Πώς οι αγορές ρωσικού πετρελαίου από την Ινδία διαβρώνουν την παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου

Οι κυρώσεις που η Δύση, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, επέβαλε στη Ρωσίας έχουν αρχίσει να διαβρώνουν την κυριαρχία του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο πετρελαίου, καθώς οι περισσότερες συμφωνίες με την Ινδία - που αποτελεί μια από τις κύριες αγορές για το ρωσικό πετρέλαιο - διακανονίζονται σε άλλα νομίσματα.
Η υπεροχή του δολαρίου, αν και αμφισβητείται κάθε τόσο, κατά βάση παραμένει σε ισχύ, λόγω των συντριπτικών πλεονεκτημάτων της χρήσης του πιο ευρέως αποδεκτού νομίσματος για τις επιχειρήσεις.
Το εμπόριο πετρελαίου της Ινδίας, όπως διαμορφώνεται μετά τις κυρώσεις, παρέχει ωστόσο τα ισχυρότερα στοιχεία μέχρι στιγμής για μια στροφή σε άλλα νομίσματα που θα μπορούσαν να αποδειχθεί διαρκής.

Η Ινδία είναι ο νούμερο 3 παγκόσμιος εισαγωγέας πετρελαίου

Η Ινδία είναι ο νούμερο τρία εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο και η Ρωσία έγινε ο κορυφαίος προμηθευτής της, μετά την επιβολή embargo στο ρωσικό πετρέλαιο από την Ευρώπη.
Μετά την επιβολή πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου από τους δυτικούς στις 5 Δεκεμβρίου, οι Ινδοί πελάτες έχουν πληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού πετρελαίου που παραλαμβάνουν σε νομίσματα εκτός δολαρίου, μεταξύ αυτών του ντιράμ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και πιο πρόσφατα του ρουβλίου Ρωσίας, ανέφεραν τραπεζικές πηγές στο Reuters.
Οι συναλλαγές ανάμεσα στη Ινδία και τη Ρωσία που αφορούν το πετρέλαιο ανέρχονται συνολικά σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια το τελευταίο τρίμηνο, πρόσθεσαν οι πηγές, σε μια μετατόπιση που δεν έχει αναφερθεί προηγουμένως.
Λίγο πριν τελειώσει το 2022, η ομάδα των G7, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Αυστραλία, συμφώνησαν στην επιβολή ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο, απαγορεύοντας στις δυτικές εταιρείες να παρέχουν ασφαλιστική κάλυψη και ναυτιλιακές υπηρεσίες, στις μεταφορές ρωσικού πετρελαίου εκτός αν πουλιούνται σε χαμηλή τιμή προκειμένου να συρρικνωθούν τα έσοδα της Ρωσίας και να μην είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ορισμένοι traders με έδρα το Ντουμπάι και οι ρωσικές εταιρείες ενέργειας Gazprom και Rosneft αναζητούν πληρωμές σε άλλο νόμισμα για ορισμένες ειδικές κατηγορίες ρωσικού πετρελαίου που τις τελευταίες εβδομάδες πουλιούνταν πάνω από το πλαφόν των 60 δολαρίων το βαρέλι, ανέφεραν τρεις πηγές με άμεση γνώση στο Reuters.



Ρώσοι πωλητές και ινδοί αγοράστες δοκιμάζουν συναλλαγές σε ξένα νομίσματα

Αυτές οι πωλήσεις αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μερίδιο των συνολικών πωλήσεων της Ρωσίας στην Ινδία και λόγω αυτού δεν φαίνεται να παραβιάζουν τις κυρώσεις, αναφέρουν Αμερικανοί αξιωματούχοι και αναλυτές.
Τρεις ινδικές τράπεζες υποστήριξαν ορισμένες από τις συναλλαγές, καθώς η Μόσχα προσπαθεί να αποδολαριοποιήσει την οικονομία και τους traders του πετρελαίου της για να αποφύγει τις κυρώσεις, δήλωσαν στο Reuters οι εμπορικές πηγές, καθώς και πρώην οικονομικοί αξιωματούχοι της Ρωσίας και των ΗΠΑ.
Ωστόσο, η συνέχιση των πληρωμών σε ντιρχάμ για το ρωσικό πετρέλαιο μπορεί σταδιακά να δυσκολέψει αφού οι ΗΠΑ και η Βρετανία πρόσθεσαν τον περασμένο μήνα τη ρωσική τράπεζα MTS με έδρα τη Μόσχα και το Άμπου Ντάμπι στα ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στη λίστα κυρώσεων.
Η MTS είχε διευκολύνει ορισμένες πληρωμές ινδικού πετρελαίου σε άλλο νόμισμα, ανέφεραν οι εμπορικές πηγές.
Ούτε το MTS ούτε το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ απάντησαν αμέσως σε αίτημα του Reuters για σχολιασμό.
Μια ινδική πηγή των διυλιστηρίων  είπε ότι οι περισσότερες ρωσικές τράπεζες βρίσκονται σε καθεστώς κυρώσεων, αλλά οι Ινδοί πελάτες και οι Ρώσοι προμηθευτές είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν να διαπραγματεύονται ρωσικό πετρέλαιο.
«Οι Ρώσοι προμηθευτές θα βρουν κάποιες άλλες τράπεζες για να λαμβάνουν πληρωμές», είπε η πηγή στο Reuters.
«Αφού η κυβέρνηση δεν μας ζητά να σταματήσουμε να αγοράζουμε ρωσικό πετρέλαιο, ελπίζουμε ότι θα βρεθεί ένας εναλλακτικός μηχανισμός πληρωμής σε περίπτωση που μπλοκαριστεί το τρέχον σύστημα».



Το πετροδολάριο

Η πληρωμή για το πετρέλαιο σε δολάρια είναι η σχεδόν καθολική πρακτική εδώ και δεκαετίες.
Συγκριτικά, το μερίδιο του νομίσματος στις συνολικές διεθνείς πληρωμές είναι πολύ μικρότερο και βρίσκεται στο 40%, σύμφωνα με στοιχεία Ιανουαρίου από το σύστημα πληρωμών SWIFT.
Ο Daniel Ahn, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και τώρα παγκόσμιος συνεργάτης στο Woodrow Wilson International Centre for Scholars, λέει ότι η ισχύς του δολαρίου είναι απαράμιλλη, αλλά οι κυρώσεις είναι κάλλιστα δυνατό να υπονομεύσουν τα χρηματοπιστωτικά συστήματα της Δύσης, χωρίς να επιτύχουν τον στόχο τους.
«Οι βραχυπρόθεσμες προσπάθειες της Ρωσίας να πουλήσει πετρέλαιο ή φυσικό αέριο σε άλλα νομίσματα εκτός από το δολάριο δεν αποτελούν απειλή για τις δυτικές κυρώσεις», είπε.
«Η Δύση αποδυναμώνει ωστόσο την ανταγωνιστικότητα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της προσθέτοντας ένα ακόμη διοικητικό στρώμα».
Για τις ρωσικές εταιρείες - καθώς οι πληρωμές μπλοκάρονταν ή καθυστερούσαν ακόμη και αν οι ίδιες δεν παραβίαζαν τις κυρώσεις τα δολάρια έγιναν δυνητικά «τοξικό περιουσιακό στοιχείο», δήλωσε η ανεξάρτητη αναλύτρια και πρώην σύμβουλος της Τράπεζας της Ρωσίας Aleksandra Prokopenko.

Ο ρόλος των κυρώσεων

H Ρωσία χρειάζεται απεγνωσμένα να συναλλάσσεται με τον υπόλοιπο κόσμο, επειδή εξακολουθεί να εξαρτάται από τα έσοδα της από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, έτσι δοκιμάζει όλες τις επιλογές που μπορεί να έχει», είπε στο Reuters.
«Εργάζεται για την οικοδόμηση μιας άμεσης υποδομής μεταξύ του ρωσικού και του ινδικού τραπεζικού συστήματος», πρόσθεσε.
Η μεγαλύτερη τράπεζα της Ινδίας, State Bank of India, έχει λογαριασμό σε ξένο νόμισμα στη Ρωσία.
Ομοίως, πολλές τράπεζες από τη Ρωσία έχουν ανοίξει λογαριασμούς σε ινδικές τράπεζες για να διευκολύνουν το εμπόριο.
Η αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ, Gita Gopinath, δήλωσε πέρσι ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία θα μπορούσαν να διαβρώσουν την κυριαρχία του δολαρίου ενθαρρύνοντας μικρότερα εμπορικά μπλοκ ώστε να  χρησιμοποιούν άλλα νομίσματα.
«Το δολάριο θα παραμείνει το σημαντικότερο παγκόσμιο νόμισμα ακόμη και σε αυτό το τοπίο, αλλά ο κατακερματισμός του θα προχωρήσει», είπε στους Financial Times.
Το ΔΝΤ δεν απάντησε σε αίτημα του Reuters για σχόλιο.

Ανάλογα επηρεάζουν και οι εντάσεις ΗΠΑ - Κίνας

Πέρα από τη Ρωσία, ωστόσο και οι εντάσεις μεταξύ Κίνας και Δύσης διαβρώνουν τους μακροπρόθεσμους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου που κυριαρχείται από το δολάριο.
Η Ρωσία διατηρεί ένα κομμάτι των συναλλαγματικών της αποθεμάτων σε ρενμίνμπι, ενώ η Κίνα μείωσε τα αποθέματά της σε δολάρια και ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin είπε τον Σεπτέμβριο η Μόσχα συμφώνησε να πουλήσει αέριο στην Κίνα για γιουάν και ρούβλια αντί για δολάρια.

www.bankingnews.gr