Η αβεβαιότητα στην Ελλάδα, μια παγκόσμια οικονομική ύφεση ή η επιδείνωση της ρωσικής οικονομίας θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την προσαρμογή της Κύπρου
Σε Β+ από B-, δηλαδή κατά 2 βαθμίδες, αναβάθμισε σήμερα, Παρασκευή 23 Οκτωβρίου, την πιστοληπτική αξιολόγηση της Κύπρου ο αμερικανικός οίκος αξιολογήσεων Fitch.
Παράλληλα, ο οίκος Fitch αναβάθμισε το outlook σε θετικό.
O αμερικανικός οίκος αναβάθμισε και το country ceiling σε «ΒΒ+» από «ΒΒ-».
Η αναβάθμιση της Κύπρου αντικατοπτρίζει τις εξής παραμέτρους, που αποτίμησε η Fitch:
Η Κύπρος έχει επιδείξει ένα ιστορικό δημοσιονομικής εξυγίανσης και υπερ-απόδοσης στους δημοσιονομικούς της στόχους.
Το 2014, η Κύπρος πέτυχε ένα σχεδόν ισοσκελισμένο ισολογισμό της γενικής κυβέρνησης (εξαιρουμένου της εφάπαξ εισφοράς 1,5 δισ κεφαλαίου στον τραπεζικό τομέα) σε σύγκριση με έλλειμμα 8,5% του ΑΕΠ που είχε αρχικά προβλεφθεί από τον οίκο Fitch, τον Ιούνιο του 2013, όταν ο οργανισμός υποβάθμισε την Κύπρο σε «Β-».
Η θετική δυναμική καταγράφεται ήδη στο 2015 και ο προϋπολογισμός παρέμεινε σε μικρό πλεόνασμα στα τέλη Ιουλίου του 2015, με την Fitch τώρα να προβλέπει έλλειμμα 1% του ΑΕΠ για το 2015 και πλεονάσματα 0,2% και 1% για το 2016 και το 2017 αντίστοιχα, .
Το ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης αναμένεται τώρα από τον οίκο Fitch να κορυφωθεί στο 108% του ΑΕΠ το 2015, πριν υποχωρήσει σε περίπου 100% το 2017.
Τον Ιούνιο του 2013 η Fitch προέβλεπε το χρέος να αντιστοιχεί στο 130% του ΑΕΠ.
Κατά την Fitch η Κύπρος μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τα εξωτερικά σοκ.
Το απόθεμα των κρατικών εγγυήσεων είναι επίσης σημαντικό και αντιστοιχεί στο 17% του ΑΕΠ.
Η Κύπρος είναι και πάλι στο προσκήνιο στο πλαίσιο του προγράμματος του ΔΝΤ-ΕΕ, μετά τις καθυστερήσεις στην πέμπτη και στην έκτη αξιολόγηση.
Η έβδομη αναθεώρηση πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο και επέτρεψε την εκταμίευση των 625 εκατ. ευρώ χρηματοδότησης
Το νέο πλαίσιο που αφορά την αφερεγγυότητα, βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών του τραπεζικού τομέα για τη μείωση των εξαιρετικά υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΝΡE).
Ένα σημαντικό εμπόδιο ξεπεράστηκε μετά την άρση όλων των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, τον Απρίλιο, μετά από 2 έτη ελέγχων.
Οι καταθέσεις έχουν σε γενικές γραμμές σταθεροποιηθεί από τότε, αν και οι καταθέσεις μη μόνιμων κατοίκων (30% του συνόλου) μειώθηκαν προσωρινά λόγω της ελληνικής κρίσης το καλοκαίρι του 2015.
Ενώ οι άμεσοι χρηματοοικονομικοί δεσμοί μεταξύ των θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών και των μητρικών τραπεζών έχουν μειωθεί σημαντικά, ο κλάδος εξακολουθεί να είναι ευάλωτος στην Ελλάδα.
Η ανάπτυξη κατά τη διάρκεια του 2015 στην Κύπρο ήταν θετική για πρώτη φορά από το 2011, που οδηγεί σε ανοδική αναθεώρηση των προβλέψεων της Fitch για το 2015.
Η Fitch προβλέπει ανάπτυξη +1,5% του κυπριακού ΑΕΠ το 2015, έναντι προηγούμενης εκτίμηση για συρρίκνωση -0,8%.
Η Fitch εκτιμά μικρότερη σωρευτική απώλεια στο ΑΕΠ από το 2013 στο 7,5%, σε σύγκριση με 14% που προβλεπόταν τον Ιούνιο του 2013.
Η ανάπτυξη υποστηρίχθηκε από την εγχώρια ζήτηση, η οποία με τη σειρά της στηρίχθηκε τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου και στην βελτίωση του κλίματος.
Οι αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν κατά +14% σε ετήσια βάση το Σεπτέμβριο, παρά τη μείωση των αφίξεων από τη Ρωσία.
Η αγορά εργασίας βελτιώνεται, αλλά παραμένει αδύναμη, ενώ η ανεργία είναι ακόμα πάνω από 15% τον Αύγουστο σε σύγκριση με το 4% το 2008.
Το Β+ αντανακλά επίσης τις εξής παραμέτρους
Εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι στην πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου που προκαλούν η συνεχιζόμενη βαθιά οικονομική και χρηματοπιστωτική προσαρμογή της Κύπρου.
Το περιβάλλον για τις τράπεζες παραμένει δύσκολο, ιδίως όσον αφορά την εξαιρετικά αδύναμη ποιότητα ενεργητικού.
Τα προβληματικά δάνεια φθάνουν στο 47,4% των χορηγήσεων, τον Αύγουστο του 2015, το υψηλότερο διεθνώς.
Τα προβληματικά δάνεια φθάνουν στα 18,8 δισ. ευρώ ή 107% του ΑΕΠ για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Οι κίνδυνοι όσον αφορά τις τραπεζικές μεταρρυθμίσεις παραμένουν σε υψηλοί, καθώς η διαδικασία εφαρμογής εξαρτάται από την πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση των οφειλετών.
Κατά την Fitch οποιαδήποτε αντίστοιχη μείωση της ΝΡΕ θα προκύψει μόνο σταδιακά.
Με περιουσιακά στοιχεία σχεδόν 5 φορές το ΑΕΠ, ο τραπεζικός τομέας είναι πιο ευάλωτος στις εξωτερικές κρίσεις.
Η αβεβαιότητα στην Ελλάδα, μια παγκόσμια οικονομική ύφεση ή η επιδείνωση της ρωσικής οικονομίας θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την προσαρμογή της Κύπρου
Το χρέος στο 108% του ΑΕΠ το α' τρίμηνο του 2015, επιβαρύνεται και από το δυσανάλογο ιδιωτικό χρέος του ιδιωτικού τομέα που φθάνει στο 350% του ΑΕΠ το α΄ τρίμηνο του 2015.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε στο 5% του ΑΕΠ το 2014, από 14% το 2008, και θα συνεχίσει να συρρικνώνεται, σύμφωνα με την Fitch, αν και σταδιακά, σε περίπου 3,5% το 2017.
Οι παρεμβάσεις στην διαχείριση του χρέους με στόχο τη βελτίωση του προφίλ του χρέους θα πρέπει να συμβάλλουν, ώστε η Κύπρος να επανέλθει στις αγορές.
Η Κύπρος σχεδιάζει να εκδώσει ευρωομόλογα πριν από το τέλος του 2015, να επιμηκύνει ακόμη περισσότερο τις διάρκειες των ομολόγων και δανείων και να αυξήσει το ταμειακό απόθεμα της.
Η ταμειακή θέση της Κύπρου βρίσκεται στα 2 δισ. ή 11% του ΑΕΠ, ενώ οι λήξεις ομολόγων και άλλων υποχρεώσεων είναι μέτριες μέχρι το 2019.
Συγκεκριμένα 500 εκατ του μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου χρέους λήγουν το 2016, περίπου 284 εκατ. ευρώ το 2017 και 20 εκατ. ευρώ το 2018.
Οι μελλοντικές εξελίξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αναβάθμιση περιλαμβάνουν:
-Περαιτέρω Ενδείξεις σταθεροποίησης στον τραπεζικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης και μιας αναδιαρθρώσης δανείων
- Σταθερή επάνοδος στις αγορές σε προσιτές τιμές
- Συνέχιση της τήρησης των στόχων της δημοσιονομικής προσαρμογής, που θα οδηγήσει σε μείωση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ
- Σταθεροποίηση της οικονομικής ανάκαμψης, περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Οι μελλοντικές εξελίξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε υποβάθμιση την βαθμολογία της Κύπρου είναι:
- Επιδείνωση της τραπεζικής κρίσης στην Κύπρο
- Αποδυνάμωση του ρυθμού δημοσιονομικής εξυγίανσης, με αποτέλεσμα μικρότερη βελτίωση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ
- Επιστροφή σε ύφεση ή αποπληθωρισμό, που θα είχαν αρνητικές συνέπειες για τη δυναμική του δημόσιου χρέους
- Έλλειψη πρόσβασης στην αγορά, που θα ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση και το τραπεζικό σύστημα
Βασικές παραδοχές
Στην ανάλυση ευαισθησίας του χρέους της Κύπρου, η Fitch θεωρεί πρωτογενές πλεόνασμα κατά μέσο όρο 2% του ΑΕΠ, η τάση αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ κατά μέσο όρο 1,7%, κατά μέσο όρο πραγματικό επιτόκιο 3,3% και πληθωρισμό της τάξης του 1,5%.
Με βάση αυτές τις παραδοχές, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα κορυφωθεί σε σχεδόν 108% το 2015 και θα υποχωρήσει στο 87% μέχρι το 2024.
Η Fitch θεωρεί ότι δεν θα υπάρξει κλιμάκωση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας που θα οδηγήσουν σε ένα σημαντικό σοκ στην κυπριακή οικονομία.
Οι Ρώσοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του συνολικού μεριδίου της τουριστικής αγοράς της Κύπρου και ένα αρκετά μεγάλο μερίδιο των ξένων καταθέσεων στις τράπεζες.
Το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα πρέπει να συμβάλει στον έλεγχο του πληθωρισμού και θα αποφευχθεί ο παρατεταμένος αποπληθωρισμός.
Βασικό σενάριο της Fitch είναι ότι η Ελλάδα θα παραμείνει μέλος της ευρωζώνης, αν και αναγνωρίζει ότι το «Grexit» παραμένει πεδίο κινδύνου.
Η Κύπρος είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων χωρών από ένα «Grexit».
Ωστόσο, οι δεσμοί με την Ελλάδα έχουν μειωθεί σημαντικά.
Οι κυπριακές τράπεζες δεν κατέχουν πλέον κανένα ομόλογο του Ελληνικού Δημοσίου και δεν είναι εκτεθειμένες στο ελληνικό ιδιωτικό τομέα,μετά την πώληση των θυγατρικών τον Μαρτίο του 2013.
Οι θυγατρικές των τεσσάρων μεγάλων ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο έχουν επίσης κλειστή διάρθρωση. Η Fitch θεωρεί ότι η Κύπρος παραμένει ευάλωτη ως προς την Ελλάδα στα θέματα εμπιστοσύνης έναντι των επενδυτών.
www.bankingnews.gr
Παράλληλα, ο οίκος Fitch αναβάθμισε το outlook σε θετικό.
O αμερικανικός οίκος αναβάθμισε και το country ceiling σε «ΒΒ+» από «ΒΒ-».
Η αναβάθμιση της Κύπρου αντικατοπτρίζει τις εξής παραμέτρους, που αποτίμησε η Fitch:
Η Κύπρος έχει επιδείξει ένα ιστορικό δημοσιονομικής εξυγίανσης και υπερ-απόδοσης στους δημοσιονομικούς της στόχους.
Το 2014, η Κύπρος πέτυχε ένα σχεδόν ισοσκελισμένο ισολογισμό της γενικής κυβέρνησης (εξαιρουμένου της εφάπαξ εισφοράς 1,5 δισ κεφαλαίου στον τραπεζικό τομέα) σε σύγκριση με έλλειμμα 8,5% του ΑΕΠ που είχε αρχικά προβλεφθεί από τον οίκο Fitch, τον Ιούνιο του 2013, όταν ο οργανισμός υποβάθμισε την Κύπρο σε «Β-».
Η θετική δυναμική καταγράφεται ήδη στο 2015 και ο προϋπολογισμός παρέμεινε σε μικρό πλεόνασμα στα τέλη Ιουλίου του 2015, με την Fitch τώρα να προβλέπει έλλειμμα 1% του ΑΕΠ για το 2015 και πλεονάσματα 0,2% και 1% για το 2016 και το 2017 αντίστοιχα, .
Το ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης αναμένεται τώρα από τον οίκο Fitch να κορυφωθεί στο 108% του ΑΕΠ το 2015, πριν υποχωρήσει σε περίπου 100% το 2017.
Τον Ιούνιο του 2013 η Fitch προέβλεπε το χρέος να αντιστοιχεί στο 130% του ΑΕΠ.
Κατά την Fitch η Κύπρος μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τα εξωτερικά σοκ.
Το απόθεμα των κρατικών εγγυήσεων είναι επίσης σημαντικό και αντιστοιχεί στο 17% του ΑΕΠ.
Η Κύπρος είναι και πάλι στο προσκήνιο στο πλαίσιο του προγράμματος του ΔΝΤ-ΕΕ, μετά τις καθυστερήσεις στην πέμπτη και στην έκτη αξιολόγηση.
Η έβδομη αναθεώρηση πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο και επέτρεψε την εκταμίευση των 625 εκατ. ευρώ χρηματοδότησης
Το νέο πλαίσιο που αφορά την αφερεγγυότητα, βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών του τραπεζικού τομέα για τη μείωση των εξαιρετικά υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΝΡE).
Ένα σημαντικό εμπόδιο ξεπεράστηκε μετά την άρση όλων των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, τον Απρίλιο, μετά από 2 έτη ελέγχων.
Οι καταθέσεις έχουν σε γενικές γραμμές σταθεροποιηθεί από τότε, αν και οι καταθέσεις μη μόνιμων κατοίκων (30% του συνόλου) μειώθηκαν προσωρινά λόγω της ελληνικής κρίσης το καλοκαίρι του 2015.
Ενώ οι άμεσοι χρηματοοικονομικοί δεσμοί μεταξύ των θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών και των μητρικών τραπεζών έχουν μειωθεί σημαντικά, ο κλάδος εξακολουθεί να είναι ευάλωτος στην Ελλάδα.
Η ανάπτυξη κατά τη διάρκεια του 2015 στην Κύπρο ήταν θετική για πρώτη φορά από το 2011, που οδηγεί σε ανοδική αναθεώρηση των προβλέψεων της Fitch για το 2015.
Η Fitch προβλέπει ανάπτυξη +1,5% του κυπριακού ΑΕΠ το 2015, έναντι προηγούμενης εκτίμηση για συρρίκνωση -0,8%.
Η Fitch εκτιμά μικρότερη σωρευτική απώλεια στο ΑΕΠ από το 2013 στο 7,5%, σε σύγκριση με 14% που προβλεπόταν τον Ιούνιο του 2013.
Η ανάπτυξη υποστηρίχθηκε από την εγχώρια ζήτηση, η οποία με τη σειρά της στηρίχθηκε τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου και στην βελτίωση του κλίματος.
Οι αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν κατά +14% σε ετήσια βάση το Σεπτέμβριο, παρά τη μείωση των αφίξεων από τη Ρωσία.
Η αγορά εργασίας βελτιώνεται, αλλά παραμένει αδύναμη, ενώ η ανεργία είναι ακόμα πάνω από 15% τον Αύγουστο σε σύγκριση με το 4% το 2008.
Το Β+ αντανακλά επίσης τις εξής παραμέτρους
Εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι στην πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου που προκαλούν η συνεχιζόμενη βαθιά οικονομική και χρηματοπιστωτική προσαρμογή της Κύπρου.
Το περιβάλλον για τις τράπεζες παραμένει δύσκολο, ιδίως όσον αφορά την εξαιρετικά αδύναμη ποιότητα ενεργητικού.
Τα προβληματικά δάνεια φθάνουν στο 47,4% των χορηγήσεων, τον Αύγουστο του 2015, το υψηλότερο διεθνώς.
Τα προβληματικά δάνεια φθάνουν στα 18,8 δισ. ευρώ ή 107% του ΑΕΠ για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Οι κίνδυνοι όσον αφορά τις τραπεζικές μεταρρυθμίσεις παραμένουν σε υψηλοί, καθώς η διαδικασία εφαρμογής εξαρτάται από την πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση των οφειλετών.
Κατά την Fitch οποιαδήποτε αντίστοιχη μείωση της ΝΡΕ θα προκύψει μόνο σταδιακά.
Με περιουσιακά στοιχεία σχεδόν 5 φορές το ΑΕΠ, ο τραπεζικός τομέας είναι πιο ευάλωτος στις εξωτερικές κρίσεις.
Η αβεβαιότητα στην Ελλάδα, μια παγκόσμια οικονομική ύφεση ή η επιδείνωση της ρωσικής οικονομίας θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την προσαρμογή της Κύπρου
Το χρέος στο 108% του ΑΕΠ το α' τρίμηνο του 2015, επιβαρύνεται και από το δυσανάλογο ιδιωτικό χρέος του ιδιωτικού τομέα που φθάνει στο 350% του ΑΕΠ το α΄ τρίμηνο του 2015.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε στο 5% του ΑΕΠ το 2014, από 14% το 2008, και θα συνεχίσει να συρρικνώνεται, σύμφωνα με την Fitch, αν και σταδιακά, σε περίπου 3,5% το 2017.
Οι παρεμβάσεις στην διαχείριση του χρέους με στόχο τη βελτίωση του προφίλ του χρέους θα πρέπει να συμβάλλουν, ώστε η Κύπρος να επανέλθει στις αγορές.
Η Κύπρος σχεδιάζει να εκδώσει ευρωομόλογα πριν από το τέλος του 2015, να επιμηκύνει ακόμη περισσότερο τις διάρκειες των ομολόγων και δανείων και να αυξήσει το ταμειακό απόθεμα της.
Η ταμειακή θέση της Κύπρου βρίσκεται στα 2 δισ. ή 11% του ΑΕΠ, ενώ οι λήξεις ομολόγων και άλλων υποχρεώσεων είναι μέτριες μέχρι το 2019.
Συγκεκριμένα 500 εκατ του μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου χρέους λήγουν το 2016, περίπου 284 εκατ. ευρώ το 2017 και 20 εκατ. ευρώ το 2018.
Οι μελλοντικές εξελίξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αναβάθμιση περιλαμβάνουν:
-Περαιτέρω Ενδείξεις σταθεροποίησης στον τραπεζικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης και μιας αναδιαρθρώσης δανείων
- Σταθερή επάνοδος στις αγορές σε προσιτές τιμές
- Συνέχιση της τήρησης των στόχων της δημοσιονομικής προσαρμογής, που θα οδηγήσει σε μείωση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ
- Σταθεροποίηση της οικονομικής ανάκαμψης, περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Οι μελλοντικές εξελίξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε υποβάθμιση την βαθμολογία της Κύπρου είναι:
- Επιδείνωση της τραπεζικής κρίσης στην Κύπρο
- Αποδυνάμωση του ρυθμού δημοσιονομικής εξυγίανσης, με αποτέλεσμα μικρότερη βελτίωση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ
- Επιστροφή σε ύφεση ή αποπληθωρισμό, που θα είχαν αρνητικές συνέπειες για τη δυναμική του δημόσιου χρέους
- Έλλειψη πρόσβασης στην αγορά, που θα ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση και το τραπεζικό σύστημα
Βασικές παραδοχές
Στην ανάλυση ευαισθησίας του χρέους της Κύπρου, η Fitch θεωρεί πρωτογενές πλεόνασμα κατά μέσο όρο 2% του ΑΕΠ, η τάση αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ κατά μέσο όρο 1,7%, κατά μέσο όρο πραγματικό επιτόκιο 3,3% και πληθωρισμό της τάξης του 1,5%.
Με βάση αυτές τις παραδοχές, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα κορυφωθεί σε σχεδόν 108% το 2015 και θα υποχωρήσει στο 87% μέχρι το 2024.
Η Fitch θεωρεί ότι δεν θα υπάρξει κλιμάκωση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας που θα οδηγήσουν σε ένα σημαντικό σοκ στην κυπριακή οικονομία.
Οι Ρώσοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του συνολικού μεριδίου της τουριστικής αγοράς της Κύπρου και ένα αρκετά μεγάλο μερίδιο των ξένων καταθέσεων στις τράπεζες.
Το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα πρέπει να συμβάλει στον έλεγχο του πληθωρισμού και θα αποφευχθεί ο παρατεταμένος αποπληθωρισμός.
Βασικό σενάριο της Fitch είναι ότι η Ελλάδα θα παραμείνει μέλος της ευρωζώνης, αν και αναγνωρίζει ότι το «Grexit» παραμένει πεδίο κινδύνου.
Η Κύπρος είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων χωρών από ένα «Grexit».
Ωστόσο, οι δεσμοί με την Ελλάδα έχουν μειωθεί σημαντικά.
Οι κυπριακές τράπεζες δεν κατέχουν πλέον κανένα ομόλογο του Ελληνικού Δημοσίου και δεν είναι εκτεθειμένες στο ελληνικό ιδιωτικό τομέα,μετά την πώληση των θυγατρικών τον Μαρτίο του 2013.
Οι θυγατρικές των τεσσάρων μεγάλων ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο έχουν επίσης κλειστή διάρθρωση. Η Fitch θεωρεί ότι η Κύπρος παραμένει ευάλωτη ως προς την Ελλάδα στα θέματα εμπιστοσύνης έναντι των επενδυτών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών