Πρωταθλητές ανασφάλειας... οι Έλληνες
Ιδιαίτερα αλγεινή εντύπωση προκαλεί έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που επιγράφεται «How big is the household housing burden? Evidence from the ECB Consumer Expectations Survey», με συντάκτες τους οικονομολόγους Όμηρο Κουβαρά και Desislava Resinova, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ ξηλώνει το κυβερνητικό αφήγημα περί ισχυρής ελληνικής οικονομίας και ευημερούντων Ελλήνων, λίγες ημέρες αφότου ο οίκος αξιολόγησης Standard and Poor’s αναθεώρησε επί τα βελτίω το outlook του αξιόχρεου (θετικό) της χώρας.
Ειδικότερα, όπως κατ' αρχάς διαπιστώνεται, γενικά τα τελευταία τρίμηνα, τα νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ αντιμετώπισαν υψηλότερο κόστος στέγασης, συμπεριλαμβανομένου της αύξησης στο κόστος των στεγαστικών δανείων.
Σύμφωνα με την Έρευνα Προσδοκιών Καταναλωτών της ΕΚΤ, τα χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19 και εν μέσω της εκτίναξης των τιμών στην Ενέργεια, στις έντεκα μεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ, οι πολίτες έχουν δει αύξηση στο κόστος στέγασης.
Τον Ιανουάριο του 2024 τα νοικοκυριά πλήρωναν κατά μέσο όρο 765 ευρώ τον μήνα για στέγη, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, συντήρησης σπιτιού και ενοικίου ή στεγαστικού δανείου.
Κατά την περίοδο από τον Ιούλιο του 2022, στην αρχή του κύκλου αύξησης των επιτοκίων, έως τον Ιανουάριο του 2024, το μέσο κόστος στέγασης που αναφέρθηκε στην Έρευνα Προσδοκιών Καταναλωτή αυξήθηκε σωρευτικά κατά περίπου 10,2%, σε σύγκριση με τη σωρευτική άνοδο του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) 5,5%.
Επίσης, η διασπορά στο μηνιαίο κόστος στέγασης για καθέναν από τους τύπους ιδιοκτησίας έχει αυξηθεί.
Ειδικά για όσους έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο, το υψηλότερο κόστος φαίνεται να οφείλεται στο ανώτερο άκρο της διανομής, με το κόστος για το χαμηλότερο άκρο να παραμένει σχετικά σταθερό.
Αυτή η μεγαλύτερη διασπορά μπορεί να υποδηλώνει ετερογενείς επιπτώσεις στους ενυπόθηκους δανειστές, δηλαδή ενώ τα νοικοκυριά με υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια σταθερού επιτοκίου δεν έχουν επηρεαστεί ακόμη σημαντικά από τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και τις διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, τα νοικοκυριά που λαμβάνουν νέα δάνεια ή ανανεώνουν ή αναχρηματοδοτούν τα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια αντιμετωπίζουν ήδη αυξημένες πληρωμές επιτοκίων.
Το συνολικό κόστος στέγης διαφέρει ανάλογα με τους τύπους ιδιοκτησίας και ανά χώρα, επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, έχει αυξηθεί κατά περίπου 6% για τους ιδιοκτήτες, αλλά κατά 12% και 9% για όσους έχουν υποθήκη και τους ενοικιαστές αντίστοιχα.
Διαφορετικοί παράγοντες επιδρούν σε κάθε περίπτωση:
i) για τους ιδιοκτήτες, η αλλαγή οφείλεται στο αυξανόμενο κόστος συντήρησης του σπιτιού,
ii) για τους ενυπόθηκους δανειστές, ο κύριος παράγοντας ήταν η αύξηση στις πληρωμές στεγαστικών δανείων που αποδίδεται στα υψηλότερα επιτόκια των υφιστάμενων στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο
και iii) για τους ενοικιαστές, το κόστος ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη των ενοικίων, καθώς και τις τάσεις στις τιμές των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας λόγω του ότι οι ενοικιαστές παρουσιάζουν μικρότερη ευελιξία στην απορρόφηση απροσδόκητων δαπανών.
Όσον αφορά τις επιμέρους χώρες της ζώνης του ευρώ, διαπιστώνεται σημαντική ανομοιογένεια μεταξύ των χωρών σε ό,τι αφορά το κόστος στέγασης.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η διαφορά μεταξύ του κόστους εξαιρουμένων των πληρωμών στεγαστικών δανείων και αυτών που περιλαμβάνουν τέτοιες πληρωμές είναι σημαντική, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και της Ισπανίας, που τείνουν να έχουν υψηλότερο ποσοστό στεγαστικών δανείων με ρυθμιζόμενο επιτόκιο.
Σε κάθε περίπτωση, στην ΕΕ, το κόστος στέγασης καταλαμβάνει περίπου το 20% του διαθέσιμου εισοδήματος για τους ιδιοκτήτες, το 40% για τους ενοικιαστές και το 35% για όσους έχουν στεγαστικό δάνειο στεγαστικό.
Ωστόσο, αυτό διαφέρει μεταξύ των εισοδηματικών ομάδων, με τον δείκτη κόστους στέγασης να έχει αυξηθεί ελαφρά για το 20% των μεγαλύτερων εισοδημάτων μεταξύ των νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια και ενοικιαστές, αλλά παραμένει αρκετά σταθερός για το χαμηλότερο 50% των εισοδηματιών.
Μεταξύ των ομάδων με χαμηλότερο εισόδημα, ένα σημαντικό ποσοστό των νοικοκυριών επιβαρύνεται υπερβολικά από το κόστος στέγασης.
Σύμφωνα με τον ορισμό της Eurostat, τα νοικοκυριά θεωρούνται ιδιαίτερα επιβαρυμένα εάν το συνολικό κόστος που σχετίζεται με τη στέγαση καταλαμβάνει περισσότερο από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών.
Στην Ελλάδα, το κόστος των δαπανών για ενοίκιο, δόση, λογαριασμούς ΔΕΚΟ για τους δανειολήπτες στεγαστικών ανέρχεται σε 45%.
Πηγή ανησυχίας
Δεδομένων των παρόντων και των μελλοντικών επιπτώσεων τόσο των αυξημένων επιτοκίων όσο και της απώλειας αγοραστικής δύναμης λόγω του πληθωρισμού, η ικανότητα των νοικοκυριών να ανταποκρίνονται στο κόστος στέγασης και τις πληρωμές στεγαστικών δανείων αποτελεί πηγή ανησυχίας, ειδικά για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα.
Τα τελευταία χρόνια, στην ΕΕ περίπου το 5-10% των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος έχουν δηλώσει ότι έχουν κάνει καθυστερημένη πληρωμή ενοικίου ή στεγαστικού δανείου ή/και υπηρεσίας κοινής ωφελείας τους τελευταίους τρεις μήνες.
Αυτό το ποσοστό παρέμεινε σχετικά σταθερό με την πάροδο του χρόνου, αν και μειώθηκε ελαφρά το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Αντίθετα, ο μακροπρόθεσμος δείκτης του κινδύνου καθυστερημένης πληρωμής, που μετράται ως το ποσοστό των νοικοκυριών που αναμένουν να κάνουν καθυστερημένη πληρωμή τους επόμενους τρεις μήνες, έχει αυξηθεί σημαντικά μεταξύ των νοικοκυριών με χαμηλότερο εισόδημα.
Το πρώτο τρίμηνο του 2024, στην ΕΕ, το ποσοστό των νοικοκυριών που αναμένουν να καθυστερήσουν πληρωμές για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή ενοίκια αυξήθηκε σε πάνω από 20%, από περίπου 15% το 2023 και σχεδόν διπλασιάστηκε στο 30% για καθυστερημένες πληρωμές στεγαστικών δανείων.
Πρωταθλητές αναδεικνύονται οι Έλληνες σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους στην ανασφάλεια κάλυψης των δαπανών στέγασης.
Από τη μελέτη, προκύπτει ότι εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά συγκριτικά με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους όσον αφορά την πιθανότητα καθυστερήσεων.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Έλληνες ιδιοκτήτες τους εμφανίζουν 30% πιθανότητα να καθυστερήσουν την πληρωμή των πάγιων λογαριασμών της κατοικίας τους.
Στην κατηγορία των ενοικιαστών, και πάλι οι Έλληνες εμφανίζουν την υψηλότερη πιθανότητα καθυστέρησης στην πληρωμή των λογαριασμών με ποσοστό 35%.
www.bankingnews.gr
Ειδικότερα, όπως κατ' αρχάς διαπιστώνεται, γενικά τα τελευταία τρίμηνα, τα νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ αντιμετώπισαν υψηλότερο κόστος στέγασης, συμπεριλαμβανομένου της αύξησης στο κόστος των στεγαστικών δανείων.
Σύμφωνα με την Έρευνα Προσδοκιών Καταναλωτών της ΕΚΤ, τα χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19 και εν μέσω της εκτίναξης των τιμών στην Ενέργεια, στις έντεκα μεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ, οι πολίτες έχουν δει αύξηση στο κόστος στέγασης.
Τον Ιανουάριο του 2024 τα νοικοκυριά πλήρωναν κατά μέσο όρο 765 ευρώ τον μήνα για στέγη, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, συντήρησης σπιτιού και ενοικίου ή στεγαστικού δανείου.
Κατά την περίοδο από τον Ιούλιο του 2022, στην αρχή του κύκλου αύξησης των επιτοκίων, έως τον Ιανουάριο του 2024, το μέσο κόστος στέγασης που αναφέρθηκε στην Έρευνα Προσδοκιών Καταναλωτή αυξήθηκε σωρευτικά κατά περίπου 10,2%, σε σύγκριση με τη σωρευτική άνοδο του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) 5,5%.
Επίσης, η διασπορά στο μηνιαίο κόστος στέγασης για καθέναν από τους τύπους ιδιοκτησίας έχει αυξηθεί.
Ειδικά για όσους έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο, το υψηλότερο κόστος φαίνεται να οφείλεται στο ανώτερο άκρο της διανομής, με το κόστος για το χαμηλότερο άκρο να παραμένει σχετικά σταθερό.
Αυτή η μεγαλύτερη διασπορά μπορεί να υποδηλώνει ετερογενείς επιπτώσεις στους ενυπόθηκους δανειστές, δηλαδή ενώ τα νοικοκυριά με υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια σταθερού επιτοκίου δεν έχουν επηρεαστεί ακόμη σημαντικά από τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και τις διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, τα νοικοκυριά που λαμβάνουν νέα δάνεια ή ανανεώνουν ή αναχρηματοδοτούν τα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια αντιμετωπίζουν ήδη αυξημένες πληρωμές επιτοκίων.
Το συνολικό κόστος στέγης διαφέρει ανάλογα με τους τύπους ιδιοκτησίας και ανά χώρα, επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, έχει αυξηθεί κατά περίπου 6% για τους ιδιοκτήτες, αλλά κατά 12% και 9% για όσους έχουν υποθήκη και τους ενοικιαστές αντίστοιχα.
Διαφορετικοί παράγοντες επιδρούν σε κάθε περίπτωση:
i) για τους ιδιοκτήτες, η αλλαγή οφείλεται στο αυξανόμενο κόστος συντήρησης του σπιτιού,
ii) για τους ενυπόθηκους δανειστές, ο κύριος παράγοντας ήταν η αύξηση στις πληρωμές στεγαστικών δανείων που αποδίδεται στα υψηλότερα επιτόκια των υφιστάμενων στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο
και iii) για τους ενοικιαστές, το κόστος ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη των ενοικίων, καθώς και τις τάσεις στις τιμές των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας λόγω του ότι οι ενοικιαστές παρουσιάζουν μικρότερη ευελιξία στην απορρόφηση απροσδόκητων δαπανών.
Όσον αφορά τις επιμέρους χώρες της ζώνης του ευρώ, διαπιστώνεται σημαντική ανομοιογένεια μεταξύ των χωρών σε ό,τι αφορά το κόστος στέγασης.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η διαφορά μεταξύ του κόστους εξαιρουμένων των πληρωμών στεγαστικών δανείων και αυτών που περιλαμβάνουν τέτοιες πληρωμές είναι σημαντική, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και της Ισπανίας, που τείνουν να έχουν υψηλότερο ποσοστό στεγαστικών δανείων με ρυθμιζόμενο επιτόκιο.
Σε κάθε περίπτωση, στην ΕΕ, το κόστος στέγασης καταλαμβάνει περίπου το 20% του διαθέσιμου εισοδήματος για τους ιδιοκτήτες, το 40% για τους ενοικιαστές και το 35% για όσους έχουν στεγαστικό δάνειο στεγαστικό.
Ωστόσο, αυτό διαφέρει μεταξύ των εισοδηματικών ομάδων, με τον δείκτη κόστους στέγασης να έχει αυξηθεί ελαφρά για το 20% των μεγαλύτερων εισοδημάτων μεταξύ των νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια και ενοικιαστές, αλλά παραμένει αρκετά σταθερός για το χαμηλότερο 50% των εισοδηματιών.
Μεταξύ των ομάδων με χαμηλότερο εισόδημα, ένα σημαντικό ποσοστό των νοικοκυριών επιβαρύνεται υπερβολικά από το κόστος στέγασης.
Σύμφωνα με τον ορισμό της Eurostat, τα νοικοκυριά θεωρούνται ιδιαίτερα επιβαρυμένα εάν το συνολικό κόστος που σχετίζεται με τη στέγαση καταλαμβάνει περισσότερο από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών.
Στην Ελλάδα, το κόστος των δαπανών για ενοίκιο, δόση, λογαριασμούς ΔΕΚΟ για τους δανειολήπτες στεγαστικών ανέρχεται σε 45%.
Πηγή ανησυχίας
Δεδομένων των παρόντων και των μελλοντικών επιπτώσεων τόσο των αυξημένων επιτοκίων όσο και της απώλειας αγοραστικής δύναμης λόγω του πληθωρισμού, η ικανότητα των νοικοκυριών να ανταποκρίνονται στο κόστος στέγασης και τις πληρωμές στεγαστικών δανείων αποτελεί πηγή ανησυχίας, ειδικά για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα.
Τα τελευταία χρόνια, στην ΕΕ περίπου το 5-10% των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος έχουν δηλώσει ότι έχουν κάνει καθυστερημένη πληρωμή ενοικίου ή στεγαστικού δανείου ή/και υπηρεσίας κοινής ωφελείας τους τελευταίους τρεις μήνες.
Αυτό το ποσοστό παρέμεινε σχετικά σταθερό με την πάροδο του χρόνου, αν και μειώθηκε ελαφρά το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Αντίθετα, ο μακροπρόθεσμος δείκτης του κινδύνου καθυστερημένης πληρωμής, που μετράται ως το ποσοστό των νοικοκυριών που αναμένουν να κάνουν καθυστερημένη πληρωμή τους επόμενους τρεις μήνες, έχει αυξηθεί σημαντικά μεταξύ των νοικοκυριών με χαμηλότερο εισόδημα.
Το πρώτο τρίμηνο του 2024, στην ΕΕ, το ποσοστό των νοικοκυριών που αναμένουν να καθυστερήσουν πληρωμές για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή ενοίκια αυξήθηκε σε πάνω από 20%, από περίπου 15% το 2023 και σχεδόν διπλασιάστηκε στο 30% για καθυστερημένες πληρωμές στεγαστικών δανείων.
Πρωταθλητές αναδεικνύονται οι Έλληνες σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους στην ανασφάλεια κάλυψης των δαπανών στέγασης.
Από τη μελέτη, προκύπτει ότι εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά συγκριτικά με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους όσον αφορά την πιθανότητα καθυστερήσεων.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Έλληνες ιδιοκτήτες τους εμφανίζουν 30% πιθανότητα να καθυστερήσουν την πληρωμή των πάγιων λογαριασμών της κατοικίας τους.
Στην κατηγορία των ενοικιαστών, και πάλι οι Έλληνες εμφανίζουν την υψηλότερη πιθανότητα καθυστέρησης στην πληρωμή των λογαριασμών με ποσοστό 35%.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών