γράφει : Πέτρος Λεωτσάκος
Βρισκόμαστε στην εποχή της φούσκας, οι φούσκες είναι ο νέος κανόνας και στις μετοχές και στα ομόλογα
Τι συμβαίνει διεθνώς και τα χρηματιστήρια σχεδόν όλου του πλανήτη σημειώνουν μεγάλο άνοδο και μειώνουν τις ζημίες από την μεγάλη πτώση του Μαρτίου 2020;
Ποια είναι τα δεδομένα;
Ο δείκτης βαρόμετρο S&P 500 έφθασε στις 3200 μονάδες μόλις -5% από τα ιστορικά υψηλά στις 3.386 μονάδες.
Ο δείκτης Dow Jones βρίσκεται στις 27.220 μονάδες με 29.568 μονάδες ιστορικό υψηλό ή διαφορά μόλις -8%.
Ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq βρίσκεται στις 9.832 μονάδες βρίσκεται ήδη στα ιστορικά υψηλά προ κορωνοιού.
Στην Ευρώπη ο δείκτης DAX στην Γερμανία έχει αναρριχηθεί στις 12.850 μονάδες με ιστορικό υψηλό τον Φεβρουάριο 2020 στις 13.795 μονάδες ή διαφορά -6,8%.
Στην Ιταλία ο FTSE MIB στο Μιλάνο βρίσκεται στις 7.872 μονάδες με ιστορικό υψηλό 10.100 μονάδες απόκλιση -22%.
Το ελληνικό χρηματιστήριο βρίσκεται στις 683 μονάδες με ιστορικό υψηλό τις 948 μονάδες ή απόκλιση -28% από τα ιστορικά υψηλά.
Η Γερμανία ακολουθεί την τάση της Wall Street ενώ την ίδια στιγμή ελληνικό και Ιταλικό χρηματιστήριο έχουν παραπλήσιες αποδόσεις και απέχουν σχετικά με το ίδιο ποσοστό από τα ιστορικά υψηλά.
Τι οδηγεί τα ράλι στις χρηματιστηριακές αγορές;
Το βασικό ερώτημα είναι γιατί παρά την επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών παγκοσμίως τα χρηματιστήρια έχουν ανακάμψει τόσο πολύ που πλησιάζουν τα πρόσφατα ιστορικά υψηλά προ του κορωνοιού.
-Η συρρίκνωση του ΑΕΠ διεθνώς είναι ιστορικών διαστάσεων εκτιμάται ότι ο ακαθάριστος πλούτος των κρατών του πλανήτη θα συρρικνωθεί -2,5 τρισεκ. δολάρια.
-Η ανεργία στις ΗΠΑ παρ΄ ότι αναμενόταν υψηλότερη διαμορφώθηκε στο 13,3% τον Μάιο 2020 από 14,7% τον Απρίλιο και εκτίμηση για τον Μάιο 19,5%.
Όμως και το 13,3% είναι υψηλό 10ετιών.
Διεθνώς εκτιμάται ότι η ανεργία θα αυξηθεί κατά 100 εκατ.
-Το χρέος επίσης θα αυξηθεί σημαντικά, μόνο οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να προβούν σε εκδόσεις χρέους έως 2,5 τρισεκ. δολαρίων.
Συνολικά το παγκόσμιο χρέος του δημόσιου τομέα έχει φθάσει στα 77 τρισεκ. δολάρια.
Εκτιμάται ότι το παγκόσμιο χρέος θα αυξηθεί συνολικά κατά 4,7 τρισεκ. δολάρια μαζί με το χρέος υπερεθνικών οργανισμών.
-Τα δημοσιονομικά ελλείμματα σε όλες τις χώρες εκτινάσσονται παρατηρείται η μεγαλύτερη οριζόντια επιδείνωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων εδώ και 50 χρόνια.
Παρά την επιδείνωση διεθνώς γιατί τα χρηματιστήρια σημειώνουν ράλι;
Για να δοθεί πειστεί απάντηση γιατί τα χρηματιστήρια σημειώνουν ράλι θα πρέπει να δούμε ορισμένα δεδομένα που έχουν προστεθεί στο πάζλ των παγκόσμιων εξελίξεων.
Το lockdowns που αποδεικνύεται ένα στρατηγικό λάθος των εθνών απέναντι στις οικονομίες τους αντιμετωπίστηκε με πλήρη ανατροπή στρατηγικών οικονομικού ορθολογισμού που κυριάρχησαν τα τελευταία 12 χρόνια.
Τα κράτη μέσω των προγραμμάτων στήριξης και δημοσιονομικών κινήτρων έχουν ανακοινώσει ότι θα προσφέρουν 8 τρισεκ. δολάρια στήριξη μαζί με τις εγγυήσεις.
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν παράσχει μέσω ανορθόδοξης νομισματικής πολιτικής 5,5 τρισεκ. δολάρια.
Συνολικά κράτη και κεντρικές τράπεζες έχουν ρήξη στο σύστημα 13,5 τρισεκ. δολάρια.
Οι ισολογισμοί των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών έχουν εκτιναχθεί στα 23 τρισεκ. δολάρια και μόνο η ΕΚΤ έχει φθάσει στα 5,6 τρισεκ. ευρώ με 4,3 τρισεκ. νομισματικές παρεμβάσεις.
Οι χρηματιστηριακές αγορές λοιπόν αποτιμούν το εξής απλό στοιχείο.
Πριν τον κορωνοιό παρά την διεθνή τάση επιβράδυνσης τα χρηματιστήρια τον Φεβρουάριο του 2020 σημείωσαν ιστορικά υψηλά.
Μετά το μεγάλο κύμα του κορωνοιού και έχοντας αποσύρει τα λανθασμένα lockdowns για τις οικονομίες ο πλανήτης έχει βρεθεί με μια ρευστότητα 13,5 τρισεκ. δολαρίων που δεν υπήρχε προ κορωνοιού.
Άρα τα χρηματιστήρια βλέποντας ότι το σοκ του κορωνοιού έχει περάσει αποτιμούν τα 13,5 τρισεκ. δολάρια που βρίσκονται στο σύστημα, άλλο εάν από αυτά τα 13,5 τρισεκ. τα 2,5 τρισεκ. είναι αέρας καθώς είναι εκτύπωση χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες και τα υπόλοιπα αγορές ομολόγων μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Η πλεονάζουσα ρευστότητα των κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών πυροδοτούν το ράλι στις αγορές κυρίως όμως η χειραγώγηση των αγορών από τις κεντρικές τράπεζες την FED και την ΕΚΤ.
Ποιος πυροδοτεί το ράλι στις αγορές;
Στο ερώτημα ποιος πυροδοτεί το ράλι στις αγορές μπορεί να καταγραφούν οι εξής 10 βασικοί παράγοντες
1)Οι κεντρικές τράπεζες με τα επιθετικά προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης τα οποία αποτελούν τον αέρα για την δημιουργία φούσκας στις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές.
Με 5,5 τρισεκ. νέες νομισματικές παρεμβάσεις οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν τα πάντα, αγοράζουν κυρίως χρόνο, αγοράζουν κρατικά ομόλογα, μηδενίζουν τον κρατικό κίνδυνο, πιέζουν τις αποδόσεις των ομολόγων για να δανείζονται φθηνά τα κράτη και για να μπορούν να εξυπηρετούν τα χρέη τους.
Με τον τρόπο αυτό συντελείται μια έμμεση αμοιβαιοποίηση των κρατικών χρεών, όλα τα κράτη να έχουν παραπλήσια επιτόκια στα ομόλογα, άρα το κόστος δανεισμού για τις κυβερνήσεις να είναι παραπλήσιο.
Κάτι σαν ένα παγκόσμιο ομόλογο με κάποιες οριακές αποκλίσεις σε σχέση με τις μεγάλες διαφορές προ της ποσοτικής χαλάρωσης.
2)Τα δημοσιονομικά κίνητρα 8 τρισεκ. από τις κυβερνήσεις έχουν αυξήσει την παγκόσμια ρευστότητα σε ιστορικά υψηλά όλων των εποχών.
Ποτέ δεν υπήρχε τέτοιας κλίμακας ρευστότητας όσο την τρέχουσα περίοδο.
Η ρευστότητα αυτή διεισδύει σε όλες τις πτυχές της οικονομίας και βεβαίως μέρος αυτής φθάνει και στα χρηματιστήρια.
3)Τα κίνητρα δημοσιονομικά και νομισματικά επιτρέπουν σε χιλιάδες εταιρίες διεθνώς οι γνωστές zombie company να μην χρεοκοπήσουν να κερδίσουν χρόνο.
Παρ΄ ότι έχει εκτιμηθεί ότι θα υπάρξει ιστορικών διαστάσεων κύμα χρεοκοπιών σε εταιρίες, μάλλον αυτό δεν θα συμβεί, υπάρχει πολύ ρευστότητα για να συντηρηθούν στην ζωή ακόμη και οι νεκροί.
4)Μόνο στην Ευρώπη οι κρατικές εγγυήσεις ανήλθαν στα 2,19 τρισεκ. δολάρια και μόνο η Γερμανία έχει δώσει 1 τρισεκ. κρατικές εγγυήσεις.
Οι κρατικές εγγυήσεις αποτελούν σοβαρή νόθευση στην ελεύθερη αγορά, με τις κρατικές εγγυήσεις μπορεί να αποφεύγονται οι χρεοκοπίες, άρα στόχος να μην αυξηθεί η ανεργία αλλά από την άλλη δημιουργούνται ακραίες στρεβλώσεις ανταγωνισμού στο εσωτερικό της ευρωζώνης.
Η Γερμανία έδωσε 1 τρισεκ. κρατικές εγγυήσεις και μια άλλη χώρα έδωσε μόλις 7 δισεκ. κρατικές εγγυήσεις η Ελλάδα εν προκειμένω.
Αυτό σημαίνει ότι μια ομοειδής γερμανική εταιρία έλαβε κρατική βοήθεια σε αντίθεση με την ελληνική που δεν καλύπτεται από κρατική βοήθεια.
Είναι προφανές η τεράστια ανισότητα ανταγωνισμού που δημιουργείται.
5)Στην Wall Street έχουν συμβεί εντυπωσιακά πράγματα
-Μόνο το διάστημα Μαρτίου, Απριλίου και Μαΐου άνοιξαν 1,4 εκατ νέοι κωδικοί μικροεπενδυτών.
Οι απλοί άνθρωποι αύξησαν το εισόδημα τους τελευταία και βλέπουν την Wall Street ως ευκαιρία, κατά ένα παράδοξο τρόπο αγοράζουν οι μικροί επενδυτές ότι και τα hedge funds.
-Το 2019 για επαναγορές ιδίων μετοχών και μερίσματα οι αμερικανικές εταιρίες της Wall δαπάνησαν 1,22 τρισεκ. δολάρια.
Το 2020 σημειώνεται πτώση 60% αλλά εταιρίες όπως η Apple μέχρι τώρα έχει δαπανήσει πάνω από 11 δισεκ. σε επαναγορές μετοχών όπως και άλλες εταιρίες του Nasdaq.
Ήδη ο Nasdaq βρίσκεται στα ιστορικά υψηλά σε επίπεδα προ κορωνοιού.
-Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας συνεχίζει να αγοράζει μετοχές στην Wall και διαθέτει συνολικά 180 δισεκ. έκθεση σε μετοχές όπως Apple και άλλες εταιρίες.
Η Ιαπωνική Κεντρική Τράπεζα επίσης ελέγχει το 88% των μετοχικών ETFs της Ιαπωνίας, είναι πρωτοφανής εξέλιξη.
-Υπήρξε ιστορικών διαστάσεων short squeeze δηλαδή επιθετικό κλείσιμο short θέσεων από funds στην Wall επιταχύνοντας έτσι την άνοδο.
Το short squeeze προδιαθέτει κάλυψη των δανεισμένων τίτλων με long θέσεις, άρα αγορές μετοχών από την δευτερογενή αγορά ή spot.
6)Γιατί όμως η Wall πήγε πολύ καλύτερα από το Ιταλικό χρηματιστήριο;
Γιατί το Γερμανικό χρηματιστήριο πήγε καλύτερα από το Ιταλικό ή το ελληνικό;
Η απάντηση είναι το μέγεθος της κρατικής βοήθειας κάθε χώρας.
Κατά την κρίση του κορωνοιού τον Απρίλιο 2020, είχε υποστηριχτεί ότι όποιες χώρες δαπανήσουν τα περισσότερα για την ανάκαμψη των οικονομιών τους τότε αυτές θα δουν και πιο γρήγορα το recovery δηλαδή την ανάκαμψη.
Οι ΗΠΑ και η Γερμανία δαπάνησαν από τα περισσότερα κεφάλαια σε δημοσιονομικά κίνητρα για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.
Οπότε στην φάση της ανάκαμψης εύλογα οι αγορές αντιδρούν πιο βίαια ανοδικά επιχειρώντας να καλύψουν το χαμένος έδαφος.
Η Ελλάδα π.χ. που δαπάνησε τα λιγότερα κινείται κοντά στην Ιταλία με την οποία συνδέεται και στην αγορά ομολόγων.
Η Ιταλία είναι η 3η ισχυρότερη οικονομία της ευρωζώνης αλλά προϋπήρχαν προβλήματα χρέους και δαπανών.
Έτσι εξηγείται γιατί ενώ η Ιταλία δαπάνησε κεφάλαια η συμπεριφορά του χρηματιστηρίου της είναι σχεδόν παραπλήσια με της Ελλάδος.
7)Επίσης σημαντικό ερώτημα είναι από την μια τα 13,5 τρισεκ. νέο χρήμα από δημοσιονομικά κίνητρα και νομισματικές παρεμβάσεις τοξικού χαρακτήρα και από την άλλη η οριζόντια ζημία που έχει υπάρξει στις οικονομίες.
Από την μια η προσδοκία της ανάκαμψη του 2021 και από την άλλη η αμηχανία της αλήθειας.
Τα 13,5 τρισεκ. δεν επενδύθηκαν σε ένα υγιή κόσμο όπου η οικονομία ευημερούσε αλλά σε ένα οικονομικό κόσμο που είχε χάσει προ κορωνοιού την δυναμική του και χώρες όπως η Γερμανία βρίσκονταν στις παρυφές της ύφεσης, ομοίως και η Ιταλία.
8)Που θα φθάσουν τα χρηματιστήρια;
Θα δουν τα ιστορικά τους υψηλά σύντομα;
Δικαιολογούν αυτές τις αποτιμήσεις;
Όλα αυτά είναι φούσκα ή πραγματικότητα;
Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η άνοδος θα συνεχιστεί, ακόμη και εάν υπάρχουν ενδιάμεσες διορθώσεις, η άνοδος θα συνεχιστεί.
Ειδικά στην Wall όπου ο Trump αντιμετωπίζει την πρόκληση των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ στις 4 Νοεμβρίου.
Οι δημοκρατικοί και ο Biden προηγούνται με 4 έως 11 μονάδες του Trump οπότε η μάχη θα είναι σκληρή.
Το ελληνικό χρηματιστήριο θα ακολουθήσει όπως και στα ομόλογα την πορεία του Ιταλικού χρηματιστηρίου.
Ωστόσο για την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά οι 750 μονάδες μπορεί να θεωρηθούν ρεαλιστικός στόχος για το ορατό μέλλον ή ακόμη και οι 800 μονάδες αν και δεν δικαιολογούνται για την ώρα αποτιμήσεις στις 800 μονάδες.
9)Οι τράπεζες δεν νοσούν διεθνώς όπως το 2008, βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση και η ελαστικοποίηση κριτηρίων NPEs και κεφαλαιακής επάρκειας δίνουν χρόνο σχεδόν 6 μήνες στις τράπεζες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις των NPEs.
Μπορεί σε Ελλάδα και Ιταλία να ασκούνται καθοδικοί κίνδυνοι αλλά τα νέα NPEs από τον κορωνοιό δεν θα είναι τόσο αυξημένα όσο αρχικώς είχε εκτιμηθεί.
Εάν φθάσουν στα 4-6 δισεκ. νέα NPEs στην Ελλάδα σε σύνολο 68 δισεκ. NPEs και 20 δισεκ. νέα NPEs στην Ιταλία σε σύνολο 212 δισεκ. NPEs… θα είναι επιτυχία.
10)Το βασικό ερώτημα από όλα αυτά είναι δημιουργούνται ξανά φούσκες στις αγορές;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι με όρους P/E δημιουργείται ακραία φούσκα ειδικά στην Wall πλέον ο πολλαπλασιαστής κερδών είναι στο υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία της Wall Street λόγω υψηλών αποτιμήσεων στο χρηματιστήριο και μειωμένων κερδών.
Όμως και με όρους P/BV ισχύει η θεωρία της φούσκας ειδικά μάλιστα όταν ο πλανήτης μετά τον κορωνοιό θα είναι πιο υπερχρεωμένος, με μεγαλύτερα ελλείμματα και με μεγαλύτερη ανεργία.
Η προσδοκία του 2021 φθάνει για να καλύψει την φούσκα που δημιουργείται;
Στο ερώτημα αυτό δεν μπορεί να απαντήσει η παραδοσιακή οικονομική θεωρία που έχει πεταχθεί στο καλάθι των αχρήστων.
Η νέα θεωρία είναι η χειραγώγηση, τα ελλείμματα και οι φούσκες.
Όταν η ΕΚΤ ανακοινώνει πρόγραμμα Πανδημίας 1,35 τρισεκ. με προοπτική να το αυξήσει τον Σεπτέμβριο στα 1,85 τρισεκ. δεν μπορεί η φούσκα να συνεχίσει να φουσκώνει έως ότου… βρεθεί μια νέα αφορμή να ξεφουσκώσει.
Βρισκόμαστε στην εποχή της φούσκας, οι φούσκες είναι ο νέος κανόνας και στις μετοχές και στα ομόλογα.
Τελικά όλο αυτό το χάος που έχουν περιγράψει πολιτικοί, πρωθυπουργοί, κεντρικοί τραπεζίτες, οικονομολόγοι, επενδυτικοί οίκοι, ΔΝΤ, Κομισιόν, ΕΚΤ, FED δεν υπάρχει;
Το πρόβλημα λύθηκε με αέρα που εκτυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες;
Επίσης ο κορωνοιός που προκλητικά παρουσιάστηκε με όρους τρομολαγνείας για να δικαιολογηθούν οι λανθασμένες καραντίνες των οικονομιών που εξαφανίστηκε;
Κάτι μας διαφεύγει από την μεγάλη εικόνα.
Όλα τα προβλήματα λύθηκαν;
Ποια είναι τα δεδομένα;
Ο δείκτης βαρόμετρο S&P 500 έφθασε στις 3200 μονάδες μόλις -5% από τα ιστορικά υψηλά στις 3.386 μονάδες.
Ο δείκτης Dow Jones βρίσκεται στις 27.220 μονάδες με 29.568 μονάδες ιστορικό υψηλό ή διαφορά μόλις -8%.
Ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq βρίσκεται στις 9.832 μονάδες βρίσκεται ήδη στα ιστορικά υψηλά προ κορωνοιού.
Στην Ευρώπη ο δείκτης DAX στην Γερμανία έχει αναρριχηθεί στις 12.850 μονάδες με ιστορικό υψηλό τον Φεβρουάριο 2020 στις 13.795 μονάδες ή διαφορά -6,8%.
Στην Ιταλία ο FTSE MIB στο Μιλάνο βρίσκεται στις 7.872 μονάδες με ιστορικό υψηλό 10.100 μονάδες απόκλιση -22%.
Το ελληνικό χρηματιστήριο βρίσκεται στις 683 μονάδες με ιστορικό υψηλό τις 948 μονάδες ή απόκλιση -28% από τα ιστορικά υψηλά.
Η Γερμανία ακολουθεί την τάση της Wall Street ενώ την ίδια στιγμή ελληνικό και Ιταλικό χρηματιστήριο έχουν παραπλήσιες αποδόσεις και απέχουν σχετικά με το ίδιο ποσοστό από τα ιστορικά υψηλά.
Τι οδηγεί τα ράλι στις χρηματιστηριακές αγορές;
Το βασικό ερώτημα είναι γιατί παρά την επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών παγκοσμίως τα χρηματιστήρια έχουν ανακάμψει τόσο πολύ που πλησιάζουν τα πρόσφατα ιστορικά υψηλά προ του κορωνοιού.
-Η συρρίκνωση του ΑΕΠ διεθνώς είναι ιστορικών διαστάσεων εκτιμάται ότι ο ακαθάριστος πλούτος των κρατών του πλανήτη θα συρρικνωθεί -2,5 τρισεκ. δολάρια.
-Η ανεργία στις ΗΠΑ παρ΄ ότι αναμενόταν υψηλότερη διαμορφώθηκε στο 13,3% τον Μάιο 2020 από 14,7% τον Απρίλιο και εκτίμηση για τον Μάιο 19,5%.
Όμως και το 13,3% είναι υψηλό 10ετιών.
Διεθνώς εκτιμάται ότι η ανεργία θα αυξηθεί κατά 100 εκατ.
-Το χρέος επίσης θα αυξηθεί σημαντικά, μόνο οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να προβούν σε εκδόσεις χρέους έως 2,5 τρισεκ. δολαρίων.
Συνολικά το παγκόσμιο χρέος του δημόσιου τομέα έχει φθάσει στα 77 τρισεκ. δολάρια.
Εκτιμάται ότι το παγκόσμιο χρέος θα αυξηθεί συνολικά κατά 4,7 τρισεκ. δολάρια μαζί με το χρέος υπερεθνικών οργανισμών.
-Τα δημοσιονομικά ελλείμματα σε όλες τις χώρες εκτινάσσονται παρατηρείται η μεγαλύτερη οριζόντια επιδείνωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων εδώ και 50 χρόνια.
Παρά την επιδείνωση διεθνώς γιατί τα χρηματιστήρια σημειώνουν ράλι;
Για να δοθεί πειστεί απάντηση γιατί τα χρηματιστήρια σημειώνουν ράλι θα πρέπει να δούμε ορισμένα δεδομένα που έχουν προστεθεί στο πάζλ των παγκόσμιων εξελίξεων.
Το lockdowns που αποδεικνύεται ένα στρατηγικό λάθος των εθνών απέναντι στις οικονομίες τους αντιμετωπίστηκε με πλήρη ανατροπή στρατηγικών οικονομικού ορθολογισμού που κυριάρχησαν τα τελευταία 12 χρόνια.
Τα κράτη μέσω των προγραμμάτων στήριξης και δημοσιονομικών κινήτρων έχουν ανακοινώσει ότι θα προσφέρουν 8 τρισεκ. δολάρια στήριξη μαζί με τις εγγυήσεις.
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν παράσχει μέσω ανορθόδοξης νομισματικής πολιτικής 5,5 τρισεκ. δολάρια.
Συνολικά κράτη και κεντρικές τράπεζες έχουν ρήξη στο σύστημα 13,5 τρισεκ. δολάρια.
Οι ισολογισμοί των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών έχουν εκτιναχθεί στα 23 τρισεκ. δολάρια και μόνο η ΕΚΤ έχει φθάσει στα 5,6 τρισεκ. ευρώ με 4,3 τρισεκ. νομισματικές παρεμβάσεις.
Οι χρηματιστηριακές αγορές λοιπόν αποτιμούν το εξής απλό στοιχείο.
Πριν τον κορωνοιό παρά την διεθνή τάση επιβράδυνσης τα χρηματιστήρια τον Φεβρουάριο του 2020 σημείωσαν ιστορικά υψηλά.
Μετά το μεγάλο κύμα του κορωνοιού και έχοντας αποσύρει τα λανθασμένα lockdowns για τις οικονομίες ο πλανήτης έχει βρεθεί με μια ρευστότητα 13,5 τρισεκ. δολαρίων που δεν υπήρχε προ κορωνοιού.
Άρα τα χρηματιστήρια βλέποντας ότι το σοκ του κορωνοιού έχει περάσει αποτιμούν τα 13,5 τρισεκ. δολάρια που βρίσκονται στο σύστημα, άλλο εάν από αυτά τα 13,5 τρισεκ. τα 2,5 τρισεκ. είναι αέρας καθώς είναι εκτύπωση χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες και τα υπόλοιπα αγορές ομολόγων μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.
Η πλεονάζουσα ρευστότητα των κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών πυροδοτούν το ράλι στις αγορές κυρίως όμως η χειραγώγηση των αγορών από τις κεντρικές τράπεζες την FED και την ΕΚΤ.
Ποιος πυροδοτεί το ράλι στις αγορές;
Στο ερώτημα ποιος πυροδοτεί το ράλι στις αγορές μπορεί να καταγραφούν οι εξής 10 βασικοί παράγοντες
1)Οι κεντρικές τράπεζες με τα επιθετικά προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης τα οποία αποτελούν τον αέρα για την δημιουργία φούσκας στις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές.
Με 5,5 τρισεκ. νέες νομισματικές παρεμβάσεις οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν τα πάντα, αγοράζουν κυρίως χρόνο, αγοράζουν κρατικά ομόλογα, μηδενίζουν τον κρατικό κίνδυνο, πιέζουν τις αποδόσεις των ομολόγων για να δανείζονται φθηνά τα κράτη και για να μπορούν να εξυπηρετούν τα χρέη τους.
Με τον τρόπο αυτό συντελείται μια έμμεση αμοιβαιοποίηση των κρατικών χρεών, όλα τα κράτη να έχουν παραπλήσια επιτόκια στα ομόλογα, άρα το κόστος δανεισμού για τις κυβερνήσεις να είναι παραπλήσιο.
Κάτι σαν ένα παγκόσμιο ομόλογο με κάποιες οριακές αποκλίσεις σε σχέση με τις μεγάλες διαφορές προ της ποσοτικής χαλάρωσης.
2)Τα δημοσιονομικά κίνητρα 8 τρισεκ. από τις κυβερνήσεις έχουν αυξήσει την παγκόσμια ρευστότητα σε ιστορικά υψηλά όλων των εποχών.
Ποτέ δεν υπήρχε τέτοιας κλίμακας ρευστότητας όσο την τρέχουσα περίοδο.
Η ρευστότητα αυτή διεισδύει σε όλες τις πτυχές της οικονομίας και βεβαίως μέρος αυτής φθάνει και στα χρηματιστήρια.
3)Τα κίνητρα δημοσιονομικά και νομισματικά επιτρέπουν σε χιλιάδες εταιρίες διεθνώς οι γνωστές zombie company να μην χρεοκοπήσουν να κερδίσουν χρόνο.
Παρ΄ ότι έχει εκτιμηθεί ότι θα υπάρξει ιστορικών διαστάσεων κύμα χρεοκοπιών σε εταιρίες, μάλλον αυτό δεν θα συμβεί, υπάρχει πολύ ρευστότητα για να συντηρηθούν στην ζωή ακόμη και οι νεκροί.
4)Μόνο στην Ευρώπη οι κρατικές εγγυήσεις ανήλθαν στα 2,19 τρισεκ. δολάρια και μόνο η Γερμανία έχει δώσει 1 τρισεκ. κρατικές εγγυήσεις.
Οι κρατικές εγγυήσεις αποτελούν σοβαρή νόθευση στην ελεύθερη αγορά, με τις κρατικές εγγυήσεις μπορεί να αποφεύγονται οι χρεοκοπίες, άρα στόχος να μην αυξηθεί η ανεργία αλλά από την άλλη δημιουργούνται ακραίες στρεβλώσεις ανταγωνισμού στο εσωτερικό της ευρωζώνης.
Η Γερμανία έδωσε 1 τρισεκ. κρατικές εγγυήσεις και μια άλλη χώρα έδωσε μόλις 7 δισεκ. κρατικές εγγυήσεις η Ελλάδα εν προκειμένω.
Αυτό σημαίνει ότι μια ομοειδής γερμανική εταιρία έλαβε κρατική βοήθεια σε αντίθεση με την ελληνική που δεν καλύπτεται από κρατική βοήθεια.
Είναι προφανές η τεράστια ανισότητα ανταγωνισμού που δημιουργείται.
5)Στην Wall Street έχουν συμβεί εντυπωσιακά πράγματα
-Μόνο το διάστημα Μαρτίου, Απριλίου και Μαΐου άνοιξαν 1,4 εκατ νέοι κωδικοί μικροεπενδυτών.
Οι απλοί άνθρωποι αύξησαν το εισόδημα τους τελευταία και βλέπουν την Wall Street ως ευκαιρία, κατά ένα παράδοξο τρόπο αγοράζουν οι μικροί επενδυτές ότι και τα hedge funds.
-Το 2019 για επαναγορές ιδίων μετοχών και μερίσματα οι αμερικανικές εταιρίες της Wall δαπάνησαν 1,22 τρισεκ. δολάρια.
Το 2020 σημειώνεται πτώση 60% αλλά εταιρίες όπως η Apple μέχρι τώρα έχει δαπανήσει πάνω από 11 δισεκ. σε επαναγορές μετοχών όπως και άλλες εταιρίες του Nasdaq.
Ήδη ο Nasdaq βρίσκεται στα ιστορικά υψηλά σε επίπεδα προ κορωνοιού.
-Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας συνεχίζει να αγοράζει μετοχές στην Wall και διαθέτει συνολικά 180 δισεκ. έκθεση σε μετοχές όπως Apple και άλλες εταιρίες.
Η Ιαπωνική Κεντρική Τράπεζα επίσης ελέγχει το 88% των μετοχικών ETFs της Ιαπωνίας, είναι πρωτοφανής εξέλιξη.
-Υπήρξε ιστορικών διαστάσεων short squeeze δηλαδή επιθετικό κλείσιμο short θέσεων από funds στην Wall επιταχύνοντας έτσι την άνοδο.
Το short squeeze προδιαθέτει κάλυψη των δανεισμένων τίτλων με long θέσεις, άρα αγορές μετοχών από την δευτερογενή αγορά ή spot.
6)Γιατί όμως η Wall πήγε πολύ καλύτερα από το Ιταλικό χρηματιστήριο;
Γιατί το Γερμανικό χρηματιστήριο πήγε καλύτερα από το Ιταλικό ή το ελληνικό;
Η απάντηση είναι το μέγεθος της κρατικής βοήθειας κάθε χώρας.
Κατά την κρίση του κορωνοιού τον Απρίλιο 2020, είχε υποστηριχτεί ότι όποιες χώρες δαπανήσουν τα περισσότερα για την ανάκαμψη των οικονομιών τους τότε αυτές θα δουν και πιο γρήγορα το recovery δηλαδή την ανάκαμψη.
Οι ΗΠΑ και η Γερμανία δαπάνησαν από τα περισσότερα κεφάλαια σε δημοσιονομικά κίνητρα για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.
Οπότε στην φάση της ανάκαμψης εύλογα οι αγορές αντιδρούν πιο βίαια ανοδικά επιχειρώντας να καλύψουν το χαμένος έδαφος.
Η Ελλάδα π.χ. που δαπάνησε τα λιγότερα κινείται κοντά στην Ιταλία με την οποία συνδέεται και στην αγορά ομολόγων.
Η Ιταλία είναι η 3η ισχυρότερη οικονομία της ευρωζώνης αλλά προϋπήρχαν προβλήματα χρέους και δαπανών.
Έτσι εξηγείται γιατί ενώ η Ιταλία δαπάνησε κεφάλαια η συμπεριφορά του χρηματιστηρίου της είναι σχεδόν παραπλήσια με της Ελλάδος.
7)Επίσης σημαντικό ερώτημα είναι από την μια τα 13,5 τρισεκ. νέο χρήμα από δημοσιονομικά κίνητρα και νομισματικές παρεμβάσεις τοξικού χαρακτήρα και από την άλλη η οριζόντια ζημία που έχει υπάρξει στις οικονομίες.
Από την μια η προσδοκία της ανάκαμψη του 2021 και από την άλλη η αμηχανία της αλήθειας.
Τα 13,5 τρισεκ. δεν επενδύθηκαν σε ένα υγιή κόσμο όπου η οικονομία ευημερούσε αλλά σε ένα οικονομικό κόσμο που είχε χάσει προ κορωνοιού την δυναμική του και χώρες όπως η Γερμανία βρίσκονταν στις παρυφές της ύφεσης, ομοίως και η Ιταλία.
8)Που θα φθάσουν τα χρηματιστήρια;
Θα δουν τα ιστορικά τους υψηλά σύντομα;
Δικαιολογούν αυτές τις αποτιμήσεις;
Όλα αυτά είναι φούσκα ή πραγματικότητα;
Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η άνοδος θα συνεχιστεί, ακόμη και εάν υπάρχουν ενδιάμεσες διορθώσεις, η άνοδος θα συνεχιστεί.
Ειδικά στην Wall όπου ο Trump αντιμετωπίζει την πρόκληση των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ στις 4 Νοεμβρίου.
Οι δημοκρατικοί και ο Biden προηγούνται με 4 έως 11 μονάδες του Trump οπότε η μάχη θα είναι σκληρή.
Το ελληνικό χρηματιστήριο θα ακολουθήσει όπως και στα ομόλογα την πορεία του Ιταλικού χρηματιστηρίου.
Ωστόσο για την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά οι 750 μονάδες μπορεί να θεωρηθούν ρεαλιστικός στόχος για το ορατό μέλλον ή ακόμη και οι 800 μονάδες αν και δεν δικαιολογούνται για την ώρα αποτιμήσεις στις 800 μονάδες.
9)Οι τράπεζες δεν νοσούν διεθνώς όπως το 2008, βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση και η ελαστικοποίηση κριτηρίων NPEs και κεφαλαιακής επάρκειας δίνουν χρόνο σχεδόν 6 μήνες στις τράπεζες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις των NPEs.
Μπορεί σε Ελλάδα και Ιταλία να ασκούνται καθοδικοί κίνδυνοι αλλά τα νέα NPEs από τον κορωνοιό δεν θα είναι τόσο αυξημένα όσο αρχικώς είχε εκτιμηθεί.
Εάν φθάσουν στα 4-6 δισεκ. νέα NPEs στην Ελλάδα σε σύνολο 68 δισεκ. NPEs και 20 δισεκ. νέα NPEs στην Ιταλία σε σύνολο 212 δισεκ. NPEs… θα είναι επιτυχία.
10)Το βασικό ερώτημα από όλα αυτά είναι δημιουργούνται ξανά φούσκες στις αγορές;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι με όρους P/E δημιουργείται ακραία φούσκα ειδικά στην Wall πλέον ο πολλαπλασιαστής κερδών είναι στο υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία της Wall Street λόγω υψηλών αποτιμήσεων στο χρηματιστήριο και μειωμένων κερδών.
Όμως και με όρους P/BV ισχύει η θεωρία της φούσκας ειδικά μάλιστα όταν ο πλανήτης μετά τον κορωνοιό θα είναι πιο υπερχρεωμένος, με μεγαλύτερα ελλείμματα και με μεγαλύτερη ανεργία.
Η προσδοκία του 2021 φθάνει για να καλύψει την φούσκα που δημιουργείται;
Στο ερώτημα αυτό δεν μπορεί να απαντήσει η παραδοσιακή οικονομική θεωρία που έχει πεταχθεί στο καλάθι των αχρήστων.
Η νέα θεωρία είναι η χειραγώγηση, τα ελλείμματα και οι φούσκες.
Όταν η ΕΚΤ ανακοινώνει πρόγραμμα Πανδημίας 1,35 τρισεκ. με προοπτική να το αυξήσει τον Σεπτέμβριο στα 1,85 τρισεκ. δεν μπορεί η φούσκα να συνεχίσει να φουσκώνει έως ότου… βρεθεί μια νέα αφορμή να ξεφουσκώσει.
Βρισκόμαστε στην εποχή της φούσκας, οι φούσκες είναι ο νέος κανόνας και στις μετοχές και στα ομόλογα.
Τελικά όλο αυτό το χάος που έχουν περιγράψει πολιτικοί, πρωθυπουργοί, κεντρικοί τραπεζίτες, οικονομολόγοι, επενδυτικοί οίκοι, ΔΝΤ, Κομισιόν, ΕΚΤ, FED δεν υπάρχει;
Το πρόβλημα λύθηκε με αέρα που εκτυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες;
Επίσης ο κορωνοιός που προκλητικά παρουσιάστηκε με όρους τρομολαγνείας για να δικαιολογηθούν οι λανθασμένες καραντίνες των οικονομιών που εξαφανίστηκε;
Κάτι μας διαφεύγει από την μεγάλη εικόνα.
Όλα τα προβλήματα λύθηκαν;
Πέτρος Λεωτσάκος
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών