Πετρέλαιο και φυσικό αέριο «δούρειος ίππος» για την αποδολαριοποίηση - Ενεργειακό και πληθωριστικό σοκ στην Ευρώπη το χειμώνα

Τα κράτη - μέλη των BRICS έχουν ήδη θέσει τις οικονομίες τους σε τροχιά αποδολαριοποίησης τόσο όσον αφορά τη δομή των συναλλαγματικών αποθεμάτων όσο και τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές.
Το πρώτο «επεισόδιο» της διαδικασίας αυτής – ανεξάρτητα από τις συγκεκριμένες αποφάσεις των κρατών μελών της ομάδας που λάβει χώρα τις επόμενες ημέρες στη σύνοδο στη Νότια Αφρική - ήδη συμβαίνει στην αγορά ενεργειακών προϊόντων καθώς ήδη διεξάγονται συναλλαγές για πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε τοπικά νομίσματα.
Καθώς οι περισσότερες συναλλαγές πραγματοποιούνται σε τοπικά νομίσματα το δολάριο θα μπορούσε να «εξορισθεί» από τη διεθνή αγορά πετρελαίου και ευρύτερα των ενεργειακών αγαθών με σημαντικά αρνητικές συνέπειες για την οικονομία των ΗΠΑ.
Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα ήταν δυνατόν να γίνουν βασικά περιουσιακά στοιχεία για την ενίσχυση των τοπικών νομισμάτων μειώνοντας ταυτόχρονα την επιρροή του δολαρίου.
Την ίδια ώρα, στην Ευρώπη η περίφημη υποκατάσταση των περίφημων ενεργειακών αγαθών έχει ανυπολόγιστο κόστος καθώς νέο ενδεχόμενο σοκ στην προσφορά αναμένεται να αναζωπυρώσει τις πληθωριστικές πιέσεις καθώς οι θερμοκρασίες των χειμώνα θα κατεβαίνουν και θα αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα να ανεβάσει τα επιτόκια διατηρώντας τη σφικτή νομισματική πολιτική.

Οι κινήσεις της Ινδίας και η συμμαχία Κίνας – Ρωσίας

Χαρακτηριστικά, πριν από λίγες ημέρες η Ινδία αγόρασε αργό πετρέλαιο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χρησιμοποιώντας το εθνικό της νόμισμα, τη ρουπία.
Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας, η Ινδία αγόρασε ένα εκατομμύριο βαρέλια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χρησιμοποιώντας το δικό της νόμισμα αντί για δολάρια.
Μετά από αυτό, οι ΗΠΑ υπέβαλαν αίτημα στη Σαουδική Αραβία να συνεχίσει να πουλά πετρέλαιο σε δολάρια απειλώντας με επιδείνωση των διμερών σχέσεων.
Αυτή η τάση επεκτείνεται στις διασυνοριακές συναλλαγές, όπου η Ινδία διευκολύνει άλλες χώρες να ανοίξουν ειδικούς τραπεζικούς λογαριασμούς Vostro για να διευκολύνουν το εμπόριο σε ρουπίες.
Επίσης, Indian Oil Corp, ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού αργού πετρελαίου στην Ινδία, έγινε τον Ιούνιο το πρώτο κρατικό διυλιστήριο που πλήρωσε για ορισμένες ρωσικές εισαγωγές σε γιουάν, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters.
Η Γαλλία έχει επίσης επιδείξει διάθεση να αγκαλιάσει την τάση, χρησιμοποιώντας το κινεζικό γουάν για τη διευθέτηση της αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) με την Κίνα.
Η Ρωσία και η Κίνα πρωτοστατούν, επίσης, στην προσπάθειά τους για αποδολαριοποίηση.
Τον τελευταίο χρόνο, οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών έχουν εμβαθύνει με το μεγαλύτερο μέρος των μεταξύ τους συναλλαγών να διεξλαγεται σε κινεζικό γιουάν.
Πάνω από το 80% των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ρωσίας και Κίνας διεξάγεται πλέον σε ρωσικά ρούβλια και κινεζικό γιουάν, δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin κατά την έναρξη της συνόδου κορυφής της SCO στις 4 Ιουλίου, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Ειδήσεων TASS.
Η Κίνα, από την άλλη πλευρά, κατανοεί πλήρως ότι οι ΗΠΑ βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο δολάριο για να διατηρήσουν τηνοικονομική τους ηγεμονία και τη σημασία του νομισματικού πολέμου που διεξάγεται.
Η Σαουδική Αραβία, μεταξύ άλλων κρατών, έχει ήδη υποβάλει αίτηση για ένταξη στο μπλοκ και η ομάδα των BRICS επιδιώκει να καλωσορίσει περισσότερες χώρες που παράγουν πετρέλαιο.
Ένα από αυτά είναι η Αργεντινή, η οποία είναι κορυφαία παραγωγός πετρελαίου και έχει ήδη υποβάλει αίτηση για ένταξη στο μπλοκ.


Ενεργειακή κρίση με μεγάλο θύμα την Ευρώπη

Την ίδια ώρα, η Ευρώπη βιώνει ακόμη θερινές θερμοκρασίες, αλλά  επενδυτές και μεγάλοι οίκοι στρέφουν το βλέμμα τους την εύθραυστη ενεργειακή ασφάλεια και τους κινδύνους για την αγορά ομολόγων της ηπείρου.
Οι τιμές spot του φυσικού αερίου εκτινάχθηκαν σχεδόν κατά 30% μέσα σε μία ημέρα μετά τις απειλές για απεργίες στην Αυστραλία που προκάλεσαν φόβους για αναταραχές στην προσφορά.
Η ING Groep NV, η Rabobank και η Saxo Bank προβλέπουν την επιστροφή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) σε επιθετική πολιτική αύξησης των επιτοκίων, καθώς οι τιμές της ενέργειας αυξάνονται και πάλι – με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για ακόμη υψηλότερες τιμές - επισημαίνοντας ότι οι αξιωματούχοι θα προσπαθήσουν να ανακόψουν τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
«Ξαφνικά κάποια... καμπανάκια για τον πληθωρισμό χτυπούν ξανά», δήλωσε ο Benjamin Schroeder, ανώτερος αναλυτής της αγοράς επιτοκίων της ING.
«Οι πρόσφατες διακυμάνσεις στην τιμή του φυσικού αερίου υπογραμμίζουν τον παρατεταμένο κίνδυνο διαταραχών του εφοδιασμού ενώ νιώνουμε την πλέον θετική δυναμική του πληθωρισμού τον τελευταίο καιρό»
Ωστόσο, οι τιμές της ενέργειας προβληματίζουν πολλές αγορές, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο δεν έχει δυνατότητα αποθήκευσης μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου.

Τετραπλάσιο το κόστος της ενέργειας

Παρά το γεγονός οι ενεργειακές προμήθειες της Ευρώπης είναι άφθονες, η περιοχή εξακολουθεί να πληρώνει τέσσερις φορές περισσότερα από τις ΗΠΑ και περίπου το διπλάσιο από ό,τι πριν από την πανδημία.
Καθώς οι τιμές της ενέργειας εκτινάχθηκαν, ο δείκτης της αγοράς των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό δοκίμασε το υψηλότερο επίπεδο από το 2010 στις αρχές Αυγούστου, γεγονός που οι επενδυτές επισημαίνουν ότι θα δυσκολέψει την ΕΚΤ να δικαιολογήσει το τέλος του κύκλου σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Ο Schroeder της ING προβλέπει ότι οι αποδόσεις του ευρώ θα αυξηθούν ταχύτερα στα μακροπρόθεσμα ομόλογα.
Οι αγορές χρέους δεν πρέπει να υποτιμούν την «αποφασιστικότητα και την επιμονή» της κεντρικής τράπεζας όσον αφορά την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων, τόνισε.


Το κόστος της απεξάρτησης

Ο «απογαλακτισμός» από τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες τροφοδότησε την άνοδο του πληθωρισμού που ξεκίνησε πέρυσι και αυτή τη στιγμή κινδυνεύει να προκαλέσει μελλοντική ανοδική ώθηση στις τιμές, καθώς η Ευρώπη παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη σε οποιαδήποτε διαταραχή στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Οι αγορές χρήματος επί του παρόντος στοιχηματίζουν με πιθανότητα 40% την αύξηση 25 μονάδων βάσης (bps) από την ΕΚΤ του βασικού επιτοκίου τον Σεπτέμβριο, με περαιτέρω αύξηση 66 μονάδες βάσης για το επόμενο έτος.
Η Rabobank επανέλαβε σε ανάλυσή της την πιθανότητα ότι η ΕΚΤ θα χρειαστεί να επιδείξει «μεγαλύτερη αποφασιστικότητα» για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, δεδομένου του κινδύνου περαιτέρω ενεργειακών σοκ που θα προκληθούν από τις αναταράξεις στην προσφορά.
«Η ενέργεια είναι μια πραγματικά σημαντική παράμετρος για την ΕΚΤ (όσον αφορά τις αποφάσεις της για τα επιτόκια)», δήλωσε ο Lyn Graham-Taylor, αναλυτής της Rabobank.
Προτείνει τα λιγότερο ευαίσθητα στις διακυμάνσεις της νομισματικής πολιτικής 5ετή και 30ετή ομόλογα – σε αντίθεση με τα διετή και τα 10ετή.

Ο δύσκολος χειμώνας

Η Saxo Bank κατηγόρησε τους επενδυτές που ενσωματώνουν υψηλότερες τιμές ενέργειας στις θέσεις τους για τη σταθερή άνοδο των προσδοκιών για τον πληθωρισμό εκ μέρους της αγοράς
«Η ενέργεια είναι η συνιστώσα που θα διατηρήσει τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα και πάνω από τον στόχο της κεντρικής τράπεζας», δήλωσε η Althea Spinozzi της Saxo Bank.
«Ο χειμώνας έρχεται, το φυσικό αέριο θα έχει μεγαλύτερη ζήτηση - κάθε διαταραχή στην προσφορά θα έχει μεγάλο κόστος».
Αντί για πρόσθετες αυξήσεις επιτοκίων, η Spinozzi αναμένει ότι η ΕΚΤ θα παραμείνει σε αναμονή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Προκρίνει ότι η καμπύλη αποδόσεων θα γίνει επίπεδη μέχρι τον Οκτώβριο.
Για την State Street & Trust Co, από την άλλη πλευρά, η άνοδος των τιμών είναι απίθανο να οδηγήσει σε κατακόρυφη αλλαγή στην πολιτική ΕΚΤ, καθώς οι κινήσεις δεν ήταν τόσο δραματικές όσο αυτές που παρατηρήθηκαν πέρυσι και οι πληθωριστικές πιέσεις συνεχίζουν να μειώνονται σε άλλες οικονομικές περιοχές.
«Αν πρόκειται αποκλειστικά για ένα σοκ στις τιμές της ενέργειας, δεν θα πρέπει να οδηγήσει μια πολύ ευρεία επανεξέταση εκ μέρους της αγοράς για τα επιτόκια», δήλωσε ο Tim Graf, στρατηγικός αναλυτής της αγοράς της EMEA.
Αλλά λάβετε υπόψη τις πιέσεις στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και ότι το αργό πετρέλαιο WTI βρίσκεται κοντά σε υψηλό εννέα μηνών — και ένας ολόκληρος αριθμός παραγόντων απειλεί να επιταχύνει τον ρυθμό του πληθωρισμού σε πρωτοφανή επίπεδα.
«Ορισμένοι στην αγορά προεξοφλούν ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο», δήλωσε η Orla Garvey, ανώτερη διευθύντρια χαρτοφυλακίου σταθερού εισοδήματος στην Federated Hermes.
«Ένα άλμα στον επίσημο πληθωρισμό είναι ένας υποτιμημένος κίνδυνος» κατάληξε.

Τα νέα νομισματικά δίκτυα

Την ίδια ώρα, η πορεία της αποδολαριοποίησης της παγκόσμιας οικονομίας προχωρά πλέον με ένα τρόπο που δεν έχει επιστροφή.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Luiz Inacio Lula da Silva επανέλαβε κατά τη διάρκεια ενός πρωινού με ξένους ανταποκριτές στην πρωτεύουσα Μπραζίλια ότι τα μέλη των BRICS θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο ανάπτυξης κοινού νομίσματος προκειμένου να μειώσουν την εξάρτηση από το δολάριο ΗΠΑ.
Η χώρα της Νότιας Αμερικής κατέληξε σε συμφωνία με την Κίνα τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους για συναλλαγές σε τοπικά νομίσματα εκτός δολαρίου.
Η συμφωνία δίνει τη δυνατότητα στην Κίνα και τη Βραζιλία να διεξάγουν μαζικές εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές τους απευθείας, ανταλλάσσοντας το κινεζικό νόμισμα γιουάν με το ρεάλ της Βραζιλίας και αντίστροφα, χωρίς να υπάρξει διαμεσολάβηση του δολαρίου.
Εκτός από τη συνεργασία Κίνας - Βραζιλίας, η χρήση των τοπικών νομισμάτων μεταξύ Κίνας και Ρωσίας είναι επίσης σε άνοδο μαζί με την αύξηση του διμερούς εμπορίου και το γιουάν βλέπει μεγαλύτερη παρουσία στην οικονομική δραστηριότητα της Ρωσίας.
«Η αυξανόμενη χρήση του τοπικού νομίσματος έχει γίνει μια ευρέως διαδεδομένη εναλλακτική λύση στο αμερικανικό νόμισμα, η οποία αποτελεί μια μακροπρόθεσμη τάση, παρά το γεγονός ότι η επιρροή των τοπικών νομισμάτων εξακολουθεί να είναι περιορισμένη στην τρέχουσα φάση», δήλωσε ο Niu Haibin, δήλωσε στους Global Times ο διευθυντής του Ινστιτούτου Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής. από τα Ινστιτούτα Διεθνών Σπουδών της Σαγκάης,.
Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα, μία τράπεζα που δημιουργήθηκε από τους BRICS το 2015, έχει θέσει ως στόχο την αύξηση του δανεισμού σε τοπικό νόμισμα στο 30% έως το 2026.
Μεταξύ των νομισμάτων εκτός δολαρίου, το γιουάν έχει επιδείξει το πλεονέκτημά του όσον αφορά τη σταθερότητα στη στήριξη των εμπορικών συναλλαγών με άλλες χώρες, που ευνοεί τη διεθνοποίηση του νομίσματος και την ανθεκτικότητα του διεθνούς νομισματικού συστήματος, επισήμανε ο Niu.


Νομισματικός πόλεμος και ενδογενή προβλήματα

Τα μέλη των BRICS έχουν γενικά επιδείξει ισχυρή αποφασιστικότητα να προωθήσουν την υιοθέτηση των τοπικών νομισμάτων στις συναλλαγές τους, αλλά η διαδικασία δεν είναι ισορροπημένη, θέτοντας μια πρόκληση για το πιθανό κοινό νόμισμα, σύμφωνα με τον Niu.
«Για παράδειγμα, η συναλλαγματική συνεργασία μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, μεταξύ Κίνας και Βραζιλίας έχει μια εντεινόμενη δυναμική, ενώ αυτή μεταξύ Κίνας και Ινδίας αποδείχθηκε άτονη», σημείωσε.
Η Ινδία είχε προηγουμένως εκφράσει ανησυχίες ότι η εισαγωγή ενός κοινού νομίσματος θα αυξήσει περαιτέρω την εξάρτηση από το γιουάν της Κίνας.
Αναμφισβήτητα, οι οικονομίες των BRICS διαφέρουν ουσιαστικά ως προς τη διάρθρωσή τους, τη νομισματική πολιτική, το εμπόριο, την ανάπτυξη και το άνοιγμα των χρηματοπιστωτικών του αγορών.
Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να εμποδίζει τον κοινό στόχο της απαλλαγής από τη βάσανο του υψηλού κόστους από συναλλαγές με το αμερικανικό νόμισμα, επισημαίνουν οι ειδικοί νομισματικής πολιτικής.

Το κόστος του δολαρίου

Εάν το νόμισμα μιας χώρας είναι συνδεδεμένο με το δολάριο, πρέπει να συμβαδίζει με τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ και να καταναλώνει πολλά χρήματα για να διατηρήσει τη συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο.
Όταν ο όγκος του εμπορίου είναι τεράστιος, το κόστος θα γίνει πολύ υψηλό.
Ο Tan Xiaofen, καθηγητής Οικονομικών με ειδίκευση στη νομισματική πολιτική, δήλωσε στους Global Times ότι η αποδολαριοποίηση έχει καταστεί μη αναστρέψιμη τάση όσον αφορά την αποτίμηση και τον διακανονισμό του διεθνούς εμπορίου, αν και το αμερικανικό νόμισμα εξακολουθεί να βρίσκεται σε κυρίαρχη θέση.
Τα στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών έδειξαν ότι το δολάριο αντιπροσώπευε περίπου το 90% του παγκόσμιου όγκου συναλλαγών σε νομίσματα το 2022, ακολουθούμενο από το ευρώ με μερίδιο 31%.
Το γιουάν αντιπροσώπευε περίπου το 7 % του παγκόσμιου όγκου συναλλαγών συναλλάγματος πέρυσι.
«Η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, η πανδημία του COVID-19 και άλλοι γεωπολιτικοί παράγοντες έχουν κάνει πολλές χώρες να ξανασκεφτούν την νομισματική τους ασφάλεια», υπογράμμισε οTan.

Όπως τα SDR του ΔΝΤ

Το κοινό νόμισμα που εξετάζεται μεταξύ των χωρών BRICS είναι πιθανό να είναι ένα είδος αποθεματικού χρήματος, το οποίο είναι παρόμοιο με τη συμφωνία για τα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (SDR) από το ΔΝΤ, σύμφωνα με τον Niu.
Το SDR δεν είναι νόμισμα, αλλά μια πιθανή αξίωση για τα νομίσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα των μελών του ΔΝΤ.
Με περισσότερες χώρες να επιθυμούν να ενταχθούν στην ομάδα των BRICS, τη οποία  προσπαθεί να παρέχει αναπτυξιακά εργαλεία βασισμένα στη στενή εταιρική σχέση και την κοινή ανάπτυξη, σε σύγκριση με το δυτικό μοντέλο που επιδιώκει τη μονομερή προαγωγή των συμφερόντων των ΗΠΑ, η εμπορική συνεργασία σε νόμισμα εκτός δολαρίου θα μπορούσε να επεκταθεί περαιτέρω, δημιουργώντας ένα όλο και μεγαλύτερος νομισματικό ιστό, είπε ο Niu.
Επί του παρόντος, τα μέλη των BRICS αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού και αντιπροσωπεύουν περίπου το 26% της παγκόσμιας οικονομίας.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής, περισσότερες από 40 χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για ένταξη στο μπλοκ.

www.bankingnews.gr