Ο Erdogan εμφανίζεται ως «μετενσάρκωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» - Ποια η σκοπιμότητα του Erdogan με την Αγία Σοφία
H 24η Ιουλίου 2020 θα πρέπει να θεωρείται ημέρα προσβολής για τους χριστιανούς ανά τον κόσμο καθώς ένας λαϊκιστής και αδίστακτος πρόεδρος ο Erdogan της Τουρκίας για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης επειδή η οικονομία, η εξωτερική του πολιτική και ο κορωνοιός τον έχουν πλήξει δημοσκοπικά… προέβη σε μι ατιμωτική πράξη.
Ήδη η Αγία Σοφία ή AyaSofya στην Κωνσταντινούπολη μετατράπηκε σε τζαμί και στις 24 Ιουλίου θα διεξαχθεί η πρώτη προσευχή των μουσουλμάνων.
Οι περισσότεροι από αυτούς έρχονται από την Ανατολία με πούλμαν για show, οι τούρκοι της Κωνσταντινούπολης και από τα παράλια της Τουρκίας δεν θα παρακολουθήσουν την ψυχεδέλεια του Erdogan.
Ήδη στην Κωνσταντινούπολη υπάρχουν σχεδόν 3.000 τζαμιά, η προκλητικότητα όμως του Erdogan δεν έχει όρια ήθελε την Αγία Σοφία για να αγγίξει τις ευαισθησίες των τούρκων και των θρησκόληπτων μουσουλμάνων, ώστε να ανακόψει την φθίνουσα πορεία του.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο ίδιος και το κόμμα του δέχονται ισχυρό πλήγμα λόγω οικονομίας, κορωνοιού και άστοχων πολιτικών στο εξωτερικό.
Ποια η σκοπιμότητα του Erdogan με την Αγία Σοφία
Ο Τούρκος πρόεδρος Erdogan προετοίμαζε το έδαφος εδώ και καιρό.
Χρησιμοποίησε την ωμή παρέμβαση του καθεστώτος του ώστε να χειραγωγήσει την απόφαση των αχυρανθρώπων του Συμβουλίου της Επικρατείας που ο ίδιος έχει διορίσει.
Από το 1453 έως και το 1934 η Αγία Σοφία ήταν τζαμί και από το 1935 με απόφαση του Kemal Ataturk μετατράπηκε η Αγία Σοφία σε μουσείο ως ένδειξη πολυπολιτισμικού και σεβασμού των θρησκειών που ήθελε να προωθήσει εκείνη την περίοδο το κοσμικό κράτος.
Έτσι λοιπόν φθάνοντας στο σήμερα η Αγία Σοφία ξανά μετατράπηκε σε τζαμί προσβάλλοντας την ιστορία της Εκκλησίας της ορθοδοξίας, της βυζαντινής ιστορίας και των χριστιανών ανά τον κόσμο.
Μάλιστα στις 23 Ιουλίου άλλαξε και η σήμανση στην είσοδο της Αγίας Σοφίας, το μεγάλο τζαμί ενώ στις 24 Ιουλίου είναι προγραμματισμένη η πρώτη λειτουργία των μουσουλμάνων.
Η Diyanet, η θρησκευτική αρχή της Τουρκίας, δήλωσε ότι οι χριστιανικές εικόνες στην Αγία Σοφία θα κλειστούν με κουρτίνες και θα φωτίζονται «με κατάλληλα μέσα κατά τη διάρκεια των προσευχών».
«Στόχος μας είναι να αποφύγουμε να βλάψουμε τις τοιχογραφίες, τις εικόνες και την ιστορική αρχιτεκτονική του οικοδομήματος» δήλωσε εκπρόσωπος του Erdogan.
Ο καθεδρικός ναός του 6ου αιώνα μ.χ. ήταν ανοιχτός σε όλους τους επισκέπτες, ανεξάρτητα από την πίστη τους, από τα εγκαίνιά του ως μουσείο το 1935.
Η Τουρκία λέει ότι η Αγία Σοφία θα είναι ανοιχτή σε όλους τους επισκέπτες, αλλά η Diyanet ανέφερε ότι ο ναός θα συνεχίσει να είναι ανοιχτός σε όλους τους επισκέπτες εκτός των ωρών της προσευχής.
Ο μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO χτίστηκε ως καθεδρικός ναός κατά τη διάρκεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, αλλά μετατράπηκε σε τζαμί μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τους οθωμανούς.
Ο Erdogan ήδη από το 2019 είχε αναφέρει ότι ήταν «πολύ μεγάλο λάθος» να μετατρέψουμε την Αγία Σοφία σε μουσείο.
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε Τζαμί εκ νέου έχει προκαλέσει την οργή των χριστιανών ανά τον κόσμο.
Γεννημένος τον Φεβρουάριο του 1954, ο Erdogan μεγάλωσε στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας της Τουρκίας.
Όταν ήταν 13 ετών, ο πατέρας του αποφάσισε να μετακομίσει στην Κωνσταντινούπολη, ελπίζοντας να δώσει στα πέντε παιδιά του μια καλύτερη ανατροφή.
Περνούσε τα βράδια απαγγέλλοντας το Κοράνι και ήταν ένθερμος μαθητής των Τούρκων Ισλαμικών μελετητών που ζήτησαν να εγκαταλειφθεί η Τουρκική Ένωση με τη Δύση και να στραφούν στο Πακιστάν.
Ο Erdogan αρνήθηκε επανειλημμένα ότι θέλει να επιβάλει ισλαμικές αξίες, λέγοντας ότι είναι αφοσιωμένος στον κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκίας.
Υποστηρίζει όμως το δικαίωμα των Τούρκων να εκφράζουν τη θρησκεία τους ελεύθερα.
Κάποιοι υποστηρικτές τον ονόμασαν «Σουλτάνο» που στοχεύει στην αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Τον Οκτώβριο του 2013 η Τουρκία κατάργησε κανόνες που απαγορεύουν στις γυναίκες να φορούν μαντίλα στα κρατικά θεσμικά όργανα της χώρας - με εξαίρεση το δικαστικό σώμα, τον στρατό και την αστυνομία - τερματίζοντας έναν περιορισμό δεκαετιών.
Οι επικριτές επεσήμαναν επίσης την αποτυχημένη προσπάθεια του Erdogan να ποινικοποιήσει τη μοιχεία και τις προσπάθειές του να εισαγάγει «ζώνες χωρίς αλκοόλ», ως απόδειξη των μουσουλμανικών ριζών του.
Γιατί η Αγία Σοφία είναι τόσο σημαντική για το πολιτικό μέλλον του Erdogan;
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ήταν ένα παλιό όνειρο των ισλαμιστών της Τουρκίας.
Στην ισλαμική πολιτική παράδοση του Προέδρου Erdogan και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το πείραμα του Ataturk για κοσμική δημοκρατική διακυβέρνηση ήταν μια ξένη επιβολή στην Τουρκία όπως και η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσείο.
Μετά το 1950, όταν το κεμαλικό καθεστώς πραγματοποίησε τις πρώτες ελεύθερες εκλογές της χώρας, οι πολιτικοί του εχθροί άρχισαν να οργανώνονται.
Ο Ataturk είχε πεθάνει και η δύναμη της μνήμης του εξασθενούσε σταδιακά.
Όταν ο Kisakurek, ισλαμιστής ποιητής, ζήτησε την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί το 1965, ο Erdogan ήταν παιδί.
Ο Erdogan μεγάλωσε με αυτή την παράδοση, πως η Αγία Σοφία θα αποτελέσει το μεγάλο τζαμί των μουσουλμάνων.
Δεν είναι τυχαίο ότι στο μήνυμα του πρόσφατα προς τον τουρκικό λαό ο Erdogan δεν επικαλέστηκε τον Ataturk.
Ανέφερε επιτέλους τον Μεχμέτ του Κατακτητή, ο οποίος είχε αναφέρει ότι όποιος αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας «έχει διαπράξει την πιο σοβαρή αμαρτία όλων» και ότι «η κατάρα του Θεού, του Προφήτη, των αγγέλων και όλων των ηγεμόνων και όλων των Μουσουλμάνων θα είναι από πάνω του»
Τέτοιες θρησκόληπτες ανοησίες πιστεύουν οι μουσουλμάνοι.
Έτσι ο Erdogan δημιούργησε αριστοτεχνικά μια αφήγηση χρησιμοποιώντας τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας ως συμβολική μετενσάρκωση των Οθωμανών Σουλτάνων.
Αυτά τα δύο είναι χαραγμένα βαθιά στην τουρκική ψυχή και αποτελούν αιτία θρησκευτικής ανάτασης για τους Τούρκους παγκοσμίως.
Ο Erdogan ποντάρει για το πολιτικό του μέλλον στην Αγία Σοφία, χρησιμοποιεί το θρησκευτικό συναίσθημα για να ανακόψει την πολιτική του διολίσθηση.
Ημέρα ντροπής και οργής η 24η Ιουλίου 2020
Η 24η Ιουλίου 2020 είναι ημέρα ντροπής και οργής καθώς στην Αγία Σοφία που μετατράπηκε σε τζαμί θα πραγματοποιηθεί η πρώτη προσευχή των μουσουλμάνων.
Ο Σύνδεσμος Νεολαίας της Ανατολίας του Γκεντ (AGD) πραγματοποίησε διαμαρτυρίες και οργάνωσε προσευχές έξω από την Αγία Σοφία ενώ μια άλλη ομάδα διεξήγαγε μια σειρά αποτυχημένων νομικών εκστρατειών έως ότου ένα ανώτερο τουρκικό δικαστήριο τον περασμένο μήνα τελικά αποφάσισε υπέρ τους, ακυρώνοντας το καθεστώς ως μουσείο της Αγίας Σοφίας.
Ο Πρόεδρος Erdogan αμέσως μετέτρεψε το καθεδρικό χριστιανικό ναό σε τζαμί - έναν χριστιανικό βυζαντινό καθεδρικό ναό για 900 χρόνια πριν καταληφθεί από τους Οθωμανούς κατακτητές και χρησιμοποιήθηκε ως τζαμί μέχρι το 1934.
Οι αποφάσεις εξαπέλυσαν μια σειρά από κριτικές από τους ηγέτες της εκκλησίας, οι οποίοι δήλωσαν ότι η μετατροπή σε αποκλειστικά μουσουλμανική λατρεία διακινδύνευε να εντείνει τις θρησκευτικές διαιρέσεις.
«Η Αγία Σοφία είναι ένα σύμβολο και εμείς, όπως όλοι οι Μουσουλμάνοι, το θέλαμε να ανοίξει ως τζαμί ...
Όταν ο Σουλτάνος Μεχμέτ ο Κατακτητής ήρθε στην Κωνσταντινούπολη αγόρασε την Αγία Σοφία με τα δικά του χρήματα ως σύμβολο της κατάκτησης, και την μετέτρεψε σε τζαμί»
Η ομάδα AGD του Genc είναι ένα κίνημα που ιδρύθηκε από τον πρώτο ισλαμιστή πρωθυπουργό της Τουρκίας Necmettin Erbakan, του οποίου το πολιτικό κόμμα ήταν πρόδρομος του κόμματος AK που κυβερνούσε την Τουρκία υπό την ηγεσία του Erdogan για 17 χρόνια.
Εν μέσω του χάους και των εξεγέρσεων που συγκλόνισαν τη Μέση Ανατολή από το 2011, ο Erdogan προσπάθησε να τοποθετήσει την Τουρκία ως περιφερειακή δύναμη.
Η κίνηση της Αγίας Σοφίας ήταν ένα σημάδι προς την «επίτευξη της ελευθερίας» για το τζαμί Al Aqsa στην Ιερουσαλήμ, δήλωσε ο Erdogan.
Αξιωματούχοι λένε ότι η κίνηση απευθύνεται σε μια βαθιά ριζωμένη επιθυμία των τούρκων μουσουλμάνων.
Η απόφαση να μετατραπεί το μουσείο της Αγίας Σοφίας σε τζαμί βασίζεται σε μια μακροχρόνια απαίτηση της συντριπτικής πλειοψηφίας του τουρκικού λαού.
Εκπρόσωπος του Erdogan δήλωσε ότι, χτίστηκαν ή ανοικοδομήθηκαν επίσης εκκλησίες και συναγωγές που εξυπηρετούν την μειονότητα των χριστιανικών και εβραϊκών κοινοτήτων της Τουρκίας.
Στην Αγία Σοφία, οι χριστιανικές τοιχογραφίες και τα λαμπερά ψηφιδωτά που κοσμούν τον σπηλαιώδη τρούλο και την κεντρική αίθουσα θα κρυφτούν με κουρτίνες κατά τη διάρκεια των μουσουλμανικών προσευχών.
Αυτό είναι μέρος της ισλαμικής νομικής παράδοσης, όπως και η εβραϊκή παράδοση δεν επιτρέπει πολλές εικόνες ανέφεραν προκλητικά τούρκοι αξιωματούχοι.
Οι εικόνες και τα έργα τέχνης στους επάνω ορόφους και τις πλαϊνές στοές του κτηρίου θα παραμείνουν ακάλυπτα.
Οι τούρκοι έχουν στρώσει ένα μεγάλο χαλί στο πάτωμα με αφορμή την προσέλευση πιστών στην Αγία Σοφία.
Γεμάτη συμβολισμούς η 24η Ιουλίου για τα εγκαίνια της Αγίας Σοφίας ως τζαμί
Η ημέρα 24η Ιουλίου είναι η επέτειος της Συνθήκης της Λωζάνης, που υπογράφηκε το 1923 μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία καθόρισε τα σύνορα του σύγχρονου τουρκικού κράτους και περιελάμβανε ρητές προστασίες για τις χριστιανικές μειονότητες εκεί.
Ο Erdogan«δήλωσε έμμεσα - και άμεσα - ότι βλέπει την Συνθήκη της Λωζάνης ως κάτι που πρέπει να καταργηθεί.
Αποτελεί επίσης ένα μήνυμα στους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι δεν ενδιαφέρεται να συνεχίσει στο πλαίσιο συνθηκών που αποσκοπούν στην παροχή σταθερότητας και τάξης στην περιοχή.
Χριστιανοί αρχιεπίσκοποι στις ΗΠΑ δήλωσαν ότι για πολλά χρόνια τώρα, αυτός ο όμορφος και αγαπητός χώρος έχει χρησιμεύσει ως μουσείο όπου άνθρωποι όλων των θρησκειών μπορούν να βιώσουν την υπέροχη παρουσία του Θεού.
Έχει επίσης αποτελέσει ένδειξη καλής θέλησης και ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων με ενότητα και αγάπη.
Σύγκρουση πολιτισμών;
Ο Erdogan, Πρόεδρος της Τουρκίας, ανέβασε την «σύγκρουση των πολιτισμών» σε ένα νέο υψηλότερο επίπεδο μετατρέποντας τον βυζαντινό ελληνορθόδοξο καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας του 6ου αιώνα σε τζαμί.
Ένα αιώνα μετά τον Ataturk, πατέρα της σύγχρονης Τουρκίας, που τερμάτισε τον οθωμανικό φονταμενταλισμό και δήλωσε μέσω του άρθρου 2 του Συντάγματος ότι η Τουρκία θα ήταν «δημοκρατικό, κοσμικό και κοινωνικό κράτος», ο Erdogan θέλει μια επιστροφή στην Οθωμανική εποχή.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μια κοινοτική και θεοκρατική πολιτεία υπό την οποία οι μειονότητες, όπως οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί, διώχθηκαν ανελέητα και υπόκεινταν σε έναν ταπεινωτικό φόρο προστασίας που ονομάζεται Jizya.
Αυτό επεκτάθηκε και στους Ζωροάστρες στο Ιράν και στους Ινδουιστές στην Ινδία.
Όταν το οθωμανικό καθεστώς έληξε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ataturk ξεκίνησε θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία βάσει αρχών - Ρεπουμπλικανισμός, Πλουραλισμός, Κοσμικό κράτος, Ρεφορμισμός, Εθνικισμός.
Εισήγαγε το Γρηγοριανό ημερολόγιο και αποκατέστησε την υπεροχή της τουρκικής γλώσσας έναντι των Αραβικών.
Ενώ η δημιουργία της τουρκικής δημοκρατίας συνεπάγεται την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας - 1,5 εκατομμύριο Έλληνες εγκατέλειψαν τα τουρκικά εδάφη και 0,5 εκατομμύρια Τούρκοι εγκατέλειψαν τα ελληνικά εδάφη – ο Ataturk εξασφάλισε ότι η ανταλλαγή πληθυσμών δεν θα επηρεάσει τον κοσμικό χαρακτήρα της σύγχρονης Τουρκίας.
Η Αγία Σοφία, που μετατράπηκε σε μουσείο, ήταν ένα τέτοιο σύμβολο που ο Ataturk ήθελε να διατηρήσει ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς και του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας ερχόμενος σε αντίθεση με τους ισλαμιστές.
Η Αγία Σοφία ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία που χτίστηκε στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα του 6ου αιώνα μ.χ.
Καθ 'όλη τη βυζαντινή περίοδο, χρησίμευσε ως βασιλική της αυτοκρατορικής πρωτεύουσας.
Τα πράγματα άλλαξαν όταν οι Οθωμανοί σουλτάνοι κατέλαβαν την πόλη το 1453.
Το 537 μ.Χ. - όπως εξηγεί η ιστορία - ο Βυζαντινός Ρωμαίος αυτοκράτορας Ιουστινιανός κατασκεύασε για πρώτη φορά την Αγία Σοφία, την Εκκλησία της Αγίας Σοφίας και το μεγαλύτερο κτίριο στον κόσμο εκείνη την εποχή.
Χρησιμοποιώντας πέτρα από πολλά μέρη του κόσμου, όπως η Αίγυπτος, περισσότεροι από 10.000 τεχνίτες δούλεψαν έξι χρόνια για την κατασκευή της Αγίας Σοφίας.
Προφανώς ο Erdogan σήμερα αδιαφορεί για το τι θα σκέφτεται ο Ιουστινιανός ή ο Βασιλιάς Σολομώντας μετέτρεψε ξανά την Αγία Σοφία σε τζαμί.
Ως καθεδρικός ναός του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης πριν και μετά το Μεγάλο Σχίσμα που διαίρεσε τον Δυτικό και Ανατολικό Χριστιανισμό σε Καθολικούς και Ορθόδοξους, η Αγία Σοφία έγινε ένας από τους σημαντικότερους χριστιανικούς ναούς στον κόσμο. Αλλά το 1453, οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη και ο Σουλτάνος Μεχμέτ Β΄ ανακοίνωσε ότι η εκκλησία θα ήταν γνωστή ως το Μεγάλο Τζαμί της Αγίας Σοφίας.
Το mihrab, που δείχνει την κατεύθυνση της Μέκκας, αντικατέστησε το βωμό.
Οι διάδοχοι του Mehmet έκαναν περαιτέρω αλλαγές. Ωστόσο, η Αγία Σοφία παρέμεινε ιερή για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς σε όλο τον κόσμο.
Το 1935 όταν μετατράπηκε σε μουσείο η Αγία Σοφία έγινε ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Τουρκίας, με σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως.
Φαινόταν ένας ένδοξος συμβιβασμός.
Η Τουρκία φιλοξενεί μια σύγχρονη, μη θρησκευτική, μορφωμένη τάξη που βλέπει την Ευρώπη και τις φιλελεύθερες δημοκρατίες θετικά.
Αλλά για όσους βρίσκονται εκτός αυτής της τάξης - και τώρα είναι ίσως η πλειοψηφία - ο Erdogan και η συστηματική και μερικές φορές βάναυση πολιτική του για τον εξισλαμισμό αντιπροσωπεύει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ο Erdogan βλέπει τον εαυτό του ως ηγετικό ρόλο του μουσουλμανικού κόσμου, όπως και οι σουλτάνοι πριν από αυτόν - ακόμη και αν σπέρνει την διαίρεση.
Η Τουρκία επίσης δεν έχει δείξει ανοχή για τους Χριστιανούς.
Μόνο περίπου 300.000 ζουν εκεί, αποτελώντας ένα μικρό ποσοστό 0,3% του πληθυσμού.
Η Γενοκτονία των Αρμενίων μεταξύ του 1914 και του 1923 στην Τουρκία προκάλεσε την απέλαση 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων, σχεδόν όλοι χριστιανοί.
Παρά τα συντριπτικά στοιχεία, η τουρκική κυβέρνηση αρνείται να αναγνωρίσει ή να αναλάβει την ευθύνη για αυτή τη μαζική φρικαλεότητα.
Ως μουσείο, η Αγία Σοφία είχε γίνει ένα ζωντανό σύμβολο μετριοπάθειας και κατανόησης, και τόπος συνάντησης για όλους τους ανθρώπους από όλες τις θρησκείες.
Αυτό το όραμα έχει καταρρεύσει.
Καθολικές και Ανατολικές Ορθόδοξες εκκλησίες σε όλο τον κόσμο θα χτυπήσουν τις καμπάνες τους και θα εκφράσουν προσευχές πένθους στις 24 Ιουλίου όταν η Αγία Σοφία θα μετατραπεί ξανά σε τζαμί.
Ο Erdogan προσπαθεί να διασωθεί πολιτικά από την Αγία Σοφία
Γιατί λοιπόν αυτή η στροφή το 2020;
Διότι, με την πανδημία του κορωνοιού η Τουρκία βρίσκεται σε βαθειά κρίση, η οικονομική κατάσταση έχει γίνει εξαιρετικά κρίσιμη, παρά τη γενναιόδωρη υποστήριξη από το Κατάρ από το 2013.
Ο αριθμός και το ποσοστό των ανέργων είναι σε υψηλό όλων των εποχών, το εθνικό νόμισμα δεν ήταν ποτέ τόσο αδύναμο, και τα επίπεδα επιχειρηματικού χρέους δεν ήταν ποτέ υψηλότερα.
Το αναπτυξιακό μοντέλο που βασίζεται σε μεγάλα έργα και στον κατασκευαστικό τομέα φαίνεται να έχει τελματώσει.
Η εκλογική βάση του AKP διαβρώνεται.
Έτσι η απόφαση για την Αγία Σοφία δεν ήταν αναπόφευκτη. Συνδέεται στενά με την αποδυνάμωση του καθεστώτος και με το γεγονός ότι η συμμαχία με την ακροδεξιά έχει γίνει ολοένα και πιο ζωτικής σημασίας για το AKP, το οποίο μάλιστα έχασε την πρωτοβουλία για τον καθορισμό της ατζέντας.
Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή, μπορεί να θεωρηθεί ως μια τελευταία προσπάθεια να αναβιώσει τον εθνικισμό, παρουσιάζοντας τις εξελίξεις ως σύγκρουση με την «Δύση», με σκοπό να συγκεντρώσει τον λαό πίσω από τον ηγέτη του.
Ο Erdogan ακολουθεί μια ψευδοπολεμική ρητορική, ζητά την ενότητα ενάντια στους «εχθρούς» του έθνους» αλλά αυτό εξακολουθεί να λειτουργεί, αφοπλίζει μεγάλο μέρος της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης.
Μόνο το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) διαχωρίστηκε ξεκάθαρα, ιδίως μέσω της φωνής ενός εκ των βουλευτών του, Huda Kaya, ο οποίος ρώτησε στο κοινοβούλιο:
«Μπορεί ένας λεηλατημένος ναός να γίνει το σπίτι του Θεού;»
www.bankingnews.gr
Ήδη η Αγία Σοφία ή AyaSofya στην Κωνσταντινούπολη μετατράπηκε σε τζαμί και στις 24 Ιουλίου θα διεξαχθεί η πρώτη προσευχή των μουσουλμάνων.
Οι περισσότεροι από αυτούς έρχονται από την Ανατολία με πούλμαν για show, οι τούρκοι της Κωνσταντινούπολης και από τα παράλια της Τουρκίας δεν θα παρακολουθήσουν την ψυχεδέλεια του Erdogan.
Ήδη στην Κωνσταντινούπολη υπάρχουν σχεδόν 3.000 τζαμιά, η προκλητικότητα όμως του Erdogan δεν έχει όρια ήθελε την Αγία Σοφία για να αγγίξει τις ευαισθησίες των τούρκων και των θρησκόληπτων μουσουλμάνων, ώστε να ανακόψει την φθίνουσα πορεία του.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο ίδιος και το κόμμα του δέχονται ισχυρό πλήγμα λόγω οικονομίας, κορωνοιού και άστοχων πολιτικών στο εξωτερικό.
Ποια η σκοπιμότητα του Erdogan με την Αγία Σοφία
Ο Τούρκος πρόεδρος Erdogan προετοίμαζε το έδαφος εδώ και καιρό.
Χρησιμοποίησε την ωμή παρέμβαση του καθεστώτος του ώστε να χειραγωγήσει την απόφαση των αχυρανθρώπων του Συμβουλίου της Επικρατείας που ο ίδιος έχει διορίσει.
Από το 1453 έως και το 1934 η Αγία Σοφία ήταν τζαμί και από το 1935 με απόφαση του Kemal Ataturk μετατράπηκε η Αγία Σοφία σε μουσείο ως ένδειξη πολυπολιτισμικού και σεβασμού των θρησκειών που ήθελε να προωθήσει εκείνη την περίοδο το κοσμικό κράτος.
Έτσι λοιπόν φθάνοντας στο σήμερα η Αγία Σοφία ξανά μετατράπηκε σε τζαμί προσβάλλοντας την ιστορία της Εκκλησίας της ορθοδοξίας, της βυζαντινής ιστορίας και των χριστιανών ανά τον κόσμο.
Μάλιστα στις 23 Ιουλίου άλλαξε και η σήμανση στην είσοδο της Αγίας Σοφίας, το μεγάλο τζαμί ενώ στις 24 Ιουλίου είναι προγραμματισμένη η πρώτη λειτουργία των μουσουλμάνων.
Η Diyanet, η θρησκευτική αρχή της Τουρκίας, δήλωσε ότι οι χριστιανικές εικόνες στην Αγία Σοφία θα κλειστούν με κουρτίνες και θα φωτίζονται «με κατάλληλα μέσα κατά τη διάρκεια των προσευχών».
«Στόχος μας είναι να αποφύγουμε να βλάψουμε τις τοιχογραφίες, τις εικόνες και την ιστορική αρχιτεκτονική του οικοδομήματος» δήλωσε εκπρόσωπος του Erdogan.
Ο καθεδρικός ναός του 6ου αιώνα μ.χ. ήταν ανοιχτός σε όλους τους επισκέπτες, ανεξάρτητα από την πίστη τους, από τα εγκαίνιά του ως μουσείο το 1935.
Η Τουρκία λέει ότι η Αγία Σοφία θα είναι ανοιχτή σε όλους τους επισκέπτες, αλλά η Diyanet ανέφερε ότι ο ναός θα συνεχίσει να είναι ανοιχτός σε όλους τους επισκέπτες εκτός των ωρών της προσευχής.
Ο μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO χτίστηκε ως καθεδρικός ναός κατά τη διάρκεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, αλλά μετατράπηκε σε τζαμί μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1453 από τους οθωμανούς.
Ο Erdogan ήδη από το 2019 είχε αναφέρει ότι ήταν «πολύ μεγάλο λάθος» να μετατρέψουμε την Αγία Σοφία σε μουσείο.
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε Τζαμί εκ νέου έχει προκαλέσει την οργή των χριστιανών ανά τον κόσμο.
Γεννημένος τον Φεβρουάριο του 1954, ο Erdogan μεγάλωσε στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας της Τουρκίας.
Όταν ήταν 13 ετών, ο πατέρας του αποφάσισε να μετακομίσει στην Κωνσταντινούπολη, ελπίζοντας να δώσει στα πέντε παιδιά του μια καλύτερη ανατροφή.
Περνούσε τα βράδια απαγγέλλοντας το Κοράνι και ήταν ένθερμος μαθητής των Τούρκων Ισλαμικών μελετητών που ζήτησαν να εγκαταλειφθεί η Τουρκική Ένωση με τη Δύση και να στραφούν στο Πακιστάν.
Ο Erdogan αρνήθηκε επανειλημμένα ότι θέλει να επιβάλει ισλαμικές αξίες, λέγοντας ότι είναι αφοσιωμένος στον κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκίας.
Υποστηρίζει όμως το δικαίωμα των Τούρκων να εκφράζουν τη θρησκεία τους ελεύθερα.
Κάποιοι υποστηρικτές τον ονόμασαν «Σουλτάνο» που στοχεύει στην αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Τον Οκτώβριο του 2013 η Τουρκία κατάργησε κανόνες που απαγορεύουν στις γυναίκες να φορούν μαντίλα στα κρατικά θεσμικά όργανα της χώρας - με εξαίρεση το δικαστικό σώμα, τον στρατό και την αστυνομία - τερματίζοντας έναν περιορισμό δεκαετιών.
Οι επικριτές επεσήμαναν επίσης την αποτυχημένη προσπάθεια του Erdogan να ποινικοποιήσει τη μοιχεία και τις προσπάθειές του να εισαγάγει «ζώνες χωρίς αλκοόλ», ως απόδειξη των μουσουλμανικών ριζών του.
Γιατί η Αγία Σοφία είναι τόσο σημαντική για το πολιτικό μέλλον του Erdogan;
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ήταν ένα παλιό όνειρο των ισλαμιστών της Τουρκίας.
Στην ισλαμική πολιτική παράδοση του Προέδρου Erdogan και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το πείραμα του Ataturk για κοσμική δημοκρατική διακυβέρνηση ήταν μια ξένη επιβολή στην Τουρκία όπως και η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσείο.
Μετά το 1950, όταν το κεμαλικό καθεστώς πραγματοποίησε τις πρώτες ελεύθερες εκλογές της χώρας, οι πολιτικοί του εχθροί άρχισαν να οργανώνονται.
Ο Ataturk είχε πεθάνει και η δύναμη της μνήμης του εξασθενούσε σταδιακά.
Όταν ο Kisakurek, ισλαμιστής ποιητής, ζήτησε την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί το 1965, ο Erdogan ήταν παιδί.
Ο Erdogan μεγάλωσε με αυτή την παράδοση, πως η Αγία Σοφία θα αποτελέσει το μεγάλο τζαμί των μουσουλμάνων.
Δεν είναι τυχαίο ότι στο μήνυμα του πρόσφατα προς τον τουρκικό λαό ο Erdogan δεν επικαλέστηκε τον Ataturk.
Ανέφερε επιτέλους τον Μεχμέτ του Κατακτητή, ο οποίος είχε αναφέρει ότι όποιος αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας «έχει διαπράξει την πιο σοβαρή αμαρτία όλων» και ότι «η κατάρα του Θεού, του Προφήτη, των αγγέλων και όλων των ηγεμόνων και όλων των Μουσουλμάνων θα είναι από πάνω του»
Τέτοιες θρησκόληπτες ανοησίες πιστεύουν οι μουσουλμάνοι.
Έτσι ο Erdogan δημιούργησε αριστοτεχνικά μια αφήγηση χρησιμοποιώντας τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας ως συμβολική μετενσάρκωση των Οθωμανών Σουλτάνων.
Αυτά τα δύο είναι χαραγμένα βαθιά στην τουρκική ψυχή και αποτελούν αιτία θρησκευτικής ανάτασης για τους Τούρκους παγκοσμίως.
Ο Erdogan ποντάρει για το πολιτικό του μέλλον στην Αγία Σοφία, χρησιμοποιεί το θρησκευτικό συναίσθημα για να ανακόψει την πολιτική του διολίσθηση.
Ημέρα ντροπής και οργής η 24η Ιουλίου 2020
Η 24η Ιουλίου 2020 είναι ημέρα ντροπής και οργής καθώς στην Αγία Σοφία που μετατράπηκε σε τζαμί θα πραγματοποιηθεί η πρώτη προσευχή των μουσουλμάνων.
Ο Σύνδεσμος Νεολαίας της Ανατολίας του Γκεντ (AGD) πραγματοποίησε διαμαρτυρίες και οργάνωσε προσευχές έξω από την Αγία Σοφία ενώ μια άλλη ομάδα διεξήγαγε μια σειρά αποτυχημένων νομικών εκστρατειών έως ότου ένα ανώτερο τουρκικό δικαστήριο τον περασμένο μήνα τελικά αποφάσισε υπέρ τους, ακυρώνοντας το καθεστώς ως μουσείο της Αγίας Σοφίας.
Ο Πρόεδρος Erdogan αμέσως μετέτρεψε το καθεδρικό χριστιανικό ναό σε τζαμί - έναν χριστιανικό βυζαντινό καθεδρικό ναό για 900 χρόνια πριν καταληφθεί από τους Οθωμανούς κατακτητές και χρησιμοποιήθηκε ως τζαμί μέχρι το 1934.
Οι αποφάσεις εξαπέλυσαν μια σειρά από κριτικές από τους ηγέτες της εκκλησίας, οι οποίοι δήλωσαν ότι η μετατροπή σε αποκλειστικά μουσουλμανική λατρεία διακινδύνευε να εντείνει τις θρησκευτικές διαιρέσεις.
«Η Αγία Σοφία είναι ένα σύμβολο και εμείς, όπως όλοι οι Μουσουλμάνοι, το θέλαμε να ανοίξει ως τζαμί ...
Όταν ο Σουλτάνος Μεχμέτ ο Κατακτητής ήρθε στην Κωνσταντινούπολη αγόρασε την Αγία Σοφία με τα δικά του χρήματα ως σύμβολο της κατάκτησης, και την μετέτρεψε σε τζαμί»
Η ομάδα AGD του Genc είναι ένα κίνημα που ιδρύθηκε από τον πρώτο ισλαμιστή πρωθυπουργό της Τουρκίας Necmettin Erbakan, του οποίου το πολιτικό κόμμα ήταν πρόδρομος του κόμματος AK που κυβερνούσε την Τουρκία υπό την ηγεσία του Erdogan για 17 χρόνια.
Εν μέσω του χάους και των εξεγέρσεων που συγκλόνισαν τη Μέση Ανατολή από το 2011, ο Erdogan προσπάθησε να τοποθετήσει την Τουρκία ως περιφερειακή δύναμη.
Η κίνηση της Αγίας Σοφίας ήταν ένα σημάδι προς την «επίτευξη της ελευθερίας» για το τζαμί Al Aqsa στην Ιερουσαλήμ, δήλωσε ο Erdogan.
Αξιωματούχοι λένε ότι η κίνηση απευθύνεται σε μια βαθιά ριζωμένη επιθυμία των τούρκων μουσουλμάνων.
Η απόφαση να μετατραπεί το μουσείο της Αγίας Σοφίας σε τζαμί βασίζεται σε μια μακροχρόνια απαίτηση της συντριπτικής πλειοψηφίας του τουρκικού λαού.
Εκπρόσωπος του Erdogan δήλωσε ότι, χτίστηκαν ή ανοικοδομήθηκαν επίσης εκκλησίες και συναγωγές που εξυπηρετούν την μειονότητα των χριστιανικών και εβραϊκών κοινοτήτων της Τουρκίας.
Στην Αγία Σοφία, οι χριστιανικές τοιχογραφίες και τα λαμπερά ψηφιδωτά που κοσμούν τον σπηλαιώδη τρούλο και την κεντρική αίθουσα θα κρυφτούν με κουρτίνες κατά τη διάρκεια των μουσουλμανικών προσευχών.
Αυτό είναι μέρος της ισλαμικής νομικής παράδοσης, όπως και η εβραϊκή παράδοση δεν επιτρέπει πολλές εικόνες ανέφεραν προκλητικά τούρκοι αξιωματούχοι.
Οι εικόνες και τα έργα τέχνης στους επάνω ορόφους και τις πλαϊνές στοές του κτηρίου θα παραμείνουν ακάλυπτα.
Οι τούρκοι έχουν στρώσει ένα μεγάλο χαλί στο πάτωμα με αφορμή την προσέλευση πιστών στην Αγία Σοφία.
Γεμάτη συμβολισμούς η 24η Ιουλίου για τα εγκαίνια της Αγίας Σοφίας ως τζαμί
Η ημέρα 24η Ιουλίου είναι η επέτειος της Συνθήκης της Λωζάνης, που υπογράφηκε το 1923 μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία καθόρισε τα σύνορα του σύγχρονου τουρκικού κράτους και περιελάμβανε ρητές προστασίες για τις χριστιανικές μειονότητες εκεί.
Ο Erdogan«δήλωσε έμμεσα - και άμεσα - ότι βλέπει την Συνθήκη της Λωζάνης ως κάτι που πρέπει να καταργηθεί.
Αποτελεί επίσης ένα μήνυμα στους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι δεν ενδιαφέρεται να συνεχίσει στο πλαίσιο συνθηκών που αποσκοπούν στην παροχή σταθερότητας και τάξης στην περιοχή.
Χριστιανοί αρχιεπίσκοποι στις ΗΠΑ δήλωσαν ότι για πολλά χρόνια τώρα, αυτός ο όμορφος και αγαπητός χώρος έχει χρησιμεύσει ως μουσείο όπου άνθρωποι όλων των θρησκειών μπορούν να βιώσουν την υπέροχη παρουσία του Θεού.
Έχει επίσης αποτελέσει ένδειξη καλής θέλησης και ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων με ενότητα και αγάπη.
Σύγκρουση πολιτισμών;
Ο Erdogan, Πρόεδρος της Τουρκίας, ανέβασε την «σύγκρουση των πολιτισμών» σε ένα νέο υψηλότερο επίπεδο μετατρέποντας τον βυζαντινό ελληνορθόδοξο καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας του 6ου αιώνα σε τζαμί.
Ένα αιώνα μετά τον Ataturk, πατέρα της σύγχρονης Τουρκίας, που τερμάτισε τον οθωμανικό φονταμενταλισμό και δήλωσε μέσω του άρθρου 2 του Συντάγματος ότι η Τουρκία θα ήταν «δημοκρατικό, κοσμικό και κοινωνικό κράτος», ο Erdogan θέλει μια επιστροφή στην Οθωμανική εποχή.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μια κοινοτική και θεοκρατική πολιτεία υπό την οποία οι μειονότητες, όπως οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί, διώχθηκαν ανελέητα και υπόκεινταν σε έναν ταπεινωτικό φόρο προστασίας που ονομάζεται Jizya.
Αυτό επεκτάθηκε και στους Ζωροάστρες στο Ιράν και στους Ινδουιστές στην Ινδία.
Όταν το οθωμανικό καθεστώς έληξε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ataturk ξεκίνησε θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία βάσει αρχών - Ρεπουμπλικανισμός, Πλουραλισμός, Κοσμικό κράτος, Ρεφορμισμός, Εθνικισμός.
Εισήγαγε το Γρηγοριανό ημερολόγιο και αποκατέστησε την υπεροχή της τουρκικής γλώσσας έναντι των Αραβικών.
Ενώ η δημιουργία της τουρκικής δημοκρατίας συνεπάγεται την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας - 1,5 εκατομμύριο Έλληνες εγκατέλειψαν τα τουρκικά εδάφη και 0,5 εκατομμύρια Τούρκοι εγκατέλειψαν τα ελληνικά εδάφη – ο Ataturk εξασφάλισε ότι η ανταλλαγή πληθυσμών δεν θα επηρεάσει τον κοσμικό χαρακτήρα της σύγχρονης Τουρκίας.
Η Αγία Σοφία, που μετατράπηκε σε μουσείο, ήταν ένα τέτοιο σύμβολο που ο Ataturk ήθελε να διατηρήσει ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς και του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας ερχόμενος σε αντίθεση με τους ισλαμιστές.
Η Αγία Σοφία ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία που χτίστηκε στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα του 6ου αιώνα μ.χ.
Καθ 'όλη τη βυζαντινή περίοδο, χρησίμευσε ως βασιλική της αυτοκρατορικής πρωτεύουσας.
Τα πράγματα άλλαξαν όταν οι Οθωμανοί σουλτάνοι κατέλαβαν την πόλη το 1453.
Το 537 μ.Χ. - όπως εξηγεί η ιστορία - ο Βυζαντινός Ρωμαίος αυτοκράτορας Ιουστινιανός κατασκεύασε για πρώτη φορά την Αγία Σοφία, την Εκκλησία της Αγίας Σοφίας και το μεγαλύτερο κτίριο στον κόσμο εκείνη την εποχή.
Χρησιμοποιώντας πέτρα από πολλά μέρη του κόσμου, όπως η Αίγυπτος, περισσότεροι από 10.000 τεχνίτες δούλεψαν έξι χρόνια για την κατασκευή της Αγίας Σοφίας.
Προφανώς ο Erdogan σήμερα αδιαφορεί για το τι θα σκέφτεται ο Ιουστινιανός ή ο Βασιλιάς Σολομώντας μετέτρεψε ξανά την Αγία Σοφία σε τζαμί.
Ως καθεδρικός ναός του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης πριν και μετά το Μεγάλο Σχίσμα που διαίρεσε τον Δυτικό και Ανατολικό Χριστιανισμό σε Καθολικούς και Ορθόδοξους, η Αγία Σοφία έγινε ένας από τους σημαντικότερους χριστιανικούς ναούς στον κόσμο. Αλλά το 1453, οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη και ο Σουλτάνος Μεχμέτ Β΄ ανακοίνωσε ότι η εκκλησία θα ήταν γνωστή ως το Μεγάλο Τζαμί της Αγίας Σοφίας.
Το mihrab, που δείχνει την κατεύθυνση της Μέκκας, αντικατέστησε το βωμό.
Οι διάδοχοι του Mehmet έκαναν περαιτέρω αλλαγές. Ωστόσο, η Αγία Σοφία παρέμεινε ιερή για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς σε όλο τον κόσμο.
Το 1935 όταν μετατράπηκε σε μουσείο η Αγία Σοφία έγινε ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Τουρκίας, με σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως.
Φαινόταν ένας ένδοξος συμβιβασμός.
Η Τουρκία φιλοξενεί μια σύγχρονη, μη θρησκευτική, μορφωμένη τάξη που βλέπει την Ευρώπη και τις φιλελεύθερες δημοκρατίες θετικά.
Αλλά για όσους βρίσκονται εκτός αυτής της τάξης - και τώρα είναι ίσως η πλειοψηφία - ο Erdogan και η συστηματική και μερικές φορές βάναυση πολιτική του για τον εξισλαμισμό αντιπροσωπεύει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ο Erdogan βλέπει τον εαυτό του ως ηγετικό ρόλο του μουσουλμανικού κόσμου, όπως και οι σουλτάνοι πριν από αυτόν - ακόμη και αν σπέρνει την διαίρεση.
Η Τουρκία επίσης δεν έχει δείξει ανοχή για τους Χριστιανούς.
Μόνο περίπου 300.000 ζουν εκεί, αποτελώντας ένα μικρό ποσοστό 0,3% του πληθυσμού.
Η Γενοκτονία των Αρμενίων μεταξύ του 1914 και του 1923 στην Τουρκία προκάλεσε την απέλαση 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων, σχεδόν όλοι χριστιανοί.
Παρά τα συντριπτικά στοιχεία, η τουρκική κυβέρνηση αρνείται να αναγνωρίσει ή να αναλάβει την ευθύνη για αυτή τη μαζική φρικαλεότητα.
Ως μουσείο, η Αγία Σοφία είχε γίνει ένα ζωντανό σύμβολο μετριοπάθειας και κατανόησης, και τόπος συνάντησης για όλους τους ανθρώπους από όλες τις θρησκείες.
Αυτό το όραμα έχει καταρρεύσει.
Καθολικές και Ανατολικές Ορθόδοξες εκκλησίες σε όλο τον κόσμο θα χτυπήσουν τις καμπάνες τους και θα εκφράσουν προσευχές πένθους στις 24 Ιουλίου όταν η Αγία Σοφία θα μετατραπεί ξανά σε τζαμί.
Ο Erdogan προσπαθεί να διασωθεί πολιτικά από την Αγία Σοφία
Γιατί λοιπόν αυτή η στροφή το 2020;
Διότι, με την πανδημία του κορωνοιού η Τουρκία βρίσκεται σε βαθειά κρίση, η οικονομική κατάσταση έχει γίνει εξαιρετικά κρίσιμη, παρά τη γενναιόδωρη υποστήριξη από το Κατάρ από το 2013.
Ο αριθμός και το ποσοστό των ανέργων είναι σε υψηλό όλων των εποχών, το εθνικό νόμισμα δεν ήταν ποτέ τόσο αδύναμο, και τα επίπεδα επιχειρηματικού χρέους δεν ήταν ποτέ υψηλότερα.
Το αναπτυξιακό μοντέλο που βασίζεται σε μεγάλα έργα και στον κατασκευαστικό τομέα φαίνεται να έχει τελματώσει.
Η εκλογική βάση του AKP διαβρώνεται.
Έτσι η απόφαση για την Αγία Σοφία δεν ήταν αναπόφευκτη. Συνδέεται στενά με την αποδυνάμωση του καθεστώτος και με το γεγονός ότι η συμμαχία με την ακροδεξιά έχει γίνει ολοένα και πιο ζωτικής σημασίας για το AKP, το οποίο μάλιστα έχασε την πρωτοβουλία για τον καθορισμό της ατζέντας.
Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή, μπορεί να θεωρηθεί ως μια τελευταία προσπάθεια να αναβιώσει τον εθνικισμό, παρουσιάζοντας τις εξελίξεις ως σύγκρουση με την «Δύση», με σκοπό να συγκεντρώσει τον λαό πίσω από τον ηγέτη του.
Ο Erdogan ακολουθεί μια ψευδοπολεμική ρητορική, ζητά την ενότητα ενάντια στους «εχθρούς» του έθνους» αλλά αυτό εξακολουθεί να λειτουργεί, αφοπλίζει μεγάλο μέρος της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης.
Μόνο το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) διαχωρίστηκε ξεκάθαρα, ιδίως μέσω της φωνής ενός εκ των βουλευτών του, Huda Kaya, ο οποίος ρώτησε στο κοινοβούλιο:
«Μπορεί ένας λεηλατημένος ναός να γίνει το σπίτι του Θεού;»
Σχόλια αναγνωστών