Συγκεκριμένα, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι οι νόμοι της Πολωνίας για την παρακολούθηση προσώπων παραβιάζουν το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή σύμφωνα με τη Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η υπόθεση έφτασε στο ευρωπαϊκό δικαστήριο έπειτα από καταγγελία που στόχευε τους νόμους του 2016 που επιτρέπουν στις αρχές να παρακολουθούν και να διατηρούν τηλεπικοινωνιακά, ταχυδρομικά και ψηφιακά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων SMS και email, σύμφωνα με την αντιτρομοκρατική νομοθεσία.
Σε μια υπόθεση που έφεραν στη δικαιοσύνη αρκετοί Πολωνοί δικηγόροι και ακτιβιστές, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι νόμοι που επιτρέπουν τη μυστική παρακολούθηση και τη διατήρηση δεδομένων από τις πολωνικές υπηρεσίες πληροφοριών δεν διαθέτουν επαρκείς εγγυήσεις κατά της κατάχρησης.
Οι ενάγοντες, λαμβάνοντας υπόψη τους επαγγελματικούς και δημόσιους ρόλους τους, πίστευαν ότι ήταν πιθανό να υπόκεινται σε επιτήρηση. Υποστήριξαν ότι οι νόμοι επέτρεπαν στις αρχές να παρακολουθούν τις επικοινωνίες τους και να συλλέγουν δεδομένα εν αγνοία τους, χωρίς να απαιτείται ενημέρωση τους ακόμη και μετά τη λήξη της παρακολούθησης, παραβιάζοντας τα συνταγματικά τους δικαιώματα και εμποδίζοντάς τους να προσφύγουν στη δικαιοσύνη.
Το δικαστήριο στο Στρασβούργο έκρινε ομόφωνα ότι υπήρξαν τρεις παραβιάσεις του άρθρου 8 (Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και της αλληλογραφίας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όσον αφορά τις καταγγελίες που αφορούν «το καθεστώς επιχειρησιακού ελέγχου, τη διατήρηση δεδομένων επικοινωνιών για πιθανή χρήση από τις αρμόδιες εθνικές αρχές και το καθεστώς μυστικής παρακολούθησης βάσει του αντιτρομοκρατικού νόμου».
Ειδικότερα, θεώρησε ότι οι προσφεύγοντες «μπορούσαν να ισχυριστούν ότι είναι θύματα παραβίασης της Σύμβασης» και έκρινε ότι «όλες οι ελλείψεις που εντόπισε στο καθεστώς επιχειρησιακού ελέγχου οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η εθνική νομοθεσία δεν παρέχει επαρκείς εγγυήσεις στην παρακολούθηση (…)». Επιπλέον, έκρινε ότι «η εθνική νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία οι πάροχοι τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών υποχρεούνται να διατηρούν δεδομένα επικοινωνιών για πιθανή μελλοντική χρήση από τις αρμόδιες εθνικές αρχές δεν επαρκεί για να εξασφαλίσει την αρχή της αναλογικότητας και του δικαιώματος προσωπικής ζωής».
Τέλος, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι διατάξεις περί μυστικής παρακολούθησης – του αντιτρομοκρατικού νόμου – δεν πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου 8 της Σύμβασης.
Τι σημαίνει η απόφαση για τις υποκλοπές στην Ελλάδα
«Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κομματιάζει την πολωνική νομοθεσία που χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για τη χρήση #spyware εναντίον επικριτών της κυβέρνησης (και εκθέτοντας την Κομισιόν για αδράνεια: «οι εθνικές αρχές θα αντιμετωπίσουν την κατάχρηση του spyware»)», σχολίασε στο X η Ολλανδή ευρωβουλευτής Σόφι ιν’τ Βελντ που πρωτοστάτησε στις πιέσεις για έρευνα του σκανδάλου των υποκλοπών στην Ελλάδα, ως εισηγήτρια της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου PEGA.
Στο ΕΔΔΑ έχει προσφύγει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης για την υπόθεση της παρακολούθησής του από την ΕΥΠ, με τους συνεργάτες του να μιλούν για ένα ακόμη βήμα θεσμικής διερεύνησης και αποκάλυψης όσων ευθύνονται.
Στην προσφυγή του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ υπογραμμίζει το γεγονός ότι «ούτε η ισχύουσα νομοθεσία ούτε -ακόμη χειρότερα- το κατατεθέν κυβερνητικό νομοσχέδιο προβλέπουν ένα στοιχειωδώς αποτελεσματικό ένδικο βοήθημα γι’ αυτόν τον σκοπό, κάτι που από χρόνια σε σειρά αποφάσεών του το ΕΔΔΑ έχει απερίφραστα καταδικάσει».
Ο Θανάσης Κουκάκης προσέφυγε στο ΕΔΔΑ τον Ιούλιο του 2022 και ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η ελληνική νομοθεσία που διέπει την άρση απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας (μυστικές παρακολουθήσεις) παραβιάζει το άρθρο 8 της Σύμβασης και συγκεκριμένα το δικαίωμα του κάθε πολίτη στην ιδιωτική του ζωή.
Στην ακροαματική διαδικασία στο Στρασβούργο για την υπόθεση της Πολωνίας είχε αγορεύσει ο Έλληνας ποινικολόγος Αλέξης Αναγνωστάκης, εκπροσωπώντας την Ένωση Ευρωπαίων Ποινικολόγων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών