«Ο βασιλιάς πέθανε... Ζήτω ο βασιλιάς;» - Tι αναφέρει ο εμπνευστής των BRICS για τoν «θάνατο» του δολαρίου

Ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας, η πρόσφατη συνάντηση του Vladimir Putin και του Xi Jinping στη Μόσχα, καθώς και η φαινομενική επιτυχία της Κίνας σε ό,τι αφορά τη διαμεσολάβησή της για την επαναπροσέγγιση και την αναθέρμανση των διμερών σχέσεων Ιράν - Σαουδικής Αραβίας έχουν τροφοδοτήσει μια σειρά από συζητήσεις σχετικά με την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία του δολαρίου ΗΠΑ ως παγκόσμιου συναλλακτικού και αποθεματικού νομίσματος.
Στη συνέχεια, ο James O'Neill, διακεκριμένος οικονομολόγος και εμπευστής των BRICS, αναφέρει πως οι χώρες μέλη (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) δέχονται στις τάξεις της κράτη όπως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία, εγείροντας –εύλογα– ερωτήματα σχετικά με τα κριτήρια για ένταξη και τον ρόλο της δικής τους Νέας Τράπεζας Ανάπτυξης.
Πέρα από τα παραπάνω, όμως, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς αν οι γεωπολιτικές εξελίξεις, όπως προκύπτουν από την Ευρασία, θα μπορούσαν να αποτελέσουν κίνδυνο για την επιρροή όσο και την ύπαρξη του δολαρίου.
«Οι εικασίες για το ζοφερό μέλλον του δολαρίου στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι κάτι καινούργιο.
Είναι συχνό φαινόμενο από τότε που ξεκίνησα την καριέρα μου τη δεκαετία του 1980.
Προφανώς, εάν έρθει μια στιγμή που οι ΗΠΑ πάψουν να είναι η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, η θέση του δολαρίου θα τεθεί υπό αμφισβήτηση.
Το ίδιο ίσχυε και για τη λίρα το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα» αναφέρει ο οικονομολόγος και προσθέτει:
«Πιθανή απουσία του δολαρίου από τον βασιλικό νομισματικό θώκο δεν θα ήταν απαραίτητα κάτι κακό για την οικονομία των ΗΠΑ, δεδομένων των πρόσθετων ευθυνών που συνεπάγεται η έκδοση του κύριου αποθεματικού νομίσματος του κόσμου.
Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία όπου οι ΗΠΑ δεν θα είναι πλέον τόσο κυρίαρχες όσο κάποτε, δεν είναι βέλτιστο να εξαρτώνται όλοι τόσο από το αμερικανικό νομισματικό σύστημα και τις εγχώριες προτεραιότητες της Federal Reserve.
Άλλες οικονομίες θα προτιμούσαν τα δικά τους νομίσματα, τις δικές τους νομισματικές πολιτικές και τα δικά τους εμπορικά πρότυπα να μην επηρεάζονται τόσο από αυτά των ΗΠΑ.
Από την άλλη, το γεγονός ότι μια ομάδα αναδυόμενων δυνάμεων εκτός ΗΠΑ έχει υψηλότερες φιλοδοξίες δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι για το χρηματοπιστωτικό σύστημα με επίκεντρο τις ΗΠΑ.
Εξάλλου, οι BRICS και οι πιθανές χώρες BRICS-Plus αντιμετωπίζουν πολλές δικές τους σημαντικές προκλήσεις και δεν είναι σαφές τι ελπίζουν να επιτύχουν μαζί πέρα από τη δημοσίευση συμβολικών δηλώσεων.
Το σημαντικότερο είναι ότι οι πιο σημαντικές οικονομίες του ομίλου είναι η Κίνα και η Ινδία, σκληροί αντίπαλοι που σπάνια συνεργάζονται για οτιδήποτε.
Μέχρι να αλλάξει αυτό, δεν είναι ρεαλιστικό να λέμε ότι οι χώρες μέλη των BRICS θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κάποια σοβαρή πρόκληση για το δολάριο.

«Συχνά απελπίζομαι»

«Συχνά απελπίζομαι με την έλλειψη συνεργασίας μεταξύ της Κίνας και της Ινδίας – των δύο πιο πολυπληθέστερων χωρών του κόσμου με διαφορά.
Εάν ξεπεράσουν την ιστορική τους εχθρότητα και να αναπτύξουν μια κοινή ατζέντα για την επέκταση του εμπορίου και την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως οι απειλές για την υγεία και η κλιματική αλλαγή, η ιδέα μιας πρόκλησης στο χρηματοπιστωτικό και νομισματικό status quo με γνώμονα τα BRICS θα γινόταν όχι απλώς εύλογη, αλλά επικείμενη.
Υπό αυτό το πνεύμα, έχω υποστηρίξει εδώ και καιρό ότι η Κίνα θα πρέπει να κάνει την πρώτη κίνηση, προσκαλώντας την Ινδία να τη βοηθήσει στην Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI).
Η υλοποίηση της φιλόδοξης ατζέντας του BRI για επενδύσεις σε διακρατικές υποδομές σε συνεργασία με την Ινδία θα είχε πολύ πιο ισχυρή και διαρκή συμβολή στην Ασία – αλλά και πέρα από αυτήν.
Διαφορετικά, το BRI θα παραμείνει μια στενά κινεζική πρωτοβουλία, που υπάρχει κυρίως για την προώθηση των κινεζικών συμφερόντων.
Πιθανή προσθήκη των Σαουδικής Αραβίας και Ιράν συνοδεύεται από παρόμοιες επιφυλάξεις.
Ναι, η παρουσία δύο μεγάλων παραγωγών πετρελαίου (εκτός από τη Ρωσία) αυξάνει την πιθανότητα το πετρέλαιο να τιμολογηθεί σε νομίσματα διαφορετικά από το δολάριο.
Ωστόσο, αν η εξάλειψη του δολαρίου δεν αποτελέσει ξεκάθαρο, αυθεντικά κοινό και βαθιά διαδεδομένο στόχο, τέτοιες αλλαγές θα παραμείνουν μόνον στο μυαλό εξειδικευμένων οικονομικών συντακτών και, εν γένει, συγγραφέων.
Έχω χάσει το μέτρημα των επιχειρημάτων και των νομισμάτων σχετικά με το γιατί το πετρέλαιο θα μπορούσε σύντομα να τιμολογηθεί σε νέο νόμισμα.
Πρώτα διάδοχη κατάσταση επρόκειτο να είναι το γερμανικό μάρκο, μετά το γιεν και μετά το ευρώ.
Ωστόσο, το δολάριο παραμένει βασιλιάς...
Τέλος, και το πιο σημαντικό: αν οποιοδήποτε μέλος των BRICS (ή BRICS-Plus) επιδιώξει πραγματικά να θέσει μια στρατηγική πρόκληση για το δολάριο, θα πρέπει να επιτρέψει –πράγματι να ενθαρρύνει– ξένους και εγχώριους αποταμιευτές και επενδυτές να αποφασίσουν μόνοι τους πότε θα αγοράσουν ή θα πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία τα οποία θα εκφράζονται στο νόμισμά τους.
Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν έλεγχοι κεφαλαίων που συνήθως εφαρμόζει, για παράδειγμα, η Κίνα.
Τέλος, μέχρι να μπορέσουν οι BRICS και οι πιθανές χώρες BRICS-Plus να βρουν μια αξιόπιστη εναλλακτική για το δολάριο σε ό,τι αφορά τις δικές τους αποταμιεύσεις, η κυριαρχία του δολαρίου δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί πραγματικά» καταλήγει ο James O'Neill.

www.bankingnews.gr