γράφει : Βασίλης Μεταξάς
Οι κοινωνίες και οι ηγεσίες πρέπει επιτέλους να διδαχθούν από μία κρίση
Το πλήγμα που θα επιφέρει ο κορωνοϊός στις οικονομίες κατά τα επόμενα τρίμηνα θα είναι καίριο.
Οι εκτιμήσεις των ειδικών είναι άκρως απαισιόδοξες προς το παρόν, ακόμη και μετά τα προγράμματα (ποσοτικής και δημοσιονομικής χαλάρωσης) - μαμούθ που ανακοίνωσαν κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες.
Παρόλα αυτά, το έργο έχει ξαναπαιχτεί. Ακόμη και αν αυτή τη φορά ζούμε πρωτόγνωρες στιγμές για τα δεδομένα του 21ου αιώνα. Οι οικονομίες μετέπειτα θα ανακάμψουν. Μάλιστα, ίσως καταφέρουμε και διδαχθούμε όλοι μας από αυτή την ιστορία.
Τί εννοώ συνοπτικά; Να εφαρμόσουμε επιτέλους τις σοσιαλιστικές αξίες που έχουμε μέσα μας. Τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Αυτή η κρίση έπιασε στον ύπνο τις κυβερνήσεις και, επιπλέον, για πρώτη φορά τις αφορά όλες. Αυτή είναι η βασική διαφορά σε σύγκριση με οποιαδήποτε κρίση του παρελθόντος.
Αυτή η συλλογική δράση λοιπόν που παρατηρείται τώρα σε διοικητικό επίπεδο, ίσως παρατηρείται για πρώτη φορά μετά τον Β' ΠΠ. Και αυτή η νέα πραγματικότητα, δηλαδή η ενότητα, αναμφισβήτητα, μόνο θετικά μπορεί να αποτιμηθεί. Και σε κοινωνικό επίπεδο. Όπως αναφέρθηκε σε έναν άλλο κοινωνικό ιστότοπο, ο κορωνοϊός ήρθε να μας θυμίσει πόσα λάθη έχουμε πράξει ως κοινωνία και ως σύστημα απέναντι στους συνανθρώπους μας και να μηδενίσει το ατομικό συμφέρον έναντι του συλλογικού.
Δεύτερον, είναι ευκαιρία να εκτοξευθεί στα ύψη η αξία της επιστήμης στη ζωή μας, για όσους αρνούνταν πεισματικά να το καταλάβουν μέχρι στιγμής. Ειδικά, πλέον, στον κλάδο της υγείας.
Τρίτον και πιο σχετικό, μιας και το άρθρο αυτό δημοσιεύεται σε οικονομική ιστοσελίδα, ίσως ήρθε επιτέλους η στιγμή οι χρηματοπιστωτικές αγορές να πάψουν να εξουσιάζουν τις ζωές όλης της υφηλίου.
Κλείνω με μια ακόμη καλή ανάλυση, από το Foreign Policy (Branko Milanovic, “The Real Pandemic Danger is Social Collapse”). Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα που έχω διαβάσει μέχρι στιγμής.
“Οι οικονομικές επιπτώσεις της νέας πανδημίας του κορωνοϊούδεν πρέπει να θεωρηθούν ως ένα συνηθισμένο πρόβλημα που η μακροοικονομία μπορεί να λύσει ή να ανακουφίσει. Αντίθετα, ο κόσμος θα μπορούσε να δει μια θεμελιώδη αλλαγή στην ίδια τη φύση της παγκόσμιας οικονομίας.
(…)
Ο κόσμος αντιμετωπίζει την προοπτική μιας βαθιάς αλλαγής: μια επιστροφή στη φυσική οικονομία. Αυτή η μετατόπιση είναι ακριβώς το αντίθετο της παγκοσμιοποίησης. Ενώ η παγκοσμιοποίηση συνεπάγεται καταμερισμό της εργασίας μεταξύ των διαφορετικών οικονομιών, η επιστροφή στη φυσική οικονομία σημαίνει ότι τα έθνη θα κινηθούσαν προς την αυτάρκεια. Αυτή η κίνηση δεν είναι αναπόφευκτη. Εάν οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να ελέγξουν ή να ξεπεράσουν την τρέχουσα κρίση μέσα στους επόμενους έξι μήνες ή ένα χρόνο, ο κόσμος θα επανέλθει στην πορεία της παγκοσμιοποίησης.
Αλλά αν η κρίση συνεχιστεί, η παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να σταματήσει.
Στην παρούσα κρίση, τα άτομα που δεν έχουν εξειδικευτεί απολαμβάνουν ένα πλεονέκτημα.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι, κατ’ ουσίαν, παρόμοια με την αποσύνθεση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε ένα πλήθος αυτοσυντηρούμενων περιοχών μεταξύ του τέταρτου και του έκτου αιώνα. Στην προκύπτουσα οικονομία, το εμπόριο χρησιμοποιήθηκε απλώς για την ανταλλαγή πλεονασματικών αγαθών για άλλα είδη πλεονασματικών αγαθών που παράγονται από άλλες πολιτείες και όχι για την προώθηση εξειδικευμένης παραγωγής για έναν άγνωστο αγοραστή.
Όπως έγραψε ο ιστορικός F.W. Walbankz, σε ολόκληρη την αποσυντιθέμενη αυτοκρατορία υπήρξε μια σταδιακή αναστροφή στη χειροτεχνία μικρής κλίμακας.
(…)
Όσο λιγότερο χρειάζεστε άλλους, τόσο ασφαλέστερο και καλύτερα είστε.
(…)
Η μετακίνηση προς τη φυσική οικονομία δεν θα οδηγείται από τις συνήθεις οικονομικές πιέσεις, αλλά από πολύ πιο θεμελιώδεις ανησυχίες, δηλαδή την επιδημική ασθένεια και το φόβο του θανάτου. Ως εκ τούτου, τα τυποποιημένα οικονομικά μέτρα μπορούν να έχουν μόνο αποτρεπτικό χαρακτήρα: μπορούν (και πρέπει) να παράσχουν προστασία σε άτομα που χάνουν τη δουλειά τους και που συχνά στερούνται ακόμη και ασφάλισης υγείας. Καθώς οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, θα δημιουργήσουν διαδοχικές διαταραχές, από τις εξώσεις κατοικιών μέχρι τις τραπεζικές κρίσεις.
(…)
Όσοι μένουν απελπισμένοι, άνεργοι και χωρίς περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν εύκολα να στραφούν εναντίον εκείνων που έχουν περισσότερα.
(…)
Εάν οι κυβερνήσεις πρέπει να στραφούν στη χρήση παραστρατιωτικών ή στρατιωτικών δυνάμεων για να καταστείλουν, για παράδειγμα, ταραχές ή επιθέσεις στην ιδιοκτησία, οι κοινωνίες θα μπορούσαν να αρχίσουν να αποσυντίθενται.
Έτσι, ο βασικός (ίσως και μοναδικός) στόχος της οικονομικής πολιτικής σήμερα πρέπει να είναι η πρόληψη της κοινωνικής καταστροφής. Οι προηγμένες κοινωνίες δεν πρέπει να επιτρέπουν στα οικονομικά, και ιδιαίτερα στην τύχη των χρηματοπιστωτικών αγορών, να τις τυφλώνουν”.
Ήρθε η ώρα να διδαχθούμε όλοι μας από μία κρίση. Ηγεσίες και κοινωνίες, φτωχότεροι και πλουσιότεροι.
Β.Μ.
www.bankingnews.gr
Οι εκτιμήσεις των ειδικών είναι άκρως απαισιόδοξες προς το παρόν, ακόμη και μετά τα προγράμματα (ποσοτικής και δημοσιονομικής χαλάρωσης) - μαμούθ που ανακοίνωσαν κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες.
Παρόλα αυτά, το έργο έχει ξαναπαιχτεί. Ακόμη και αν αυτή τη φορά ζούμε πρωτόγνωρες στιγμές για τα δεδομένα του 21ου αιώνα. Οι οικονομίες μετέπειτα θα ανακάμψουν. Μάλιστα, ίσως καταφέρουμε και διδαχθούμε όλοι μας από αυτή την ιστορία.
Τί εννοώ συνοπτικά; Να εφαρμόσουμε επιτέλους τις σοσιαλιστικές αξίες που έχουμε μέσα μας. Τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Αυτή η κρίση έπιασε στον ύπνο τις κυβερνήσεις και, επιπλέον, για πρώτη φορά τις αφορά όλες. Αυτή είναι η βασική διαφορά σε σύγκριση με οποιαδήποτε κρίση του παρελθόντος.
Αυτή η συλλογική δράση λοιπόν που παρατηρείται τώρα σε διοικητικό επίπεδο, ίσως παρατηρείται για πρώτη φορά μετά τον Β' ΠΠ. Και αυτή η νέα πραγματικότητα, δηλαδή η ενότητα, αναμφισβήτητα, μόνο θετικά μπορεί να αποτιμηθεί. Και σε κοινωνικό επίπεδο. Όπως αναφέρθηκε σε έναν άλλο κοινωνικό ιστότοπο, ο κορωνοϊός ήρθε να μας θυμίσει πόσα λάθη έχουμε πράξει ως κοινωνία και ως σύστημα απέναντι στους συνανθρώπους μας και να μηδενίσει το ατομικό συμφέρον έναντι του συλλογικού.
Δεύτερον, είναι ευκαιρία να εκτοξευθεί στα ύψη η αξία της επιστήμης στη ζωή μας, για όσους αρνούνταν πεισματικά να το καταλάβουν μέχρι στιγμής. Ειδικά, πλέον, στον κλάδο της υγείας.
Τρίτον και πιο σχετικό, μιας και το άρθρο αυτό δημοσιεύεται σε οικονομική ιστοσελίδα, ίσως ήρθε επιτέλους η στιγμή οι χρηματοπιστωτικές αγορές να πάψουν να εξουσιάζουν τις ζωές όλης της υφηλίου.
Κλείνω με μια ακόμη καλή ανάλυση, από το Foreign Policy (Branko Milanovic, “The Real Pandemic Danger is Social Collapse”). Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα που έχω διαβάσει μέχρι στιγμής.
“Οι οικονομικές επιπτώσεις της νέας πανδημίας του κορωνοϊούδεν πρέπει να θεωρηθούν ως ένα συνηθισμένο πρόβλημα που η μακροοικονομία μπορεί να λύσει ή να ανακουφίσει. Αντίθετα, ο κόσμος θα μπορούσε να δει μια θεμελιώδη αλλαγή στην ίδια τη φύση της παγκόσμιας οικονομίας.
(…)
Ο κόσμος αντιμετωπίζει την προοπτική μιας βαθιάς αλλαγής: μια επιστροφή στη φυσική οικονομία. Αυτή η μετατόπιση είναι ακριβώς το αντίθετο της παγκοσμιοποίησης. Ενώ η παγκοσμιοποίηση συνεπάγεται καταμερισμό της εργασίας μεταξύ των διαφορετικών οικονομιών, η επιστροφή στη φυσική οικονομία σημαίνει ότι τα έθνη θα κινηθούσαν προς την αυτάρκεια. Αυτή η κίνηση δεν είναι αναπόφευκτη. Εάν οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να ελέγξουν ή να ξεπεράσουν την τρέχουσα κρίση μέσα στους επόμενους έξι μήνες ή ένα χρόνο, ο κόσμος θα επανέλθει στην πορεία της παγκοσμιοποίησης.
Αλλά αν η κρίση συνεχιστεί, η παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να σταματήσει.
Στην παρούσα κρίση, τα άτομα που δεν έχουν εξειδικευτεί απολαμβάνουν ένα πλεονέκτημα.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι, κατ’ ουσίαν, παρόμοια με την αποσύνθεση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε ένα πλήθος αυτοσυντηρούμενων περιοχών μεταξύ του τέταρτου και του έκτου αιώνα. Στην προκύπτουσα οικονομία, το εμπόριο χρησιμοποιήθηκε απλώς για την ανταλλαγή πλεονασματικών αγαθών για άλλα είδη πλεονασματικών αγαθών που παράγονται από άλλες πολιτείες και όχι για την προώθηση εξειδικευμένης παραγωγής για έναν άγνωστο αγοραστή.
Όπως έγραψε ο ιστορικός F.W. Walbankz, σε ολόκληρη την αποσυντιθέμενη αυτοκρατορία υπήρξε μια σταδιακή αναστροφή στη χειροτεχνία μικρής κλίμακας.
(…)
Όσο λιγότερο χρειάζεστε άλλους, τόσο ασφαλέστερο και καλύτερα είστε.
(…)
Η μετακίνηση προς τη φυσική οικονομία δεν θα οδηγείται από τις συνήθεις οικονομικές πιέσεις, αλλά από πολύ πιο θεμελιώδεις ανησυχίες, δηλαδή την επιδημική ασθένεια και το φόβο του θανάτου. Ως εκ τούτου, τα τυποποιημένα οικονομικά μέτρα μπορούν να έχουν μόνο αποτρεπτικό χαρακτήρα: μπορούν (και πρέπει) να παράσχουν προστασία σε άτομα που χάνουν τη δουλειά τους και που συχνά στερούνται ακόμη και ασφάλισης υγείας. Καθώς οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, θα δημιουργήσουν διαδοχικές διαταραχές, από τις εξώσεις κατοικιών μέχρι τις τραπεζικές κρίσεις.
(…)
Όσοι μένουν απελπισμένοι, άνεργοι και χωρίς περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν εύκολα να στραφούν εναντίον εκείνων που έχουν περισσότερα.
(…)
Εάν οι κυβερνήσεις πρέπει να στραφούν στη χρήση παραστρατιωτικών ή στρατιωτικών δυνάμεων για να καταστείλουν, για παράδειγμα, ταραχές ή επιθέσεις στην ιδιοκτησία, οι κοινωνίες θα μπορούσαν να αρχίσουν να αποσυντίθενται.
Έτσι, ο βασικός (ίσως και μοναδικός) στόχος της οικονομικής πολιτικής σήμερα πρέπει να είναι η πρόληψη της κοινωνικής καταστροφής. Οι προηγμένες κοινωνίες δεν πρέπει να επιτρέπουν στα οικονομικά, και ιδιαίτερα στην τύχη των χρηματοπιστωτικών αγορών, να τις τυφλώνουν”.
Ήρθε η ώρα να διδαχθούμε όλοι μας από μία κρίση. Ηγεσίες και κοινωνίες, φτωχότεροι και πλουσιότεροι.
Β.Μ.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών