Εκτός τραπεζών ψάχνουν αποδόσεις για τις καταθέσεις τους οι πολίτες - Μεγάλες αντιδράσεις για τα επιτόκια των δανείων

Το αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στην ευρωζώνη κατά των τραπεζών καταγράφει το CNBC με αφορμή το γεγονός ότι τα επιτόκια καταθέσεων παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα σε αντίθεση με τα επιτόκια δανείων που έχουν εκτοξευθεί στα ύψη με αφορμή τη σύσφιξη νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι οι τράπεζες δεν έχουν περάσει στα επιτόκια καταθέσεων ούτε το μισό της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ. Το γεγονός έχει προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια στους Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι αναζητούν αποδόσεις για τις αποταμιεύσεις τους… εκτός τραπεζών.
«Θέλουν μόνο κέρδη, δεν σκέφτονται τους ανθρώπους». Αυτά τα λόγια του Marco Oliveira, ενός 50χρονου γραφίστα από την Πορτογαλία, υπογραμμίζουν μια βαθιά ενόχληση των Ευρωπαίων πολιτών που θρηνούν για την έλλειψη απόδοσης των αποταμιεύσεών τους, παρά την εκτίναξη των επιτοκίων.
«Δεν παίρνουμε καλά επιτόκια», επιβεβαίωσε στο CNBC ένας 56χρονος Ισπανός, ο Carlos Stilianopoulos.
Οι Ευρωπαίοι αποταμιευτές παραπονιούνται ότι οι τράπεζές τους έχουν αύξησει γρήγορα τα επιτόκια στα στεγαστικά δάνεια, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αυξήσει το επιτόκιο αναφοράς της, αλλά έχουν αργήσει πολύ να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων.
Προκειμένου να μειώσει τον πληθωρισμό, η ΕΚΤ έχει αυξήσει τα επιτόκια αρκετές φορές από τον Ιούλιο του 2022. Αυτό, στην πράξη, θα πρέπει να μεταφραστεί σε υψηλότερα επιτόκια τόσο για τα στεγαστικά δάνεια, αλλά και για τις καταθέσεις. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτό δεν συμβαίνει ακριβώς έτσι.
Η βασική μέτρηση που χρησιμοποιούν οι αναλυτές είναι το deposit delta, που δείχνει την αύξηση των επιτοκίων πολιτικής που μετακυλίουν οι τράπεζες στα επιτόκια των καταθέσεων. Όσο υψηλότερος είναι ο αριθμός, τόσο περισσότερο μετακυλίουν οι τράπεζες.
Σύμφωνα με την ολλανδική τράπεζα ABN Amro, το deposit delta στην ευρωζώνη τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους ήταν 47%. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο μόνο το ήμισυ της συνολικής αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ κατά 4,25 ποσοστιαίες μονάδες έχει μετακυλιστεί στους καταθέτες. Η ΕΚΤ αύξησε το επιτόκιο αναφοράς της τον Ιούλιο του 2022, από -0,5% σε 0%. Το επιτόκιο βρίσκεται τώρα στο 3,75%, πράγμα που σημαίνει ότι από την πρώτη αυτή αύξηση του επιτοκίου το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ έχει αυξηθεί κατά 4,25 ποσοστιαίες μονάδες.

Οι διαφορές ανά χώρα

Ωστόσο, το deposit delta διαφέρει στις 20 χώρες που μοιράζονται το ευρώ. Για παράδειγμα, στην Κροατία είναι 12%, στην Κύπρο 30% και στην Πορτογαλία 32%. Στη Γαλλία, το deposit delta είναι 73% και στην Ιταλία 62%.
Παρόλο που τα κράτη της ευρωζώνης μοιράζονται το ίδιο νόμισμα και υπόκεινται στις ίδιες αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, οι καταθέτες σε ολόκληρη την περιοχή δεν απολαμβάνουν τις ίδιες αποδόσεις στις καταθέσεις τους.
«Υπάρχουν πράγματι κάποιες έντονες διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών» δήλωσε στο CNBC η Marta Ferro Teixeira από την ABN AMRO και συνέχισε «αυτό είναι αποτέλεσμα των διαφορών στη δομή του τραπεζικού κλάδου, στη φύση των καταθέσεων και στις εναλλακτικές επενδυτικές ευκαιρίες».
Η S&P Global συνέκρινε το πόσο οι τράπεζες της ευρωζώνης μεταβιβάζουν τώρα με αυτό που παρατηρήθηκε το 2005, όταν η ΕΚΤ εισήλθε για τελευταία φορά σε κύκλο αύξησης των επιτοκίων. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι τράπεζες ολοκληρώνουν τώρα πολύ πιο αργά αυτό το έργο.
Ο Nicolas Charnay από τη S&P Global ανέφερε μερικούς λόγους πίσω από τη διαφορά. Μιλώντας στο CNBC, είπε ότι οι διαφορές στα επίπεδα ρευστότητας των τραπεζών και οι διάφοροι βαθμοί ανταγωνισμού στην αγορά επηρεάζουν το τι προσφέρεται στους καταθέτες.

Σε αναζήτηση ελκυστικών επενδύσεων

Δεδομένων των χαμηλών επιτοκίων που προσφέρονται στις καταθέσεις, ορισμένοι μικροεπενδυτές αναζητούν αλλού πιο ελκυστικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, στην Πορτογαλία, τα κρατικά ομόλογα προσέφεραν 3,5% φέτος και οι αποταμιευτές έτρεχαν σε αυτή την κατηγορία περιουσιακών στοιχείων. Αυτό συνέβη μέχρι που η κυβέρνηση αποφάσισε τον Ιούνιο να περιορίσει τις αποδόσεις στο 2,5%.
«Ορισμένοι λένε ότι η αλλαγή ήταν αποτέλεσμα της πίεσης του τραπεζικού τομέα προς την κυβέρνηση. Και πράγματι, οι πορτογαλικές τράπεζες παρουσιάζουν ένα από το deposit delta, όντας οι πέμπτες χειρότερες στην Ευρώπη», δήλωσε ο Teixeira.
Ο Filipe Garcia, Πορτογάλος οικονομολόγος, δήλωσε στο CNBC ότι οι τράπεζες στη χώρα του δεν αισθάνονται ότι πρέπει να προσελκύσουν περισσότερες αποταμιεύσεις από τους πελάτες και χωρίς ανταγωνισμό εντός του τομέα, τα επιτόκια που προσφέρονται στους αποταμιευτές δεν θα αυξηθούν σημαντικά.

Ζημία στη φήμη των τραπεζών

Οι δυσαρεστημένοι καταθέτες θα μπορούσαν ακόμη να δημιουργήσουν προβλήματα στον τραπεζικό τομέα.
«Οι τράπεζες θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερα για τις καταθέσεις με στόχο να διαχειριστούν τη σχέση εμπιστοσύνης που έχουν με τους πελάτες», δήλωσε ο Garcia, προσθέτοντας ότι οι πελάτες αισθάνονται εξαπατημένοι δεδομένου ότι πληρώνουν περισσότερα για τα στεγαστικά τους δάνεια, αλλά δεν αισθάνονται το όφελος για τις αποταμιεύσεις τους.
«Το κοινό δεν έχει ξεχάσει την κυβερνητική στήριξη προς τις τράπεζες κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους», δήλωσε ο Garcia.
Η Πορτογαλία, όπως και μια χούφτα άλλα ευρωπαϊκά έθνη, έπρεπε να υποστεί βαθιές αλλαγές στο τραπεζικό της σύστημα μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την επακόλουθη κρίση χρέους της ευρωζώνης. Το κλίμα για το τραπεζικό σύστημα επιδεινώθηκε τότε.
Τα στοιχεία που συνέλεξε η S&P Global δείχνουν ότι, κατά την τελευταία περίοδο υποβολής εκθέσεων για 25 τράπεζες στην Ευρώπη, 19 ανέφεραν τριμηνιαία αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους. Ένα υψηλότερο καθαρό εισόδημα από τόκους σημαίνει ότι οι τράπεζες λαμβάνουν περισσότερα χρήματα από τον δανεισμό από αυτά που πληρώνουν για τις καταθέσεις.

Η συζήτηση για έκτακτο φόρο

Τα υψηλότερα κέρδη πυροδοτούν μια συζήτηση σχετικά με τους έκτακτους φόρους. Η Ιταλία έγινε η τελευταία χώρα που ανακοίνωσε εισφορά 40% επί των κερδών των τραπεζών και, αν και το μέτρο υφίσταται ακόμη προσαρμογές, δείχνει πώς ορισμένοι νομοθέτες θέλουν να αξιοποιήσουν τις αποδόσεις των τραπεζών.
Η Ισπανία ενέκρινε έναν έκτακτο φόρο στις τράπεζες πέρυσι και θα μπορούσε να συγκεντρώσει από αυτόν έως και 3 δισεκατομμύρια ευρώ (3,3 δισεκατομμύρια δολάρια) μέχρι το 2024, σύμφωνα με το Reuters.

Πού είναι οι ρυθμιστικές αρχές;

Πράγματι, υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τις ρυθμιστικές αρχές και γιατί δεν αναλαμβάνουν μεγαλύτερη δράση.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς ανακοίνωσε στα τέλη Ιουλίου ένα σχέδιο δράσης για να διασφαλίσει ότι οι τράπεζες μεταφέρουν τις αυξήσεις των επιτοκίων στους καταθέτες «κατάλληλα».
«Θέλουμε μια ανταγωνιστική αγορά ταμιευτηρίου μετρητών που προσφέρει καλύτερες προσφορές για τους καταθέτες, όπου τα επιτόκια επανεξετάζονται γρήγορα μετά τις αλλαγές του βασικού επιτοκίου και οι επιχειρήσεις προτρέπουν τους καταθέτες να μεταβούν σε λογαριασμούς που πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια», δήλωσε ο Sheldon Mills, εκτελεστικός διευθυντής καταναλωτών και ανταγωνισμού στην FCA.
Τότε, τα στοιχεία της FCA έδειξαν ότι εννέα από τους μεγαλύτερους παρόχους αποταμιεύσεων, κατά μέσο όρο, μετέφεραν μόνο το 28% της αύξησης του βασικού επιτοκίου στις καταθέσεις εύκολης πρόσβασης μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Μαΐου 2023. Ωστόσο, για τις αποταμιεύσεις με προειδοποίηση ή προθεσμία, οι ίδιοι εννέα χρηματοπιστωτικοί πάροχοι περνούσαν το 51% της αύξησης του βασικού επιτοκίου.
Από την πλευρά τους, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ επανέλαβαν επίσης ότι οι τράπεζες πρέπει να μετακυλήσουν αυτά τα υψηλότερα επιτόκια στις καταθέσεις, αλλά δεν έχει υπάρξει πλήρης έρευνα ή δράση από τις ρυθμιστικές αρχές μέχρι στιγμής.
«Η αμοιβή των καταθέσεων θα πρέπει να πηγαίνει παράλληλα με τις αυξήσεις των επιτοκίων στην πλευρά του ενεργητικού των τραπεζών. Τα επιτόκια θα πρέπει να αυξηθούν όχι μόνο για τις πιστώσεις αλλά και για τις καταθέσεις. Αυτό είναι κάτι που εξετάζουμε πολύ προσεκτικά», δήλωσε τον Φεβρουάριο ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Luis de Guindos.

www.bankingnews.gr