπτος έχει βρει ευκολότερη την προσέλκυση επενδύσεων λόγω της πολύ μεγαλύτερης εγχώριας αγοράς της.
Το κοίτασμα Zohr τέθηκε σε λειτουργία λιγότερο από τρία χρόνια μετά την ανακάλυψή του, σε σύγκριση με τα επτά που είχαν ληφθεί για να ξεκινήσουν την ανάπτυξη του κοιτάσματος Leviathan του Ισραήλ.
Υπάρχει ήδη μια διαδρομή εξαγωγής για το αιγυπτιακό φυσικό αέριο μέσω των δύο τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου της χώρας, από τους οποίους δεξαμενόπλοια μπορούν να εξυπηρετήσουν όχι μόνο την Ευρώπη αλλά και την Ασία μέσω της διώρυγας του Σουέζ.
Οι εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου ήταν αδρανείς τα τελευταία χρόνια, καθώς η πτώση της εγχώριας παραγωγής μετέτρεψε την Αίγυπτο σε εισαγωγέα φυσικού αερίου.
Αλλά η ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr, σε συνάρτηση με τις νέες ανακαλύψεις της BP στο Δέλτα του Νείλου, θα μπορούσαν να αποδώσουν πλεονάσματα παραγωγής φυσικού αερίου για την Αίγυπτο μέχρι το 2020.
Το Ισραήλ και η Κύπρος θα μπορούσαν επίσης να τροφοδοτούν φυσικό αέριο στους τερματικούς σταθμούς της Αιγύπτου μέσω πολύ μικρότερων αγωγών από εκείνους που έχουν προταθεί μέσω Ιταλίας και Τουρκίας.
Μια έκθεση για του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2017 το θεωρούσε ως την πιο ρεαλιστική επιλογή.
"Η Αίγυπτος φαίνεται να κατέχει το κλειδί για το μέλλον του φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο", ανέφερε η έκθεση.
Ο αιγύπτιος υπουργός πετρελαίου Tarek El-Molla, δήλωσε στους Financial Times ότι η χώρα του είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τους γείτονές της για τη δημιουργία ενός ενεργειακού κόμβου.
"Είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε το φυσικό αέριο, να το υγροποιήσουμε και να το πουλήσουμε στις διεθνείς αγορές", δήλωσε.
Τα κίνητρα για συνεργασία είναι ισχυρά αλλά και τα εμπόδια επίσης.
Καθώς η Αίγυπτος αποκομίζει τα οφέλη από την ανάπτυξη του κοιτάσματος Zohr, οι γείτονές της αντιμετωπίζουν δύσκολες επιλογές προκειμένου να "ξεκλειδώσουν" το πλήρες ενεργειακό δυναμικό μιας περιοχής που έχει μικτό εμπόριο και συγκρούσεις για χιλιετίες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών