Το θετικά, τα αρνητικά και η αβεβαιότητα της Οικονομίας του Trump, κατά Roubini…
Ποιος θα είναι o αντίκτυπος της επόμενης κυβέρνησης των ΗΠΑ στην οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό;
Η απάντηση δεν είναι ακόμα σαφής, καθώς, ενώ ορισμένες από τις προτεινόμενες πολιτικές του εκλεγμένου Προέδρου Donald Trump θα μπορούσαν προϊόντος του χρόνου να ενισχύσουν την ανάπτυξη και να μειώσουν τον πληθωρισμό, άλλες θα έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του γνωστού οικονομολόγου Nouriel Roubini στο Project Syndicate.
Σε ό,τι αφορά τα θετικά, o οικονομολόγος επισημαίνει πως οι πολιτικές του Trump θα είναι συνολικά υπέρ της επιχειρηματικότητας, και μόνο αυτό το γεγονός θα μπορούσε να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα, απελευθερώνοντας «πνεύματα» που οδηγούν τις επιχειρηματικές επενδύσεις, την καινοτομία και την ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να ενισχυθεί εάν ο Trump και οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο καταφέρουν να επεκτείνουν μόνιμα τις μειώσεις του εταιρικού και προσωπικού φόρου εισοδήματος που λήγουν το 2025.
Ακόμα, αν πιθανές υπερβολές της απορρυθμιστικής του ατζέντας περιοριστούν, τυχόν μείωση της γραφειοκρατίας θα προωθήσει την ανάπτυξη και θα ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό, μειώνοντας τις τιμές μακροπρόθεσμα.
Πέρα από τα παραπάνω, ο Trump επιθυμεί να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ κατά το ισοδύναμο τριών εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, κάτι που θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές της ενέργειας και να κάνει πιο ανταγωνιστικούς ενεργοβόρους τομείς.
Ωστόσο, υπάρχει η ελπίδα ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει χωρίς την κατάργηση των επιδοτήσεων της προηγούμενης κυβέρνησης για την πράσινη ενέργεια.
Σύμφωνα με τον Nouriel Roubini, «το νέο “υπουργείο” Αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης Trump» (DOGE), μια εξωτερική συμβουλευτική επιτροπή υπό την ηγεσία των Elon Musk και Vivek Ramaswamy (δύο σημαντικών δωρητών της εκστρατείας του Trump), δεν πρόκειται να μειώσει τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό κατά 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, όπως αρχικά υποσχέθηκε.
Ωστόσο, αν η DOGE καταφέρει να εντοπίσει έστω και περικοπές αξίας 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα μειώσει τις σοβαρές αναποτελεσματικότητες στον δημόσιο τομέα των ΗΠΑ.
Τέλος, η υποστήριξη της οποίας τυγχάνει ο Trump από ηγέτες του τεχνολογικού τομέα υποδηλώνει ότι θα μπορούσαμε να δούμε ενίσχυση του συγκριτικού πλεονεκτήματος της Αμερικής σε πολλές βιομηχανίες του μέλλοντος, ξεκινώντας από την τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική, τον αυτοματισμό και τη βιοϊατρική έρευνα.
Η νέα κυβέρνηση όχι μόνον δεν θα σταθεί εμπόδιο σε αυτούς τους τομείς, αλλά θα καταβάλει και προσπάθειες για να εξαλείψει τυχόν αντιστάσεις που αντιμετωπίζουν από ρυθμιστικούς φορείς ή την κοινωνία των πολιτών.
«Θα χρειαστεί χρόνος»
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Roubini, η απορρύθμιση και άλλα μέτρα υπέρ της επιχειρηματικότητας θα χρειαστούν χρόνο για να υλοποιηθούν και, κυρίως, εξαρτώνται από τον αντίκτυπο της αρνητικής πλευράς που μπορεί να έχει η ατζέντα του Trump.
Συγκεκριμένα, αρκετές από τις πολιτικές που έχει υποσχεθεί ο νέος πρόεδρος θα μπορούσαν να προκαλέσουν υψηλότερο πληθωρισμό, είτε λόγω αρνητικών διαταραχών στην προσφορά είτε λόγω υπερβολικής ζήτησης.
Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι οι υψηλοί δασμοί, οι εμπορικοί πόλεμοι και η αποσύνδεση από την Κίνα θα είναι παράγοντες πληθωριστικοί και επιβλαβείς για την ανάπτυξη.
Το μέγεθος της ζημιάς, ωστόσο, θα εξαρτηθεί από την έκταση και το εύρος των δασμών και άλλων προστατευτικών πολιτικών.
Παρομοίως, οι αυστηροί περιορισμοί στη μετανάστευση – για να μην αναφερθούμε στις μαζικές απελάσεις – θα μειώσουν την ανάπτυξη και θα αυξήσουν τον πληθωρισμό, αυξάνοντας το κόστος εργασίας και εντείνοντας τον κίνδυνο έλλειψης εργατικών χεριών σε βασικούς τομείς.
Επιπλέον, αν οι φορολογικές περικοπές μονιμοποιηθούν και υλοποιηθούν άλλες δημοσιονομικές υποσχέσεις χωρίς να έχει εξασφαλιστεί προηγουμένως η χρηματοδότησή τους, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία θα μπορούσε να αυξηθεί κατά σχεδόν 8 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτό θα τροφοδοτούσε τον πληθωρισμό, αυξάνοντας τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και εκτοπίζοντας μελλοντικές επενδύσεις, γεγονός το οποίο θα υπονόμευε την ανάπτυξη.
Μια άτακτη προσπάθεια ενίσχυσης της εγχώριας ανταγωνιστικότητας μέσω αποδυνάμωσης του δολαρίου θα οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό και θα προκαλέσει αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Και οποιαδήποτε πραγματική ή επαπειλούμενη προσπάθεια αμφισβήτησης της ανεξαρτησίας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ θα αύξανε τόσο τον αναμενόμενο όσο και τον πραγματικό πληθωρισμό.
Ο αντίκτυπος των γεωπολιτικών παραγόντων είναι επίσης αβέβαιος.
Ο Trump μπορεί να περιορίσει και να μειώσει ορισμένους γεωπολιτικούς κινδύνους που επηρεάζουν τις οικονομίες και τις αγορές – όπως ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή – αλλά μπορεί επίσης να πυροδοτήσει έναν ευρύτερο οικονομικό πόλεμο με την Κίνα, ο οποίος θα κατακερμάτιζε την παγκόσμια οικονομία.
Έτσι, οι επιπτώσεις της κυβέρνησης Trump στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό θα εξαρτηθούν από τη σχετική ισορροπία θετικών και αρνητικών πολιτικών.
Ευτυχώς, αρκετοί παράγοντες μπορεί να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στις πιο επιβλαβείς προτάσεις του Trump.
Ο πρώτος, και ίσως ο πιο σημαντικός, είναι η πειθαρχία της αγοράς: πολιτικές που αυξάνουν τον πληθωρισμό και τα ελλείμματα θα προκαλέσουν τους «τιμωρούς» της αγοράς ομολόγων, θα αυξήσουν τα ονομαστικά και πραγματικά (προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό) μακροπρόθεσμα επιτόκια και πιθανώς θα οδηγήσουν σε διόρθωση της χρηματιστηριακής αγοράς (πτώση τουλάχιστον 10%).
Εφόσον ο Trump βλέπει τη χρηματιστηριακή αγορά ως δείκτη της προεδρικής του απόδοσης, αυτό το σήμα και μόνο θα μπορούσε να περιορίσει τις πιο παρορμητικές ιδέες του» σημειώνει ο Roubini.
Επιπλέον, δεδομένου ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) παραμένει ανεξάρτητη, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα περιορίσει ή θα διακόψει τις μειώσεις των επιτοκίων της εάν ο πληθωρισμός αρχίσει να αυξάνεται ξανά.
Η απλή πιθανότητα ενός τέτοιου ενδεχομένου θα πρέπει να λειτουργεί ως πρόσθετος περιορισμός για κακές πολιτικές αποφάσεις, όπως και η επιρροή των υποψηφίων του Trump για κορυφαίες θέσεις οικονομικής πολιτικής, οι οποίοι γενικά κατανοούν την οικονομία και τις αγορές.
Τέλος, η ισχνή πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή των Αντιπροσώπων σημαίνει ότι ο Trump δεν μπορεί απαραίτητα να βασιστεί στην πλήρη υποστήριξη του κόμματός του για όλες τις πολιτικές του, ιδιαίτερα εκείνες που θα αύξαναν σημαντικά το δημόσιο χρέος.
«Όλα αυτά αποτελούν σημαντικά προστατευτικά μέτρα.
Εάν περιορίσουμε την προοπτική μας στο 2025, η καθαρή επίδραση της οικονομικής ατζέντας του Trum[ μπορεί να είναι ουδέτερη για την ανάπτυξη, αν και ο ρυθμός επιστροφής της οικονομίας στον στόχο πληθωρισμού 2% της Fed πιθανότατα θα επιβραδυνθεί.
Η ανάπτυξη μπορεί να παραμείνει πάνω από το δυνητικό επίπεδο – δεδομένων των ισχυρών ευνοϊκών παραγόντων – αλλά θα είναι χαμηλότερη από ό,τι το 2024. Εφόσον οι πιο ριζοσπαστικές πολιτικές του Trump περιοριστούν – και ελλείψει κάποιου απρόσμενου γεγονότος, όπως ένας γεωπολιτικός κλονισμός – το επόμενο έτος αναμένεται να είναι σχετικά ευνοϊκό για την οικονομία των ΗΠΑ» καταλήγει ο Roubini.
www.bankingnews.gr
Η απάντηση δεν είναι ακόμα σαφής, καθώς, ενώ ορισμένες από τις προτεινόμενες πολιτικές του εκλεγμένου Προέδρου Donald Trump θα μπορούσαν προϊόντος του χρόνου να ενισχύσουν την ανάπτυξη και να μειώσουν τον πληθωρισμό, άλλες θα έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του γνωστού οικονομολόγου Nouriel Roubini στο Project Syndicate.
Σε ό,τι αφορά τα θετικά, o οικονομολόγος επισημαίνει πως οι πολιτικές του Trump θα είναι συνολικά υπέρ της επιχειρηματικότητας, και μόνο αυτό το γεγονός θα μπορούσε να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα, απελευθερώνοντας «πνεύματα» που οδηγούν τις επιχειρηματικές επενδύσεις, την καινοτομία και την ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να ενισχυθεί εάν ο Trump και οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο καταφέρουν να επεκτείνουν μόνιμα τις μειώσεις του εταιρικού και προσωπικού φόρου εισοδήματος που λήγουν το 2025.
Ακόμα, αν πιθανές υπερβολές της απορρυθμιστικής του ατζέντας περιοριστούν, τυχόν μείωση της γραφειοκρατίας θα προωθήσει την ανάπτυξη και θα ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό, μειώνοντας τις τιμές μακροπρόθεσμα.
Πέρα από τα παραπάνω, ο Trump επιθυμεί να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ κατά το ισοδύναμο τριών εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, κάτι που θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές της ενέργειας και να κάνει πιο ανταγωνιστικούς ενεργοβόρους τομείς.
Ωστόσο, υπάρχει η ελπίδα ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει χωρίς την κατάργηση των επιδοτήσεων της προηγούμενης κυβέρνησης για την πράσινη ενέργεια.
Σύμφωνα με τον Nouriel Roubini, «το νέο “υπουργείο” Αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης Trump» (DOGE), μια εξωτερική συμβουλευτική επιτροπή υπό την ηγεσία των Elon Musk και Vivek Ramaswamy (δύο σημαντικών δωρητών της εκστρατείας του Trump), δεν πρόκειται να μειώσει τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό κατά 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, όπως αρχικά υποσχέθηκε.
Ωστόσο, αν η DOGE καταφέρει να εντοπίσει έστω και περικοπές αξίας 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα μειώσει τις σοβαρές αναποτελεσματικότητες στον δημόσιο τομέα των ΗΠΑ.
Τέλος, η υποστήριξη της οποίας τυγχάνει ο Trump από ηγέτες του τεχνολογικού τομέα υποδηλώνει ότι θα μπορούσαμε να δούμε ενίσχυση του συγκριτικού πλεονεκτήματος της Αμερικής σε πολλές βιομηχανίες του μέλλοντος, ξεκινώντας από την τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική, τον αυτοματισμό και τη βιοϊατρική έρευνα.
Η νέα κυβέρνηση όχι μόνον δεν θα σταθεί εμπόδιο σε αυτούς τους τομείς, αλλά θα καταβάλει και προσπάθειες για να εξαλείψει τυχόν αντιστάσεις που αντιμετωπίζουν από ρυθμιστικούς φορείς ή την κοινωνία των πολιτών.
«Θα χρειαστεί χρόνος»
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Roubini, η απορρύθμιση και άλλα μέτρα υπέρ της επιχειρηματικότητας θα χρειαστούν χρόνο για να υλοποιηθούν και, κυρίως, εξαρτώνται από τον αντίκτυπο της αρνητικής πλευράς που μπορεί να έχει η ατζέντα του Trump.
Συγκεκριμένα, αρκετές από τις πολιτικές που έχει υποσχεθεί ο νέος πρόεδρος θα μπορούσαν να προκαλέσουν υψηλότερο πληθωρισμό, είτε λόγω αρνητικών διαταραχών στην προσφορά είτε λόγω υπερβολικής ζήτησης.
Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι οι υψηλοί δασμοί, οι εμπορικοί πόλεμοι και η αποσύνδεση από την Κίνα θα είναι παράγοντες πληθωριστικοί και επιβλαβείς για την ανάπτυξη.
Το μέγεθος της ζημιάς, ωστόσο, θα εξαρτηθεί από την έκταση και το εύρος των δασμών και άλλων προστατευτικών πολιτικών.
Παρομοίως, οι αυστηροί περιορισμοί στη μετανάστευση – για να μην αναφερθούμε στις μαζικές απελάσεις – θα μειώσουν την ανάπτυξη και θα αυξήσουν τον πληθωρισμό, αυξάνοντας το κόστος εργασίας και εντείνοντας τον κίνδυνο έλλειψης εργατικών χεριών σε βασικούς τομείς.
Επιπλέον, αν οι φορολογικές περικοπές μονιμοποιηθούν και υλοποιηθούν άλλες δημοσιονομικές υποσχέσεις χωρίς να έχει εξασφαλιστεί προηγουμένως η χρηματοδότησή τους, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία θα μπορούσε να αυξηθεί κατά σχεδόν 8 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτό θα τροφοδοτούσε τον πληθωρισμό, αυξάνοντας τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και εκτοπίζοντας μελλοντικές επενδύσεις, γεγονός το οποίο θα υπονόμευε την ανάπτυξη.
Μια άτακτη προσπάθεια ενίσχυσης της εγχώριας ανταγωνιστικότητας μέσω αποδυνάμωσης του δολαρίου θα οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό και θα προκαλέσει αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Και οποιαδήποτε πραγματική ή επαπειλούμενη προσπάθεια αμφισβήτησης της ανεξαρτησίας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ θα αύξανε τόσο τον αναμενόμενο όσο και τον πραγματικό πληθωρισμό.
Ο αντίκτυπος των γεωπολιτικών παραγόντων είναι επίσης αβέβαιος.
Ο Trump μπορεί να περιορίσει και να μειώσει ορισμένους γεωπολιτικούς κινδύνους που επηρεάζουν τις οικονομίες και τις αγορές – όπως ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή – αλλά μπορεί επίσης να πυροδοτήσει έναν ευρύτερο οικονομικό πόλεμο με την Κίνα, ο οποίος θα κατακερμάτιζε την παγκόσμια οικονομία.
Έτσι, οι επιπτώσεις της κυβέρνησης Trump στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό θα εξαρτηθούν από τη σχετική ισορροπία θετικών και αρνητικών πολιτικών.
Ευτυχώς, αρκετοί παράγοντες μπορεί να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στις πιο επιβλαβείς προτάσεις του Trump.
Ο πρώτος, και ίσως ο πιο σημαντικός, είναι η πειθαρχία της αγοράς: πολιτικές που αυξάνουν τον πληθωρισμό και τα ελλείμματα θα προκαλέσουν τους «τιμωρούς» της αγοράς ομολόγων, θα αυξήσουν τα ονομαστικά και πραγματικά (προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό) μακροπρόθεσμα επιτόκια και πιθανώς θα οδηγήσουν σε διόρθωση της χρηματιστηριακής αγοράς (πτώση τουλάχιστον 10%).
Εφόσον ο Trump βλέπει τη χρηματιστηριακή αγορά ως δείκτη της προεδρικής του απόδοσης, αυτό το σήμα και μόνο θα μπορούσε να περιορίσει τις πιο παρορμητικές ιδέες του» σημειώνει ο Roubini.
Επιπλέον, δεδομένου ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) παραμένει ανεξάρτητη, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα περιορίσει ή θα διακόψει τις μειώσεις των επιτοκίων της εάν ο πληθωρισμός αρχίσει να αυξάνεται ξανά.
Η απλή πιθανότητα ενός τέτοιου ενδεχομένου θα πρέπει να λειτουργεί ως πρόσθετος περιορισμός για κακές πολιτικές αποφάσεις, όπως και η επιρροή των υποψηφίων του Trump για κορυφαίες θέσεις οικονομικής πολιτικής, οι οποίοι γενικά κατανοούν την οικονομία και τις αγορές.
Τέλος, η ισχνή πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή των Αντιπροσώπων σημαίνει ότι ο Trump δεν μπορεί απαραίτητα να βασιστεί στην πλήρη υποστήριξη του κόμματός του για όλες τις πολιτικές του, ιδιαίτερα εκείνες που θα αύξαναν σημαντικά το δημόσιο χρέος.
«Όλα αυτά αποτελούν σημαντικά προστατευτικά μέτρα.
Εάν περιορίσουμε την προοπτική μας στο 2025, η καθαρή επίδραση της οικονομικής ατζέντας του Trum[ μπορεί να είναι ουδέτερη για την ανάπτυξη, αν και ο ρυθμός επιστροφής της οικονομίας στον στόχο πληθωρισμού 2% της Fed πιθανότατα θα επιβραδυνθεί.
Η ανάπτυξη μπορεί να παραμείνει πάνω από το δυνητικό επίπεδο – δεδομένων των ισχυρών ευνοϊκών παραγόντων – αλλά θα είναι χαμηλότερη από ό,τι το 2024. Εφόσον οι πιο ριζοσπαστικές πολιτικές του Trump περιοριστούν – και ελλείψει κάποιου απρόσμενου γεγονότος, όπως ένας γεωπολιτικός κλονισμός – το επόμενο έτος αναμένεται να είναι σχετικά ευνοϊκό για την οικονομία των ΗΠΑ» καταλήγει ο Roubini.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών