Κομισιόν: Πώς θα λειτουργεί ο «μηχανισμός αλληλεγγύης» για το μεταναστευτικό-προσφυγικό

Έχουν δημοσιοποιηθεί πληροφορίες όσον αφορά τις πρόνοιες του περίφημου «μηχανισμού αλληλεγγύης» στο πλαίσιο των προτάσεων που θα παρουσιάσει αυριο 23 Σεπτεμβρίου η Κομισιόν για το μεταναστευτικό/προσφυγικό.
Η πρόταση περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες έκτακτων καταστάσεων όπου τα κράτη-μέλη πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα ή η Ιταλία θα μπορούν να ζητήσουν ευρωπαϊκή στήριξη: συνθήκες αυξημένης πίεσης ή απειλής, συνθήκες κρίσης και θαλάσσιες διασώσεις.
Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις, η Επιτροπή θα ενεργοποιεί τον μηχανισμό, που θα διασφαλίζει ότι η αιτούσα χώρα θα λάβει τη στήριξη που έχει ζητήσει – ακόμα κι αν αυτό χρειαστεί να επιβληθεί από τις Βρυξέλλες.
Το νέο Σύμφωνο θα συνίσταται σε δέκα νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες, ενώ εκκρεμούν πέντε ακόμα από την προηγούμενη, αποτυχημένη προσπάθεια θεσμοθέτησης μίας κοινής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής (για τις επιστροφές, τα ΚΥΤ, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου, την οργανωμένη μετεγκατάσταση από τρίτες χώρες και την εναρμόνιση των εργασιακών προδιαγραφών για άτομα στα οποία έχει χορηγηθεί άσυλο).
Η δομή της νέας πρότασης έχει τρεις βασικές πτυχές: μεγαλύτερη έμφαση στις σχέσεις με τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης, ειδικά τις 20 με 25 πιο σημαντικές για τις ροές προς την Ευρώπη, με πολυσχιδή κίνητρα (εμπόριο, πολιτική θεωρήσεων κ.ά.) ώστε να μειωθεί η έξοδος ανθρώπων από τις χώρες αυτές και η αύξηση των επιστροφών
-ενισχυμένη φύλαξη των συνόρων, με τη νέα Frontex και τα διδάγματα από την πρόσφατη εμπειρία της κρίσης στον Έβρο
-και τον προαναφερθέντα μηχανισμό «μόνιμης, συνεχούς και αποτελεσματικής αλληλεγγύης».
Μία χώρα που δέχεται αυξημένες πιέσεις θα μπορεί η ίδια να αιτηθεί ενεργοποίηση του μηχανισμού, βάσει του άρθρου 78.3 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε. περί «επείγουσας κατάστασης» λόγω «αιφνίδιας εισροής υπηκόων τρίτων χωρών», που επιτρέπει την έκδοση από το Συμβούλιο, «μετά από πρόταση της Επιτροπής», προσωρινών μέτρων υπέρ της.
Με την ενεργοποίησή του, η Επιτροπή θα αναζητά από τα κράτη-μέλη την αναγκαία βοήθεια, είτε με τη μορφή μετεγκαταστάσεων, υλικών και ανθρώπινων πόρων ή ρόλου στις επιστροφές.
Ειδικά η αύξηση των επιστροφών θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια της Επιτροπής να εξασφαλίσει τη συμφωνία των «27».
Μειώνοντας τις καθαρές ροές, θεωρείται ότι θα αφαιρέσει τα πολιτικά «αγκάθια» από τη διαπραγμάτευση.
Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα σε χώρες όπως αυτές του Βίζεγκραντ να συνδράμουν τις χώρες πρώτης υποδοχής αναλαμβάνοντας την ευθύνη για επιστροφές αντί για την υποδοχή αιτούντων άσυλο.