Οι κώδωνες του κινδύνου αρχίζουν να χτυπούν με αυξανόμενη συχνότητα και ένταση
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Alexander Hamilton έγραψε ότι «το εθνικό χρέος, αν δεν είναι υπερβολικό, θα είναι για εμάς μια εθνική ευλογία».
Μια ωραία ιδέα θεωρητικά, αλλά οι κυβερνήσεις της Αμερικής από τότε δεν έχουν ακολουθήσει αρκετά στο σχέδιο.
Αντίθετα, η οικονομία των ΗΠΑ στηρίζεται πάνω σε ένα δημόσιο χρέος που υπερβαίνει τα 34 τρισ. δολάρια, με τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να βρίσκεται περίπου στο 120%.
Ίσως όχι την ευλογία που είχαν οραματιστεί κάποτε οι Ιδρυτές Πατέρες των ΗΠΑ, σύμφωνα με ανάλυση του Fortune.
Τώρα, οι κώδωνες του κινδύνου αρχίζουν να χτυπούν με αυξανόμενη συχνότητα και ένταση.
Ο Jamie Dimon, της JP Morgan, μάλιστα, εκτιμά ότι η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει μια «εξέγερση» της παγκόσμιας αγοράς, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της Bank of America, Brian Moynihan πιστεύει ότι είναι καιρός να σταματήσει να θαυμάζει το πρόβλημα και να κάνει κάτι για αυτό.
Επίσης, ο συγγραφέας του βιβλίου «Μαύρος Κύκνος», Nassim Taleb, εκτιμά ότι η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε «σπείρα θανάτου», ενώ ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell λέει ότι έχει περάσει η ώρα να κάνουμε μια «συζήτηση ενηλίκων» σχετικά με τη δημοσιονομική ευθύνη.
Και παρά το γεγονός ότι το θέμα είναι η «πιο προβλέψιμη κρίση που είχαμε ποτέ» σύμφωνα με τον πρώην Πρόεδρο της Βουλής Paul Ryan —μια πρόταση με την οποία συμφωνεί και ο Dimon— είναι ένα θέμα που δεν βρίσκεται ακόμη στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αυτό δεν είναι δουλειά του ενός ή του άλλου κόμματος να διορθώσει - αυτό το χρέος έχει συσσωρευτεί χάρη στις δαπάνες τόσο των Ρεπουμπλικανών όσο και των Δημοκρατικών.
Η λίστα των προέδρων που πρόσθεσαν το μεγαλύτερο χρέος κατά ποσοστό ξεκινά με το FDR (Δημ.), ακολουθούμενο από τον Woodrow Wilson (Δημ.) και τον Ronald Reagan (Δημ.).
Πέρυσι η Pew Research διαπίστωσε ότι η «μείωση του δημόσιου χρέους» ήταν βασική ανησυχία για το 57% των 5.152 ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα — από 45% μόλις ένα χρόνο πριν.
Η κρίση θα επηρεάσει τους απλούς πολίτες
Πόσο μεγάλη είναι η απειλή;
Για το Ίδρυμα Peter G. Peterson, το θέμα είναι αρκετά μεγάλο.
Η μη κομματική οργάνωση που εδρεύει στη Νέα Υόρκη αφιερώνεται στην αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τις δημοσιονομικές προκλήσεις, με το αυξανόμενο δημόσιο χρέος να είναι ένα από τα κύρια μέλημά της.
Η ομάδα πιστεύει ότι το χρέος θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των δημόσιων δαπανών, στους ιδιώτες επενδυτές να χάσουν την πίστη τους στην οικονομία της Αμερικής, σε ένα συρρικνούμενο παράθυρο ευημερίας για τις οικογένειες των ΗΠΑ χάρη στην επιδείνωση των αγορών στέγης και εργασίας και απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Η Laura Veldkamp, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Columbia, έχει λιγότερο καταστροφική άποψη.
Ενθαρρύνει το κοινό να χρησιμοποιήσει συγκρίσεις πραγματικού κόσμου για να κατανοήσει το πλαίσιο γύρω από τα στοιχεία που τραβούν τους τίτλους.
Η καθηγήτρια Veldkamp εξήγησε στο Fortune: "Εάν οι ΗΠΑ ήταν νοικοκυριό, θα μπορούσαμε να μετρήσουμε το χρέος τους με την αναλογία χρέους προς εισόδημα.
Το χρέος είναι περίπου 1,3 φορές το εθνικό εισόδημα (ΑΕΠ).
«Η πληρωμή κάθε χρόνο για τόκους ομοσπονδιακού χρέους είναι περίπου το 4% του χρέους.
Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ πρέπει να πληρώσει περίπου το 5,2% του ΑΕΠ σε δαπάνες τόκων.
"Το ομοσπονδιακό φορολογικό εισόδημα είναι περίπου 18% του ΑΕΠ.
Έτσι, οι πληρωμές του χρέους είναι λιγότερες από το ένα τρίτο του εισοδήματος.
Εάν αυτό ήταν νοικοκυριό ή επιχείρηση, δεν θα το λέγαμε υπερχρεωμένο."
Το πολύ πιο δύσκολο ζήτημα είναι εάν αυτό το χρέος συσσωρεύεται υπεύθυνα ή όχι και θα έχει θετική απόδοση στο μέλλον.
Εδώ ανησυχεί ο επικεφαλής της JPMorgan, Dimon: σε μια οικονομία που επιβραδύνεται, μπορεί η κυβέρνηση να περιμένει να δει μια άνοδο της παραγωγής για να αντισταθμίσει την επένδυση;
«Αντί να εστιάζουμε στο επίπεδο του χρέους, θα πρέπει να ρωτάμε: Ποια είναι η απόδοση της επένδυσης;».
Η καθηγήτρια Veldkamp πρόσθεσε. "Εάν η κυβέρνηση εκδίδει χρέος για να επενδύσει σε έργα υψηλής απόδοσης, τότε το χρέος είναι καλό.
Εάν δεν είναι, τότε το χρέος θα είναι δύσκολο να αποπληρωθεί λόγω της χαμηλής μελλοντικής παραγωγικότητας."
Και στον μύθο του ελλείμματος, η Stephanie Kelton, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Stony Brook, επισημαίνει ότι το δημόσιο χρέος στο παρελθόν έκανε τις οικονομίες πιο δίκαιες και ευημερούσες, αλλά ότι τρομακτικές λέξεις όπως «έλλειμμα» καταπνίγουν τις κοινωνίες να μην πιέζουν αρκετά τη δημοσιονομική στήριξη.
Αν και η πεποίθηση της καθηγήτριας Kelton απέχει πολύ από τις απόψεις ορισμένων για την ημέρα της μοίρας, δεν υποστηρίζει επίσης απεριόριστες δαπάνες χωρίς αιτία ή μελλοντικές κοινωνικές απολαβές, καθώς η επένδυση σε τομείς της οικονομίας που ήδη λειτουργούν καλά οδηγεί απλώς σε πληθωρισμό.
Θα μπορούσε να επηρεαστεί η αγορά κατοικίας;
Η στέγαση, οι κατασκευές, τα αυτοκίνητα και οποιοιδήποτε άλλοι ευαίσθητοι ως προς τα επιτόκια τομείς θα επηρεαστούν «δυσανάλογα» από μια προσπάθεια εξισορρόπησης του δημόσιου χρέους, δήλωσε στο Fortune ο William G. Gale του Ινστιτούτου Brookings.
«Το υψηλότερο δημόσιο χρέος θα τείνει να αυξήσει τα επιτόκια», είπε ο συγγραφέας του βιβλίου «Φορολογική Θεραπεία: Θεραπεία του εθισμού της Αμερικής στο χρέος και επένδυση στο μέλλον».
"Εάν η κυβέρνηση δημιουργεί χρέος, πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κάποιο τρόπο — φόρους ή δημιουργία χρήματος.
Εάν το χρέος ξεφύγει από τον έλεγχο, η δημιουργία χρήματος ιστορικά ήταν η (ψευδής) λύση, καθώς είναι ευκολότερο να εκδοθούν χρήματα παρά να αυξηθούν οι φόροι, αλλά συχνά πιο καταστροφικό σε μακροπρόθεσμα».
Οποιαδήποτε άνοδος των επιτοκίων θα σοκάρει τις νεότερες γενιές
Ενώ πολλοί οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι οι αμφιλεγόμενες αυξήσεις των επιτοκίων της Fed τη δεκαετία του 2020 απλώς ομαλοποιούν τα επιτόκια πολλών εποχών πριν, οι ιδιοκτήτες κατοικιών και οι υποψήφιοι αγοραστές έχουν συνηθίσει σε ένα ομοσπονδιακό βασικό επιτόκιο ουσιαστικά μικρότερο από 1%.
Πέρα από τις αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις, η αύξηση των επιτοκίων είναι επίσης κακά νέα για την ήδη ανέφικτη αγορά.
Σύμφωνα με τον τελευταίο δείκτη National Realtors' Association, το μεσαίο οικογενειακό εισόδημα είναι 99.432 δολάρια ενώ το μεσαίο ποσό που απαιτείται για τις προϋποθέσεις για να αγοράσει κανείς ένα σπίτι είναι 105.504 δολάρια.
Θα επηρεάσει το δημόσιο χρέος την εθνική ασφάλεια της Αμερικής;
Αυτός είναι ένας μακροχρόνιος φόβος από ειδικούς στον τομέα.
Πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, όταν το εθνικό χρέος έφτανε τα 19 τρισεκατομμύρια δολάρια, ο πρώην πρόεδρος του γενικού επιτελείου της Αμερικής, ναύαρχος Michael Mullen, δήλωσε ότι το χρέος ήταν η κορυφαία απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Δεκατέσσερα χρόνια μετά, ο πρώην Πρόεδρος Ryan είπε στο Δικομματικό Κέντρο Πολιτικής τον Ιανουάριο ότι σύντομα η κυβέρνηση θα ξοδέψει περισσότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους της παρά για επενδύσεις στο Πεντάγωνο.
Ο Dimon πρόσθεσε: «Αυτό αφορά την ασφάλεια του κόσμου.
Χρειαζόμαστε έναν ισχυρότερο στρατό, χρειαζόμαστε μια ισχυρότερη Αμερική.
Το χρειαζόμαστε τώρα. Οπότε το βάζω αυτό ως επικίνδυνο πράγμα για όλους μας».
www.bankingnews.gr
Μια ωραία ιδέα θεωρητικά, αλλά οι κυβερνήσεις της Αμερικής από τότε δεν έχουν ακολουθήσει αρκετά στο σχέδιο.
Αντίθετα, η οικονομία των ΗΠΑ στηρίζεται πάνω σε ένα δημόσιο χρέος που υπερβαίνει τα 34 τρισ. δολάρια, με τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να βρίσκεται περίπου στο 120%.
Ίσως όχι την ευλογία που είχαν οραματιστεί κάποτε οι Ιδρυτές Πατέρες των ΗΠΑ, σύμφωνα με ανάλυση του Fortune.
Τώρα, οι κώδωνες του κινδύνου αρχίζουν να χτυπούν με αυξανόμενη συχνότητα και ένταση.
Ο Jamie Dimon, της JP Morgan, μάλιστα, εκτιμά ότι η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει μια «εξέγερση» της παγκόσμιας αγοράς, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της Bank of America, Brian Moynihan πιστεύει ότι είναι καιρός να σταματήσει να θαυμάζει το πρόβλημα και να κάνει κάτι για αυτό.
Επίσης, ο συγγραφέας του βιβλίου «Μαύρος Κύκνος», Nassim Taleb, εκτιμά ότι η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε «σπείρα θανάτου», ενώ ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell λέει ότι έχει περάσει η ώρα να κάνουμε μια «συζήτηση ενηλίκων» σχετικά με τη δημοσιονομική ευθύνη.
Και παρά το γεγονός ότι το θέμα είναι η «πιο προβλέψιμη κρίση που είχαμε ποτέ» σύμφωνα με τον πρώην Πρόεδρο της Βουλής Paul Ryan —μια πρόταση με την οποία συμφωνεί και ο Dimon— είναι ένα θέμα που δεν βρίσκεται ακόμη στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αυτό δεν είναι δουλειά του ενός ή του άλλου κόμματος να διορθώσει - αυτό το χρέος έχει συσσωρευτεί χάρη στις δαπάνες τόσο των Ρεπουμπλικανών όσο και των Δημοκρατικών.
Η λίστα των προέδρων που πρόσθεσαν το μεγαλύτερο χρέος κατά ποσοστό ξεκινά με το FDR (Δημ.), ακολουθούμενο από τον Woodrow Wilson (Δημ.) και τον Ronald Reagan (Δημ.).
Πέρυσι η Pew Research διαπίστωσε ότι η «μείωση του δημόσιου χρέους» ήταν βασική ανησυχία για το 57% των 5.152 ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα — από 45% μόλις ένα χρόνο πριν.
Η κρίση θα επηρεάσει τους απλούς πολίτες
Πόσο μεγάλη είναι η απειλή;
Για το Ίδρυμα Peter G. Peterson, το θέμα είναι αρκετά μεγάλο.
Η μη κομματική οργάνωση που εδρεύει στη Νέα Υόρκη αφιερώνεται στην αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τις δημοσιονομικές προκλήσεις, με το αυξανόμενο δημόσιο χρέος να είναι ένα από τα κύρια μέλημά της.
Η ομάδα πιστεύει ότι το χρέος θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των δημόσιων δαπανών, στους ιδιώτες επενδυτές να χάσουν την πίστη τους στην οικονομία της Αμερικής, σε ένα συρρικνούμενο παράθυρο ευημερίας για τις οικογένειες των ΗΠΑ χάρη στην επιδείνωση των αγορών στέγης και εργασίας και απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Η Laura Veldkamp, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Columbia, έχει λιγότερο καταστροφική άποψη.
Ενθαρρύνει το κοινό να χρησιμοποιήσει συγκρίσεις πραγματικού κόσμου για να κατανοήσει το πλαίσιο γύρω από τα στοιχεία που τραβούν τους τίτλους.
Η καθηγήτρια Veldkamp εξήγησε στο Fortune: "Εάν οι ΗΠΑ ήταν νοικοκυριό, θα μπορούσαμε να μετρήσουμε το χρέος τους με την αναλογία χρέους προς εισόδημα.
Το χρέος είναι περίπου 1,3 φορές το εθνικό εισόδημα (ΑΕΠ).
«Η πληρωμή κάθε χρόνο για τόκους ομοσπονδιακού χρέους είναι περίπου το 4% του χρέους.
Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ πρέπει να πληρώσει περίπου το 5,2% του ΑΕΠ σε δαπάνες τόκων.
"Το ομοσπονδιακό φορολογικό εισόδημα είναι περίπου 18% του ΑΕΠ.
Έτσι, οι πληρωμές του χρέους είναι λιγότερες από το ένα τρίτο του εισοδήματος.
Εάν αυτό ήταν νοικοκυριό ή επιχείρηση, δεν θα το λέγαμε υπερχρεωμένο."
Το πολύ πιο δύσκολο ζήτημα είναι εάν αυτό το χρέος συσσωρεύεται υπεύθυνα ή όχι και θα έχει θετική απόδοση στο μέλλον.
Εδώ ανησυχεί ο επικεφαλής της JPMorgan, Dimon: σε μια οικονομία που επιβραδύνεται, μπορεί η κυβέρνηση να περιμένει να δει μια άνοδο της παραγωγής για να αντισταθμίσει την επένδυση;
«Αντί να εστιάζουμε στο επίπεδο του χρέους, θα πρέπει να ρωτάμε: Ποια είναι η απόδοση της επένδυσης;».
Η καθηγήτρια Veldkamp πρόσθεσε. "Εάν η κυβέρνηση εκδίδει χρέος για να επενδύσει σε έργα υψηλής απόδοσης, τότε το χρέος είναι καλό.
Εάν δεν είναι, τότε το χρέος θα είναι δύσκολο να αποπληρωθεί λόγω της χαμηλής μελλοντικής παραγωγικότητας."
Και στον μύθο του ελλείμματος, η Stephanie Kelton, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Stony Brook, επισημαίνει ότι το δημόσιο χρέος στο παρελθόν έκανε τις οικονομίες πιο δίκαιες και ευημερούσες, αλλά ότι τρομακτικές λέξεις όπως «έλλειμμα» καταπνίγουν τις κοινωνίες να μην πιέζουν αρκετά τη δημοσιονομική στήριξη.
Αν και η πεποίθηση της καθηγήτριας Kelton απέχει πολύ από τις απόψεις ορισμένων για την ημέρα της μοίρας, δεν υποστηρίζει επίσης απεριόριστες δαπάνες χωρίς αιτία ή μελλοντικές κοινωνικές απολαβές, καθώς η επένδυση σε τομείς της οικονομίας που ήδη λειτουργούν καλά οδηγεί απλώς σε πληθωρισμό.
Θα μπορούσε να επηρεαστεί η αγορά κατοικίας;
Η στέγαση, οι κατασκευές, τα αυτοκίνητα και οποιοιδήποτε άλλοι ευαίσθητοι ως προς τα επιτόκια τομείς θα επηρεαστούν «δυσανάλογα» από μια προσπάθεια εξισορρόπησης του δημόσιου χρέους, δήλωσε στο Fortune ο William G. Gale του Ινστιτούτου Brookings.
«Το υψηλότερο δημόσιο χρέος θα τείνει να αυξήσει τα επιτόκια», είπε ο συγγραφέας του βιβλίου «Φορολογική Θεραπεία: Θεραπεία του εθισμού της Αμερικής στο χρέος και επένδυση στο μέλλον».
"Εάν η κυβέρνηση δημιουργεί χρέος, πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κάποιο τρόπο — φόρους ή δημιουργία χρήματος.
Εάν το χρέος ξεφύγει από τον έλεγχο, η δημιουργία χρήματος ιστορικά ήταν η (ψευδής) λύση, καθώς είναι ευκολότερο να εκδοθούν χρήματα παρά να αυξηθούν οι φόροι, αλλά συχνά πιο καταστροφικό σε μακροπρόθεσμα».
Οποιαδήποτε άνοδος των επιτοκίων θα σοκάρει τις νεότερες γενιές
Ενώ πολλοί οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι οι αμφιλεγόμενες αυξήσεις των επιτοκίων της Fed τη δεκαετία του 2020 απλώς ομαλοποιούν τα επιτόκια πολλών εποχών πριν, οι ιδιοκτήτες κατοικιών και οι υποψήφιοι αγοραστές έχουν συνηθίσει σε ένα ομοσπονδιακό βασικό επιτόκιο ουσιαστικά μικρότερο από 1%.
Πέρα από τις αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις, η αύξηση των επιτοκίων είναι επίσης κακά νέα για την ήδη ανέφικτη αγορά.
Σύμφωνα με τον τελευταίο δείκτη National Realtors' Association, το μεσαίο οικογενειακό εισόδημα είναι 99.432 δολάρια ενώ το μεσαίο ποσό που απαιτείται για τις προϋποθέσεις για να αγοράσει κανείς ένα σπίτι είναι 105.504 δολάρια.
Θα επηρεάσει το δημόσιο χρέος την εθνική ασφάλεια της Αμερικής;
Αυτός είναι ένας μακροχρόνιος φόβος από ειδικούς στον τομέα.
Πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, όταν το εθνικό χρέος έφτανε τα 19 τρισεκατομμύρια δολάρια, ο πρώην πρόεδρος του γενικού επιτελείου της Αμερικής, ναύαρχος Michael Mullen, δήλωσε ότι το χρέος ήταν η κορυφαία απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Δεκατέσσερα χρόνια μετά, ο πρώην Πρόεδρος Ryan είπε στο Δικομματικό Κέντρο Πολιτικής τον Ιανουάριο ότι σύντομα η κυβέρνηση θα ξοδέψει περισσότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους της παρά για επενδύσεις στο Πεντάγωνο.
Ο Dimon πρόσθεσε: «Αυτό αφορά την ασφάλεια του κόσμου.
Χρειαζόμαστε έναν ισχυρότερο στρατό, χρειαζόμαστε μια ισχυρότερη Αμερική.
Το χρειαζόμαστε τώρα. Οπότε το βάζω αυτό ως επικίνδυνο πράγμα για όλους μας».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών