Η Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη τη χειρότερη ενεργειακή κρίση από τη δεκαετία του 1970, με τα αποθέματα φυσικού αερίου να βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα
Πόσο σημαντικές θα είναι οι συνέπειες για τη Γηραιά Ήπειρο που δοκιμάζεται σκληρά από την ενεργειακή κρίση από μία πιθανή ρωσική εισβολή στην Ουκρανία;
Εξαρτάται από το πώς θα αντιδράσει ο πρόεδρος Joe Biden, επισημαίνει δημοσίευμα του Bloomberg την Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2022 όσον αφορά τις συνέπειες ενός πιθανού πολέμου στην Ουκρανία πάνω στην ενεργειακή κρίση της Ευρώπης.
Οι προμήθειες
Η Ρωσία συνέχισε να στέλνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη καθ' όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και πιο πρόσφατα στον απόηχο της προσάρτησης της Κριμαίας.
Η Μόσχα είναι απίθανο να θέλει να διακινδυνεύσει να βλάψει τη φήμη της ως αξιόπιστου προμηθευτή ούτε αυτή τη φορά, σύμφωνα με την Uniper SE, έναν από τους κορυφαίους αγοραστές ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Η απειλή για κυρώσεις και το ρούβλι
Όμως ο Biden έχει προειδοποιήσει για αυστηρά οικονομικές κυρώσεις εάν ρωσικά στρατεύματα περάσουν στην Ουκρανία.
Ένας μεγάλος κίνδυνος για τη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη θα ήταν οι κυρώσεις είτε που θα αποκόψουν τη Ρωσία από τη δυνατότητα συναλλαγών σε ξένο νόμισμα, είτε άλλοι περιορισμοί στις τράπεζές της.
H εξάρτηση
«Πρέπει να προετοιμαστούμε σχεδόν για κάθε σενάριο», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Gregor Pett (εκτελεστικός αντιπρόεδρος της ανάλυσης αγοράς της Uniper.
Ακολουθεί μια ματιά στο ποια θα μπορούσαν να είναι αυτά τα σενάρια και τι σημαίνουν για μια ήπειρο που εξαρτάται από τη Ρωσία για περίπου το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη τη χειρότερη ενεργειακή κρίση από τη δεκαετία του 1970, με τα αποθέματα φυσικού αερίου να βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.
Οι γεωπολιτικοί παράγοντες
Οι τιμές έχουν υπερδιπλασιαστεί τους τελευταίους έξι μήνες λόγω των φόβων για πόλεμο και των περιορισμένων αποστολών από τη Ρωσία, παρόλο που ο πρόεδρος Vladimir Putin έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν σχεδιάζει να εισβάλει στην Ουκρανία.
Οι δυτικές δυνάμεις έχουν δηλώσει ότι θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να αποσυνδέσουν τη Ρωσία από το διεθνές σύστημα πληρωμών Swift, αν και η ιδέα αντιμετωπίζει έντονη αντίδραση από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
Το ακραίο σενάριο
Οι ρωσικές τράπεζες θα μπορούσαν επίσης να στοχοποιηθούν, αλλά είναι πιθανό να υπάρχουν εξαιρέσεις για τη διατήρηση των ενεργειακών συναλλαγών - πολλές από τις οποίες πραγματοποιούνται σε δολάρια ή ευρώ.
Στο πιο ακραίο σενάριο, η Gazprom PJSC θα μπορούσε να ανταποκριθεί σε οποιεσδήποτε κυρώσεις μειώνοντας τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Αυτό θα ακρωτηρίαζε τα ενεργειακά συστήματα της ηπείρου και θα είχε ως αποτέλεσμα μια τεράστια άνοδο των τιμών.
Πολλοί θεωρούν απίθανο τη Ρωσία να πάει τόσο μακριά.
«Θα ήταν πολύ απρόθυμοι να περιορίσουν (σ.σ.. την προμήθεια φυσικού αεργίου) για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι αυτή η φήμη ότι είναι σταθερός προμηθευτής και ο δεύτερος είναι ότι το φυσικό αέριο είναι ένας σημαντικός οικονομικός παράγοντας στη Ρωσία», δήλωσε ο Pett της Uniper.
Τι θα συμβεί με τον Nord Stream 2
Σε περίπτωση εισβολής, ένα θύμα θα μπορούσε να είναι ο νεόκτιστος Nord Stream 2, ένας αγωγός πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Ρωσία στη Γερμανία.
Η υποθαλάσσια σύνδεση αναμενόταν να ενισχύσει την προσφορά, αλλά έχει εμπλακεί σε μια εξαιρετικά πολιτικοποιημένη και γραφειοκρατική διαδικασία έγκρισης.
Οι αντιδράσεις από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία
Ο Biden έχει υποστηρίξει κυρώσεις στον Nord Stream 2 εάν η Ρωσία εισβάλει, ενώ η κυβέρνηση του νέου Γερμανού καγκελαρίου Olaf Scholz έχει ξεκαθαρίσει ότι μια κλιμάκωση της κρίσης θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος του αγωγού.
Η αγορά υπολογίζει στον αγωγό χωρητικότητας 55 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων που θα φέρει τελικά αέριο και η ακύρωση του έργου αφήνει λιγότερες επιλογές διαμετακόμισης.
Ο Putin έχει επανειλημμένα πιέσει για τον αμφιλεγόμενο αγωγό, καθώς προσφέρει μια απευθείας διαδρομή προς τις πεινασμένες αγορές της Ευρώπης, αποφεύγοντας την Ουκρανία.
Σε ρόλο ρυθμιστή
Ίσως η μεγαλύτερη αβεβαιότητα είναι τι συμβαίνει με τις τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου που η Ρωσία μετακινεί μέσω της Ουκρανίας.
Η Μόσχα θα μπορούσε να σταματήσει τις ροές μέσω της Ουκρανίας σε περίπτωση σύγκρουσης, δήλωσε ο Volodymyr Omelchenko, επικεφαλής της έρευνας ενέργειας στο κέντρο Razumkov της Ουκρανίας.
Αυτό θα έδινε στη Ρωσία τη δύναμη να «υπαγορεύσει τους όρους της στην Ουκρανία και στην ΕΕ».
Τι διακυβεύεται
Αλλά άλλοι δεν είναι τόσο σίγουροι.
Η Ρωσία θέλει να διατηρήσει τη θέση της ως αξιόπιστου προμηθευτή και «δεν βλέπω αυτή τη θέση να αλλάζει ακόμη και σε περίπτωση πολέμου με την Ουκρανία», δήλωσε ο Chris Weafer, διευθύνων σύμβουλος της Macro-Advisory Ltd με έδρα τη Μόσχα.
Διακυβεύονται 40 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου τα οποία η Ρωσία δεσμεύεται να διακινεί ετησίως μέσω της Ουκρανίας στο πλαίσιο μιας επαφής που λήγει το 2024.
Αυτό είναι περίπου το 1/3 του ρωσικού φυσικού αερίου που εξάγεται στην Ευρώπη και σχεδόν το μισό από αυτό που καταναλώνει η Γερμανία ετησίως.
Αυτό είναι το λιγότερο πιθανό σενάριο, σύμφωνα με τον Omelchenko του Κέντρου Razumkov.
«Αυτό είναι δυνατό μόνο εάν υπάρξει ζημιά στους σωλήνες», είπε.
Εάν αυτό συνέβαινε, η Ρωσία θα μπορούσε να βρεί την ευκαιρία να προωθήσει τον αγωγό Nord Stream 2.
Ενώ οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είχαν διακοπεί στο παρελθόν κατά τη διάρκεια διαφωνιών με την Ουκρανία για τις τιμές, παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αδιάκοπες -ακόμη και μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
Τι θα συμβεί με τις τιμές
Ωστόσο, οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι, με συνέπειες για τις τιμές.
Εάν επηρεαστεί η ουκρανική διαμετακόμιση φυσικού αερίου, η αντικατάσταση των χαμένων όγκων δεν θα ήταν εύκολη.
Η Gazprom θα μπορούσε να επαναδρομολογήσει το ήμισυ της προμήθειας σε έναν υποχρησιμοποιημένο αγωγό που διέρχεται από τη Λευκορωσία και την Πολωνία.
Το άλλο μισό θα πρέπει να προέρχεται από τις διαδικασίες ανοιχτής αγοράς, οι οποίες μπορεί να είναι ακριβές.
Μέσω της Λευκορωσίας
Η ενίσχυση της διέλευσης μέσω Λευκορωσίας δεν θα ήταν επίσης απλή.
Ο πρόεδρος Alexander Lukashenko έχει απειλήσει επανειλημμένα ότι θα διακόψει τις προμήθειες, μεταξύ άλλων ως αντίποινα για τυχόν κυρώσεις της ΕΕ μετά τη μεταναστευτική κρίση.
Σε κάθε σύγκρουση, υπάρχει κίνδυνος να υποστούν ζημιά βασικές υποδομές, είτε σκόπιμα είτε κατά λάθος.
Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές προμήθειες και τιμές για τα επόμενα χρόνια, καταλήγει το δημοσίευμα του Bloomberg.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών