γράφει : Βασίλης Μεταξάς
Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων βρήκε δεύτερη πατρίδα στη Γερμανία, με πάνω από 157.000 άτομα να έχουν μεταναστεύσει από το 2010 έως το 2015
Μέσα στα πολλά δεινά που έχουν επιφέρει η κοινωνική και οικονομική κρίση στην Ελλάδα, αυτό που κακώς έχει προβληματίσει λιγότερο είναι η φυγή μεγάλου αριθμού πολιτών στο εξωτερικό.
Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μιλούσαν για 427.000 κατοίκους που μετανάστευσαν μόνιμα εκτός της χώρας την περίοδο 2008 – 2015...
Οι περισσότεροι έφυγαν από το 2010 και μετά, όταν σιγά σιγά το μέλλον άρχισε και θόλωνε.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του αριθμού, να σημειωθεί πως το συνολικό εργατικό δυναμικό της Ελλάδας αυτή τη στιγμή είναι περίπου 4,8 εκατομμύρια.
Οι παραπάνω αρνητικές επιδόσεις δεν ταιριάζουν σίγουρα σε μία σύγχρονη χώρα που διατυμπανίζει πως ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αν λάβουμε υπόψη μάλιστα και την έρευνα της «Adecco» που διαπιστώνει πως το 28% των Ελλήνων αναζητεί αυτή τη στιγμή εργασία στο εξωτερικό, τότε φαίνεται πως πραγματικά η χώρα... αδειάζει.
Βέβαια, σίγουρα κάποιοι θα ισχυριστούν πως και κατά το παρελθόν υπήρχαν περίοδοι μαζικής μετεγκατάστασης Ελλήνων στο εξωτερικό, ωστόσο πλέον υπάρχει μία βασικότατη διαφορά:
Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που μετανάστευσαν εν μέσω κρίσης δεν προεξοφλεί την επιστροφή στην πατρίδα.
Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα δεν θα καρπωθεί ποτέ στο μέλλον την τεχνογνωσία, την εμπειρία ή ακόμα και τους... φόρους των εν λόγω πολιτών.
Οι προτιμώμενες χώρες και το άνευ προηγουμένου brain drain
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εξωτερικών, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων βρήκε δεύτερη πατρίδα στη Γερμανία, με πάνω από 157.000 άτομα να έχουν μεταναστεύσει από το 2010 έως το 2015.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία αποτέλεσαν επίσης μία λύση για τους Έλληνες, με πάνω από 51.000 και 45.000 άτομα αντίστοιχα να έχουν μεταβεί για μόνιμη διαμονή.
Περίπου 31 χιλιάδες Έλληνες στράφηκαν προς την αδερφική Κύπρο, η οποία κατάφερε πρόσφατα να βγει από το τούνελ της οικονομικής κρίσης.
Άλλοι προορισμοί για το διάστημα 2010 – 2015 (ή μέχρι 2014, τα δεδομένα ποικίλουν, ορισμένα στοιχεία είναι κατά προσέγγιση) ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες (6.340), ο Καναδάς (2.303), η Πορτογαλία (248), το Κουβέιτ (500), το Κατάρ (1000), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (3.352 μέχρι το 2013), η Ολλανδία (8.000), η Αυστρία (6.165), η Δανία (1.419), η Νορβηγία (9.900), το Βέλγιο (5.000), το Λουξεμβούργο (464), η Ελβετία (5.000), η Σλοβακία (200) και η Κούβα (29).
Να σημειωθεί πως δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για Σουηδία και Γαλλία, χώρες που αποτελούν επίσης δημοφιλείς προορισμούς για τους Έλληνες, με ορισμένες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για πάνω από 10.000 άτομα στην καθεμία από το 2010 και μετά.
Τα πράγματα γίνονται όμως ακόμα πιο σοβαρά αν λάβουμε υπόψη μας πως στα παραπάνω δε συμπεριλαμβάνονται οι Έλληνες φοιτητές που επέλεξαν να σπουδάσουν στο εξωτερικό.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός πως πίσω στις χώρες τους γύρισαν χιλιάδες Έλληνες ομογενείς (δε συμπεριλαμβάνονται επίσης στα παραπάνω στοιχεία), οι οποίοι λίγα χρόνια πριν είχαν κάνει το ακριβώς αντίστροφο ταξίδι.
Επίσης, στα στοιχεία δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι δεύτερης και τρίτης γενιάς μετανάστες που ζούσαν στην Ελλάδα επί 10ετίες και αποφάσισαν μετά το 2010 να φύγουν για τις πατρίδες τους, ή για κάποια άλλη χώρα.
Κάτι που είναι ήδη γνωστό αλλά πρέπει να επισημανθεί, είναι το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων που μετανάστευσαν τα τελευταία χρόνια έχουν πολύ υψηλό μορφωτικό επίπεδο, καθιστώντας έτσι την Ελλάδα τον ορισμό του «brain drain», της διαρροής δηλαδή ταλέντων.
Για τους λάτρεις των Οικονομικών, να υπενθυμιστεί πως πολλοί οικονομολόγοι υπολογίζουν την ανταγωνιστικότητα μίας χώρας και από την ικανότητά της να συγκρατεί ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ποιότητας...
Τι λένε οι πολίτες που μετανάστευσαν εν μέσω κρίσης
Πριν αναπτύξουμε την προσωπική άποψη επί του θέματος, το καλύτερο που είχαμε να κάνουμε ήταν να μιλήσουμε με ορισμένους ανθρώπους που έκαναν το μεγάλο βήμα για μία νέα αρχή, προσπερνώντας τις όποιες αναστολές.
Ένα από τα πρώτα συμπεράσματα ήταν ότι το άγχος που είχαν για το τι θα συναντήσουν στη νέα τους χώρα, ήταν υποπολλαπλάσιο σε σχέση με το άγχος για το τι τους ξημέρωνε στην Ελλάδα.
Σημειώνεται πως οι ερωτηθέντες ήταν όλοι ηλικίας 24 έως και 35 ετών.
«Από την Ελλάδα έφυγα λόγο της αβεβαιότητας που υπήρχε...
Ήμουν 25 χρόνων και δεν μπορούσα να ζήσω με 700 ευρώ...
Οι δυσκολίες που είχα όταν έφτασα εδώ ήταν οι ώρες εργασίας, οι οποίες έφταναν ακόμα και τις 16 την ημέρα.
Επίσης, εκτός από τον καιρό, με δυσκόλεψε και η διαμονή, καθώς στις αρχές έπρεπε να μείνω σε ένα δωμάτιο, με τα υπόλοιπα μέρη του σπιτιού να είναι κοινόχρηστα με τους άλλους που ζούσαν στο σπίτι», μας είπε ο Αινείας, ο οποίος διάλεξε να φύγει πάνω στο ξέσπασμα της κρίσης, αναζητώντας την τύχη του στο Λονδίνο.
«Στα θετικά συγκαταλέγονται το οικονομικό αλλά και το ότι στον τομέα μου (σεφ) έχει παρά πολλές κενές θέσεις εργασίας.
Επίσης, εδώ δεν έχεις το άγχος που είχες στην Ελλάδα, ότι δηλαδή άμα χάσω την δουλειά μου τι θα κάνω μετά κλπ», συμπληρώνει, σχολιάζοντας πως «όχι, δεν θα ξαναγυρίσω στην Ελλάδα»...
Βορειότερα, στην καρδιά της Μεγάλης Βρετανίας, ο Κώστας δουλεύει ως πολιτικός μηχανικός στην πόλη του Νότινχαμ.
Απαντώντας στο γιατί επέλεξε να φύγει από την Ελλάδα, επισημαίνει πως μεγάλα εμπόδια γι' αυτόν στάθηκαν η πολύ υψηλή φορολογία και η δυσκολία εύρεσης εργασίας.
Ωστόσο, παραδέχεται τις δυσκολίες που υπάρχουν στη νέα του πατρίδα, αλλά θέτει ως ένα σημαντικό πλεονέκτημα την πολύ καλύτερη αμοιβή.
Όπως σχολίασε χαρακτηριστικά, «ο επιμένων (στο… εξωτερικό) νικά».
Στην ερώτηση για το αν θα ξαναγύριζε πίσω στην Ελλάδα, απέφυγε να απαντήσει.
Στην άλλη άκρης της... Γης, στην πάντα φιλόξενη για τους Έλληνες Μελβούρνη, ο Δημήτρης μας λέει πως αφορμή για να φύγει από τη χώρα στάθηκε το γεγονός πως έχασε την δουλειά του, ωστόσο ο κύριος λόγος ήταν το ότι δεν υπήρχε μέλλον στην Ελλάδα.
«Η μεγαλύτερη δυσκολία εδώ είναι να φτιάξεις τα χαρτιά σου για παραμονή και εργασία.
Τα συν είναι καθαρά το οικονομικό κομμάτι αλλά και η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, ο Θωμάς ο οποίος έχει μεταναστεύσει με την οικογένειά του, αναγνωρίζει τη «λίγο βαρετή» ζωή της Μελβούρνης, λόγω της έλλειψης ελεύθερου χρόνου.
«Ο βασικός λόγος που έφυγα από την Ελλάδα ήταν το μέλλον της οικογένειάς μου, των παιδιών μου.
Εδώ έχουν σίγουρα πολύ περισσότερες επιλογές για τη ζωή τους.
Οι δυσκολίες ήταν πολλές στην αρχή.
Γλώσσα, σπίτι, αλλά και το σχολείο για τα παιδιά.
Το καλό ήταν ότι βρήκα δουλειά αμέσως.
Επίσης, εδώ ζουν πολλοί Έλληνες κι αυτό μας βοήθησε να εγκλιματιστούμε γρήγορα και να μην νιώσουμε μόνοι».
Απαντώντας στο αν θα ξαναγύριζε Ελλάδα, τονίζει πως αυτό εξαρτάται καθαρά από το αν το αυστραλιανό κράτος του ανανεώσει τη βίζα.
«Σχετικά με το αν εγώ θα ήθελα να γυρίσω, όχι δεν θέλω να γυρίσω, ειδικά όσο διαρκεί αυτή η κατάσταση στην Ελλάδα», σχολιάζει...
Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, στο Έντμοντον του Καναδά, η Νατάσσα μας περιγράφει τους λόγους που την έκαναν να αφήσει την Ελλάδα και να γυρίσει πίσω στην πατρίδα της, μετά από πολλά χρόνια διαμονής και έχοντας φοιτήσει σε ελληνικό σχολείο.
«Έφυγα από την Ελλάδα γιατί δεν είχα μέλλον.
Ήμουν 20 και μου είχαν κόψει τα φτερά δεν μπορούσα να δουλέψω, εργοδότες ήθελαν να παζαρέψουν πόσα ένσημα θα μου δώσουν για να γλυτώσουν λεφτά.
Επίσης, δεν κατάφερα να πάρω άδεια για να κάνω την δουλειά μου.
Το μονό που υπήρχε ήταν εκμετάλλευση.
Η δυσκολία στον Καναδά ήταν το να μπορέσω να συνηθίσω και να συμβιβαστώ με μια νέα κουλτούρα και έναν νέο τρόπο ζωής.
Ευτυχώς έχω την τύχη να είμαι Καναδή, με αποτέλεσμα να μην έχων να αντιμετωπίσω διάφορα γραφειοκρατικά.
Τα συν είναι ότι μπορώ να ξαναφτιάξω την ζωή μου.
Μπορώ να δουλεύω, να πληρώνω της υποχρεώσεις μου, χωρίς άγχος και να πετύχω τους στόχους μου», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Στην ερώτηση - κλειδί για το αν θα ξαναγύριζε Ελλάδα, απαντά:
«Δεν νομίζω να ξαναγύριζα πίσω, εκτός αν μου παρείχαν όλα αυτά που έχω εδώ.
Για διακοπές ναι, θα έρθω, γιατί έχω την δυνατότητα.
Αλλά να ζήσω στην Ελλάδα, δε νομίζω»...
Μιλώντας μέσω e-mails και με άλλους πολίτες εκτός συνόρων, εντύπωση προκάλεσε το γεγονός πως κάποιοι διάλεξαν να μεταναστεύσουν αν και ήδη εργάζονταν στην Ελλάδα με έναν αξιοπρεπή μισθό και απολάμβαναν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση με τη μέση κατάσταση.
Αυτό εν μέρει απομυθοποιεί τον ισχυρισμό πολλών πως «η οικονομική κρίση έδιωξε τους Έλληνες από το τόπο τους».
Οι πιο «βαθιές» αιτίες
Σίγουρα οι χαμηλοί μισθοί, η απίστευτη δυσκολία στην εύρεση εργασίας (ειδικά πάνω στο αντικείμενο σπουδών) και η διαρκής αβεβαιότητα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην απόφαση για φυγή στο εξωτερικό, ωστόσο ίσως υπάρχουν και βαθύτερα αίτια...
Γιατί άραγε ο Έλληνας που βρίσκεται στο εξωτερικό να μη θέλει να γυρίσει ακόμα και σε πολύ καλύτερους οικονομικά καιρούς;
Άραγε αναρωτηθήκαμε ποτέ αν η ίδια η κοινωνία διώχνει τους Έλληνες από τη χώρα τους;
Μένοντας στην πάντα εύκολη δικαιολογία της οικονομικής κρίσης, δεν προσπαθήσαμε ποτέ να καταλάβουμε, πόσο μάλλον να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο...
Ξεκινώντας από τα πιο απλά, όσοι ξόδεψαν τα νεανικά τους χρόνια σπουδάζοντας και «μαζεύοντας χαρτιά», καταλαβαίνουν πως δεν μπορούν να κάνουν απόσβεση εντός της χώρας.
Με τον όρο «απόσβεση» δεν εννοούμε μόνο τα έξοδα που δόθηκαν για τις σπουδές...
«Απόσβεση» μπορεί να θεωρηθεί ένα επάγγελμα που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που δημιουργεί το επίπεδο σπουδών, αλλά, επίσης, και η κοινωνική αναγνώριση.
Στο τελευταίο πρέπει να σταθούμε περισσότερο.
Μία κοινωνία που για ακατανόητο πραγματικά λόγο δε φέρεται όπως αρμόζει στους νέους της, σίγουρα δεν μπορεί να τους κρατήσει κοντά της.
Ανέκαθεν στην Ελλάδα υπήρχε μία διαρκής υποτίμηση και απαξίωση των νέων που διέθεταν μία αξιοπρεπή εργασιακή εμπειρία ή επίπεδο σπουδών, ωστόσο από το 2010 και έπειτα το «φαινόμενο» έφτασε στο απόγειό του.
Δεν θα ασχοληθούμε σε αυτό το άρθρο με τις ρίζες αυτής της συμπεριφοράς, καθώς θα πρέπει να τρέξουμε πολλές 10ετίες πίσω.
Επιπλέον, αυτό που «πνίγει» πλέον τους νέους και τους οδηγεί εκτός των συνόρων είναι ότι δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν ούτε σπιθαμή από τα όνειρά τους στην Ελλάδα.
Με πιο απλά λόγια, έχει εξαφανιστεί από το λεξιλόγιο η λέξη «ευκαιρία».
Αυτή είναι η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι.
Να σχολιαστεί σε αυτο το σημείο πως οι αναφορές ορισμένων περί «δειλίας» όσων «διαλέγουν να μεταναστεύσουν αντί να κάτσουν και να “πολεμήσουν” (για ποιον;;) στην πατρίδα», το μόνο που καταφέρνουν είναι να πεισμώσουν ακόμα περισσότερο όσους ήδη επιθυμούν να δοκιμάσουν την τύχη τους στο εξωτερικό.
Η ανάγκη για «στροφή»
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων και λόγω αντικειμενικότητας, τονίζεται πως αναγνωρίζονται και τα πλεονεκτήματα της χώρας μας, για χάρης όμως της προόδου και της εξέλιξης πρέπει να επικεντρωθούμε στα μειονεκτήματα.
Η αντιστροφή λοιπόν του όλου αρνητικού κλίματος σίγουρα δεν είναι βραχυχρόνια υπόθεση...
Η πολιτική βούληση για παροχή κινήτρων προς τους νέους προκειμένου να μην εγκαταλείψουν τη χώρα, μπορεί αναμφίβολα να λειτουργήσει θετικά.
Ωστόσο ας μην μείνουμε στην πολιτική.
Άσχετα με το τεράστιο φταίξιμο που έχουν οι εκάστοτε κυβερνόντες, ας προσπαθήσουμε επιτέλους ο καθένας προσωπικά να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.
Μπορεί η τάση για φυγή να μην χαλαρώσει άμεσα, αν όμως υπάρξει (;) ουσιαστική αλλαγή στην κοινωνία (σε δεύτερη μοίρα η οικονομία...) τότε ίσως βιώσουμε στο μέλλον μία μεγάλη επιστροφή.
Διότι όσο και αν έχει υποτιμηθεί, μόνο οι πολίτες εντός και εκτός χώρας που έχουν όραμα και όρεξη μπορούν τελικά να αλλάξουν την πορεία της.
Φτάνει πια με τη θεωρία, ώρα για πράξεις...
Ο «χάρτης» των Ελλήνων:
www.bankingnews.gr
Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μιλούσαν για 427.000 κατοίκους που μετανάστευσαν μόνιμα εκτός της χώρας την περίοδο 2008 – 2015...
Οι περισσότεροι έφυγαν από το 2010 και μετά, όταν σιγά σιγά το μέλλον άρχισε και θόλωνε.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του αριθμού, να σημειωθεί πως το συνολικό εργατικό δυναμικό της Ελλάδας αυτή τη στιγμή είναι περίπου 4,8 εκατομμύρια.
Οι παραπάνω αρνητικές επιδόσεις δεν ταιριάζουν σίγουρα σε μία σύγχρονη χώρα που διατυμπανίζει πως ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αν λάβουμε υπόψη μάλιστα και την έρευνα της «Adecco» που διαπιστώνει πως το 28% των Ελλήνων αναζητεί αυτή τη στιγμή εργασία στο εξωτερικό, τότε φαίνεται πως πραγματικά η χώρα... αδειάζει.
Βέβαια, σίγουρα κάποιοι θα ισχυριστούν πως και κατά το παρελθόν υπήρχαν περίοδοι μαζικής μετεγκατάστασης Ελλήνων στο εξωτερικό, ωστόσο πλέον υπάρχει μία βασικότατη διαφορά:
Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που μετανάστευσαν εν μέσω κρίσης δεν προεξοφλεί την επιστροφή στην πατρίδα.
Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα δεν θα καρπωθεί ποτέ στο μέλλον την τεχνογνωσία, την εμπειρία ή ακόμα και τους... φόρους των εν λόγω πολιτών.
Οι προτιμώμενες χώρες και το άνευ προηγουμένου brain drain
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εξωτερικών, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων βρήκε δεύτερη πατρίδα στη Γερμανία, με πάνω από 157.000 άτομα να έχουν μεταναστεύσει από το 2010 έως το 2015.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία αποτέλεσαν επίσης μία λύση για τους Έλληνες, με πάνω από 51.000 και 45.000 άτομα αντίστοιχα να έχουν μεταβεί για μόνιμη διαμονή.
Περίπου 31 χιλιάδες Έλληνες στράφηκαν προς την αδερφική Κύπρο, η οποία κατάφερε πρόσφατα να βγει από το τούνελ της οικονομικής κρίσης.
Άλλοι προορισμοί για το διάστημα 2010 – 2015 (ή μέχρι 2014, τα δεδομένα ποικίλουν, ορισμένα στοιχεία είναι κατά προσέγγιση) ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες (6.340), ο Καναδάς (2.303), η Πορτογαλία (248), το Κουβέιτ (500), το Κατάρ (1000), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (3.352 μέχρι το 2013), η Ολλανδία (8.000), η Αυστρία (6.165), η Δανία (1.419), η Νορβηγία (9.900), το Βέλγιο (5.000), το Λουξεμβούργο (464), η Ελβετία (5.000), η Σλοβακία (200) και η Κούβα (29).
Να σημειωθεί πως δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για Σουηδία και Γαλλία, χώρες που αποτελούν επίσης δημοφιλείς προορισμούς για τους Έλληνες, με ορισμένες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για πάνω από 10.000 άτομα στην καθεμία από το 2010 και μετά.
Τα πράγματα γίνονται όμως ακόμα πιο σοβαρά αν λάβουμε υπόψη μας πως στα παραπάνω δε συμπεριλαμβάνονται οι Έλληνες φοιτητές που επέλεξαν να σπουδάσουν στο εξωτερικό.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός πως πίσω στις χώρες τους γύρισαν χιλιάδες Έλληνες ομογενείς (δε συμπεριλαμβάνονται επίσης στα παραπάνω στοιχεία), οι οποίοι λίγα χρόνια πριν είχαν κάνει το ακριβώς αντίστροφο ταξίδι.
Επίσης, στα στοιχεία δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι δεύτερης και τρίτης γενιάς μετανάστες που ζούσαν στην Ελλάδα επί 10ετίες και αποφάσισαν μετά το 2010 να φύγουν για τις πατρίδες τους, ή για κάποια άλλη χώρα.
Κάτι που είναι ήδη γνωστό αλλά πρέπει να επισημανθεί, είναι το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων που μετανάστευσαν τα τελευταία χρόνια έχουν πολύ υψηλό μορφωτικό επίπεδο, καθιστώντας έτσι την Ελλάδα τον ορισμό του «brain drain», της διαρροής δηλαδή ταλέντων.
Για τους λάτρεις των Οικονομικών, να υπενθυμιστεί πως πολλοί οικονομολόγοι υπολογίζουν την ανταγωνιστικότητα μίας χώρας και από την ικανότητά της να συγκρατεί ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ποιότητας...
Τι λένε οι πολίτες που μετανάστευσαν εν μέσω κρίσης
Πριν αναπτύξουμε την προσωπική άποψη επί του θέματος, το καλύτερο που είχαμε να κάνουμε ήταν να μιλήσουμε με ορισμένους ανθρώπους που έκαναν το μεγάλο βήμα για μία νέα αρχή, προσπερνώντας τις όποιες αναστολές.
Ένα από τα πρώτα συμπεράσματα ήταν ότι το άγχος που είχαν για το τι θα συναντήσουν στη νέα τους χώρα, ήταν υποπολλαπλάσιο σε σχέση με το άγχος για το τι τους ξημέρωνε στην Ελλάδα.
Σημειώνεται πως οι ερωτηθέντες ήταν όλοι ηλικίας 24 έως και 35 ετών.
«Από την Ελλάδα έφυγα λόγο της αβεβαιότητας που υπήρχε...
Ήμουν 25 χρόνων και δεν μπορούσα να ζήσω με 700 ευρώ...
Οι δυσκολίες που είχα όταν έφτασα εδώ ήταν οι ώρες εργασίας, οι οποίες έφταναν ακόμα και τις 16 την ημέρα.
Επίσης, εκτός από τον καιρό, με δυσκόλεψε και η διαμονή, καθώς στις αρχές έπρεπε να μείνω σε ένα δωμάτιο, με τα υπόλοιπα μέρη του σπιτιού να είναι κοινόχρηστα με τους άλλους που ζούσαν στο σπίτι», μας είπε ο Αινείας, ο οποίος διάλεξε να φύγει πάνω στο ξέσπασμα της κρίσης, αναζητώντας την τύχη του στο Λονδίνο.
«Στα θετικά συγκαταλέγονται το οικονομικό αλλά και το ότι στον τομέα μου (σεφ) έχει παρά πολλές κενές θέσεις εργασίας.
Επίσης, εδώ δεν έχεις το άγχος που είχες στην Ελλάδα, ότι δηλαδή άμα χάσω την δουλειά μου τι θα κάνω μετά κλπ», συμπληρώνει, σχολιάζοντας πως «όχι, δεν θα ξαναγυρίσω στην Ελλάδα»...
Βορειότερα, στην καρδιά της Μεγάλης Βρετανίας, ο Κώστας δουλεύει ως πολιτικός μηχανικός στην πόλη του Νότινχαμ.
Απαντώντας στο γιατί επέλεξε να φύγει από την Ελλάδα, επισημαίνει πως μεγάλα εμπόδια γι' αυτόν στάθηκαν η πολύ υψηλή φορολογία και η δυσκολία εύρεσης εργασίας.
Ωστόσο, παραδέχεται τις δυσκολίες που υπάρχουν στη νέα του πατρίδα, αλλά θέτει ως ένα σημαντικό πλεονέκτημα την πολύ καλύτερη αμοιβή.
Όπως σχολίασε χαρακτηριστικά, «ο επιμένων (στο… εξωτερικό) νικά».
Στην ερώτηση για το αν θα ξαναγύριζε πίσω στην Ελλάδα, απέφυγε να απαντήσει.
Στην άλλη άκρης της... Γης, στην πάντα φιλόξενη για τους Έλληνες Μελβούρνη, ο Δημήτρης μας λέει πως αφορμή για να φύγει από τη χώρα στάθηκε το γεγονός πως έχασε την δουλειά του, ωστόσο ο κύριος λόγος ήταν το ότι δεν υπήρχε μέλλον στην Ελλάδα.
«Η μεγαλύτερη δυσκολία εδώ είναι να φτιάξεις τα χαρτιά σου για παραμονή και εργασία.
Τα συν είναι καθαρά το οικονομικό κομμάτι αλλά και η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, ο Θωμάς ο οποίος έχει μεταναστεύσει με την οικογένειά του, αναγνωρίζει τη «λίγο βαρετή» ζωή της Μελβούρνης, λόγω της έλλειψης ελεύθερου χρόνου.
«Ο βασικός λόγος που έφυγα από την Ελλάδα ήταν το μέλλον της οικογένειάς μου, των παιδιών μου.
Εδώ έχουν σίγουρα πολύ περισσότερες επιλογές για τη ζωή τους.
Οι δυσκολίες ήταν πολλές στην αρχή.
Γλώσσα, σπίτι, αλλά και το σχολείο για τα παιδιά.
Το καλό ήταν ότι βρήκα δουλειά αμέσως.
Επίσης, εδώ ζουν πολλοί Έλληνες κι αυτό μας βοήθησε να εγκλιματιστούμε γρήγορα και να μην νιώσουμε μόνοι».
Απαντώντας στο αν θα ξαναγύριζε Ελλάδα, τονίζει πως αυτό εξαρτάται καθαρά από το αν το αυστραλιανό κράτος του ανανεώσει τη βίζα.
«Σχετικά με το αν εγώ θα ήθελα να γυρίσω, όχι δεν θέλω να γυρίσω, ειδικά όσο διαρκεί αυτή η κατάσταση στην Ελλάδα», σχολιάζει...
Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, στο Έντμοντον του Καναδά, η Νατάσσα μας περιγράφει τους λόγους που την έκαναν να αφήσει την Ελλάδα και να γυρίσει πίσω στην πατρίδα της, μετά από πολλά χρόνια διαμονής και έχοντας φοιτήσει σε ελληνικό σχολείο.
«Έφυγα από την Ελλάδα γιατί δεν είχα μέλλον.
Ήμουν 20 και μου είχαν κόψει τα φτερά δεν μπορούσα να δουλέψω, εργοδότες ήθελαν να παζαρέψουν πόσα ένσημα θα μου δώσουν για να γλυτώσουν λεφτά.
Επίσης, δεν κατάφερα να πάρω άδεια για να κάνω την δουλειά μου.
Το μονό που υπήρχε ήταν εκμετάλλευση.
Η δυσκολία στον Καναδά ήταν το να μπορέσω να συνηθίσω και να συμβιβαστώ με μια νέα κουλτούρα και έναν νέο τρόπο ζωής.
Ευτυχώς έχω την τύχη να είμαι Καναδή, με αποτέλεσμα να μην έχων να αντιμετωπίσω διάφορα γραφειοκρατικά.
Τα συν είναι ότι μπορώ να ξαναφτιάξω την ζωή μου.
Μπορώ να δουλεύω, να πληρώνω της υποχρεώσεις μου, χωρίς άγχος και να πετύχω τους στόχους μου», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Στην ερώτηση - κλειδί για το αν θα ξαναγύριζε Ελλάδα, απαντά:
«Δεν νομίζω να ξαναγύριζα πίσω, εκτός αν μου παρείχαν όλα αυτά που έχω εδώ.
Για διακοπές ναι, θα έρθω, γιατί έχω την δυνατότητα.
Αλλά να ζήσω στην Ελλάδα, δε νομίζω»...
Μιλώντας μέσω e-mails και με άλλους πολίτες εκτός συνόρων, εντύπωση προκάλεσε το γεγονός πως κάποιοι διάλεξαν να μεταναστεύσουν αν και ήδη εργάζονταν στην Ελλάδα με έναν αξιοπρεπή μισθό και απολάμβαναν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση με τη μέση κατάσταση.
Αυτό εν μέρει απομυθοποιεί τον ισχυρισμό πολλών πως «η οικονομική κρίση έδιωξε τους Έλληνες από το τόπο τους».
Οι πιο «βαθιές» αιτίες
Σίγουρα οι χαμηλοί μισθοί, η απίστευτη δυσκολία στην εύρεση εργασίας (ειδικά πάνω στο αντικείμενο σπουδών) και η διαρκής αβεβαιότητα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην απόφαση για φυγή στο εξωτερικό, ωστόσο ίσως υπάρχουν και βαθύτερα αίτια...
Γιατί άραγε ο Έλληνας που βρίσκεται στο εξωτερικό να μη θέλει να γυρίσει ακόμα και σε πολύ καλύτερους οικονομικά καιρούς;
Άραγε αναρωτηθήκαμε ποτέ αν η ίδια η κοινωνία διώχνει τους Έλληνες από τη χώρα τους;
Μένοντας στην πάντα εύκολη δικαιολογία της οικονομικής κρίσης, δεν προσπαθήσαμε ποτέ να καταλάβουμε, πόσο μάλλον να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο...
Ξεκινώντας από τα πιο απλά, όσοι ξόδεψαν τα νεανικά τους χρόνια σπουδάζοντας και «μαζεύοντας χαρτιά», καταλαβαίνουν πως δεν μπορούν να κάνουν απόσβεση εντός της χώρας.
Με τον όρο «απόσβεση» δεν εννοούμε μόνο τα έξοδα που δόθηκαν για τις σπουδές...
«Απόσβεση» μπορεί να θεωρηθεί ένα επάγγελμα που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που δημιουργεί το επίπεδο σπουδών, αλλά, επίσης, και η κοινωνική αναγνώριση.
Στο τελευταίο πρέπει να σταθούμε περισσότερο.
Μία κοινωνία που για ακατανόητο πραγματικά λόγο δε φέρεται όπως αρμόζει στους νέους της, σίγουρα δεν μπορεί να τους κρατήσει κοντά της.
Ανέκαθεν στην Ελλάδα υπήρχε μία διαρκής υποτίμηση και απαξίωση των νέων που διέθεταν μία αξιοπρεπή εργασιακή εμπειρία ή επίπεδο σπουδών, ωστόσο από το 2010 και έπειτα το «φαινόμενο» έφτασε στο απόγειό του.
Δεν θα ασχοληθούμε σε αυτό το άρθρο με τις ρίζες αυτής της συμπεριφοράς, καθώς θα πρέπει να τρέξουμε πολλές 10ετίες πίσω.
Επιπλέον, αυτό που «πνίγει» πλέον τους νέους και τους οδηγεί εκτός των συνόρων είναι ότι δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν ούτε σπιθαμή από τα όνειρά τους στην Ελλάδα.
Με πιο απλά λόγια, έχει εξαφανιστεί από το λεξιλόγιο η λέξη «ευκαιρία».
Αυτή είναι η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι.
Να σχολιαστεί σε αυτο το σημείο πως οι αναφορές ορισμένων περί «δειλίας» όσων «διαλέγουν να μεταναστεύσουν αντί να κάτσουν και να “πολεμήσουν” (για ποιον;;) στην πατρίδα», το μόνο που καταφέρνουν είναι να πεισμώσουν ακόμα περισσότερο όσους ήδη επιθυμούν να δοκιμάσουν την τύχη τους στο εξωτερικό.
Η ανάγκη για «στροφή»
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων και λόγω αντικειμενικότητας, τονίζεται πως αναγνωρίζονται και τα πλεονεκτήματα της χώρας μας, για χάρης όμως της προόδου και της εξέλιξης πρέπει να επικεντρωθούμε στα μειονεκτήματα.
Η αντιστροφή λοιπόν του όλου αρνητικού κλίματος σίγουρα δεν είναι βραχυχρόνια υπόθεση...
Η πολιτική βούληση για παροχή κινήτρων προς τους νέους προκειμένου να μην εγκαταλείψουν τη χώρα, μπορεί αναμφίβολα να λειτουργήσει θετικά.
Ωστόσο ας μην μείνουμε στην πολιτική.
Άσχετα με το τεράστιο φταίξιμο που έχουν οι εκάστοτε κυβερνόντες, ας προσπαθήσουμε επιτέλους ο καθένας προσωπικά να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.
Μπορεί η τάση για φυγή να μην χαλαρώσει άμεσα, αν όμως υπάρξει (;) ουσιαστική αλλαγή στην κοινωνία (σε δεύτερη μοίρα η οικονομία...) τότε ίσως βιώσουμε στο μέλλον μία μεγάλη επιστροφή.
Διότι όσο και αν έχει υποτιμηθεί, μόνο οι πολίτες εντός και εκτός χώρας που έχουν όραμα και όρεξη μπορούν τελικά να αλλάξουν την πορεία της.
Φτάνει πια με τη θεωρία, ώρα για πράξεις...
Ο «χάρτης» των Ελλήνων:
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών