Σήμερα θεωρείται αυτονόητο ότι ένα ημιαυτόματο τουφέκι θα λειτουργεί αξιόπιστα με φυσίγγια .22. Όμως το 1914 χρειάστηκε μια ιδιοφυία όχι μικρότερου βεληνεκούς από τον John Moses Browning (Τζον Μόουζες Μπράουνινγκ) για να μας δείξει πως γίνεται. Και το έκανε τόσο καλά ώστε το πρώτο αυτό δημιούργημα του παράγεται ακόμη.
Το πρώτο αυτόματο 22
Με εμπειρία στη σχεδίαση πολυβόλων και έχοντας κατασκευάσει το επιτυχημένο λειόκανο Auto5, o Browning φαντάστηκε ένα μηχανισμό που δε θα εξαρτόταν από την ισχύ και την ποσότητα των αερίων. Αντίθετα χρησιμοποιεί την ανάκρουση από τη βολή. Ένα μεγάλο και βαρύ (για τα δεδομένα του πυρομαχικού) κλείστρο κινείται εντός του κορμού. Το σχετικά αδύναμο και με πολλές σπείρες επανατατικό ελατήριο του εξασφαλίζει πως η θαλάμη παραμένει σφραγισμένη και ασφαλής κατά την πυροδότηση. Η εκτόνωση της γόμωσης σπρώχνει τον κάλυκα προς τα πίσω και θέτει το κλείστρο σε κίνηση. Ένας ογκώδης εξολκέας στο κάτω μέρος της θαλάμης τον τραβά και τον απορρίπτει με τη βαρύτητα από το ανοικτό κάτω μέρος του κορμού. Αυτή είναι και ακόμη λάμψη της ευφυίας του διάσημου αμερικανού. Δεν υπάρχουν ανοίγματα στα δεξιά ή αριστερά της βάσης και ο μοχλός όπλισης (που είναι μέρος του ίδιου του κλείστρου) εξέχει προς τα κάτω. Έτσι το όπλο είναι το ίδιο εύχρηστο από τη δεξιά ή την αριστερή πλευρά.
Η τρoφοδοσία γίνεται από ένα σωληνοειδή γεμιστήρα “κρυμμένο” εντός του κοντακίου. Είναι μόνιμα βιδωμένος στη βάση και χωρά μέχρι 10 από τα μικρά φυσιίγγια .22Long Rifle. Από μια οπή στη δεξιά πλευρά του κοντακίου, ο χρήστης γλιστρά τα φυσίγγια ένα προς ένα, όπως θα έκανε πχ. με τον παρόμοιο γεμιστήρα του Winchester 94. Μετά τραβά το μοχλό του κλείστρου προς τα πίσω και τον αφήνει να επιστρέψει ελεύθερα, περνώντας το πρώτο φυσίγγι στη θαλάμη. Η λειτουργία είναι εξαιρετικά αποτελεσματική παραμένοντας στην παραγωγή μέχρι σήμερα.
Απλό και πρακτικό
Ο John Browning δεν ήταν μια “τρελλή ιδιοφυία” που σχεδίαζε όπλα αποκομμένος στο εργαστήρι του. Πάνω από όλα ήταν σκοπευτής, κυνηγός και άνθρωπος της υπαίθρου. Διασκέδαζε στο πεδίο του τραπ και είχε γνώση “από πρώτο χέρι” για την πρακτικότητα ενός τουφεκιού. Ένα χαρακτηριστικό που ενσωμάτωσε στο SA 22 (οπως και άλλα σχέδια του όπως το 1892, το Auto5 το Β25, κλπ.) ήταν η δυνατότητα να αποσυναρμολογούνται για εύκολη μεταφορά. Οι άνθρωποι της εποχής του μετακινούνταν προς το ύπαιθρο με τρένα, βάρκες, ή και άλογα. Οπότε ένα τουφέκι που θα μπορούσε να μεταφερθεί ως ένα μικρό και προστατευμένο “πακέτο” είχε νόημα. Σχεδίασε το μικροκαμωμένο “εικοσιδυάρι” ώστε να χωρίζεται σε δύο τμήματα. Πιέζοντας ένα μοχλό στη βάση του ξυστού και περιστρέφοντας την κάνη κατά 90 μοίρες δεξιόστροφα, εκείνη αποχωρίζεται από τον κορμό. Με μήκος 49 εκατοστά είναι το μεγαλύτερο από τα δύο κομμάτια, ενώ ο κορμός και το κοντάκιο (που καταλαμβάνουν άλλα 45 εκατοστά) παραμένουν ενωμένα. Το σύνολο ζυγίζει μόλις 2,4 κιλά και χωρά εύκολα σε ένα σακίδιο.
Στο ίδιο πνεύμα απλότητας τα σιδερένια σκοπευτικά του όπλου είναι προσαρμοσμένα πάνω στην κάνη, ώστε να μην επηρεάζονται από την αποσυναρμολόγηση. Αλλά και η χρήση είναι εύκολη. Μόλις δύο χειριστήρια: η σκανδάλη και μια ασφάλεια που την μπλοκάρει. Δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να σπάσει ή να ξεβιδωθεί.
Μικρό, όσο πρέπει
Οι γραμμές του SA 22 αποπνέουν αρμονία και χάρη. Δεν υπάρχουν περιττές ακμές ή όγκος. Ένα χαρακτηριστικό των σχεδίων του Browning είναι πως για δεδομένη λειτουργία, τα όπλα του είναι λιγότερο ογκώδη σε σχέση με άλλων. Αυτό τα κάνει διαχρονικά γιατί υπάρχουν πολύ λίγες βελτιώσεις που θα προτείνει κανείς σε ένα ήδη αποδοτικό και απλό σχέδιο. Αυτό δεν είναι πουθενά πιο έκδηλο από ότι στο καλαίσθητο τουφεκάκι. Το κοντάκι και ο ξυστός θα ταιριάξουν εύκολα στις διαστάσεις ενός εφήβου. Λέγεται ότι το δημιούργησε έχοντας κατά νού τις κυρίες και τα νεαρά άτομα πολύ μικρόσωμα για χρησιμοποιούν εύκολα όπλα σχεδιασμένα για άνδρες. Το αντίθετο όμως δε συμβαίνει. Ένας ενήλικας θα βρεί το λιλιπούτειο .22 αρκετά βολικό, παρά το μικρό μέγεθος του.
Υψηλή ποιότητα
Απλό δε σημαίνει και άχαρο και όταν το 1914 η παραγωγή του SA 22 ξεκίνησε στο Βέλγιο, ο “δάσκαλος” που την επέβλεψε απαίτησε το καλύτερο δυνατό φινίρισμα. Η ατσάλινη βάση και η κάνη γυαλίζονταν με λεπτά γυαλόχαρτα και αλοιφή μέχρι να αποκτήσουν την όψη καθρέφτη και κατόπιν βάφονταν σε μπάνιο αλάτων μέχρι να αποκτήσουν μια ομοιόμορφη στιλπνή όψη. Τα ξύλα από γαλλική (και αργότερα κυργισιανή) καρυδιά λουστράρονταν για να αναδειχτεί το χρώμα και να σφραγίστούν οι πόροι από την υγρασία. Αλλά και εσωτερικά, οι μηχανισμοί δέχονταν την “περιποίηση” οπλουργών ώστε όλα να λειτουργούν με την ελάχιστη τριβή. Η παράδοση συνεχίστηκε και μετά το 1974, χρονιά όπου η παραγωγή μεταφέρθηκε από την FN στο εργοστάσιο Miroku στην Ιαπωνία. Τα σημερινά SA 22 παραμένουν ίδια σε ποιότητα και με τις μικρές βελτιώσεις που έχουν έπιφέρει 108 χρόνια εμπειρίας.
Όπως είναι φυσικό, σε τόσα χρόνια η Browning έχει παρουσιάσει διαφορετικές εκδόσεις του βασικού μοντέλου. Με επιχρωμιωμένη βάση, με σκαλίσματα και ενθέματα χρυσού, ακόμη και μία σχετικά πρόσφατη με ματ βαφή, βάση για διόπτρα και βαριά κάνη που στερείται μηχανικών στοχάστρων. Αυτή η τελευταία προορίζεται για (που αλλού;) την αγορά των ΗΠΑ. Φαίνεται πως το αμερικανικό παρακλάδι της εταιρείας βρήκε τελικά τρόπο να καταστρέψει αισθητικά ένα από τα ομορφότερα δημιουργήματα του ιδρυτή τους. Ελπίζουμε κάποιος από τη διοίκηση της ιστορικής φίρμας να τους... επαναφέρει στην τάξη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών