Οι οικονομολόγοι που «προφήτευαν» .. παροδικό πληθωρισμό, η κατάργηση του κανόνα του χρυσού και οι μνήμες από την πετρελαϊκή κρίση του 1970
Σχετικά Άρθρα
Ισπανία: Ενισχύσεις 9 δισ ευρώ για τα ευάλωτα νοικοκυριά λόγω πληθωρισμού και ενεργειακής κρίσης
S&P Global: Γιατί υποχωρούν οι τιμές του πετρελαίου, παρά την περιορισμένη προσφορά
ΗΠΑ: Αν ο Biden αναστείλει το φόρο στη βενζίνη θα εκτινάξει τις τιμές στη αντλία
CEO Chevron κατά Biden: Αφήστε τις «εχθροπραξίες» κι αλλάξτε προσέγγιση για να πέσουν οι τιμές των καυσίμων
Μετά από μια γενναία αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (federal Reserve) κατά 75 μονάδες βάσης, επικρατεί μια τάση μεταξύ των οικονομολόγων να προβλέπουν μια σχεδόν άμεση επιστροφή σε αποπληθωριστικές συνθήκες.
Κατά την άποψή τους, μια ύφεση θα «εξισορροπήσει τα πάντα».
Για τους περισσότερους που προέβλεπαν ότι ο πληθωρισμός θα ήταν «παροδικός» πέρυσι δεν δικαιούνται διά να ομιλούν.
Ο πραγματικός πληθωρισμός
Θα χρειαστούν πολύ περισσότερά από μία ημι-επιθετική αύξηση επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα για να σταματήσει το πρόβλημα του πληθωρισμού, και όταν λέμε «πληθωρισμός» μιλάμε για πληθωριστική αύξηση των τιμών, όχι για απλή αύξηση της προσφοράς χρήματος ή για μια φούσκα στο χρηματιστήρια.
Υπάρχουν πάρα πολλοί οικονομικοί αναλυτές που δεν κατανοούν καν τι πραγματικά συνεπάγεται ο πραγματικός πληθωρισμός.
Αποπληθωριστικές πιέσεις
Υπάρχουν ορισμένοι τομείς της οικονομίας που θα δουν πράγματι αποπληθωριστικές πιέσεις.
Το πραγματικό ΑΕΠ, για παράδειγμα, παρουσιάζει πτώση.
Οι λιανικές πωλήσεις μειώνονται.
Οι μισθοί στις ΗΠΑ είναι στάσιμοι σε σύγκριση με τις τιμές.
Οι πωλήσεις κατοικιών μειώνονται πλέον ραγδαία, η παραγωγή πέφτει.
Ωστόσο, οι τιμές συνεχίζουν να παραμένουν υψηλές.
Είναι σαφές ότι υπάρχει ένας συνδυασμός πληθωριστικών και αποπληθωριστικών στοιχείων στον ίδιο οικονομικό κύκλο.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για το φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού.
Οι ενεργειακές τιμές
Ένας τομέας στον οποίο οι τιμές συνεχίζουν να ανεβαίνουν χωρίς σημαντική υποχώρηση είναι η ενέργεια.
Η συμβατική σοφία κατηγορεί για αυτό σχεδόν εξ ολοκλήρου τη σύγκρουση της Ρωσίας με την Ουκρανία και τις εξελισσόμενες κυρώσεις κατά του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ωστόσο, οι τιμές του φυσικού αερίου εκτοξεύονταν πολύ πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία.
Ο πληθωρισμός στη συνολική οικονομία έφτασε σε υψηλά 40 ετών πολύ πριν η Ουκρανία γίνει θέμα στα πρωτοσέλιδα, όπως παραδέχτηκε τελικά ο πρόεδρος της Federal Reserve Jerome Powell την περασμένη εβδομάδα.
Το τύπωμα χρήματος
Η αιτία όλων αυτών;
Προκαλείται από το αθρόο τύπωμα δολαρίων από την Federal Reserve ;hdh από το 2008, και οι κεντρικές τράπεζες γενικά ακολουθησαν τον ίδι δρόμο.
Οι τραπεζίτες μπορούν να χρηματοδοτήσουν ή να αρνηθούν να χρηματοδοτήσουν ό,τι επιθυμούν.
Οι πολιτικοί παίζουν τον ρόλο τους στη δημιουργία πληθωρισμού ζητώντας χρήματα, αλλά η Fed είναι αυτή που αποφασίζει αν θα τυπώσει δολάρια ή όχι.
Η κυβέρνηση έχει μηδενική εξουσία να υπαγορεύει την πολιτική στη Fed. όπως παραδέχτηκε κάποτε ο Alan Greenspan, η Fed δεν λογοδοτεί σε κανέναν.
Οι αναταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και η δεκαετία του 1970
Τούτου λεχθέντος, υπάρχουν και άλλα στοιχεία στην τρέχουσα κρίση μας πέρα από τα πάρα πολλά τυπωμένα δολάρια.
Υπάρχει επίσης το θέμα των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Να θυμηθούμε την απειλή στασιμοπληθωρισμού που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1970.
Η κρίση στη προσφορά του πετρελαίου και ο στασιμοπληθωρισμός στα τέλη της δεκαετίας του 1970 παροουσιάζουν πολλές ομοιότητες με την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Ωστόσο, η κρίση που αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή έχει τη δυνατότητα να καταστεί πολύ χειρότερη.
Η κατάργηση του κανόνα του χρυσού
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Richard Nixon, κατόπιν αιτήματος των κεντρικών τραπεζιτών, αφαίρεσε το δολάριο από τα τελευταία απομεινάρια του κανόνα του χρυσού.
Οι κεντρικές τράπεζες απομακρύνθηκαν από τον χρυσό ως τον κύριο μηχανισμό διαμόρφωσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ των κυβερνήσεων και άρχισαν να μεταβαίνουν στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα, το νομισματικό σύστημα του ΔΝΤ.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το δολάριο άρχισε αμέσως μια καθοδική σπείρα και η αγοραστική του δύναμη άρχισε να καταρρέει.
Ο στασιμοπληθωρισμός έγινε ανησυχία των νοικοκυριών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70.
Συναλλαγματικά αποθέματα
Αυτό το πρόβλημα μετριάστηκε τελικά καθώς αυξανόταν τα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάριο.
Βασικά, οι ΗΠΑ εξήγαγαν πολλά από τα δολάρια στο εξωτερικό για χρήση στο παγκόσμιο εμπόριο, και κατ' επέκταση επίσης μεγάλο μέρος του πληθωρισμού/στασιμοπληθωρισμού.
Όσο το δολάριο παρέμενε το κορυφαίο αποθεματικό νόμισμα, οι περισσότερες από τις συνέπειες από το τύπωμα νομίσματος της κεντρικής τράπεζας δεν γίνονταν αισθητές στον γενικό πληθυσμό.
Όσον αφορά τη βενζίνη, το δολάριο για δεκαετίες επέτρεψε να διατηρούν οι ΗΠΑ τις τιμές χαμηλότερες από ό,τι σε πολλές χώρες.
Πληθωρισμός δολαρίου
Όμως τα πράγματα αλλάζουν.
Η μερίδα του δολαρίου στο παγκόσμιο εμπόριο έχει υποχωρήσει τα τελευταία αρκετά χρόνια και η Fed συνεχίζει να… δημιουργεί περισσότερα δολάρια από το τίποτα.
Μόνο το 2020, η Fed τυπωσε 6 τρισεκατομμύρια δολάρια για να τροφοδοτήσει τις ενισχύσεις για τον Covid, στρεφοντας όλα αυτά τα χρήματα απευθείας στο σύστημα μέσω επιταγών και δανείων PPP (επιχειρηματικών δανείων με κρατικές εγγυήσεις).
Για να συνεχιστεί αυτή η διαδικασία, το παγκόσμιο ποσοστό του δολαρίου ως συναλλαγματικό απόθεμα θα πρέπει να συνεχίσει να αυξάνεται προκειμένου να εξάγει τον πληθωρισμό των ΗΠΑ στο εξωτερικό.
Αυτό δεν συμβαίνει.
Το ποσοστό του δολαρίου στο παγκόσμιο εμπόριο βρίσκεται σε υποχώρηση.
Από το τέλος ενός κύκλου που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 επιστρέφουμε στην αρχή
Αποθέματα πετρελαίου: Από το Ιράν στη Ρωσία
Επιπλέον, η κρίση φυσικού αερίου στα τέλη της δεκαετίας του '70 και στις αρχές της δεκαετίας του '80 προκλήθηκε επίσης από την ιρανική επανάσταση και την απομάκρυνση των προμηθειών πετρελαίου από την παγκόσμια αγορά.
Αυτό δημιούργησε απώλεια περίπου 7% του συνολικού πετρελαίου από τις αγορές, αλλά είχε ως αποτέλεσμα την έκρηξη των τιμών του φυσικού αερίου από 65 σεντς το 1978 σε 1,35 δολάρια το 1981.
Οι τιμές υπερδιπλασιάστηκαν σε διάστημα τριών ετών και δεν επέστρεψαν ποτέ στο σημείο που ήταν πριν η κρίση.
Όπως και στα τέλη της δεκαετίας του 1970, έχουμε επίσης πρόβλημα με την αλυσίδα εφοδιασμού με ένα κράτος του OPEC.
Το ρωσικό τμήμα της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου ήταν περίπου 10% το 2020, αλλά είναι ο 2ος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο.
Μόνο το 3% του πετρελαίου που εισάγεται στις ΗΠΑ προέρχεται από τη Ρωσία, αλλά η Ευρώπη βασίζεται στη Ρωσία για περίπου το 25% της συνολικής κατανάλωσης πετρελαίου της.
Η ευρωπαϊκή απεξάρτηση
Η ΕΕ υποτίθεται ότι απεξαρτάται τώρα από τη ρωσική προμήθεια πετρελαίου, αν και υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τα κενά και το πόσο ρωσικό πετρέλαιο στην πραγματικότητα εξακολουθεί να παρέχεται στα ευρωπαϊκά κράτη.
Καθώς οι κυρώσεις συνεχίζονται, η ΕΕ θα πρέπει να απευθυνθεί σε άλλους εξαγωγείς για να πάρουν ό,τι χρειάζονται και αυτό μειώνει την ποσότητα της διαθέσιμης προσφοράς στις δυτικές χώρες.
Οι Ρώσοι απλώς έχουν προσαρμοστεί και τώρα πωλούν περισσότερο πετρέλαιο με έκπτωση σε μεγάλες ανατολικές αγορές όπως η Κίνα και η Ινδία.
Αλλά για τους υπόλοιπους από εμάς, η δίψα της Ευρώπης για πετρέλαιο θα συνεχίσει να προκαλεί αύξηση των τιμών καθώς η προσφρορά υποχωρεί....
Γιατί η κατάσταση είναι χειρότερη;
Η κατάστασή μας είναι παρόμοια με την κρίση φυσικού αερίου στα τέλη της δεκαετίας του 1970, επειδή έχουμε συνεχή στασιμοπληθωρισμό, αποδυνάμωση του νομίσματος καθώς και μεγάλη οικονομική σύγκρουση με έναν παραγωγό του OPEC.
ΣΥνεπώς, τα πράγματα είναι χειρότερα από τη δεκαετία του 1970 για μερικούς λόγους, ιδίως το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν πολύ περισσότερο χρέος, τα ξένα funds και τα δολλάρια μειώνονται και η σύγκρουση με τη Ρωσία είναι πολύ πιο ισχυρή από τα προβλήματά με το Ιράν. στη δεκαετία του '70.
Προβλέπεται θα δούμε άνοδο τουλάχιστον 300% στις τιμές του φυσικού αερίου από τα χαμηλά προ της πανδημίας, που ήταν περίπου 2,60 δολ ανά γαλόνι.
Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν κατά τη διάρκεια αυτού του έτους και θα φτάσουν στα 7,50 δολ. ανά γαλόνι έως το δεύτερο τρίμηνο του 2023.
Ο ρυθμός των αυξήσεων των τιμών υπολογίζεται σύμφωνα με τον ρυθμό που σημειώθηκε από το 1979 έως το 1981.
Είναι απίθανο να δούμε τις τιμές στην αντλία να πέφτουν δραστικά σύντομα.
Θα υπάρξουν ατελείωτες προβλέψεις στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης για το πότε θα σταματήσει ο πληθωρισμός και πολλοί ειδικοί θα ισχυριστούν ότι η Fed θα συνθηκολογήσει σύντομα όσον αφορά τις αυξήσεις των επιτοκίων.
Όλη αυτή η φασαρία θα επηρεάσει τις αγορές πετρελαίου ως ένα σημείο, αλλά οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται ανεξάρτητα.
Πτώση της ζήτησης παρόμοια με την πανδημία
Μερικοί υποστηρίξουν ότι η μείωση της ζήτησης θα σταματήσει την αύξηση των τιμών, ωστόσο, το πρόβλημα του στασιμοπληθωρισμού δεν περιστρέφεται μόνο γύρω από τη ζήτηση, αλλά παίζουν ρολο πολλοί άλλοι παράγοντες.
Αν δεν δούμε πτώση της ζήτησης παρόμοια με αυτή που είδαμε στην αρχή των περιορισμών της πανδημίας, υπάρχει μικρή πιθανότητα να υπάρξει ουσιαστική ανάσχεση των αυξήσεων.
Δεν θα συμβεί αύξηση της προσφοράς
Επίσης, για όποιον ελπίζει ότι το σχιστολιθικό πετρέλαιο των ΗΠΑ ή ο OPEC θα αντισταθμίσουν τις απώλειες από τη Ρωσία, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.
Οι ειδικοί της βιομηχανίας πετρελαίου έχουν ήδη σημειώσει ότι λόγω του πληθωρισμού και της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού δεν θα υπάρξει σημαντική άνοδος στην άντληση πετρελαίου και έτσι οι ελλείψεις θα συνεχιστούν για κάποιο χρονικό διάστημα.
Η κατάρρευση της κατανάλωσης και ο φαύλος κύκλος
Τι σημαίνει αυτό για την ευρύτερη οικονομία;
Ο πληθωρισμός σε είδη πρώτης ανάγκης, όπως το αέριο, σημαίνει κατά πολύ μια έκρηξη των τιμών στο λιανικό εμπόριο.
Οι άνθρωποι καταναλώνουν λιγότερο για να καλύψουν το κόστος φυσικού αερίου και ενέργειας.
Το ακριβό φυσικό αέριο σημαίνει επίσης ακριβά ναύλα, πράγμα που σημαίνει υψηλότερες τιμές για οτιδήποτε άλλο στα ράφια των καταστημάτων.
Το ακριβό φυσικό αέριο θα οδηγήσει επίσης τις μικρότερες εταιρείες μεταφοράς εμπορευμάτων να χρεοκοπήσουν ή να κλείσουν τα καταστήματα, μαζί με πολύ υψηλότερα επιτόκια που θα θεσπίσει η Fed.
Με τη σειρά του, λιγότερα φορτία σημαίνει μικρότερη προσφορά, γεγονός που με τη σειρά του σημαίνει υψηλότερες τιμές για τα πάντα
Είναι ένας τρομερός φαύλος κύκλος.
Το θέμα είναι ότι θα πρέπει να αναμένουμε ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν πολύ υψηλές (στο εύρος των 7 δολ. ανά γαλόνι) κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, και αυτό θα επηρεάσει τα πάντα.
Τελικά, η έλλειψη ζήτησης θα επιβραδύνει τις αυξήσεις των τιμών, αλλά όχι μέχρι να είμαστε πολύ υψηλότεροι από τον τρέχοντα εθνικό μέσο όρο των 5 δολ.το γαλόνι.
Και, σε μια πολιτεία με υψηλούς φόρους αερίου όπως η Καλιφόρνια, να είναι ο ικαταναλωτές προετοιμασμένοι για διψήφιο κόστος στην αντλία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών