Οι πρώτες ώρες της ρωσικής εισβολής - Ποια τηλέφωνα χτύπησαν, πότε το έμαθε ο Lavrov

Ένας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την πρώτη μεγάλη χερσαία στρατιωτική σύγκρουση στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, με τις δύο πλευρές να μετρούν τεράστιες απώλειες, με τον πλανήτη να είναι αντιμέτωπος με μια σειρά από προκλήσεις και κρίσεις (π.χ. πυρηνικός κίνδυνος, διατροφική κρίση, ενεργειακή κρίση, πληθωριστική κρίση, κοκ) και με τα βασικά ερωτήματα να μοιάζει αδύνατο να απαντηθούν: πώς, πότε και με ποιο τρόπο θα τελειώσει αυτή η σύγκρουση.
Και ενώ το σενάριο του πολέμου γράφεται ακόμα, χωρίς να είναι σαφές ποιο θα είναι το τέλος του, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον το τι συνέβη τις πρώτες ώρες της ρωσικής εισβολής, ποιοι και πότε ενημερώθηκαν, ποιες ήταν οι αντιδράσεις του και οι επόμενες κινήσεις τους.

Τρόμος στη Βαλτική

«Ξύπνησα στις 05:00 το πρωί.
Χτύπησε το τηλέφωνο.
Ήταν ο πρωθυπουργός της Λιθουανίας.
«Θεέ μου, συμβαίνει πραγματικά» αναφέρει μιλώντας στο Politico η Kaja Kallas, η πρωθυπουργός της Εσθονίας, η οποία λίγα λεπτά αργότερα δέχθηκε το τηλεφώνημα από το Λετονό ομόλογό της.
«Ήταν 24 Φεβρουαρίου του 2022.
Ο πόλεμος στην ευρωπαϊκή ήπειρο είχε αρχίσει» αναφέρει το Politico, επισημαίνοντας πως εκείνο το ξημέρωμα ξύπνησαν και οι χειρότεροι εφιάλτες των κρατών της Βαλτικής, με τις μνήμες από την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης.

Άναψαν τα τηλέφωνα στην ΕΕ

Με τα ρωσικά τανκ να εισβάλλουν στην Ουκρανία, η «φωτιά» των τηλεφωνημάτων άναψε σε όλη την Ευρώπη.
«Με ξύπνησε ο Zelensky.
Ήταν περίπου 03:00 τα ξημερώματα.
Μου είπε ότι η επίθεση άρχισε και ότι ήταν πλήρους κλίμακας» αναφέρει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel, ο οποίος από εκείνη τη στιγμή άρχισε να ενημερώνει τους Ευρωπαίους πρωθυπουργούς.
Στις 05:00 τα ξημερώματα ήταν στο γραφείο του και ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Josep Borrell, ο οποίος τρεις ώρες αργότερα έκανε με την επικεφαλής της Κομισιόν, Ursula von der Leyen τις πρώτες δηλώσεις καταδίκης της ρωσικής εισβολής.

Οι κινήσεις Stoltenberg

Την ίδια στιγμή, στις Βρυξέλλες βρισκόταν και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenberg, ο οποίος αφού συνομίλησε με τον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Anthony Blinken και τον Αμερικάνο υπουργό Άμυνας, Lloyd Austin, μετέβη στην έδρα του ΝΑΤΟ για μια έκτακτη σύσκεψη.
«Η διάθεση εκείνο το πρωί ήταν σοβαρή, αλλά μετρημένη και καλά οργανωμένη» λέει ο Stoltenberg, τη στιγμή που οι πρώτοι ρωσικοί πύραυλοι έπεφταν ήδη σε Κίεβο, Μαριούπολη και Οδησσό.

Ευρωπαϊκή Σύνοδος

Μετά το πρώτο σοκ, οι Ευρωπαίοι συγκάλεσαν έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για να αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν την κρίση και τι κυρώσεις θα επιβάλλουν στη Ρωσία.
Ήταν μια σύνοδος τεράστιας σημασίας, καθώς με τον πόλεμο σε πλήρη εξέλιξη, όλος ο κόσμος περίμενε από την ΕΕ να απαντήσει και να ηγηθεί την ώρα που χιλιάδες Ουκρανοί έφευγαν από την χώρα, που οι Ρώσοι καταλάμβαναν τον πυρηνικό σταθμό του Chernobyl και η Μολδαβία κήρυσσε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Επικοινωνία Macron – Putin

Πριν μεταβεί στην ευρωπαϊκή Σύνοδο ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron τηλεφώνησε στο Ρώσο ομόλογό του, Vladimir Putin για να του ζητήσει να τερματίσει τον πόλεμο, κατόπιν αιτήματος του Zelensky.
«Δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα το τηλεφώνημα.
Ο Putin είχε επιλέξει τον πόλεμο» ανέφερε ο Macron με Ευρωπαίους ηγέτες να απαιτούν μια συντονισμένη, κοινή απάντηση στη Σύνοδο, όπου όμως υπήρχαν πολλές ενστάσεις για το πόσο μακριά η Ευρώπη θα μπορούσε να πάει απέναντι στη Ρωσία.

Το βίντεο του Zelensky

Ήταν τότε που ο Zelensky απευθύνθηκε στους Ευρωπαίους μέσω βιντεοκλήσης από ένα άγνωστο δωμάτιο κάπου στο Κίεβο.
«Όλοι ήταν σιωπηλοί, η ατμόσφαιρα ήταν απολύτως τεταμένη» αναφέρει στο Politico Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Ήταν τότε που ο Zelensky τους είπε πως ενδεχομένως αυτή ήταν η τελευταία φορά που θα τον έβλεπαν ζωντανό, καθώς το Κρεμλίνο τον ήθελε νεκρό.
«Αν εσείς, οι ηγέτες της ΕΕ και οι ηγέτες του ελεύθερου κόσμου, δεν βοηθήσετε πραγματικά την Ουκρανία σήμερα, αύριο ο πόλεμος θα χτυπήσει τη δική σας πόρτα» τους είπε ο Zelensky.

Διχογνωμία Ευρωπαίων

Μέσα σε λίγες ώρες οι Ευρωπαίοι υπέγραψαν το δεύτερο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Αλλά ήδη οι διχογνωμίες είχαν αρχίσει.
Πολωνία και κράτη Βαλτικής ήθελαν περισσότερα και πιο αυστηρά μέτρα, με τη Γερμανία και την Ιταλία να εμφανίζονται απρόθυμες για πιο σκληρή στάση.
Πέρα όμως από τις κυρώσεις, άρχισε και ένας αγώνας δρόμου για τη διαχείριση της ανθρωπιστικής κρίσης που επρόκειτο να ακολουθήσει και που επρόκειτο να εξελιχθεί στη μεγαλύτερη και πιο περίπλοκη πρόκληση υποδοχής προσφύγων για την Ευρώπη.
Αποφάσεις που χρειάζονταν χρόνια, τώρα λαμβάνονταν σε ώρες, π.χ. για το διαμοιρασμό των Ουκρανών προσφύγων, για την παραχώρηση του δικαιώματος να ζουν και να εργάζονται στην ΕΕ.

Στρατιωτική βοήθεια

Επιφυλάξεις υπήρξαν τις πρώτες ημέρες και για το εάν η ΕΕ και η Δύση θα έπρεπε να δώσουν όπλα στο Κίεβο.
Είναι ενδεικτικό πως κανείς δεν ήξερε αν η ουκρανική αντίσταση θα άντεχε ή εάν θα άντεχε η κυβέρνηση Zelensky.
Ωστόσο, μέσα σε λίγες ημέρες η ΕΕ αποφάσισε να αποζημιώσει τα κράτη εκείνα που θα ενίσχυαν στρατιωτικά την Ουκρανία ενώ το ΝΑΤΟ ενεργοποίησε τα αμυντικά του σχέδια και έστειλε επιπλέον δυνάμεις στην ανατολική πλευρά της Συμμαχίας με στόχο να προστατεύσει την Ουκρανία και να αποτρέψει κλιμάκωση της σύγκρουσης πέρα από την Ουκρανία.

Δεν μας έπιασαν στον ύπνο

Στο ερώτημα εάν η Ευρώπη πιάστηκε στον ύπνο ο υπουργός Εξωτερικών της Ρουμανίας, Bogdan Aurescu λέει στο Politico πως τα σημάδια ήταν ξεκάθαρα πως η Ρωσία ετοίμαζε μια επίθεση στην Ουκρανία.
Ωστόσο, δεν συμμερίζονταν όλοι οι Ευρωπαίοι αυτήν την εκτίμηση, κάτι που ανησυχούσε τις ΗΠΑ που άρχισαν ήδη από το 2021 να προειδοποιούν την ΕΕ για αυτήν την εξέλιξη.
Το Νοέμβριο του 2021 ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Joe Biden ενημέρωσε σχετικά την επικεφαλής της Κομισιόν, Ursula von der Leyen και της έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου.
Ήταν μια εποχή που κανείς στην Ευρώπη δεν έδινε σημασία σε αυτές τις πληροφορίες.
Πολλοί Ευρωπαίοι όμως απορρίπτουν αυτήν την ερμηνεία, αν και αναγνωρίζουν πως ΗΠΑ και Μ. Βρετανία είχαν καλύτερες πληροφορίες από τις μυστικές τους υπηρεσίες.

Τι να σχεδιάσουμε;

Όπως επισημαίνεται, ακόμα και εκείνοι που προειδοποιούσαν για μια ρωσική εισβολή, δεν γνώριζαν τι ακριβώς να σχεδιάσουν.
«Τι είδους στρατιωτική επιχείρηση θα ήταν;
Μια περιορισμένη επιχείρηση στην ανατολική Ουκρανία;
Μια εισβολή ευρείας κλίμακας;
Ένα χειρουργικό χτύπημα στο Κίεβο;» αναφέρει ο Pierre Vimont, πρώην γενικός γραμματέας της διπλωματικής πτέρυγας της ΕΕ και απεσταλμένος του Macron στη Ρωσία.
«Γνωρίζαμε ότι η εισβολή θα συμβεί και είχαμε κοινές πληροφορίες.
Προφανώς και μέχρι να πετάξουν τα αεροπλάνα και να αρχίσουν να κινούνται τα τανκ και οι στρατιώτες, τα σχέδια μπορούν να αλλάξουν.
Αλλά όσο πλησιάζαμε την 24η Φεβρουαρίου, γινόταν ολοένα και πιο φανερό» λέει ο γ.γ. του ΝΑΤΟ.

Πότε το έμαθε ο Lavrov

Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Sergei Lavrov δέχθηκε στη 01:00 τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου ένα τηλεφώνημα, στο οποίο ενημερωνόταν ότι ο πρόεδρος Putin είχε αποφασίσει να εισβάλλει στη Ρωσία.
Το δημοσίευμα αναφέρει πως το τηλεφώνημα αιφνιδίασε τον Lavrov καθώς δεν ήξερε τίποτα μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Όπως επισημαίνεται, η ανώτερη ηγεσία του Κρεμλίνου έμαθε για την εισβολή μόνο όταν είδε στην τηλεόραση εκείνο το πρωί τον Putin να κηρύσσει την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Σύμφωνα με τους FT, την ίδια ημέρα πολλοί Ρώσοι ολιγάρχες συγκεντρώθηκαν στο Κρεμλίνο για μια συνάντηση, γνωρίζοντας πως η εισβολή θα πυροδοτούσε δυτικές κυρώσεις που θα μπορούσαν να καταστρέψουν τις αυτοκρατορίες τους.
«Όλοι τα έχασαν», λέει ένα άτομο που παρευρέθηκε στη συνάντηση.

Οι τρεις σύμβουλοι

Ενώ βρίσκονταν σε αναμονή, ένας από τους ολιγάρχες εντόπισε τον Lavrov, και τον πίεσε να του εξηγήσει για ποιο λόγο ο Putin είχε αποφασίσει να εισβάλει.
Ο Lavrov δεν είχε απάντηση: οι αξιωματούχοι τους οποίους πήγε να συναντήσει στο Κρεμλίνο ήξεραν λιγότερα από εκείνον.
Βάσει του δημοσιεύματος, ο ολιγάρχης ρώτησε τον Lavrov πώς είναι δυνατόν ο Putin να είχε σχεδιάσει μια τόσο εκτεταμένη εισβολή σε τόσο μικρό κύκλο.
«Έχει τρεις συμβούλους.
Τον Ιβάν τον Τρομερό. Τον Μεγάλο Πέτρο. Και τη Μεγάλη Αικατερίνη» φέρεται να του είπε ο Lavrov.

www.bankingnews.gr