Η Συρία βρίσκεται τώρα σε μια μεταβατική κατάσταση και η πολιτική-στρατιωτική κατάσταση θα παραμείνει όσο δεν επιλυθούν οι συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων ένοπλων ομάδων
Η κατάσταση της Συρίας μοιάζει με το χάος της Λιβύης, αλλά υπάρχουν πολλοί περισσότεροι παράγοντες (τοπικοί και εξωτερικοί) που συνυπάρχουν, γεγονός που καθιστά δύσκολο να προβλεφθεί τι θα συμβεί...
Είναι αφελές να υποθέσουμε ότι το σημερινό καθεστώς στη Συρία θα παραμείνει στη θέση του - ως έχει - στο εξής.
Η Συρία βρίσκεται τώρα σε μια μεταβατική κατάσταση και η πολιτική-στρατιωτική κατάσταση θα παραμείνει όσο δεν επιλυθούν οι συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων ένοπλων ομάδων.
Έχουμε δει στην εποχή των αραβικών εξεγέρσεων ότι η κατάρρευση ενός καθεστώτος δεν παράγει απαραίτητα μια σταθερή ή μια δημοκρατική κυβέρνηση.
Στην Τυνησία, η δημοκρατική μετάβαση ολοκληρώθηκε όταν ο σημερινός πρόεδρος αποφάσισε να αποκλείσει τους ισλαμιστές από την εξουσία και να κυβερνήσει δεσποτικά.
Στην Αίγυπτο, τα καθεστώτα των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας βοήθησαν στην εγκατάσταση μιας στρατιωτικής κυβέρνησης με επικεφαλής τον στρατηγό Abdel Fattah al-Sisi τερματίζοντας την εκλεγμένη διακυβέρνηση της μουσουλμανικής αδελφότητας.
Οι συγκρούσεις σε αυτές τις χώρες δεν είναι καθαρά αποτέλεσμα εσωτερικών εξελίξεων, αλλά συχνά αντικατοπτρίζουν περιφερειακές συγκρούσεις, συνωμοσίες και ανταγωνισμό.
Η Τουρκία και το Κατάρ υποστηρίζουν την κυριαρχία των Αδελφών Μουσουλμάνων, ενώ η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υποστηρίζουν την αποπομπή και τον αποκλεισμό τους από την κυβέρνηση.
Αυτό θα είναι κεντρικό διακύβευμα για την κατανόηση του τι θα ακολουθήσει στη Συρία.
Ισραήλ και ΗΠΑ είναι κοντά στα στρατόπεδα Σαουδικής Αραβίας-ΗΑΕ αλλά είναι επίσης κοντά στο Κατάρ και η Μουσουλμανική Αδελφότητα φαίνεται να συνεργάζεται καλά με τις ΗΠΑ.
Επίσης, οι ΗΠΑ διατηρούν την κατοχή σημαντικού εδάφους στη Συρία.
Όποτε κρατούν στρατεύματα σε μια χώρα που λειτουργεί εκτός του ελέγχου της τοπικής κυβέρνησης, όπου η χώρα (ή τουλάχιστον ένα κομμάτι της) βρίσκεται υπό αμερικανική κατοχή.
Στο Ιράκ, οι ΗΠΑ διατηρούν μερικές χιλιάδες στρατεύματα, αλλά συνεχίζουν να ασκούν τεράστια επιρροή στην κυβέρνηση και απορρίπτουν τις κοινοβουλευτικές εκκλήσεις για αποχώρηση αυτών των στρατευμάτων.
Την ίδια ώρα, η στρατιωτική δύναμη στη Συρία είναι διπλάσια από ό,τι έχει ειπωθεί στο κοινό, και η παρουσία ακόμη και ενός μικρού στρατιωτικού σώματος απαιτεί μια αρκετά μεγάλη στρατιωτική δύναμη υποστήριξης στην περιοχή.
Οι ΗΠΑ όχι μόνο πολεμούν το ISIS, αλλά παρέχουν επίσης υποστήριξη σε πολιτοφυλακές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους στη Συρία.
Τουρκικοί και Ισραηλινοί «δάκτυλοι»
Η Τουρκία έχει ισχυρή στρατιωτική παρουσία στη Συρία και — όπως οι Η.Π.Α. — και μπορεί εύκολα να επηρεάσει τις εξελίξεις στο έδαφος, κάνοντας τα πράγματα ευκολότερα ή δυσκολότερα για οποιαδήποτε κυβέρνηση μπορεί να προκύψει στη Συρία.
Η στρατιωτική επέμβαση και η επέμβαση των πληροφοριών της Τουρκίας ήταν το κλειδί για την ανατροπή του Bashar Al Assad.
Το Ισραήλ έχει επεκτείνει την κατοχή του στο συριακό έδαφος και έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες βομβαρδιστικές επιδρομές εντός της χώρας μετά την κατάρρευση του καθεστώτος.
Όπως και οι άλλοι παράγοντες, το Ισραήλ θέλει να διαμορφώσει τον προσανατολισμό και την πολιτική της μελλοντικής κυβέρνησης και επιδιώκει να αποτρέψει την ανάδυση ενός ριζοσπαστικού ή δημοκρατικού καθεστώτος.
Η περιφερειακή σύγκρουση δεν έχει ακόμη επιλυθεί αποφασιστικά.
Μέχρι στιγμής ο άξονας Τουρκίας, Κατάρ, Ισραήλ και ΗΠΑ έχει σημειώσει σημαντικές επιτυχίες στη Συρία (χάρη στην υποστήριξή τους ή την τέρψη της πρώην πολιτοφυλακής της Αλ Κάιντα που τώρα διευθύνει τη χώρα), αλλά η Ρωσία και το Ιράν μπορεί να προσπαθήσουν ακόμα είτε να εκδικηθούν είτε να ενισχύσουν την περιφερειακή τους ισχύ.
Η Ρωσία έχασε μια σημαντική στρατηγική στρατιωτική παρουσία στο εσωτερικό της χώρας, ενώ το Ιράν έχασε την άμεση σύνδεση με τη Χεζμπολάχ, η οποία περνούσε από τη Συρία.
Περισσότερο από ό,τι στις περιπτώσεις της Τυνησίας και της Αιγύπτου, υπάρχουν πολλές πολιτοφυλακές που δραστηριοποιούνται στη Συρία και όλες έχουν εξωτερικούς χορηγούς.
Έτσι, εξωτερικές δυνάμεις θα εμπλακούν στον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στη Συρία.
Τα έξι σενάρια
Αν και δεν είναι σαφές πώς οι τοπικές και περιφερειακές συγκρούσεις θα επηρεάσουν την εμφάνιση μιας νέας και δυνητικά σταθερής κυβέρνησης στη Συρία, είναι δυνατόν να εξεταστούν κάποια σενάρια.
1. Λιβυκό Μοντέλο
Η Συρία μπορεί κάλλιστα να ακολουθήσει το παράδειγμα της Λιβύης.
Όπως η Λιβύη, οι περιφερειακές συγκρούσεις μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν τους ισλαμιστές και εκείνων που τους απεχθάνονται μπορεί να συνεχίζονται για πολλά χρόνια ακόμη.
Η κυβέρνηση Obama υποσχέθηκε με μεγάλο ενθουσιασμό μια νέα δημοκρατία στη Λιβύη και ένα τέλος στην τυραννική κυριαρχία μετά την επίθεση του ΝΑΤΟ το 2011.
Στη Συρία, οι διάφορες ισλαμιστικές πολιτοφυλακές έχουν μια ιστορία αιματοχυσίας που μπορεί να μην τελειώσει μόνο και μόνο επειδή η Hay'at Tahrir Sham (HTS) έχει αναλάβει τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης — τουλάχιστον επίσημα.
Το μέγεθος της πολιτοφυλακής της νέας κυβέρνησης δεν είναι μεγάλο και μπορεί να αντιμετωπίσει στρατιωτικές προκλήσεις από διάφορα μέτωπα.
Εάν η Συρία ακολουθούσε το σενάριο της Λιβύης, αυτό θα σήμαινε ότι η Ρωσία, η Τουρκία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν όλοι.
Θα έφερνε επίσης στο Ισραήλ, το οποίο τρέφει έντονο ενδιαφέρον για την εγκαθίδρυση ενός πελατειακού καθεστώτος στη Δαμασκό.
Ο μαζικός ισραηλινός βομβαρδισμός της Συρίας από την πτώση του Assad είχε σκοπό να κατεδαφίσει τη στρατιωτική υποδομή της Συρίας και να εκφοβίσει τη νέα κυβέρνηση.
Το HTS έδειξε γρήγορα ότι δεν έχει ατζέντα εναντίον του Ισραήλ και δεν ασχολείται -ούτε καν προφορικά- με στόχο την απελευθέρωση του συριακού εδάφους από την ισραηλινή κατοχή.
Η πιθανότητα αποσύνθεσης και κατακερματισμού είναι ιδιαίτερα υψηλή επειδή η Συρία είναι πολύ λιγότερο ομοιογενής (εθνικά και θρησκευτικά) από τη Λιβύη.
2. Στρατιωτικό Πραξικόπημα
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία μπορεί κάλλιστα να κανονίσουν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα για να εγκαταστήσουν έναν στρατιωτικό δεσπότη, όπως ο Sisi στην Αίγυπτο.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο αιγυπτιακό πραξικόπημα του 2013 και τα ΜΜΕ τους ήταν μόνα τους στο να εκφράσουν ανησυχία σχετικά με το νέο καθεστώς στη Δαμασκό.
Άλλωστε, ο ηγεμόνας των ΗΑΕ βρισκόταν σε στενή επαφή με τον Assad μέχρι το τέλος και τον απομάκρυνε από το Ιράν και τον «άξονα της αντίστασης».
Στην πραγματικότητα, από τότε που ξεκίνησε η προσέγγιση του Assad με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, περιόριζε την κίνηση και τις δραστηριότητες των Ιρανών και των στρατιωτικών αξιωματικών της Χεζμπολάχ.
Αυτό το σενάριο πραξικοπήματος θα λειτουργούσε για τη δημιουργία μιας περιφερειακής συμμαχίας δημοκρατικών δεσποτικών καθεστώτων συνδεδεμένων με τους Σαουδάραβες και τα Εμιράτα.
Από τα δύο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν μέχρι στιγμής πιο επιτυχημένα στην επιβολή της πολιτικής και στρατιωτικής τους βούλησης στη Σομαλία, την Υεμένη (νότια), τη Λιβύη, το Σουδάν (με το RSF) και την Αίγυπτο.
Ένα εγκατεστημένο στρατιωτικό καθεστώς θα μπορούσε εύκολα να ενσωματωθεί στις συμφωνίες του Αβραάμ μόλις οι Σαουδάραβες καταλήξουν σε συμφωνία με το Ισραήλ για μια συνθήκη ειρήνης.
Το πρόβλημα με αυτό το σενάριο είναι ότι τα ΗΑΕ είναι ο κύριος αντίπαλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή που ασκεί επιρροή στη Συρία.
Αυτό θα σήμαινε την επιβολή ωμής βίας εναντίον τους όπως ακριβώς στην Αίγυπτο, η οποία ήταν η βάση της Αδελφότητας πριν και μετά την πτώση του Χόσνι Μουμπάρακ.
3. Δημοκρατία
Η νέα κυβέρνηση θα εισακούσει το κάλεσμα πολλών Σύριων και θα ξεκινήσει μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία θα διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές και θα συνταχθεί ένα νέο σύνταγμα.
Αυτό θα οδηγούσε στο σχηματισμό μιας δημοκρατικής κυβέρνησης, κάτι που η Συρία δεν έχει βιώσει από τη δεκαετία του 1950, όταν η δημοκρατική τάξη ήταν πολύ ελαττωματική και υπόκειται σε εξωτερική επέμβαση και χειραγώγηση.
Αυτό το δημοκρατικό σενάριο θα ανησυχούσε τόσο το Ισραήλ όσο και τις ΗΠΑ που έχουν πλήρη επίγνωση ότι οι άνθρωποι -αφημένοι στην τύχη τους- δεν θα εξυπηρετούσαν απαραίτητα δυτικά και ισραηλινά συμφέροντα.
Η δεσποτική κυριαρχία είναι πάντα προτιμότερη από τη Δύση και το Ισραήλ.
Οι ΗΠΑ δεν έχει ακόμη άρει τις σκληρές κυρώσεις κατά του συριακού λαού (αν και άρει την επιβράβευση των 10 εκατομμυρίων δολαρίων στο κεφάλι του ηγέτη του HTS) επειδή η Ουάσιγκτον μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να εκβιάσει οποιαδήποτε μελλοντική συριακή κυβέρνηση.
4. Δικτατορικός Κανόνας HTS
Το HTS θα μονοπωλούσε την πολιτική εξουσία και θα κυβερνούσε μόνο του αδιαφορώντας για τις απαιτήσεις για ευρύτερη εκπροσώπηση.
Ένα τέτοιο σενάριο θα ανησυχούσε τις θρησκευτικές μειονότητες και τις γυναίκες δεδομένης της ιδεολογικής προέλευσης των νέων κυβερνώντων.
Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ μπορεί να ευνοήσει αυτό το σενάριο εάν η εναλλακτική είναι μια ανεξέλεγκτη δημοκρατία κοντά στην Παλαιστίνη.
5. Η Συρία διαλύεται
Η Συρία θα μπορούσε να χάσει την εδαφική της ακεραιότητα και να γίνει ένα κομμάτι ημι-ανεξάρτητων, σεχταριστικών θύλακων όπου οι Δρούζοι θα κυβερνούσαν τη δική τους επαρχία και οι Αλαουίτες και οι Κούρδοι θα έκαναν το ίδιο και ούτω καθεξής.
Αυτό το σενάριο θα ήταν πολύ ανησυχητικό για την Τουρκία, η οποία είναι πρόθυμη να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη για να συντρίψει ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος στη Συρία.
Η Δύση και το Ισραήλ θα ευνοούσαν ένα τέτοιο αποτέλεσμα.
Εξάλλου, ο Joe Biden και ο Anthony Blinken υποστήριξαν τη διαίρεση του Ιράκ σε τρεις θύλακες μετά την αμερικανική εισβολή του 2003.
Εάν προκύψει αυτό το σενάριο, ο Βόρειος Λίβανος (Τρίπολη και Ακκάρ) μπορεί να ζητήσει να ενταχθεί στον σουνιτικό θύλακα.
6. Αποκατάσταση
Το λιγότερο πιθανό σενάριο περιλαμβάνει την αποκατάσταση του παλιού καθεστώτος με τη βοήθεια του Ιράν και της Χεζμπολάχ.
Τα μέλη του «άξονα της αντίστασης» είναι εξαγριωμένα με τον Assad που εγκατέλειψε την εξουσία τόσο γρήγορα.
Είναι επίσης εξοργισμένοι με τις αποκαλύψεις του στενού συντονισμού του με τα ΗΑΕ για την απομάκρυνση της Συρίας από το Ιράν.
Το Ιράν και η Χεζμπολάχ έχουν αποδυναμωθεί και δεν θα διακινδυνεύσουν τις δυνάμεις τους για να υπερασπιστούν το ανατρεπόμενο καθεστώς εάν ο Assad υπέδειξε ότι ήθελε να επιστρέψει.
Η επέμβασή τους στη Συρία για λογαριασμό του θα προκαλέσει το Ισραήλ να τους βάλει στο στόχαστρο.
Είναι πιο δύσκολο να προβλεφθεί το πολιτικό μέλλον της Συρίας.
Ποτέ δεν ήταν μια εύκολη χώρα στη διακυβέρνηση και η εφιαλτική εμπειρία της ζωής υπό το καθεστώς Assad για δεκαετίες πίκρανε πολλούς Σύρους.
Αλλά η ιδεολογία που φέρνουν οι νέοι άρχοντες της Συρίας είναι πολύ ξένη σε μια κοινωνία που είναι διαφορετική και έχει ιστορία κοσμικών τάσεων.
Υπάρχουν πολλοί διεκδικητές της εξουσίας στο εσωτερικό της χώρας, και μια πληθώρα εξωτερικών δυνάμεων που θέλουν ένα κομμάτι Συρίας (μεταφορικά ή κυριολεκτικά).
Ό,τι και να γίνει, η επόμενη φάση δεν θα είναι ειρηνική.
www.bankingnews.gr
Είναι αφελές να υποθέσουμε ότι το σημερινό καθεστώς στη Συρία θα παραμείνει στη θέση του - ως έχει - στο εξής.
Η Συρία βρίσκεται τώρα σε μια μεταβατική κατάσταση και η πολιτική-στρατιωτική κατάσταση θα παραμείνει όσο δεν επιλυθούν οι συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων ένοπλων ομάδων.
Έχουμε δει στην εποχή των αραβικών εξεγέρσεων ότι η κατάρρευση ενός καθεστώτος δεν παράγει απαραίτητα μια σταθερή ή μια δημοκρατική κυβέρνηση.
Στην Τυνησία, η δημοκρατική μετάβαση ολοκληρώθηκε όταν ο σημερινός πρόεδρος αποφάσισε να αποκλείσει τους ισλαμιστές από την εξουσία και να κυβερνήσει δεσποτικά.
Στην Αίγυπτο, τα καθεστώτα των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας βοήθησαν στην εγκατάσταση μιας στρατιωτικής κυβέρνησης με επικεφαλής τον στρατηγό Abdel Fattah al-Sisi τερματίζοντας την εκλεγμένη διακυβέρνηση της μουσουλμανικής αδελφότητας.
Οι συγκρούσεις σε αυτές τις χώρες δεν είναι καθαρά αποτέλεσμα εσωτερικών εξελίξεων, αλλά συχνά αντικατοπτρίζουν περιφερειακές συγκρούσεις, συνωμοσίες και ανταγωνισμό.
Η Τουρκία και το Κατάρ υποστηρίζουν την κυριαρχία των Αδελφών Μουσουλμάνων, ενώ η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υποστηρίζουν την αποπομπή και τον αποκλεισμό τους από την κυβέρνηση.
Αυτό θα είναι κεντρικό διακύβευμα για την κατανόηση του τι θα ακολουθήσει στη Συρία.
Ισραήλ και ΗΠΑ είναι κοντά στα στρατόπεδα Σαουδικής Αραβίας-ΗΑΕ αλλά είναι επίσης κοντά στο Κατάρ και η Μουσουλμανική Αδελφότητα φαίνεται να συνεργάζεται καλά με τις ΗΠΑ.
Επίσης, οι ΗΠΑ διατηρούν την κατοχή σημαντικού εδάφους στη Συρία.
Όποτε κρατούν στρατεύματα σε μια χώρα που λειτουργεί εκτός του ελέγχου της τοπικής κυβέρνησης, όπου η χώρα (ή τουλάχιστον ένα κομμάτι της) βρίσκεται υπό αμερικανική κατοχή.
Στο Ιράκ, οι ΗΠΑ διατηρούν μερικές χιλιάδες στρατεύματα, αλλά συνεχίζουν να ασκούν τεράστια επιρροή στην κυβέρνηση και απορρίπτουν τις κοινοβουλευτικές εκκλήσεις για αποχώρηση αυτών των στρατευμάτων.
Την ίδια ώρα, η στρατιωτική δύναμη στη Συρία είναι διπλάσια από ό,τι έχει ειπωθεί στο κοινό, και η παρουσία ακόμη και ενός μικρού στρατιωτικού σώματος απαιτεί μια αρκετά μεγάλη στρατιωτική δύναμη υποστήριξης στην περιοχή.
Οι ΗΠΑ όχι μόνο πολεμούν το ISIS, αλλά παρέχουν επίσης υποστήριξη σε πολιτοφυλακές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους στη Συρία.
Τουρκικοί και Ισραηλινοί «δάκτυλοι»
Η Τουρκία έχει ισχυρή στρατιωτική παρουσία στη Συρία και — όπως οι Η.Π.Α. — και μπορεί εύκολα να επηρεάσει τις εξελίξεις στο έδαφος, κάνοντας τα πράγματα ευκολότερα ή δυσκολότερα για οποιαδήποτε κυβέρνηση μπορεί να προκύψει στη Συρία.
Η στρατιωτική επέμβαση και η επέμβαση των πληροφοριών της Τουρκίας ήταν το κλειδί για την ανατροπή του Bashar Al Assad.
Το Ισραήλ έχει επεκτείνει την κατοχή του στο συριακό έδαφος και έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες βομβαρδιστικές επιδρομές εντός της χώρας μετά την κατάρρευση του καθεστώτος.
Όπως και οι άλλοι παράγοντες, το Ισραήλ θέλει να διαμορφώσει τον προσανατολισμό και την πολιτική της μελλοντικής κυβέρνησης και επιδιώκει να αποτρέψει την ανάδυση ενός ριζοσπαστικού ή δημοκρατικού καθεστώτος.
Η περιφερειακή σύγκρουση δεν έχει ακόμη επιλυθεί αποφασιστικά.
Μέχρι στιγμής ο άξονας Τουρκίας, Κατάρ, Ισραήλ και ΗΠΑ έχει σημειώσει σημαντικές επιτυχίες στη Συρία (χάρη στην υποστήριξή τους ή την τέρψη της πρώην πολιτοφυλακής της Αλ Κάιντα που τώρα διευθύνει τη χώρα), αλλά η Ρωσία και το Ιράν μπορεί να προσπαθήσουν ακόμα είτε να εκδικηθούν είτε να ενισχύσουν την περιφερειακή τους ισχύ.
Η Ρωσία έχασε μια σημαντική στρατηγική στρατιωτική παρουσία στο εσωτερικό της χώρας, ενώ το Ιράν έχασε την άμεση σύνδεση με τη Χεζμπολάχ, η οποία περνούσε από τη Συρία.
Περισσότερο από ό,τι στις περιπτώσεις της Τυνησίας και της Αιγύπτου, υπάρχουν πολλές πολιτοφυλακές που δραστηριοποιούνται στη Συρία και όλες έχουν εξωτερικούς χορηγούς.
Έτσι, εξωτερικές δυνάμεις θα εμπλακούν στον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στη Συρία.
Τα έξι σενάρια
Αν και δεν είναι σαφές πώς οι τοπικές και περιφερειακές συγκρούσεις θα επηρεάσουν την εμφάνιση μιας νέας και δυνητικά σταθερής κυβέρνησης στη Συρία, είναι δυνατόν να εξεταστούν κάποια σενάρια.
1. Λιβυκό Μοντέλο
Η Συρία μπορεί κάλλιστα να ακολουθήσει το παράδειγμα της Λιβύης.
Όπως η Λιβύη, οι περιφερειακές συγκρούσεις μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν τους ισλαμιστές και εκείνων που τους απεχθάνονται μπορεί να συνεχίζονται για πολλά χρόνια ακόμη.
Η κυβέρνηση Obama υποσχέθηκε με μεγάλο ενθουσιασμό μια νέα δημοκρατία στη Λιβύη και ένα τέλος στην τυραννική κυριαρχία μετά την επίθεση του ΝΑΤΟ το 2011.
Στη Συρία, οι διάφορες ισλαμιστικές πολιτοφυλακές έχουν μια ιστορία αιματοχυσίας που μπορεί να μην τελειώσει μόνο και μόνο επειδή η Hay'at Tahrir Sham (HTS) έχει αναλάβει τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης — τουλάχιστον επίσημα.
Το μέγεθος της πολιτοφυλακής της νέας κυβέρνησης δεν είναι μεγάλο και μπορεί να αντιμετωπίσει στρατιωτικές προκλήσεις από διάφορα μέτωπα.
Εάν η Συρία ακολουθούσε το σενάριο της Λιβύης, αυτό θα σήμαινε ότι η Ρωσία, η Τουρκία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν όλοι.
Θα έφερνε επίσης στο Ισραήλ, το οποίο τρέφει έντονο ενδιαφέρον για την εγκαθίδρυση ενός πελατειακού καθεστώτος στη Δαμασκό.
Ο μαζικός ισραηλινός βομβαρδισμός της Συρίας από την πτώση του Assad είχε σκοπό να κατεδαφίσει τη στρατιωτική υποδομή της Συρίας και να εκφοβίσει τη νέα κυβέρνηση.
Το HTS έδειξε γρήγορα ότι δεν έχει ατζέντα εναντίον του Ισραήλ και δεν ασχολείται -ούτε καν προφορικά- με στόχο την απελευθέρωση του συριακού εδάφους από την ισραηλινή κατοχή.
Η πιθανότητα αποσύνθεσης και κατακερματισμού είναι ιδιαίτερα υψηλή επειδή η Συρία είναι πολύ λιγότερο ομοιογενής (εθνικά και θρησκευτικά) από τη Λιβύη.
2. Στρατιωτικό Πραξικόπημα
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία μπορεί κάλλιστα να κανονίσουν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα για να εγκαταστήσουν έναν στρατιωτικό δεσπότη, όπως ο Sisi στην Αίγυπτο.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο αιγυπτιακό πραξικόπημα του 2013 και τα ΜΜΕ τους ήταν μόνα τους στο να εκφράσουν ανησυχία σχετικά με το νέο καθεστώς στη Δαμασκό.
Άλλωστε, ο ηγεμόνας των ΗΑΕ βρισκόταν σε στενή επαφή με τον Assad μέχρι το τέλος και τον απομάκρυνε από το Ιράν και τον «άξονα της αντίστασης».
Στην πραγματικότητα, από τότε που ξεκίνησε η προσέγγιση του Assad με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, περιόριζε την κίνηση και τις δραστηριότητες των Ιρανών και των στρατιωτικών αξιωματικών της Χεζμπολάχ.
Αυτό το σενάριο πραξικοπήματος θα λειτουργούσε για τη δημιουργία μιας περιφερειακής συμμαχίας δημοκρατικών δεσποτικών καθεστώτων συνδεδεμένων με τους Σαουδάραβες και τα Εμιράτα.
Από τα δύο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν μέχρι στιγμής πιο επιτυχημένα στην επιβολή της πολιτικής και στρατιωτικής τους βούλησης στη Σομαλία, την Υεμένη (νότια), τη Λιβύη, το Σουδάν (με το RSF) και την Αίγυπτο.
Ένα εγκατεστημένο στρατιωτικό καθεστώς θα μπορούσε εύκολα να ενσωματωθεί στις συμφωνίες του Αβραάμ μόλις οι Σαουδάραβες καταλήξουν σε συμφωνία με το Ισραήλ για μια συνθήκη ειρήνης.
Το πρόβλημα με αυτό το σενάριο είναι ότι τα ΗΑΕ είναι ο κύριος αντίπαλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή που ασκεί επιρροή στη Συρία.
Αυτό θα σήμαινε την επιβολή ωμής βίας εναντίον τους όπως ακριβώς στην Αίγυπτο, η οποία ήταν η βάση της Αδελφότητας πριν και μετά την πτώση του Χόσνι Μουμπάρακ.
3. Δημοκρατία
Η νέα κυβέρνηση θα εισακούσει το κάλεσμα πολλών Σύριων και θα ξεκινήσει μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία θα διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές και θα συνταχθεί ένα νέο σύνταγμα.
Αυτό θα οδηγούσε στο σχηματισμό μιας δημοκρατικής κυβέρνησης, κάτι που η Συρία δεν έχει βιώσει από τη δεκαετία του 1950, όταν η δημοκρατική τάξη ήταν πολύ ελαττωματική και υπόκειται σε εξωτερική επέμβαση και χειραγώγηση.
Αυτό το δημοκρατικό σενάριο θα ανησυχούσε τόσο το Ισραήλ όσο και τις ΗΠΑ που έχουν πλήρη επίγνωση ότι οι άνθρωποι -αφημένοι στην τύχη τους- δεν θα εξυπηρετούσαν απαραίτητα δυτικά και ισραηλινά συμφέροντα.
Η δεσποτική κυριαρχία είναι πάντα προτιμότερη από τη Δύση και το Ισραήλ.
Οι ΗΠΑ δεν έχει ακόμη άρει τις σκληρές κυρώσεις κατά του συριακού λαού (αν και άρει την επιβράβευση των 10 εκατομμυρίων δολαρίων στο κεφάλι του ηγέτη του HTS) επειδή η Ουάσιγκτον μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να εκβιάσει οποιαδήποτε μελλοντική συριακή κυβέρνηση.
4. Δικτατορικός Κανόνας HTS
Το HTS θα μονοπωλούσε την πολιτική εξουσία και θα κυβερνούσε μόνο του αδιαφορώντας για τις απαιτήσεις για ευρύτερη εκπροσώπηση.
Ένα τέτοιο σενάριο θα ανησυχούσε τις θρησκευτικές μειονότητες και τις γυναίκες δεδομένης της ιδεολογικής προέλευσης των νέων κυβερνώντων.
Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ μπορεί να ευνοήσει αυτό το σενάριο εάν η εναλλακτική είναι μια ανεξέλεγκτη δημοκρατία κοντά στην Παλαιστίνη.
5. Η Συρία διαλύεται
Η Συρία θα μπορούσε να χάσει την εδαφική της ακεραιότητα και να γίνει ένα κομμάτι ημι-ανεξάρτητων, σεχταριστικών θύλακων όπου οι Δρούζοι θα κυβερνούσαν τη δική τους επαρχία και οι Αλαουίτες και οι Κούρδοι θα έκαναν το ίδιο και ούτω καθεξής.
Αυτό το σενάριο θα ήταν πολύ ανησυχητικό για την Τουρκία, η οποία είναι πρόθυμη να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη για να συντρίψει ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος στη Συρία.
Η Δύση και το Ισραήλ θα ευνοούσαν ένα τέτοιο αποτέλεσμα.
Εξάλλου, ο Joe Biden και ο Anthony Blinken υποστήριξαν τη διαίρεση του Ιράκ σε τρεις θύλακες μετά την αμερικανική εισβολή του 2003.
Εάν προκύψει αυτό το σενάριο, ο Βόρειος Λίβανος (Τρίπολη και Ακκάρ) μπορεί να ζητήσει να ενταχθεί στον σουνιτικό θύλακα.
6. Αποκατάσταση
Το λιγότερο πιθανό σενάριο περιλαμβάνει την αποκατάσταση του παλιού καθεστώτος με τη βοήθεια του Ιράν και της Χεζμπολάχ.
Τα μέλη του «άξονα της αντίστασης» είναι εξαγριωμένα με τον Assad που εγκατέλειψε την εξουσία τόσο γρήγορα.
Είναι επίσης εξοργισμένοι με τις αποκαλύψεις του στενού συντονισμού του με τα ΗΑΕ για την απομάκρυνση της Συρίας από το Ιράν.
Το Ιράν και η Χεζμπολάχ έχουν αποδυναμωθεί και δεν θα διακινδυνεύσουν τις δυνάμεις τους για να υπερασπιστούν το ανατρεπόμενο καθεστώς εάν ο Assad υπέδειξε ότι ήθελε να επιστρέψει.
Η επέμβασή τους στη Συρία για λογαριασμό του θα προκαλέσει το Ισραήλ να τους βάλει στο στόχαστρο.
Είναι πιο δύσκολο να προβλεφθεί το πολιτικό μέλλον της Συρίας.
Ποτέ δεν ήταν μια εύκολη χώρα στη διακυβέρνηση και η εφιαλτική εμπειρία της ζωής υπό το καθεστώς Assad για δεκαετίες πίκρανε πολλούς Σύρους.
Αλλά η ιδεολογία που φέρνουν οι νέοι άρχοντες της Συρίας είναι πολύ ξένη σε μια κοινωνία που είναι διαφορετική και έχει ιστορία κοσμικών τάσεων.
Υπάρχουν πολλοί διεκδικητές της εξουσίας στο εσωτερικό της χώρας, και μια πληθώρα εξωτερικών δυνάμεων που θέλουν ένα κομμάτι Συρίας (μεταφορικά ή κυριολεκτικά).
Ό,τι και να γίνει, η επόμενη φάση δεν θα είναι ειρηνική.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών