Οι πολιτικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά την περαιτέρω πορεία της ανάκαμψης
Υποτονική και εύθραυστη θα εξακολουθεί να είναι η ανάκαμψη στην Ε.Ε., με χαμηλούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ και υψηλά επίπεδα ανεργίας, εκτιμά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, ενώ χαμηλός αναμένεται και ο ρυθμός ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο το 2014.
Σε ομιλία του στο στο Διεθνές Συνέδριο «2014 Multinational Finance Society Winter Conference» διοργανώνει το ΚΕΠΕ, από κοινού με το Multinational Finance Society, το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας και το Μ.Β.Α. του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ο Γ. Στουρνάρας επισήμανε τους κινδύνους που εξακολουθούν να υπονομεύουν την ανάκαμψη στην Ευρωζώνη.
«Οι πολιτικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά την περαιτέρω πορεία της ανάκαμψης.
Ωστόσο, οι προσπάθειες που έχουν καταβληθεί για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και την προώθηση της παραγωγικότητας στη ζώνη του ευρώ έχουν επίσης δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για διατηρήσιμη ανάκαμψη», δήλωσε.
Η πιθανότητα μιας συστημικής απειλής στην ευρωζώνη αυτή τη στιγμή είναι χαμηλή, ωστόσο απαιτείται αυξημένη επαγρύπνηση, υποστήριξε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.
Επίσης, υπογράμμισε τη σπουδαιότητα της τραπεζικής ένωσης, την οποία χαρακτήρισε ως «ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα».
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση πυροδότησε και την κρίση στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, και σ’ αυτή την περίπτωση τα αίτια της κρίσης μπορούν να αναζητηθούν στη συσσώρευση ανισορροπιών, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τη θεωρία της νομισματικής ολοκλήρωσης, όπως είχε εξελιχθεί μέχρι την εισαγωγή του ευρώ το 1999, η ονομαστική σύγκλιση σε συνδυασμό με την ενιαία νομισματική πολιτική, αναμενόταν να οδηγήσει σταδιακά και στην πραγματική (οικονομική) σύγκλιση.
Οι τράπεζες δεν είχαν ιδιαίτερο ρόλο στη μετάδοση των διαταραχών των χρηματοπιστωτικών αγορών προς την πραγματική οικονομία ούτε στη διάχυση των επιπτώσεων μεταξύ των κρατών-μελών της ένωσης.
Ωστόσο, επισημαίνει ο Γ. Στουρνάρας, η νομισματική ένωση πρέπει να συμβαδίζει με τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση.
Πράγματι, η χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση προχώρησε με γοργά βήματα, καθώς οι κεφαλαιακές ροές μεταξύ των χωρών-μελών της ζώνης του ευρώ αυξάνονταν, με αποτέλεσμα την αυξημένη αλληλεξάρτηση μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αγορών.
Αυτή η αλληλεξάρτηση είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, διότι διευκολύνει τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, εξηγεί ο κεντρικός τραπεζίτης.
Η εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου ερμηνεύθηκε από τις αγορές και τα ιδρύματα ως εξάλειψη όλων των κινδύνων γενικώς. Ο πιστωτικός κίνδυνος ουσιαστικά αγνοήθηκε.
Με την εκδήλωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008 και την επαναξιολόγηση των κινδύνων, παρατηρήθηκε απότομη αντιστροφή των αθρόων κεφαλαιακών εισροών στην περιφέρεια της ΕΕ.
Αυτή η αιφνίδια αντιστροφή οδήγησε σε αρνητικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ τραπεζών και δημόσιων οικονομικών, επιτείνοντας τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής αστάθειας στην πραγματική οικονομία.
Σε ορισμένες χώρες όπως η Ισπανία, η αιφνίδια αντιστροφή οδήγησε σε κατάρρευση της ζήτησης, κατάρρευση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων και δυσπραγία στις τράπεζες.
Η δυσπραγία των τραπεζών με τη σειρά της τροφοδότησε τη δημοσιονομική κρίση και, εν τέλει, την κρίση δημόσιου χρέους. Παρόμοια ήταν η εξέλιξη και στην Ιρλανδία.
Σε άλλα κράτη-μέλη, όπως η Ελλάδα, η αιφνίδια αντιστροφή αρχικά επηρέασε την αναχρηματοδότηση του χρέους και στη συνέχεια ζημίωσε το τραπεζικό σύστημα, μετά την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Κατά συνέπεια, η κρίση αποκάλυψε σημαντικές αδυναμίες της αρχιτεκτονικής της ΕΕ και ανεπάρκειες στην υλοποίηση των δομών που είχαν δημιουργηθεί.
Πρώτον, το υπάρχον πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης δεν ήταν αρκετό για την αποτροπή της δημιουργίας ανισορροπιών. Η συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δεν διασφαλιζόταν επαρκώς, και δεν υπήρχε μηχανισμός για την παρακολούθηση των εξωτερικών ανισορροπιών.
Δεύτερον, η αυξημένη αλληλεξάρτηση μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αγορών, ως αποτέλεσμα της νομισματικής ένωσης και της επακόλουθης χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης, δεν συνοδεύθηκε από ένα πιο ενοποιημένο κανονιστικό πλαίσιο.
Τρίτον, δεν είχε ληφθεί επαρκώς υπόψη η σχέση μεταξύ της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και του χρηματοπιστωτικού κύκλου.
Οι αρχιτέκτονες της νομισματικής ένωσης επέλεξαν να αφήσουν την εποπτεία και την κανονιστική ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα εν πολλοίς στο εθνικό επίπεδο, με ανεπαρκή συντονισμό της μακροπροληπτικής και της μικροπροληπτικής εποπτείας, τόνισε ο Γ. Στουρνάρας.
www.bankingnews.gr
Σε ομιλία του στο στο Διεθνές Συνέδριο «2014 Multinational Finance Society Winter Conference» διοργανώνει το ΚΕΠΕ, από κοινού με το Multinational Finance Society, το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας και το Μ.Β.Α. του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ο Γ. Στουρνάρας επισήμανε τους κινδύνους που εξακολουθούν να υπονομεύουν την ανάκαμψη στην Ευρωζώνη.
«Οι πολιτικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά την περαιτέρω πορεία της ανάκαμψης.
Ωστόσο, οι προσπάθειες που έχουν καταβληθεί για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και την προώθηση της παραγωγικότητας στη ζώνη του ευρώ έχουν επίσης δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για διατηρήσιμη ανάκαμψη», δήλωσε.
Η πιθανότητα μιας συστημικής απειλής στην ευρωζώνη αυτή τη στιγμή είναι χαμηλή, ωστόσο απαιτείται αυξημένη επαγρύπνηση, υποστήριξε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.
Επίσης, υπογράμμισε τη σπουδαιότητα της τραπεζικής ένωσης, την οποία χαρακτήρισε ως «ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα».
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση πυροδότησε και την κρίση στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, και σ’ αυτή την περίπτωση τα αίτια της κρίσης μπορούν να αναζητηθούν στη συσσώρευση ανισορροπιών, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τη θεωρία της νομισματικής ολοκλήρωσης, όπως είχε εξελιχθεί μέχρι την εισαγωγή του ευρώ το 1999, η ονομαστική σύγκλιση σε συνδυασμό με την ενιαία νομισματική πολιτική, αναμενόταν να οδηγήσει σταδιακά και στην πραγματική (οικονομική) σύγκλιση.
Οι τράπεζες δεν είχαν ιδιαίτερο ρόλο στη μετάδοση των διαταραχών των χρηματοπιστωτικών αγορών προς την πραγματική οικονομία ούτε στη διάχυση των επιπτώσεων μεταξύ των κρατών-μελών της ένωσης.
Ωστόσο, επισημαίνει ο Γ. Στουρνάρας, η νομισματική ένωση πρέπει να συμβαδίζει με τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση.
Πράγματι, η χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση προχώρησε με γοργά βήματα, καθώς οι κεφαλαιακές ροές μεταξύ των χωρών-μελών της ζώνης του ευρώ αυξάνονταν, με αποτέλεσμα την αυξημένη αλληλεξάρτηση μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αγορών.
Αυτή η αλληλεξάρτηση είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, διότι διευκολύνει τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, εξηγεί ο κεντρικός τραπεζίτης.
Η εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου ερμηνεύθηκε από τις αγορές και τα ιδρύματα ως εξάλειψη όλων των κινδύνων γενικώς. Ο πιστωτικός κίνδυνος ουσιαστικά αγνοήθηκε.
Με την εκδήλωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008 και την επαναξιολόγηση των κινδύνων, παρατηρήθηκε απότομη αντιστροφή των αθρόων κεφαλαιακών εισροών στην περιφέρεια της ΕΕ.
Αυτή η αιφνίδια αντιστροφή οδήγησε σε αρνητικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ τραπεζών και δημόσιων οικονομικών, επιτείνοντας τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής αστάθειας στην πραγματική οικονομία.
Σε ορισμένες χώρες όπως η Ισπανία, η αιφνίδια αντιστροφή οδήγησε σε κατάρρευση της ζήτησης, κατάρρευση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων και δυσπραγία στις τράπεζες.
Η δυσπραγία των τραπεζών με τη σειρά της τροφοδότησε τη δημοσιονομική κρίση και, εν τέλει, την κρίση δημόσιου χρέους. Παρόμοια ήταν η εξέλιξη και στην Ιρλανδία.
Σε άλλα κράτη-μέλη, όπως η Ελλάδα, η αιφνίδια αντιστροφή αρχικά επηρέασε την αναχρηματοδότηση του χρέους και στη συνέχεια ζημίωσε το τραπεζικό σύστημα, μετά την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Κατά συνέπεια, η κρίση αποκάλυψε σημαντικές αδυναμίες της αρχιτεκτονικής της ΕΕ και ανεπάρκειες στην υλοποίηση των δομών που είχαν δημιουργηθεί.
Πρώτον, το υπάρχον πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης δεν ήταν αρκετό για την αποτροπή της δημιουργίας ανισορροπιών. Η συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δεν διασφαλιζόταν επαρκώς, και δεν υπήρχε μηχανισμός για την παρακολούθηση των εξωτερικών ανισορροπιών.
Δεύτερον, η αυξημένη αλληλεξάρτηση μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αγορών, ως αποτέλεσμα της νομισματικής ένωσης και της επακόλουθης χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης, δεν συνοδεύθηκε από ένα πιο ενοποιημένο κανονιστικό πλαίσιο.
Τρίτον, δεν είχε ληφθεί επαρκώς υπόψη η σχέση μεταξύ της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και του χρηματοπιστωτικού κύκλου.
Οι αρχιτέκτονες της νομισματικής ένωσης επέλεξαν να αφήσουν την εποπτεία και την κανονιστική ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα εν πολλοίς στο εθνικό επίπεδο, με ανεπαρκή συντονισμό της μακροπροληπτικής και της μικροπροληπτικής εποπτείας, τόνισε ο Γ. Στουρνάρας.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών