Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ξεπεράσουν τα ένστικτά τους, λέει ο Economist...
Η Ευρώπη συνειδητοποίησε επιτέλους ότι έχει πρόβλημα με την οικονομική ανάπτυξη. Μπορεί τώρα να βρει λύση; Mάλλον όχι, σύμφωνα με τον Economist, καθώς η Γηραιά Ήπειρος αντιμετωπίζει πολλές και διαφορετικές διαρθρωτικές αδυναμίες, οι οποίες, ως επί το πλείστον, αφορούν τη γραφειοκρατία…
Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και ανεπίσημος επικεφαλής τεχνοκράτης της γηραιάς ηπείρου Mario Draghi προσπάθησε να βρει μία λύση.
Στην πάνω από 400 σελίδες έκθεσή του, ο Draghi παρουσιάζει ένα σχέδιο αναμόρφωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η Ursula von der Leyen, η προσφάτως επανεκλεγείσα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι πρόθυμη να ενεργήσει σύμφωνα με τις συμβουλές του.
Ακόμη και ο Elon Musk, ιδιοκτήτης των Tesla και X, καθώς και συχνός αντίπαλος της ΕΕ, τον επικροτεί.
Πριν από αυτή την έκθεση, τον Απρίλιο είχε δημοσιευτεί μια άλλη, ενός άλλου Ιταλού πρωθυπουργού, του Enrico Letta, που έκανε λόγο για ενιαία αγορά.
Και οι δύο επικεντρώνονται στο πώς μπορεί να γίνει η Ευρώπη πιο ανταγωνιστική.
Οι συγγραφείς θέλουν ενίσχυση της καινοτομίας, αύξηση της χρηματοδότησης για πιο επικίνδυνα εγχειρήματα (εμπορικά, χρηματοοικονομικά ή επιστημονικά) και δημιουργία μιας οικονομίας κλίμακας φέρνοντας σε επαφή τις μέχρι τώρα κατακερματισμένες αγορές.
Εν ολίγοις, θέλουν να κάνουν την Ευρώπη λίγο πιο ευρωπαϊκή, η οποία σε αυτούς τους τομείς είναι τουλάχιστον έξυπνη.
Τα ερωτήματα είναι τα εξής: Είναι πρόθυμες οι χώρες να δουν ολοκλήρωση σε ευαίσθητους τομείς όπως η άμυνα;
Θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τον ναρκισσισμό των μικρών διαφορών;
Και θα αποδειχθούν πρόθυμες να ξοδέψουν όπως απαιτείται;
Αν και η Ευρώπη ήταν από καιρό πιο φτωχή από την Αμερική, οι πολίτες της συνήθιζαν να μην την απασχολούν και πολύ.
Οι Αμερικανοί είχαν πάρα πολλά.
Όμως, όπως λέει ο κ. Draghi επειγόντως, ο κόσμος σε όλη την Ευρώπη έχει αλλάξει, καθιστώντας την έλλειψη ανάπτυξης και καινοτομίας της ηπείρου απειλή για τον τρόπο ζωής της.
«Η ΕΕ έχει φτάσει σε ένα σημείο όπου, χωρίς δράση, θα θέσει σε κίνδυνο είτε την ευημερία της, το περιβάλλον ή την ελευθερία της» γράφει σε άρθρο για τον Economist.
Η υπόθεση του Draghi υποστηρίζεται από μια σειρά από εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένου του ότι ο υπόλοιπος κόσμος δεν παίζει πλέον με αυτό που η ΕΕ θεωρεί κανόνες.
Με επικεφαλής την Αμερική και την Κίνα, οι χώρες χρησιμοποιούν προστατευτικές πολιτικές για να δώσουν πλεονέκτημα στις δικές τους εταιρείες.
Η Ευρώπη φοβάται ότι θα χάσει οικονομικά εάν οι εταιρείες της δεν μπορούν να ανταγωνιστούν.
Κινδυνεύει επίσης να εξαρτηθεί από ξένες αλυσίδες εφοδιασμού στις οποίες η Κίνα επιθυμεί να κυριαρχήσει, όπως π.χ. στις σπάνιες γαίες, στις οποίες μια μελλοντική αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να περιορίσει μια μέρα την πρόσβασή της, ίσως σε μια κρίση, όπως για την προηγμένη τεχνολογία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η παρακμή της Ευρώπης γίνεται ολοένα πιο οδυνηρή. Το 1995 η ευρωπαϊκή παραγωγικότητα ήταν 95% της αμερικανικής παραγωγικότητας, σήμερα είναι λιγότερο από 80%, ένα αρκετά μεγάλο κενό.
Στην τεχνολογία αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η Ευρώπη φαίνεται τώρα ότι θα μείνει ακόμα πιο πίσω.
Και καθώς αυτή η τεχνολογία εξαπλώνεται σε όλο και περισσότερους τομείς, οι δυνατότητες καινοτομίας της Ευρώπης θα μειωθούν περαιτέρω.
Η ακριβή ενέργεια θα κάνει ακόμα πιο δύσκολο να προσελκύσουμε εταιρείες αιχμής στο μέλλον.
Επιπλέον, η αποτυχία της Ευρώπης να εκμεταλλευτεί την κλίμακά της γίνεται όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα, καθώς άλλες χώρες αξιοποιούν στο έπακρο το δικό τους μέγεθος.
«Τη δεκαετία του 1980, όταν διαμορφωνόταν η ενιαία αγορά, η οικονομία της Ιταλίας ήταν περίπου τόσο μεγάλη όσο της Κίνας και της Ινδίας μαζί» σημειώνει ο κ. Letta.
Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη; Ο Draghi επικεντρώνεται στην ενίσχυση της καινοτομίας, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να γίνει «εργαλείο πρώτης ανάγκης».
Για να συμβεί αυτό, προτείνει ότι οι χώρες θα πρέπει να συνενώσουν τις δυνάμεις για την έρευνα και τη χρηματοδότηση, και να συμφωνήσουν να αυξήσουν τις δαπάνες.
Υποστηρίζει δε τη δημιουργία European Advanced Research Projects Agencies (ARPAs), κατά το πρότυπο του ομώνυμου φημισμένου αμερικανικού πρακτορείου, το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία τεχνολογιών, όπως το GPS και το διαδίκτυο.
Θέλει επίσης να δαπανήσει πολλά σε «παγκοσμίως κορυφαία ερευνητικά ιδρύματα» μέσω μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας.
Θα υπάρξει υποστήριξη για όσους αναλαμβάνουν κινδύνους.
Η τραπεζική χρηματοδότηση είναι άμεσα διαθέσιμη σε εταιρείες με περιουσιακά στοιχεία προς καταχώρηση ως εγγύηση και έσοδα για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Είναι λιγότερο κατάλληλο για νεότερες επιχειρήσεις με κανένα από τα δύο και με αβέβαιες προοπτικές.
Γραφειοκρατική παρακμή…
Ωστόσο, στην Ευρώπη τα τρία τέταρτα του εταιρικού δανεισμού προέρχονται από τράπεζες, σε σύγκριση με μόλις το ένα τέταρτο στην Αμερική.
Οι βαθύτερες και πιο ρευστοποιήσιμες κεφαλαιαγορές είναι επομένως απαραίτητες για την ανάπτυξη, συμφωνούν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί, σε ένα μήνυμα που απηχείται όλο και περισσότερο τόσο από τους εθνικούς ηγέτες όσο και από τα αφεντικά.
«Η πράσινη συμφωνία δεν θα λειτουργήσει χωρίς ένωση κεφαλαιαγορών», λέει ο Christian Sewing, διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank.
Η δημιουργία μιας τέτοιας ένωσης απαιτεί να ξεπεραστεί ο κατακερματισμός, όπως 27 διαφορετικές προσεγγίσεις για την αφερεγγυότητα.
Σημαίνει επίσης μετάβαση από τα μη χρηματοδοτούμενα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα σε καλύτερα χρηματοδοτούμενα, βασισμένα στην αγορά συστήματα.
Σύμφωνα με τη New Financial, μια δεξαμενή σκέψης, τα συνταξιοδοτικά στοιχεία ανέρχονται σε μόλις 32% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, έναντι 173% στην Αμερική.
«Χρειαζόμαστε μια πολιτιστική αλλαγή στον τρόπο χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, δεδομένων όλων των απαιτούμενων επενδύσεων.
Από αυτή την άποψη, έχουμε ανάγκη επίσης από ρυθμιστικές αλλαγές στην Ευρώπη για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη υποστηρίζει ο κ. Sewing.
Ο Draghi προτείνει τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής εποπτικής αρχής για τις κεφαλαιαγορές, παρόμοια με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Αμερικής.
Όσον αφορά τη ρύθμιση, ο Draghi φροντίζει να μην αμφισβητήσει τη βασική οικονομική εικόνα ότι ο ανταγωνισμός είναι το πιο σίγουρο κίνητρο για καινοτομία.
Ωστόσο, επισημαίνει τις αλλαγές στην τεχνολογία και τις αγορές, υποστηρίζοντας ότι οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να είναι καλύτερα στελεχωμένες, να κινούνται ταχύτερα και να είναι πρόθυμες να λάβουν υπόψη τον αντίκτυπο στη μελλοντική καινοτομία και την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ίσως, για παράδειγμα, η Alstom και η Siemens, δύο ευρωπαϊκές εταιρείες κατασκευής τρένων, να έπρεπε να είχε επιτραπεί να συγχωνευθούν το 2019, για να ανταγωνιστούν καλύτερα τις κινεζικές εταιρείες.
Θέλει επίσης η ευρωπαϊκή κρατική βοήθεια να είναι λιγότερο κατακερματισμένη και περισσότερο εστιασμένη στα κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα.
Η έκθεση του κ. Draghi έτυχε θετικής υποδοχής από τους ευρωπαίους policy makers και στοχαστές και θα συνεχίσει να είναι μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή.
Πάρτε κάτι που θα έπρεπε να είναι σχετικά αδιαμφισβήτητο: τη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας για τη χρηματοδότηση ερευνητικών ινστιτούτων παγκόσμιας κλάσης.
Όταν η Γερμανία εισήγαγε ένα παρόμοιο σχέδιο τη δεκαετία του 2000, τα περισσότερα χρήματα κατέληξαν σε δύο ευημερούσες νότιες πολιτείες.
Κατά συνέπεια, το πρόγραμμα προσαρμόστηκε γρήγορα για να διασφαλιστεί ότι κάθε περιοχή επωφελήθηκε.
Ομοίως, η ARPA της Αμερικής ευδοκίμησε ελλείψει γραφειοκρατίας.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ξεπεράσουν το ένστικτό τους και στις δύο περιπτώσεις.
www.bankingnews.gr
Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και ανεπίσημος επικεφαλής τεχνοκράτης της γηραιάς ηπείρου Mario Draghi προσπάθησε να βρει μία λύση.
Στην πάνω από 400 σελίδες έκθεσή του, ο Draghi παρουσιάζει ένα σχέδιο αναμόρφωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η Ursula von der Leyen, η προσφάτως επανεκλεγείσα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι πρόθυμη να ενεργήσει σύμφωνα με τις συμβουλές του.
Ακόμη και ο Elon Musk, ιδιοκτήτης των Tesla και X, καθώς και συχνός αντίπαλος της ΕΕ, τον επικροτεί.
Πριν από αυτή την έκθεση, τον Απρίλιο είχε δημοσιευτεί μια άλλη, ενός άλλου Ιταλού πρωθυπουργού, του Enrico Letta, που έκανε λόγο για ενιαία αγορά.
Και οι δύο επικεντρώνονται στο πώς μπορεί να γίνει η Ευρώπη πιο ανταγωνιστική.
Οι συγγραφείς θέλουν ενίσχυση της καινοτομίας, αύξηση της χρηματοδότησης για πιο επικίνδυνα εγχειρήματα (εμπορικά, χρηματοοικονομικά ή επιστημονικά) και δημιουργία μιας οικονομίας κλίμακας φέρνοντας σε επαφή τις μέχρι τώρα κατακερματισμένες αγορές.
Εν ολίγοις, θέλουν να κάνουν την Ευρώπη λίγο πιο ευρωπαϊκή, η οποία σε αυτούς τους τομείς είναι τουλάχιστον έξυπνη.
Τα ερωτήματα είναι τα εξής: Είναι πρόθυμες οι χώρες να δουν ολοκλήρωση σε ευαίσθητους τομείς όπως η άμυνα;
Θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τον ναρκισσισμό των μικρών διαφορών;
Και θα αποδειχθούν πρόθυμες να ξοδέψουν όπως απαιτείται;
Αν και η Ευρώπη ήταν από καιρό πιο φτωχή από την Αμερική, οι πολίτες της συνήθιζαν να μην την απασχολούν και πολύ.
Οι Αμερικανοί είχαν πάρα πολλά.
Όμως, όπως λέει ο κ. Draghi επειγόντως, ο κόσμος σε όλη την Ευρώπη έχει αλλάξει, καθιστώντας την έλλειψη ανάπτυξης και καινοτομίας της ηπείρου απειλή για τον τρόπο ζωής της.
«Η ΕΕ έχει φτάσει σε ένα σημείο όπου, χωρίς δράση, θα θέσει σε κίνδυνο είτε την ευημερία της, το περιβάλλον ή την ελευθερία της» γράφει σε άρθρο για τον Economist.
Η υπόθεση του Draghi υποστηρίζεται από μια σειρά από εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένου του ότι ο υπόλοιπος κόσμος δεν παίζει πλέον με αυτό που η ΕΕ θεωρεί κανόνες.
Με επικεφαλής την Αμερική και την Κίνα, οι χώρες χρησιμοποιούν προστατευτικές πολιτικές για να δώσουν πλεονέκτημα στις δικές τους εταιρείες.
Η Ευρώπη φοβάται ότι θα χάσει οικονομικά εάν οι εταιρείες της δεν μπορούν να ανταγωνιστούν.
Κινδυνεύει επίσης να εξαρτηθεί από ξένες αλυσίδες εφοδιασμού στις οποίες η Κίνα επιθυμεί να κυριαρχήσει, όπως π.χ. στις σπάνιες γαίες, στις οποίες μια μελλοντική αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να περιορίσει μια μέρα την πρόσβασή της, ίσως σε μια κρίση, όπως για την προηγμένη τεχνολογία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η παρακμή της Ευρώπης γίνεται ολοένα πιο οδυνηρή. Το 1995 η ευρωπαϊκή παραγωγικότητα ήταν 95% της αμερικανικής παραγωγικότητας, σήμερα είναι λιγότερο από 80%, ένα αρκετά μεγάλο κενό.
Στην τεχνολογία αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η Ευρώπη φαίνεται τώρα ότι θα μείνει ακόμα πιο πίσω.
Και καθώς αυτή η τεχνολογία εξαπλώνεται σε όλο και περισσότερους τομείς, οι δυνατότητες καινοτομίας της Ευρώπης θα μειωθούν περαιτέρω.
Η ακριβή ενέργεια θα κάνει ακόμα πιο δύσκολο να προσελκύσουμε εταιρείες αιχμής στο μέλλον.
Επιπλέον, η αποτυχία της Ευρώπης να εκμεταλλευτεί την κλίμακά της γίνεται όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα, καθώς άλλες χώρες αξιοποιούν στο έπακρο το δικό τους μέγεθος.
«Τη δεκαετία του 1980, όταν διαμορφωνόταν η ενιαία αγορά, η οικονομία της Ιταλίας ήταν περίπου τόσο μεγάλη όσο της Κίνας και της Ινδίας μαζί» σημειώνει ο κ. Letta.
Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη; Ο Draghi επικεντρώνεται στην ενίσχυση της καινοτομίας, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να γίνει «εργαλείο πρώτης ανάγκης».
Για να συμβεί αυτό, προτείνει ότι οι χώρες θα πρέπει να συνενώσουν τις δυνάμεις για την έρευνα και τη χρηματοδότηση, και να συμφωνήσουν να αυξήσουν τις δαπάνες.
Υποστηρίζει δε τη δημιουργία European Advanced Research Projects Agencies (ARPAs), κατά το πρότυπο του ομώνυμου φημισμένου αμερικανικού πρακτορείου, το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία τεχνολογιών, όπως το GPS και το διαδίκτυο.
Θέλει επίσης να δαπανήσει πολλά σε «παγκοσμίως κορυφαία ερευνητικά ιδρύματα» μέσω μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας.
Θα υπάρξει υποστήριξη για όσους αναλαμβάνουν κινδύνους.
Η τραπεζική χρηματοδότηση είναι άμεσα διαθέσιμη σε εταιρείες με περιουσιακά στοιχεία προς καταχώρηση ως εγγύηση και έσοδα για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Είναι λιγότερο κατάλληλο για νεότερες επιχειρήσεις με κανένα από τα δύο και με αβέβαιες προοπτικές.
Γραφειοκρατική παρακμή…
Ωστόσο, στην Ευρώπη τα τρία τέταρτα του εταιρικού δανεισμού προέρχονται από τράπεζες, σε σύγκριση με μόλις το ένα τέταρτο στην Αμερική.
Οι βαθύτερες και πιο ρευστοποιήσιμες κεφαλαιαγορές είναι επομένως απαραίτητες για την ανάπτυξη, συμφωνούν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί, σε ένα μήνυμα που απηχείται όλο και περισσότερο τόσο από τους εθνικούς ηγέτες όσο και από τα αφεντικά.
«Η πράσινη συμφωνία δεν θα λειτουργήσει χωρίς ένωση κεφαλαιαγορών», λέει ο Christian Sewing, διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank.
Η δημιουργία μιας τέτοιας ένωσης απαιτεί να ξεπεραστεί ο κατακερματισμός, όπως 27 διαφορετικές προσεγγίσεις για την αφερεγγυότητα.
Σημαίνει επίσης μετάβαση από τα μη χρηματοδοτούμενα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα σε καλύτερα χρηματοδοτούμενα, βασισμένα στην αγορά συστήματα.
Σύμφωνα με τη New Financial, μια δεξαμενή σκέψης, τα συνταξιοδοτικά στοιχεία ανέρχονται σε μόλις 32% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, έναντι 173% στην Αμερική.
«Χρειαζόμαστε μια πολιτιστική αλλαγή στον τρόπο χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, δεδομένων όλων των απαιτούμενων επενδύσεων.
Από αυτή την άποψη, έχουμε ανάγκη επίσης από ρυθμιστικές αλλαγές στην Ευρώπη για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη υποστηρίζει ο κ. Sewing.
Ο Draghi προτείνει τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής εποπτικής αρχής για τις κεφαλαιαγορές, παρόμοια με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Αμερικής.
Όσον αφορά τη ρύθμιση, ο Draghi φροντίζει να μην αμφισβητήσει τη βασική οικονομική εικόνα ότι ο ανταγωνισμός είναι το πιο σίγουρο κίνητρο για καινοτομία.
Ωστόσο, επισημαίνει τις αλλαγές στην τεχνολογία και τις αγορές, υποστηρίζοντας ότι οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να είναι καλύτερα στελεχωμένες, να κινούνται ταχύτερα και να είναι πρόθυμες να λάβουν υπόψη τον αντίκτυπο στη μελλοντική καινοτομία και την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ίσως, για παράδειγμα, η Alstom και η Siemens, δύο ευρωπαϊκές εταιρείες κατασκευής τρένων, να έπρεπε να είχε επιτραπεί να συγχωνευθούν το 2019, για να ανταγωνιστούν καλύτερα τις κινεζικές εταιρείες.
Θέλει επίσης η ευρωπαϊκή κρατική βοήθεια να είναι λιγότερο κατακερματισμένη και περισσότερο εστιασμένη στα κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα.
Η έκθεση του κ. Draghi έτυχε θετικής υποδοχής από τους ευρωπαίους policy makers και στοχαστές και θα συνεχίσει να είναι μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή.
Πάρτε κάτι που θα έπρεπε να είναι σχετικά αδιαμφισβήτητο: τη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας για τη χρηματοδότηση ερευνητικών ινστιτούτων παγκόσμιας κλάσης.
Όταν η Γερμανία εισήγαγε ένα παρόμοιο σχέδιο τη δεκαετία του 2000, τα περισσότερα χρήματα κατέληξαν σε δύο ευημερούσες νότιες πολιτείες.
Κατά συνέπεια, το πρόγραμμα προσαρμόστηκε γρήγορα για να διασφαλιστεί ότι κάθε περιοχή επωφελήθηκε.
Ομοίως, η ARPA της Αμερικής ευδοκίμησε ελλείψει γραφειοκρατίας.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ξεπεράσουν το ένστικτό τους και στις δύο περιπτώσεις.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών