Η κατάσταση με τον πληθωρισμό είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βελτιωθεί το επόμενο έτος, αλλά με σοβαρό κόστος για την οικονομική ανάπτυξη
"Ο χαμηλός πληθωρισμός είναι πράγματι το πρόβλημα αυτής της εποχής".
Έτσι δήλωσε ο John Williams, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης, στα τέλη του 2019, υποστηρίζοντας την κυρίαρχη τότε άποψη.
Προχωρήστε γρήγορα στο σήμερα, και το πρόβλημα είναι ακριβώς το αντίθετο, αναφέρει νέα ανάλυση του Economist.
Σχεδόν κάθε χώρα στον κόσμο πάλεψε με την εκτίναξη των τιμών το 2022.
Η κατάσταση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βελτιωθεί το επόμενο έτος, αλλά με σοβαρό κόστος για την οικονομική ανάπτυξη.
Τι ασυνήθιστο είχε το 2022
Αυτό που έκανε το 2022 τόσο ασυνήθιστο ήταν το εύρος των πιέσεων στις τιμές.
Ο παγκόσμιος ρυθμός πληθωρισμού θα κλείσει το έτος στο 9% περίπου.
Για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες ο υψηλός πληθωρισμός αποτελεί μια επαναλαμβανόμενη πρόκληση.
Αλλά η τελευταία φορά που ο πληθωρισμός ήταν τόσο αυξημένος στις πλούσιες χώρες ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Στην Αμερική οι τιμές καταναλωτή θα έχουν αυξηθεί κατά περίπου 7% το 2022, το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Στη Γερμανία το ποσοστό θα είναι πιο κοντά στο 10%, η πρώτη έξαρση διψήφιου πληθωρισμού από το 1951.
Τι οδήγησε τον πληθωρισμό
Οι κοινοί παράγοντες που οδήγησαν τον πληθωρισμό παντού ήταν η εκτίναξη του κόστους των καυσίμων και των τροφίμων.
Οι τιμές για πολλά καταναλωτικά αγαθά είχαν ήδη αυξητικές τάσεις στις αρχές του 2022, λόγω των παρατεταμένων επιπτώσεων του covid-19 στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο αποδείχθηκε ακόμη πιο ανατρεπτική.
Το κόστος του πετρελαίου σκαρφάλωσε κατά ένα τρίτο, καθώς οι δυτικές χώρες επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία, έναν σημαντικό παραγωγό αργού.
Οι τιμές των τροφίμων εκτινάχθηκαν επίσης, ωθούμενες προς τα πάνω από το κόστος των λιπασμάτων και των μεταφορών, καθώς και από τον αποκλεισμό από τη Ρωσία των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία, έναν σημαντικό παραγωγό σιταριού.
Με οικονομικούς όρους, αυτό ισοδυναμούσε με ένα κλασικό σοκ προσφοράς.
Η ξαφνική άνοδος των τιμών των βασικών βασικών εμπορευμάτων πέρασε γρήγορα στην καθημερινή ζωή των πολιτών του κόσμου.
Στην Ευρώπη, η οποία εξαρτιόταν επί μακρόν από το ρωσικό φυσικό αέριο, εκατομμύρια άνθρωποι θα δυσκολευτούν να αντέξουν οικονομικά τη θέρμανση αυτό το χειμώνα.
Σε όλες τις περιοχές, τα τρόφιμα και τα καύσιμα αντιπροσώπευαν κατά μέσο όρο περισσότερο από το ήμισυ του πληθωρισμού το 2022.
Η πρόκληση των κεντρικών τραπεζών
Αν ο πληθωρισμός ήταν απλώς ένα φαινόμενο από την πλευρά της προσφοράς, θα ήταν αρκετά οδυνηρός.
Αλλά η πιο ανησυχητική εξέλιξη για τους κεντρικούς τραπεζίτες ήταν ότι οι πιέσεις διέρρευσαν στα "βασικά" στοιχεία των δεικτών τιμών - δηλαδή στα αγαθά και τις υπηρεσίες εκτός από τα ευμετάβλητα τρόφιμα και την ενέργεια.
Η άνοδος των βασικών τιμών ήταν μια ένδειξη ότι ο πληθωρισμός αποκτούσε δική του δυναμική.
Αυτό, με τη σειρά του, υποδήλωνε αιτίες πέραν του πετρελαϊκού σοκ.
Πολλές χώρες έχουν πλέον εξαιρετικά στενές αγορές εργασίας, εν μέρει ως αποτέλεσμα ενός κύματος πρόωρων συνταξιοδοτήσεων κατά τη διάρκεια της συγκυρίας.
Ως αποτέλεσμα, οι εταιρείες πληρώνουν υψηλότερους μισθούς για να προσελκύσουν εργαζόμενους, ενισχύοντας την πληθωριστική δυναμική.
Στην Αμερική, όπου η άνοδος του πυρήνα του πληθωρισμού ήταν ιδιαίτερα απότομη, ένας πρόσθετος ένοχος ήταν η υπερβολική τόνωση της οικονομίας -τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τη Fed- στο αποκορύφωμα του covid.
Για μεγάλο μέρος του 2022 αυτό μεταφράστηκε σε υπερθέρμανση της ζήτησης, με τις πραγματικές προσωπικές δαπάνες να είναι υψηλότερες από την προ της πανδημίας τάση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μεγάλη οικονομία με τον χαμηλότερο πληθωρισμό ήταν η Κίνα.
Η στρατηγική της "μηδενικού covid" πίεσε τις δαπάνες πολύ κάτω από την προπανδημική τάση.
Η σπείρα - μισθών - τιμών
Σχεδόν παντού υπήρχε ανησυχία ότι η άνοδος των τιμών θα επαναφέρει τις προσδοκίες των ανθρώπων για πληθωρισμό, οδηγώντας τους να ζητήσουν υψηλότερες αμοιβές.
Γνωστή ως σπείρα μισθών-τιμών, μια τέτοια δυναμική θα έκανε πολύ πιο δύσκολη την εξάλειψη του πληθωρισμού.
Η απλή απειλή αυτής της δυναμικής ήταν αρκετή για να παρακινήσει τις κεντρικές τράπεζες να αναλάβουν δράση.
Η Fed ήταν η πιο επιθετική, αυξάνοντας τα επιτόκια από το μηδέν τον Μάρτιο σε πάνω από 4% σήμερα, την πιο απότομη δόση νομισματικής σύσφιξης των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Οι κεντρικές τράπεζες σε ολόκληρο τον πλούσιο κόσμο, από τη Στοκχόλμη έως το Σίδνεϊ, ακολούθησαν στο πέρασμά της.
Ανησυχίες για την ανεργία
Ένας τρόπος να δει κανείς τις προοπτικές του πληθωρισμού για το 2023 είναι ως μια μονομαχία μεταξύ της ανακάμψεως της προσφοράς και της πτώσεως της ζητήσεως.
Είναι ελπιδοφόρο ότι ορισμένοι από τους παράγοντες που τροφοδότησαν τον πληθωρισμό στις αρχές του 2022 έχουν αρχίσει να εξασθενούν.
Οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών έχουν μειωθεί, καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού έχουν επανέλθει στο φυσιολογικό.
Το κόστος του πετρελαίου έχει υποχωρήσει στο επίπεδο που βρισκόταν πριν από ένα χρόνο, εν μέρει χάρη στην ανάκαμψη της παραγωγής.
Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική λειτουργεί με την καταστολή της ζήτησης, και αυτό έχει αρχίσει να συμβαίνει επίσης.
Οι πιο ευαίσθητοι στα επιτόκια τομείς υποφέρουν περισσότερο: μια ξαφνική ψύχρα έχει εγκατασταθεί πάνω από τις κάποτε πληθωρικές αγορές ακινήτων, με τις συναλλαγές να στεγνώνουν.
Εάν η ανάκαμψη της προσφοράς -συμπεριλαμβανομένων, κυρίως, των πρόθυμων εργαζομένων- είναι αρκετά μεγάλη και γρήγορη, οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να είναι σε θέση να σταματήσουν τη σύσφιξη πριν προκαλέσουν βαθιά ύφεση.
Αλλά σε αυτό το σημείο φαίνεται πιο πιθανό ότι θα προκαλέσουν πραγματικό φόρο αίματος στην παγκόσμια οικονομία.
Το 2023 οι φόβοι για τον πληθωρισμό μπορεί να δώσουν τη θέση τους στις ανησυχίες για την ανεργία, καταλήγει ο Economist.
www.bankingnews.gr
Έτσι δήλωσε ο John Williams, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης, στα τέλη του 2019, υποστηρίζοντας την κυρίαρχη τότε άποψη.
Προχωρήστε γρήγορα στο σήμερα, και το πρόβλημα είναι ακριβώς το αντίθετο, αναφέρει νέα ανάλυση του Economist.
Σχεδόν κάθε χώρα στον κόσμο πάλεψε με την εκτίναξη των τιμών το 2022.
Η κατάσταση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βελτιωθεί το επόμενο έτος, αλλά με σοβαρό κόστος για την οικονομική ανάπτυξη.
Τι ασυνήθιστο είχε το 2022
Αυτό που έκανε το 2022 τόσο ασυνήθιστο ήταν το εύρος των πιέσεων στις τιμές.
Ο παγκόσμιος ρυθμός πληθωρισμού θα κλείσει το έτος στο 9% περίπου.
Για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες ο υψηλός πληθωρισμός αποτελεί μια επαναλαμβανόμενη πρόκληση.
Αλλά η τελευταία φορά που ο πληθωρισμός ήταν τόσο αυξημένος στις πλούσιες χώρες ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Στην Αμερική οι τιμές καταναλωτή θα έχουν αυξηθεί κατά περίπου 7% το 2022, το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Στη Γερμανία το ποσοστό θα είναι πιο κοντά στο 10%, η πρώτη έξαρση διψήφιου πληθωρισμού από το 1951.
Τι οδήγησε τον πληθωρισμό
Οι κοινοί παράγοντες που οδήγησαν τον πληθωρισμό παντού ήταν η εκτίναξη του κόστους των καυσίμων και των τροφίμων.
Οι τιμές για πολλά καταναλωτικά αγαθά είχαν ήδη αυξητικές τάσεις στις αρχές του 2022, λόγω των παρατεταμένων επιπτώσεων του covid-19 στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο αποδείχθηκε ακόμη πιο ανατρεπτική.
Το κόστος του πετρελαίου σκαρφάλωσε κατά ένα τρίτο, καθώς οι δυτικές χώρες επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία, έναν σημαντικό παραγωγό αργού.
Οι τιμές των τροφίμων εκτινάχθηκαν επίσης, ωθούμενες προς τα πάνω από το κόστος των λιπασμάτων και των μεταφορών, καθώς και από τον αποκλεισμό από τη Ρωσία των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία, έναν σημαντικό παραγωγό σιταριού.
Με οικονομικούς όρους, αυτό ισοδυναμούσε με ένα κλασικό σοκ προσφοράς.
Η ξαφνική άνοδος των τιμών των βασικών βασικών εμπορευμάτων πέρασε γρήγορα στην καθημερινή ζωή των πολιτών του κόσμου.
Στην Ευρώπη, η οποία εξαρτιόταν επί μακρόν από το ρωσικό φυσικό αέριο, εκατομμύρια άνθρωποι θα δυσκολευτούν να αντέξουν οικονομικά τη θέρμανση αυτό το χειμώνα.
Σε όλες τις περιοχές, τα τρόφιμα και τα καύσιμα αντιπροσώπευαν κατά μέσο όρο περισσότερο από το ήμισυ του πληθωρισμού το 2022.
Η πρόκληση των κεντρικών τραπεζών
Αν ο πληθωρισμός ήταν απλώς ένα φαινόμενο από την πλευρά της προσφοράς, θα ήταν αρκετά οδυνηρός.
Αλλά η πιο ανησυχητική εξέλιξη για τους κεντρικούς τραπεζίτες ήταν ότι οι πιέσεις διέρρευσαν στα "βασικά" στοιχεία των δεικτών τιμών - δηλαδή στα αγαθά και τις υπηρεσίες εκτός από τα ευμετάβλητα τρόφιμα και την ενέργεια.
Η άνοδος των βασικών τιμών ήταν μια ένδειξη ότι ο πληθωρισμός αποκτούσε δική του δυναμική.
Αυτό, με τη σειρά του, υποδήλωνε αιτίες πέραν του πετρελαϊκού σοκ.
Πολλές χώρες έχουν πλέον εξαιρετικά στενές αγορές εργασίας, εν μέρει ως αποτέλεσμα ενός κύματος πρόωρων συνταξιοδοτήσεων κατά τη διάρκεια της συγκυρίας.
Ως αποτέλεσμα, οι εταιρείες πληρώνουν υψηλότερους μισθούς για να προσελκύσουν εργαζόμενους, ενισχύοντας την πληθωριστική δυναμική.
Στην Αμερική, όπου η άνοδος του πυρήνα του πληθωρισμού ήταν ιδιαίτερα απότομη, ένας πρόσθετος ένοχος ήταν η υπερβολική τόνωση της οικονομίας -τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τη Fed- στο αποκορύφωμα του covid.
Για μεγάλο μέρος του 2022 αυτό μεταφράστηκε σε υπερθέρμανση της ζήτησης, με τις πραγματικές προσωπικές δαπάνες να είναι υψηλότερες από την προ της πανδημίας τάση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μεγάλη οικονομία με τον χαμηλότερο πληθωρισμό ήταν η Κίνα.
Η στρατηγική της "μηδενικού covid" πίεσε τις δαπάνες πολύ κάτω από την προπανδημική τάση.
Η σπείρα - μισθών - τιμών
Σχεδόν παντού υπήρχε ανησυχία ότι η άνοδος των τιμών θα επαναφέρει τις προσδοκίες των ανθρώπων για πληθωρισμό, οδηγώντας τους να ζητήσουν υψηλότερες αμοιβές.
Γνωστή ως σπείρα μισθών-τιμών, μια τέτοια δυναμική θα έκανε πολύ πιο δύσκολη την εξάλειψη του πληθωρισμού.
Η απλή απειλή αυτής της δυναμικής ήταν αρκετή για να παρακινήσει τις κεντρικές τράπεζες να αναλάβουν δράση.
Η Fed ήταν η πιο επιθετική, αυξάνοντας τα επιτόκια από το μηδέν τον Μάρτιο σε πάνω από 4% σήμερα, την πιο απότομη δόση νομισματικής σύσφιξης των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Οι κεντρικές τράπεζες σε ολόκληρο τον πλούσιο κόσμο, από τη Στοκχόλμη έως το Σίδνεϊ, ακολούθησαν στο πέρασμά της.
Ανησυχίες για την ανεργία
Ένας τρόπος να δει κανείς τις προοπτικές του πληθωρισμού για το 2023 είναι ως μια μονομαχία μεταξύ της ανακάμψεως της προσφοράς και της πτώσεως της ζητήσεως.
Είναι ελπιδοφόρο ότι ορισμένοι από τους παράγοντες που τροφοδότησαν τον πληθωρισμό στις αρχές του 2022 έχουν αρχίσει να εξασθενούν.
Οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών έχουν μειωθεί, καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού έχουν επανέλθει στο φυσιολογικό.
Το κόστος του πετρελαίου έχει υποχωρήσει στο επίπεδο που βρισκόταν πριν από ένα χρόνο, εν μέρει χάρη στην ανάκαμψη της παραγωγής.
Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική λειτουργεί με την καταστολή της ζήτησης, και αυτό έχει αρχίσει να συμβαίνει επίσης.
Οι πιο ευαίσθητοι στα επιτόκια τομείς υποφέρουν περισσότερο: μια ξαφνική ψύχρα έχει εγκατασταθεί πάνω από τις κάποτε πληθωρικές αγορές ακινήτων, με τις συναλλαγές να στεγνώνουν.
Εάν η ανάκαμψη της προσφοράς -συμπεριλαμβανομένων, κυρίως, των πρόθυμων εργαζομένων- είναι αρκετά μεγάλη και γρήγορη, οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να είναι σε θέση να σταματήσουν τη σύσφιξη πριν προκαλέσουν βαθιά ύφεση.
Αλλά σε αυτό το σημείο φαίνεται πιο πιθανό ότι θα προκαλέσουν πραγματικό φόρο αίματος στην παγκόσμια οικονομία.
Το 2023 οι φόβοι για τον πληθωρισμό μπορεί να δώσουν τη θέση τους στις ανησυχίες για την ανεργία, καταλήγει ο Economist.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών