Σχετικά Άρθρα
Ουκρανία: Ο Zelensky απέπεμψε τον πρεσβευτή της Ουκρανίας στο Καζακστάν
State Department: Ένδειξη απελπισίας η κήρυξη στρατιωτικού νόμου από τον Putin
Χτύπημα Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ: Αίτημα για ένταξη στις χώρες BRICS - Ξεκινά συνομιλίες με Κίνα και Ρωσία
Οι κυρώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της διεθνούς διπλωματικής κονίστρας, είτε χρησιμοποιούνται για την επιδίωξη γεωπολιτικών συμφερόντων είτε για να επηρεάσουν τις αποφάσεις άλλων κρατών.
Σύμφωνα με άρθρο του Ahmed S. Cheema, από το 1990, η χρήση αυτού του όπλου, ιδίως βάσει του άρθρου VII του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, έχει αυξηθεί δραματικά.
Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά του Ιράκ και της Γιουγκοσλαβίας αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα, όπως επίσης και κατά της Ρωσίας και του Ιράν.
Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, τέτοιου είδους μέτρα είθισται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις αποφάσεις των χωρών, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα.
Η πρόσφατη απόφαση της Ρωσίας να προσαρτήσει ουκρανικά εδάφη υπογραμμίζει την άρνησή της να υποχωρήσει.
Ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin διέβη τον Ρουβίκωνα, κλείνοντας την πόρτα στην επιλογή της υποχώρησης.
Από την άλλη, η κυβέρνηση Biden ανακοίνωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα αποδεχθούν ποτέ τις προσαρτήσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία έχει τιμωρηθεί και η οικονομία της έχει πληγεί σοβαρά.
Το ρούβλι έχει υποχωρήσει σημαντικά και σχεδόν 1.000 διεθνείς εταιρείες, που αντιπροσωπεύουν το 40% του ρωσικού ΑΕΠ, έχουν εγκαταλείψει την αγορά της.
Η χώρα δεν έχει τη δυνατότητα εισαγωγών προϊόντων δυτικής τεχνολογίας, με αποτέλεσμα οι αεροπορικές εταιρείες να παραμένουν καθηλωμένες.
Παρά όμως το οικονομικό σφυρί που έχει πέσει στο κεφάλι της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ο στρατός της δεν έχει αποσυρθεί από την Ουκρανία.
Ο Ρώσος πρόεδρος έχει ακόμα δύναμη και θα ξεπεράσει την καταιγίδα, υπό την προϋπόθεση ότι ο στρατός του δεν θα λυγίσει από την ουκρανική αντεπίθεση.
Υποστήριξη…
Όπως αναφέρει ο Cheema, «Οι συνέπειες των κυρώσεων μετριάζονται χάρη στην υποστήριξη που δίδουν Κίνα, Ινδία και άλλες χώρες.
Η δε αποτελεσματικότητα των κυρώσεων στην αλλαγή της συμπεριφοράς των εθνών είναι συζητήσιμη.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι πολιτικές ενός εκάστου έθνους που υπόκειται σε κυρώσεις καθορίζονται από πολλές διαφορετικές μεταβλητές: ανησυχία για την ασφάλεια, στόχους πολιτικής, την οικονομική ευημερία και την κοινή γνώμη.
Οι χώρες συχνά επιστρατεύουν μια «μήτρα ορθολογικών επιλογών».
Αξιολογούν τις στρατηγικές που έχουν στη διάθεσή τους και, στη συνέχεια, καταλήγουν σε μια απόφαση.
Επιπλέον, η δυναμική εξουσίας μεταξύ των κρατών και η ικανότητά τους να εξαναγκάζουν το ένα το άλλο μπαίνουν επίσης στο παιχνίδι.
Οι δυνατότητες των κρατών να επιφέρουν οικονομικά πλήγματα είναι καθοριστικός παράγων για το τελικό αποτέλεσμα.
Τελικά, η επιτυχία των οικονομικών κυρώσεων που επιβάλλονται από ξένες χώρες ή πολυμερείς θεσμούς εξαρτάται από το πώς αυτές οι πολυάριθμες μεταβλητές επηρεάζουν τη χώρα-στόχο.
Ένα πρακτικό παράδειγμα της αλληλεπίδρασης αυτών των μεταβλητών περιλαμβάνει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων από την Ινδία και το Πακιστάν.
Οι Ινδοί ηγέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η οικονομία της χώρας ήταν αρκετά ισχυρή για να ξεπεράσει τις κυρώσεις των ΗΠΑ και το εκλογικό σώμα τους υποστήριξε.
Την ίδια στιγμή, το Πακιστάν αποφάσισε ότι η μη πυρηνική ενέργεια αποτελούσε σοβαρή απειλή για την εθνική του ασφάλεια και ότι οι κυρώσεις, αν και επιζήμιες για την οικονομική ανάπτυξη, ήταν αποδεκτές.
Κατά συνέπεια, και οι δύο χώρες προχώρησαν στην ανάπτυξη πυρηνικών προγραμμάτων.
Το Πακιστάν απέφυγε την οικονομική κατάρρευση χάρη στη Σαουδική Αραβία, που παρείχε βοήθεια και δωρεάν πετρέλαιο.
Αυτό καταδεικνύει ότι η απόφαση άλλων κρατών να τηρήσουν τις κυρώσεις είναι ζωτικής σημασίας.
Σε σύγκριση με την Ινδία και το Πακιστάν, η Ρωσία απολαμβάνει πολύ μεγαλύτερη μόχλευση καθώς οι μισές από τις χώρες του G20 έχουν αποφασίσει να θέσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα πάνω από την κυριαρχία της Ουκρανίας.
Επιπλέον, στα εβδομήντα του, ο Putin εξακολουθεί να απολαμβάνει ποσοστό αποδοχής άνω του 70% - πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο ηγέτη που έχει δεχθεί κυρώσεις.
Σημειώνεται πως η επ' αόριστον επιβολή κυρώσεων δεν είναι βιώσιμη λόγω της γεωγραφικής ευπάθειας της Ευρώπης και της εξάρτησής της από τη ρωσική ενέργεια.
Περίπου το 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης προέρχεται από τη Ρωσία και η απόφαση του Putin να περιορίσει αυτές τις προμήθειες θα επηρεάσει τη βιομηχανία και τον μεταποιητικό τομέα.
Τον Ιούλιο, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% και επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να βρουν εναλλακτικές λύσεις.
Μακροπρόθεσμα, οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να κατασκευάσουν τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου και να αναζητήσουν νέους προμηθευτές.
Ωστόσο, ένα τέτοιο έργο θα πάρει χρόνια να ολοκληρωθεί, οπότε η ύφεση είναι αναπόφευκτη.
Η Ευρώπη πρόκειται να συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 1% -ή και 5% εάν δεν υπάρξουν εναλλακτικές λύσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο- κατάσταση η οποία θα προσομοιάζει με οικονομικό σοκ της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
Για να το θέσουμε ωμά, ο Putin μπορεί να περιμένει δύο χρόνια, οι οικονομίες της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας δεν μπορούν.
Επιπλέον, σχεδόν το ένα τέταρτο των παγκόσμιων προμηθειών σιταριού και σιτηρών προέρχεται από την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Οι αυξανόμενες τιμές στην ενέργεια και στα τρόφιμα επηρεάσει τις χώρες χαμηλού εισοδήματος, ιδιαίτερα στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, με αποτέλεσμα κοινωνικές αναταραχές.
Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα θα είναι η πείνα, οι αρρώστιες και τα κύματα των προσφύγων που μεταναστεύουν στην Ευρώπη.
Όπως είναι λογικό, ορισμένες χώρες με χαμηλό εισόδημα είναι πρόθυμες να αγνοήσουν τις κυρώσεις και να αγοράσουν τρόφιμα και εμπορεύματα απευθείας από τη Ρωσία.
Όταν επιβλήθηκαν κυρώσεις στο Ιράκ, συμμετείχαν οι σύμμαχοι της Αμερικής στη Μέση Ανατολή.
Στην περίπτωση της Ρωσίας, αυτό δεν ισχύει.
Οι κυρώσεις δεν επιβάλλονται σε πολιτικό ή οικονομικό κενό, ενώ ακόμη και η διπλωματία καταναγκασμού έχει τα όριά της.
Σκεφτείτε την υποστήριξη του Ιράν προς το καθεστώς Άσαντ στη Συρία, το οποίο το βοήθησε να παραμείνει στην εξουσία, ή τη βοήθεια της Κίνας προς το Ιράν για τη μείωση του αντικτύπου των κυρώσεων.
Οι κυβερνήσεις έχουν επίσης υπόψη τους τις εσωτερικές τους συνθήκες, οπότε συχνά αποφασίζουν ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ζήσουν με κυρώσεις.
Για παράδειγμα, η Βόρεια Κορέα ανέπτυξε πυρηνικά όπλα, παρά τις ακρωτηριαστικές κυρώσεις, που έκαναν τον πληθυσμό της να λιμοκτονήσει.
Ομοίως, το ιρανικό καθεστώς μπορεί να αποφασίσει ότι δεν μπορεί να διακινδυνεύσει την εκκαθάριση ή να επιβιώσει με την απομάκρυνσή του από την εξουσία, ακόμη και σε βάρος της οικονομίας του.
Επιπλέον, υπάρχουν φορές που απαιτούνται ενέργειες πάνω και πέρα από τις κυρώσεις.
Οι δυνάμεις του συνασπισμού —όχι οικονομικές κυρώσεις— ανάγκασαν τον ιρακινό στρατό να εγκαταλείψει το Κουβέιτ το 1991.
Οι κυρώσεις δεν είχαν σημαντικό αντίκτυπο στις αποφάσεις των Σέρβων ηγετών κατά τη διάρκεια των πολέμων της Βοσνίας και του Κοσσυφοπεδίου.
Το ΑΕΠ της Σερβίας μειώθηκε από 24 δισεκατομμύρια δολάρια σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια υπό τις κυρώσεις, αλλά χρειάστηκε η στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ για να αναγκαστούν οι Σέρβοι ηγέτες να διαπραγματευτούν.
Οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές, και όχι οι κυρώσεις, εμπόδισαν την ανάπτυξη των πυρηνικών προγραμμάτων του Ιράκ και της Συρίας.
Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέψουμε τον ρόλο των υπευθύνων λήψης αποφάσεων.
Για παράδειγμα, οι οικονομικές κυρώσεις και η διεθνής απομόνωση δεν κατάφεραν να πείσουν τους Ταλιμπάν να πατάξουν τις τρομοκρατικές ομάδες που δρούσαν από το Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1990.
Αυτά τα παραδείγματα καταδεικνύουν ότι οι κυρώσεις συχνά δεν αλλάζουν τον στρατηγικό λογισμό των ηγετών μιας χώρας και αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της στρατιωτικής δύναμης και των μυστικών επιχειρήσεων.
Κατά συνέπεια, η επιτυχία ή η αποτυχία της ουκρανικής αντεπίθεσης θα κρίνει τελικά την έκβαση της σύγκρουσης».
Μια ακούσια συνέπεια
«Εν προκειμένω αξίζει να επισημανθεί πως μια ακούσια συνέπεια της επιβολής κυρώσεων μπορεί να είναι η πτώση της οικονομικής ηγεσίας των ΗΠΑ.
Οι χώρες θα καταλήξουν να δυσανασχετούν με αυτό που αντιλαμβάνονται ως εκμετάλλευση της αμερικανικής ισχύος.
Για παράδειγμα, η Κίνα και η Ρωσία εργάζονται σε ένα σύστημα πληρωμών που μπορεί να χρησιμεύσει ως εναλλακτική στο σύστημα πληρωμών SWIFT στο οποίο δεσπόζουν οι ΗΠΑ.
Η σκληρή πραγματικότητα αναγκάζει τα κράτη να επιδιώξουν εθνικούς στόχους μέσω της συντονισμένης εφαρμογής εργαλείων μαλακής και σκληρής δύναμης, συμπεριλαμβανομένων της διπλωματίας, της πολιτικής παρέμβασης, της οικονομικής πολιτικής και της στρατιωτικής δύναμης.
Ίσως οι οικονομικές κυρώσεις να είναι τόσο δημοφιλείς επειδή δεν υπάρχει τίποτα άλλο μεταξύ του διαλόγου και της βίας που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εξαναγκασμό μιας χώρας.
Πιθανή στρατιωτική δράση εκ μέρους της Δύσης γίνεται πλέον όλο και πιο αντιδημοφιλής και θα ήταν δαπανηρή, ειδικά κατά της Ρωσίας ή του Ιράν.
Ωστόσο, η ιστορία δείχνει ότι η σταθερότητα και η αλλαγή σπάνια επιτυγχάνονται μόνο μέσω του διαλόγου.
Σε κάθε περίπτωση ο Putin κατήγαγε συντριπτικό χτύπημα στην αλαζονεία της Δύσης» καταλήγει ο αναλυτής.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών