Τελευταία Νέα
Άμυνα – Διπλωματία

SIPRI: Καμμία συναίνεση στο ΝΑΤΟ ακόμη και για τους κινδύνους για την ασφάλεια, από την κλιματική αλλαγή

tags :
SIPRI: Καμμία συναίνεση στο ΝΑΤΟ ακόμη και για τους κινδύνους για την ασφάλεια, από την κλιματική αλλαγή
Το ΝΑΤΟ ούτε μιλάει με κοινή φωνή, ούτε ενεργεί με συντονισμένο τρόπο σε θέματα που σχετίζονται ακόμη και με το κλίμα, ούτε ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την ασφάλεια των μελών του δεν έχει ορίσει, άρα είναι και δύσκολο να προτείνει λύσεις
Κατά τη διάρκεια της περσινής Διάσκεψης για τηn Ασφάλεια στο Μόναχο, ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) Jens Stoltenberg μίλησε για την αντιμετώπιση ενός ολοένα και πιο αβέβαιου και απρόβλεπτου περιβάλλοντος ασφάλειας. Μιλώντας από την πλευρά του ΝΑΤΟ, υποστήριξε ότι αν και οι σύμμαχοι διαφωνούν σε ορισμένα ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, είναι ζωτικής σημασίας να υπάρξει σύμπνοια.
Ανεξάρτητα από το αν ο Stoltenberg θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μέρος αυτού του μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος ή όχι, το ΝΑΤΟ δίνει όλο και περισσότερο προσοχή στο ζήτημα. Για να συμπέσει με τη φετινή Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, αυτό το ιστολόγιο εξετάζει την τρέχουσα θέση του ΝΑΤΟ στην αυξανόμενη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή και τους συναφείς κινδύνους.

Θα καινοτομήσει η Συμμαχία;
Τον Δεκέμβριο του 2019, οι ηγέτες των 29 κρατών μελών του ΝΑΤΟ συγκεντρώθηκαν στην πόλη έναρξης της ύπαρξης της συμμαχίας, στο Λονδίνο, για να τιμήσουν την 70η επέτειο.
Σε μια εποχή υψηλού προφίλ διαφωνιών και αντιπαραθέσεων, η συνάντηση έδωσε στα μέλη του ΝΑΤΟ την ευκαιρία να προβληματιστούν σχετικά με τις προσεχείς προκλήσεις και ευκαιρίες.
Με το να γιορτάζει τα προηγούμενα επιτεύγματα και να επικεντρώνεται στον καθορισμό νέων οριζόντων, το ΝΑΤΟ προσπάθησε να αποδείξει τη συνεχή συνάφεια της συμμαχίας σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο.
Από τη στιγμή που ο Γενικός Γραμματέας Jens Stoltenberg ανακοίνωσε τη συνάντηση, στις αρχές του 2019, τόνισε ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να αναπτυχθεί για να «κρατήσει τον πληθυσμό του, του σχεδόν ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων ασφαλή».
Αυτό το μήνυμα ήταν το κύριο θέμα μια διπλωματικής πρωτοβουλίας της Συμμαχίας υπό τον τίτλο, Δέσμευση ΝΑΤΟ: Προσαρμόζοντας τη Συμμαχία που πραγματοποιήθηκε την παραμονή της συνάντησης των ηγετών.
Κατά τη συνάντηση, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου Ben Wallace ισχυρίστηκε ότι το ΝΑΤΟ ανέκαθεν ανταποκρίθηκε σε οποιεσδήποτε προκλήσεις αντιμετώπισε.
Συνεπώς, η συνεχής προσαρμοστικότητα της συμμαχίας έχει καταστήσει την «μεγαλύτερη αμυντική συμμαχία που έχει δει ποτέ ο κόσμος» και για να διατηρήσει τις «καλύτερες παραδόσεις» της, το ΝΑΤΟ πρέπει να συνεχίσει να ανταποκρίνεται  στις εκκρεμείς προκλήσεις, μία από τις οποίες είναι η κλιματική αλλαγή.

Η κλιματική αλλαγή και η ασφάλεια για το ΝΑΤΟ

Η περιβαλλοντική αλλαγή βρίσκεται στην ατζέντα του ΝΑΤΟ από την ίδρυση της Επιτροπής για τις προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας το 1969.
Η επιτροπή επικεντρώθηκε αρχικά στις μεταβαλλόμενες φυσικές συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργούν οι ένοπλες δυνάμεις και στη μείωση των επιβλαβών για το περιβάλλον επιπτώσεων.
Πιο πρόσφατα, η συμμαχία έχει αναγνωρίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη διεθνή ασφάλεια.
Το 2010, η αλλαγή του κλίματος θεσμοθετήθηκε στο ΝΑΤΟ μέσω της Στρατηγικής Σκέψης για την Άμυνα και την Ασφάλεια των Μελών του Οργανισμού της Βορειοατλαντικής Συνθήκης.
Η ιδέα περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο το περιβάλλον και η αλλαγή του κλίματος θα διαμορφώσουν το μελλοντικό περιβάλλον ασφάλειας και θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στον προγραμματισμό και τις λειτουργίες της συμμαχίας.
Το 2014, η διακήρυξη της διάσκεψης κορυφής της Ουαλίας χαρακτήρισε ως «μελλοντικές διαταραχές της ασφάλειας» τις «κλιματικές αλλαγές, τη λειψυδρία και τις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες».
Λίγο αργότερα, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση ενέκρινε ψήφισμα αναγνωρίζοντας την κλιματική αλλαγή ως σημαντικό πολλαπλασιαστή απειλών, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη βελτίωσης της ανθεκτικότητας.
Υπάρχει αυξανόμενη προθυμία στο ΝΑΤΟ να συζητηθούν και να διερευνηθούν οι αντιδράσεις σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, αλλά πώς και με ποια ικανότητα η συμμαχία θα ενεργήσει, παραμένει ασαφής.

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις που απομακρύνουν τη συναίνεση

Τα τελευταία 20 χρόνια, οι διακυβερνητικοί οργανισμοί - όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και ο Σύνδεσμος των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) - έχουν διερευνήσει τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στην ασφάλεια και ασχολούνται με τη διακυβέρνηση της κλιματικής ασφάλειας.
Ομοίως, οι αμυντικοί οργανισμοί -ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες- ανακοίνωσαν σκόπιμα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και ανέπτυξαν στρατηγικές για την αντιμετώπιση των επιπτώσεών τους στην ασφάλεια.
Παρά την αναγνώριση των δυσμενών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, το ΝΑΤΟ δεν έχει συμμετάσχει σε αυτές τις συζητήσεις.
Στις ΗΠΑ, η σχέση μεταξύ αλλαγής του κλίματος και ασφάλειας γίνεται αντιληπτή κυρίως από την άποψη του εδαφικού κινδύνου, ενώ οι συζητήσεις στη Γερμανία επικεντρώνονται στους ανθρώπους και πιο βαθιά και ουσιαστικά αίτια της βλάβης.
Στην Τουρκία, από την άλλη πλευρά, οι κλιματικές αλλαγές δεν αντιμετωπίζονται γενικά στις συζητήσεις για την ασφάλεια.
Προφανώς, οι κατανοήσεις του τρόπου με τον οποίο η κλιματική αλλαγή και η ασφάλεια συνδέονται, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου σύγκρισης των επιπτώσεων του κλίματος με άλλους κινδύνους, ποικίλλουν εντός του οργανισμού.
Παρομοίως, οι πρωτοβουλίες και οι στρατηγικές για τους κινδύνους ασφάλειας που συνδέονται με το κλίμα έχουν συνήθως εφαρμοστεί σε κρατικό επίπεδο.
Η Νορβηγία ενίσχυσε την επιχειρησιακή της ικανότητα στην Αρκτική, η Ισπανία έχει συστήσει Μονάδα Στρατιωτικών Μονάδων Έκτακτης Ανάγκης για την παροχή βοήθειας σε καταστροφές και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει θέσει ποσοτικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από το Υπουργείο Άμυνας και τις στρατιωτικές υπηρεσίες.
Όταν ρωτήθηκε για την αλλαγή του κλίματος στις ενέργειες του ΝΑΤΟ, η Νορβηγίδα πρωθυπουργός Erna Solberg τόνισε τη σημασία του μετριασμού και είπε ότι η συμμαχία θα πρέπει «να οδηγήσει σε λίγο περισσότερη συζήτηση για το πόσο σημαντικό είναι να σταματήσει η κλιματική αλλαγή».
Αντίθετα, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου Ben Wallace μίλησε, στην ίδια διάσκεψη, για την ανάγκη προσαρμογής του ΝΑΤΟ στην κλιματική αλλαγή.
Το ΝΑΤΟ είναι ένας οργανισμός βασισμένος στη συναίνεση, που σημαίνει ότι η ατζέντα του επαναλαμβάνει αυτό που τα κράτη μέλη του μπορούν να συμφωνήσουν.
Αυτές οι διαφορετικές απόψεις και προοπτικές από αξιωματούχους των κρατών μελών, δείχνουν ότι το ΝΑΤΟ ούτε μιλάει με κοινή φωνή ούτε ενεργεί με συντονισμένο τρόπο σε θέματα που σχετίζονται με το κλίμα, γεγονός που εξηγεί γιατί η έννοια παραμένει ανεπίλυτη στο ΝΑΤΟ.

Οι επόμενες δεκαετίες

Η κλιματική αλλαγή διαμορφώνει ένα περιβάλλον ασφάλειας που απαιτεί νέες ιδέες και απαντήσεις.
Είναι δύσκολο να δηλώσουμε ποιες διαφορετικές πολιτικές θα επιδιώξει ή θα έπρεπε να επιδιώξει το ΝΑΤΟ, αλλά είναι σαφές ότι η συμμαχία, όπως όλες οι οργανώσεις, πρέπει να αξιολογήσει και να προσαρμόσει τον ρόλο της ενόψει της κλιματικής αλλαγής.
Αυτό θα μπορούσε να διευκολυνθεί από τη συνεργασία με άλλους φορείς και υφιστάμενους εταίρους, όπως τα Ηνωμένα Έθνη και η ΕΕ, τα οποία σύμφωνα με τη Δήλωση του Λονδίνου θα δώσουν περαιτέρω προτεραιότητες στο μέλλον.
Η αποσαφήνιση της προσέγγισης του ΝΑΤΟ για την ασφάλεια του κλίματος θα απλοποιήσει επίσης την πιθανή ενσωμάτωση μιας κλιματικής διάστασης στις υπάρχουσες λειτουργίες.
Αυτό είναι ήδη εφικτό στη διεθνή ανταπόκριση σε καταστροφές, έναν τομέα στον οποίο το ΝΑΤΟ είναι σημαντικός παράγοντας και σε πολυμερείς ειρηνευτικές επιχειρήσεις.
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις των κρατών μελών στη σχέση μεταξύ κλιματικής αλλαγής και ασφάλειας έχουν δυσκολίες για το ΝΑΤΟ να καταλήξει σε συναίνεση επί του θέματος.
Αν και οι κίνδυνοι ασφαλείας που σχετίζονται με το κλίμα φαίνονται διαφορετικοί από τους συμβατικούς κινδύνους για την κρατική και τη διεθνή ασφάλεια, οι επιπτώσεις τους είναι παρόμοιες και σχετίζονται με τον ίδιο παράγοντα που περιγράφεται ως η ενοποιητική και σταθεροποιητική δύναμη της συμμαχίας.
Όταν ερωτήθηκε για τη συνεργασία στο ΝΑΤΟ, ο Γενικός Γραμματέας Jens Stoltenberg δήλωσε ότι δεν είναι περίεργο ότι 29 σύμμαχοι με διαφορετικά υπόβαθρα και συμφέροντα διαφωνούν για τα πράγματα, αλλά πρόσθεσε ότι «παρά τη διαφορά αυτή, μπορούσαμε πάντα να ενωθούμε γύρω από το βασικό μας καθήκον: να προστατεύουν και να υπερασπίζονται ο ένας τον άλλον».
Εάν η λογική αυτή ισχύει, τα μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να μπορούν να ενώσουν γύρω από την αιτία της προστασίας από τις επικίνδυνες επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος και τις επιπτώσεις τους στη διεθνή ασφάλεια.
Επιπλέον, η έμφαση του ΝΑΤΟ στη συλλογική ασφάλεια, επιβεβαιωμένη στη Στρατηγική Αντίληψη του 2010, καθιστά δύσκολη για την συμμαχία να απορρίπτει τους κινδύνους που σχετίζονται με την ασφάλεια του κλίματος πολύ περισσότερο.
Πριν από δέκα χρόνια, το ΝΑΤΟ αναγνώρισε ότι «το σύγχρονο περιβάλλον ασφάλειας περιέχει ένα ευρύ και εξελισσόμενο σύνολο προκλήσεων».
Πέρυσι, το ΝΑΤΟ γιόρτασε την 70η επέτειό του ως παράγοντα σταθερότητας στην ευρωατλαντική περιοχή και της διαρκούς φήμης του ως ισχυρής συμμαχίας.
Εάν το ΝΑΤΟ πρόκειται να συνεχίσει να συμβάλλει για έναν "ασφαλέστερο κόσμο" για τις επόμενες δεκαετίες, όπως και η πρόθεσή του, πρέπει επίσης να αναπτύξει ξεχωριστές προσεγγίσεις στις ολοένα και πιο εμφανείς προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης