Σήμερα είναι εύκολο μια επιτροπή στρατιωτικού υλικού να καταγράψει τις μελλοντικές απαιτήσεις, να αναλύσει τα δεδομένα προσομοιώσεων και να σχεδιάσει ολόκληρες σειρές υλικών, απαρτίων και όπλων χωρίς ποτέ να
κατασκευαστεί ούτε μια βίδα. Όμως ο ταξίαρχος John T. Thompson (Τζον Τ. Τόμσον), το 1914 είχε ένα πολύ δυσκολότερο πρόβλημα. Εκπαιδευμένος στη μηχανολογία και υπεύθυνος για τον εξοπλισμό του αμερικανικού στρατού
στρατού εν όψη του “Μεγάλου Πολέμου”, γνώριζε ότι η χώρα του είχε σοβαρό έλλειμμα σε αυτόματα όπλα.
Στα χαρακώματα
Τα πολυβόλα της εποχής ήταν υδρόψυκτα, ζύγιζαν κοντά στα 40 κιλά και απαιτούσαν “πλήρωμα” 2-3 ανδρών. Τα τυφέκια λειτουργούσαν χειροκίνητα και έριχναν 5-6 φυσίγγια με αργό ρυθμό βολής. Στις συνθήκες πολέμου των
χαρακωμάτων κάτι άλλο ήταν απαραίτητο. Συνέλλαβε την ιδέα ενός φορητού ταχυβόλου που θα απαιτούσε μόνο έναν υπηρέτη και θα κινούνταν ταυτόχρονα με τους τρατιώτες που θα υποστήριζε. Το 1916 παραιτήθηκε από το στρατό και μαζί με τον εφευρέτη John Blish σύστησαν την εταιρεία AUTO ORDANCE.
Αξιοποίησαν την αρχή της “έπιβραδυνόμενης οπισθοδρόμησης” του τελευταίου, όπου η τριβή μεταξύ διαφορετικών υλικών κρατά το κλείστρο ασφαλισμένο κατά τη διάρκεια του κύκλου λειτουργίας ενός αυτόματου όπλου.
Το κλείστρο έβαλλε από ανοικτή θέση για μεγαλύτερη αξιοπιστία και ταχεία ψύξη. Πειράματα έδειξαν πως το σύστημα δεν μπορούσε να αντέξει την ισχύ του τυπικού φυσιγγίου 30-06 Springfield και το ξανασχεδίασαν γύρω από το διαμέτρημα .45 ACP του πιστολιού Μ1911.
Τα πρώτα λειτουργικά δείγματα έφτασαν στα χέρια των στρατιωτών λίγο μετά την υπογραφή της ανακωχής του 1918 και έτσι το αυτόματο των Thompson και Blish δεν υιοθετήθηκε μαζικά. Ταυτόχρονα ο John Browning είχε ήδη λύσει το ίδιο ζήτημα, παράγοντας το οπλοπολυβόλο Μ1918 BAR που δοκιμάστηκε στη Γαλλία τους τελευταίους μήνες του πολέμου.
Αλλαγή κοινού
Οι εφευρέτες συνέχισαν να το βελτιώνουν και επινόησαν τον όρο Υπο- πολυβόλο (Sub-machine gun). “Υπό” γιατί έβαλλε φυσίγγια πιστολιού με μικρότερη ενέργεια και βεληνεκές και “πολυβόλο” γιατί έστελνε 900 βλήματα
ανά λεπτό στο στόχο. Η τροφοδοσία γινόταν από τύμπανα των 50 και 100 φυσιγγίων. Το 1921 μια τέτοια δύναμη πυρός έμοιαζε απίστευτη. Παρά το κόστος 200-250 δολλαρίων (που αντιστοιχού σε σημερινά $3,500)
αγοράστηκε από αστυνομικές υπηρεσίες, τα Αμερικανικά Ταχυδρομεία (για προστασία χρηματαποστολών), αλλά και ιδιώτες. Από τους πρώτους μεγάλους αγοραστές Thompson ήταν η Κίνα και ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (ΙΡΑ).
Στη δεκαετία του 1930 το Thompson κατέστη διαβόητο όταν κάποια πέρασαν στα χέρια μαφιόζων και ληστών τραπεζών. Οι εφημερίδες της εποχής το βάφτισαν “Tommy Gun” και “γραφομηχανή του Σικάγο”. Υποτίθεται πως οι
γκάνγκστερς το χρησιμοποιούσαν για να στέλνουν μηνύματα ο ένας στον άλλο. Αν και περιέχει μια δόση αλήθειας, μεγάλο μέρος της φήμης οφείλεται στις ταινίες του Χόλυγουντ.
Εξέλιξη
Οι αμερικανοί πεζοναύτες το χρησιμοποίησαν σε νότια Αμερική και Καραϊβική, αναγνωρίζοντας τις δυνατότητες αλλά και τις αδυναμίες του. Φτιαγμένο από μασίφ ατσάλι, το αρχικό μοντέλο ζύγιζε 4,9 κιλά κενό. Ο γεμιστήρας με 50 σφαίρες πρόσθετε άλλο 1 κιλό. Το πρακτικό βεληνεκές δε ξεπερνούσε τα 120 μέτρα και για καλύτερα αποτελέσματα ο σκοπευτής έπρεπε να μένει εντός 50 μέτρων. Τα τύμπανα έκαναν θόρυβο κατά την κίνηση των στρατιωτών και αντιμετώπιζαν προβλήματα με τη σκόνη και την άμμο.
Μεταξύ 1928 και 1944 περίπου 1,7 εκατομμύρια Thompson κατασκευάστηκαν και τα περισσότερα είδαν δράση στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Η τάση ήταν για απλοποίηση της σχεδίασης, ώστε να μειωθεί το βάρος και το κόστος
παραγωγής. Τα Μ 1928 και Μ1928Α1 διέθεταν πολύπλοκο μηχανισμό για ελεγχόμενη ταχυβολία, φλογοκρύπτες που μείωναν την ανάκρουση και ρυθμιζόμενα σκόπευτρα. Με τον καιρό αυτά εγκαταλείφθηκαν. Το τελευταίο
μοντέλο Μ-1Α1 ζύγιζε 4,5 κιλά, διέθετε απλοϊκά σκόπευτρα και δεχόταν μόνο γεμιστήρες των 20 και 30 φυσιγγίων τύπου κουτιού. Η εξέλιξη του πολέμου είχε αλλάξει και το ρόλο τους. Από το “πολυβόλο μικρών αποστάσεων” που είχε οραματιστεί ο Thompson, μεταβλήθηκαν σε ατομικά αυτόματα για τους κομάντος και τους χαμηλόβαθμους ηγήτορες.
Μεταπολεμική συνέχεια
Το μεγάλο μειονέκτημα του υπο-πολυβόλου Thompson ήταν το κόστος παραγωγής. Τα υλικά και η μέθοδος κατασκευής του το καθιστούσαν πανάκριβο. Ακόμη και με τις οικονομίες κλίμακας και περικοπές του πολέμου,
το κόστος δεν έπεσε κάτω από τα 45 δολλάρια ανά μονάδα. Συγκριτικά το βρετανικό STEN στοίχιζε μόλις 10 δολλάρια. Μια άλλη συγκυρία που καταδίκασε το Thompson ήταν η ψήφιση νόμων στις ΗΠΑ (αρχικά το 1934 και
το 1968) που απαγόρευσαν την κατασκευή και αγορά από ιδιώτες νέων “πολυβόλων”, όπλων δηλαδή που βάλλουν ριπές. Αυτό είχε δύο επιτώσεις. Από τη μία κατέστησε αδύνατη την παραγωγή και πώληση νέων Thompson και
παράλληλα εκτόξευσε την τιμή των υπαρχόντων σε νόμιμη κατοχή. Σήμερα, ένα αδειοδοτημένο υπο-πολυβόλο σε λειτουργική κατάσταση κοστίζει μεταξύ 25.000-40.000 δολλαρίων για τους συλλέκτες.
Η κληρονομιά του Tommy Gun
Αν και η αρχική εταιρεία AUTO ORDANCE έχει εκλείψει, τα δικαιώματα και τα σχέδια παραγωγής έχουν περάσει στην Kahr Firearms Group (ιδιοκτήτρια
επίσης των Magnum Research, Kahr Arms και Desert Eagle). Παράγουν ακόμη μια σειρά ημιαυτόματων ελαφρών τυφεκίων που ονομάζονται Thompson. Αν και εξωτερικά διατηρούν τη μορφή του ιστορικού υπο-πολυβόλου, μηχανικά διαφέρουν ριζικά, ώστε να μη μπορούν να μετατραπούν σε αυτόματα. Ρίχνουν μόνο μια βολή ανά πάτημα της σκανδάλης και λειτουργούν από κλειδωμένο κλείστρο, όπως όλα τα ημιαυτόματα όπλα που γνωρίζουμε.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών