Clemens Fuest (Ifo) στο bankingnews: Να μην υπάρξει διαπραγμάτευση για το χρέος αν η Ελλάδα δεν δεσμευθεί για μεταρρυθμίσεις

Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι το χρέος, αλλά η έλλειψη στήριξης των μεταρρυθμίσεων, τονίζει ο Clemens Fuest, διάδοχος του γνωστού οικονομολόγου Hans-Werner Sinn στην ηγεσία του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Ifo του Μονάχου και μέλος της Επιτροπής «Σοφών» της γερμανικής οικονομίας.
Σε συνέντευξή του στο bankingnews.gr, ο Γερμανός “Σοφός” υποστηρίζει ότι είναι υπεραισιόδοξες οι δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο τέλος ενός πολύ δύσκολου δρόμου, λέγοντας χαρακτηριστικά πως “είναι δύσκολο να προβλέψουμε το πότε θα σταθεροποιηθεί η οικονομική κατάσταση στη χώρα”.
Σχολιάζοντας το αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης περί πρόωρων εκλογών, ο κ. Fuest υπενθυμίζει ότι “οι πρόωρες εκλογές θα αναβάλουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες για την Ελλάδα”, επισημαίνοντας ωστόσο πως πρόκειται για μία “ελληνική απόφαση” που η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο από το να την αποδεχτεί.
Όσο για τη σύνδεση της οικονομικής κρίσης με το προσφυγικό ο Γερμανός “Σοφός” ξεκαθαρίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να δείξει την αλληλεγγύη της, “πρόκειται όμως για δύο πολύ ξεχωριστά ζητήματα”.

Oλόκληρη τη συνέντευξη του Clemens Fuest στο bankingnews.gr:

- Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης θα μπορούσε να “καταδικάσει” τα αποτελέσματα του ελληνικού προγράμματος;

Νομίζω ότι εγείρει ερωτήματα γύρω από το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης.
Δεδομένου ότι παρατηρείται μία καθυστέρηση στις μεταρρυθμίσεις, η άποψή μου είναι ότι οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης θα πρέπει να απευθυνθούν ξανά στα κοινοβούλιά τους - συμπεριλαμβανομένης και της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία θα πρέπει να απευθυνθεί στην Κάτω Βουλή (Bundestag) - και να ζητήσει ξανά στήριξη εφόσον υπάρξει μία νέα συμφωνία.

- Στο θετικό σενάριο που κλείσει θετικά η αξιολόγηση, που βρίσκει η επόμενη μέρα την Ελλάδα;
Σε δηλώσεις του ο Αλέξης Τσίπρας έχει τονίσει ότι βρισκόμαστε στο τέλος ενός πολύ δύσκολου δρόμου.
Συμφωνείτε με αυτή τη δήλωση;

Νομίζω ότι αυτή είναι μία δύσκολη πρόβλεψη.
Θεωρώ ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μία δύσκολη κατάσταση, όπου δεν παρατηρείται πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις και όπου προς το παρόν δεν υπάρχει καμία συμφωνία με τους δανειστές.
Έτσι είναι δύσκολο να προβλέψουμε το πότε θα σταθεροποιηθεί η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα.
Τα καλά νέα όμως, είναι ότι στο παρελθόν έχουν υπάρξει δείγματα σταθεροποίησης στην Ελλάδας, αλλά το πότε όλο αυτό θα οδηγήσει σε μείωση της ανεργίας και μία μεγαλύτερη βεβαιότητα για το μέλλον της χώρας, αυτό δεν το γνωρίζω.
Νομίζω ότι πραγματικά εξαρτάται από τη συμφωνία που θα κάνει η ελληνική κυβέρνηση με τους δανειστές, την οποία και θα κληθεί η κυβέρνηση και το ελληνικό κοινοβούλιο να στηρίξουν.
Πιστεύω ότι όσο υπάρχει η άποψη ότι οι μεταρρυθμίσεις επιβάλλονται από το εξωτερικό και εφόσον το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων δεν βρει στήριξη από το ελληνικό κοινοβούλιο, νομίζω ότι θα είναι δύσκολο να επικρατήσει μία καλή κατάσταση.

- Πόσο κοντά ή πόσο μακριά στα εφιαλτικά σενάρια του 2015 είναι η Ελλάδα;

Δεν θεωρώ ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται.
Ο κίνδυνος είναι περισσότερο ο εξής:
Στην Ελλάδα η κατάσταση εξακολουθεί να είναι αβέβαιη, δεν υλοποιούνται βαθιές μεταρρυθμίσεις, οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
Είναι μια κατάσταση μέσα στην οποία μόνιμα υπάρχει μία διαφωνία και επαναδιαπραγμάτευση ανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανειστές, ωστόσο δεν πιστεύω ότι βρισκόμαστε στην ίδια κατάσταση με πέρυσι το καλοκαίρι.

- Η αντιπολίτευση στην Ελλάδα επιτακτικά ζητά πρόωρες εκλογές.
Τι αντίκτυπο θα είχε η επαλήθευση ενός τέτοιου σεναρίου;

Οι πρόωρες εκλογές θα αναβάλουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες για την Ελλάδα.
Οι πιστώτριες χώρες της ευρωζώνης θα το δεχτούν.
Αν υπάρχει απόφαση για πρόωρες εκλογές δεν υπάρχουν πολλά που θα μπορούσε η Ευρώπη να κάνει για αυτό.
Είναι απόφαση της Ελλάδας.
Όμως θα αναβάλει τις αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν.

- Για ποιο λόγο πιστέυετε ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν χάνει ευκαιρία να μιλά ενάντια στην προοπτική της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους;
Και ποια είναι η δική σας άποψη επί του ζητήματος;
Συμφωνεί το Ifo με τις απόψεις του υπουργού;

Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή, το χρέος δεν είναι πρωταρχικό ζήτημα.
Η Ελλάδα ωφελείται ήδη από εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια δανεισμού και πολύ, πολύ μεγάλης διάρκειας ωριμάνσεις.
Το βάρος του χρέους δεν είναι το βασικό πρόβλημα στην Ελλάδα.
Νομίζω ότι το πρόβλημα είναι ότι λείπουν οι μεταρρυθμίσεις και η Ελλάδα πρέπει να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα και να πείσει τους δανειστές ότι αυτό δεν είναι το τελευταίο ζήτημα στην ατζέντα.
Εγώ δεν θα διαπραγματευόμουν εάν δεν γινόταν σαφής η δέσμευση από την ελληνική πλευρά ότι θα υλοποιηθούν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις και το πρωτογενές πλεόνασμα.
Αυτό υπεγράφη πριν από εννέα μήνες.
Δεν μπορούμε να πάμε πίσω τώρα και να πούμε "ξεχνάμε ότι υπογράψαμε και πάμε να κάνουμε κάτι νέο”.
Δεν νομίζω ότι θα ήταν σωστή στάση.

- Συμφωνείτε με την άποψη ότι η κρίση των προσφύγων καθυστερεί τις μεταρρυθμίσεις διάσωσης;

Συμφωνώ ότι η προσφυγική κρίση προσθέτει ένα βάρος στην ελληνική οικονομία και την ελληνική κυβέρνηση.
Πιστεύω ότι η Ευρώπη πρέπει να δείξει την αλληλεγγύη της, αλλά νομίζω ότι το προσφυγικό από τη μία πλευρά και το μνημόνιο από την άλλη πλευρά, είναι δύο ζητήματα που πρέπει να διαχωριστούν.
Όσον αφορά στην επιβάρυνση που υπάρχει λόγω της προσφυγικής κρίσης πιστεύω ότι η Ευρώπη θα πρέπει να βοηθήσει, όχι μόνο οι χώρες-μέλη της ευρωζώνης, αλλά και το σύνολο της Ε.Ε. θα πρέπει να στηρίξει την Ελλάδα.
Όμως αυτή η συζήτηση πρέπει να κρατείται χωριστά από τη συζήτηση γύρω από το πρόγραμμα προσαρμογής.
Είναι δύο ξεχωριστά ζητήματα.

- Και μια τελευταία ερώτηση για το Brexit. Θα μπορούσε μία ενδεχόμενη έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. να έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις και στην ευρωζώνη;  

Νομίζω ότι ένα Brexit θα επηρεάσει κυρίως την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα ήταν μικρότερο ζήτημα για την ευρωζώνη.
Ένα Brexit θα ήταν ένα αρνητικό σημάδι για την ΕΕ, ένας πολιτικός “σεισμός”, αλλά όχι κατά κύριο λόγο ένα ζήτημα για την ευρωζώνη.

Διαβάστε τη συνέντευξη του Clemens Fuest στα Αγγλικά:

- The evaluation of the Greek reforms is clearly not concluded within the timeframe. Could this delay doom the Greek bailout?

I think it raises questions about the greek bailout.
Given that the reforms are delayed my view is that governments in the eurozone will need to go back to their parliament - including the german government which will need to go back to the Bundestag - and ask for support if there is a new arrangement.

- If Greece’s international creditors make a positive evaluation of the Greek program, which are your scenarios on the next day for Greece? Alexis Tsipras stated that Greece would be at the end of a difficult road. Do you agree with this statement? Is this the end of the difficult road? Will we see the end of the tunnel?

I think that this is very hard to predict.
I think that this is still in this very difficult situation where there is no efficient support of reform in the country and there is currently no agreement with the creditors so it is difficult to say when the economic situation will stabilise.
The good news is that Greece has seen times of stabilisation but you know, when will this lead to reduction of unemployment and more certainty about the future of Greece I don’t know.
I think that really depends on the way the greek government will find an agreement with the creditors which the government and the greek parliament support.
I think as long as there is the view that something is forced on the country from the outside and as long as the reform program is not supported from the parliament, I think that it would be really difficult to a smart favourite situation.

- How close or how far we are away from the “nightmare” condition of last summer, the summer of 2015 with the referendum and the extremely critical situation we dealt with last year? Could you say that history repeats itself?

I don’t think that history will repeat itself. I think that the danger is more that Greece remains in a very uncertain situation, a situation where there are no deeper reforms, no economic reforms, a situation where there is sort of permanent disagreement and renegotiation between Greece and the creditors but I don’t think we are in the situation of last summer.

- There is much talk here in Greece over early elections.
The opposition parties demand early elections. 
How do you comment on this possible scenario?

A scenario of early elections would postpone the reforms that are necessary for Greece.
The creditor countries would accept that.
If there is a decision for early elections there is not much to it that Europe can do about that. It is a greek decision.
But it would postpone decisions that need to be made in Greece.

- Why do you think Wolfgang Schäuble rules out debt relief for Greece?
Where do you stand?
Does Ifo agree with the German finance minister?

I think that at the moment, debt is not a key issue. 
Debt relief has come to a form of very, very long maturities and extremely low interest rates. The debt burden is not the key problem in Greece.
I think the problem in Greece is that reform are lacking and Greece needs to produce a primary surplus and to convince the creditors that this is not the bottom of the split.
I would not negotiate that unless it is clear that the obligations on the commitments on the greek side about economic reforms and primary surplus have been implemented.
I mean this was signed nine months ago. We cannot go back now and say “we forget what was signed and do something new”. I don’t think that would be wise.

- Do you agree with the opinion that refugee crisis delays the bailout reforms?

I do agree that the refugee crisis puts a burden on the greek economy and on the government.
I think that Europe should show solidarity but I think that the refugee crisis on one hand and the memorandum on the other hand are two things that should be separated.
As far as there is the burden by the refugee crisis I think that Europe should help not just the eurozone member countries but the whole of the EU should support Greece.
But this should be kept separate from the debate over the adjustment program.
I think that these are two separate issues.

- And a last question on Brexit. How the eurozone will suffer after a Brexit?

I think that a Brexit would mostly affect the European Union and it would be less of an issue for the eurozone.
A Brexit would be a negative sign for the EU, it would be a political earthquake but not a primarily issue for the eurozone.

Αθηνά Δημητρακοπούλου
www.bankingnews.gr