Δεδομένου ότι πολλές φτωχές αφρικανικές χώρες μπόρεσαν να διατηρήσουν τον πληθωρισμό σε ένα μονοψήφιο επίπεδο, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι και η Ελλάδα θα τα είχε καταφέρει επίσης
Με την εκλογή του μεταρρυθμιστή κεντρώου προέδρου στη Γαλλία, του Emmanuel Macron, και την επανεκλογή της Γερμανίδας Καγκελαρίου Angela Merkel να φαίνεται ολοένα και πιο πιθανή, υπάρχει ελπίδα για το αδιέξοδο στο ενιαίο νόμισμα στην Ευρώπη;
Ίσως, όμως, μια ακόμη δεκαετία βραδείας ανάπτυξης, που χαρακτηρίζεται από περιοδικές συσπάσεις που σχετίζονται με το χρέος, εξακολουθεί να φαίνεται πιο πιθανή.
Με μια αποφασισμένη κίνηση προς τη δημοσιονομική και τραπεζική ένωση, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα.
Ωστόσο, ελλείψει πολιτικών για την ενίσχυση της σταθερότητας και της βιωσιμότητας, οι πιθανότητες ενδεχόμενης κατάρρευσης είναι πολύ μεγαλύτερες.
Αυτά αναφέρει για την Ευρωζώνη ο καθηγητής Kenneth Rogoff, στο νέο του άρθρο στο Project Syndicate, υπό τον τίτλο "The Eurozone Must Reform or Die" (Η ευρωζώνη πρέπει να μεταρρυθμιστεί ή να πεθάνει).
Είναι αλήθεια ότι, βραχυπρόθεσμα, υπάρχουν πολλοί λόγοι για αισιοδοξία.
Κατά το παρελθόν έτος, η ευρωζώνη απολαμβάνει μια σταθερή κυκλική ανάκαμψη, ξεπερνώντας τις προσδοκίες περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη σημαντική προηγμένη οικονομία.
Επίσης, η εκλογή του Macron είναι ένα γεγονός ορόσημο, αυξάνοντας τις ελπίδες ότι η Γαλλία θα ενεργοποιήσει επαρκώς την οικονομία της ώστε να γίνει πλήρης και ισότιμος εταίρος της Γερμανίας στη διακυβέρνηση της ευρωζώνης.
Ο Macron και η οικονομική του ομάδα είναι γεμάτη υποσχόμενες ιδέες και θα έχει τεράστια πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση για την υλοποίησή τους.
Και στην Ισπανία, η οικονομική μεταρρύθμιση μεταφράζεται τώρα σε ισχυρότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Αλλά όλα δεν είναι καλά.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να αναπτύσσεται με οριακούς ρυθμούς, μετά από μια περίοδο με τις χειρότερες οικονομικές επιδόσεις στην ιστορία, παρόλο που αυτοί που κατηγορούν για τη γερμανική λιτότητα δεν εξέτασαν τους αριθμούς: με την ενθάρρυνση των αμερικανών οικονομολόγων, η Ελλάδα κακομεταχειρίστηκε ίσως το πιο μεγάλο πακέτο διάσωσης στην ιστορία.
Η Ιταλία έχει κάνει πολύ καλύτερη δουλειά από την Ελλάδα, αλλά οι επιδόσεις της πάλι είναι ανησυχητικές.
Το πραγματικό εισόδημα είναι στην πραγματικότητα χαμηλότερο από ό, τι πριν από μια δεκαετία (αν και είναι δύσκολο να το ξέρουμε σίγουρα, δεδομένης της τεράστιας μαύρης οικονομίας της χώρας).
Για το σύνολο της νότιας Ευρώπης, το ενιαίο νόμισμα έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα χρυσό κλουβί, επιβάλλοντας μεγαλύτερη δημοσιονομική και νομισματική ακεραιότητα, αλλά καταργώντας τη συναλλαγματική ισοτιμία ως κρίσιμο μαξιλάρι έναντι απροσδόκητων κλυδωνισμών.
Πράγματι, ένας από τους λόγους για τους οποίους η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου παρέμεινε σταθερή (μέχρι στιγμής) από το περυσινό δημοψήφισμα του Brexit είναι ότι η λίρα υποχώρησε έντονα, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο βέβαια (και με σύνεση) δεν προχώρησε ποτέ στο ενιαίο νόμισμα, ακόμη κι αν τώρα κινείται (όχι και τόσο σοφά) προς το να αποχωρήσει εξ ολοκλήρου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ενιαία αγορά.
Είναι πλέον αρκετά προφανές ότι το ευρώ δεν ήταν απαραίτητο για την επιτυχία της ΕΕ και αντιθέτως αποδείχθηκε ένα τεράστιο εμπόδιο, όπως προέβλεπαν πολλοί οικονομολόγοι.
Οι Ευρωκράτες έχουν παρομοιάσει από καιρό την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με την οδήγηση ποδηλάτου: πρέπει να συνεχίζουμε προς τα εμπρός ή να πέφτουμε.
Κατά ειρωνικό τρόπο, ο κυριότερος λόγος για τον οποίο η υιοθέτηση του ευρώ ήταν αρχικά τόσο δημοφιλής στη Νότια Ευρώπη ήταν ότι στη δεκαετία του 1980 και του 1990 οι απλοί άνθρωποι ήλπιζαν για τη σταθερότητα των τιμών που οι Γερμανοί απολάμβαναν με το γερμανικό μάρκο τους.
Ωστόσο, ενώ το ευρώ συνοδεύτηκε από την ευρεία πτώση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, οι περισσότερες άλλες χώρες κατάφεραν να μειώσουν τον πληθωρισμό και χωρίς αυτό.
Πολύ σημαντικότερο για την επίτευξη σταθερότητας των τιμών ήταν η εμφάνιση της σύγχρονης ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας, ενός θεσμού που βοήθησε δραματικά στο να μειωθούν τα επίπεδα πληθωρισμού παγκοσμίως.
Ναι, μερικά μέρη, όπως η Βενεζουέλα, εξακολουθούν να έχουν τριψήφια αύξηση των τιμών, αλλά είναι τώρα σπάνια.
Είναι πολύ πιθανό εάν, αντί να ενταχθεί στο ευρώ, η Ιταλία και η Ισπανία απλώς είχαν δώσει μεγαλύτερη αυτονομία στις κεντρικές τους τράπεζες.
Έτσι θα είχαν και σήμερα χαμηλό πληθωρισμό.
Η Ελλάδα είναι βέβαια μια λιγότερο προφανής περίπτωση.
Αλλά, δεδομένου ότι πολλές φτωχές αφρικανικές χώρες μπόρεσαν να διατηρήσουν τον πληθωρισμό σε ένα μονοψήφιο επίπεδο, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι η Ελλάδα θα τα είχε καταφέρει επίσης.
Πράγματι, εάν οι νότιες ευρωπαϊκές χώρες είχαν διατηρήσει τα δικά τους νομίσματα, δεν θα μπορούσαν ποτέ να έχουν φτάσει σε τέτοια επίπεδα το χρέος τους και θα είχαν τη δυνατότητα προσαρμογής της νομισματικής τους πολιτικής.
Το ερώτημα τώρα είναι πώς να ελιχτεί η ΕΕ σε αυτό το περιβάλλον.
Αν και πολλοί ευρωπαίοι πολιτικοί είναι απρόθυμοι να το παραδεχτούν, το status quo δεν είναι πιθανώς βιώσιμο.
Τελικά, πρέπει να υπάρξει είτε σημαντικά μεγαλύτερη δημοσιονομική ολοκλήρωση είτε χαοτική διάλυση.
Είναι εκπληκτικά αφελές να πιστεύουμε ότι το ευρώ δεν θα αντιμετωπίσει περαιτέρω δοκιμασίες ακραίων καταστάσεων κατά τη διάρκεια των επόμενων 5-10 ετών, αν όχι και νωρίτερα.
Οι ηγέτες της ευρωζώνης θα ήταν καλύτερα να αναλάβουν δράση τώρα, αντί να περιμένουν την επόμενη στιγμή της αλήθειας του ενιαίου νομίσματος.
www.bankingnews.gr
Ίσως, όμως, μια ακόμη δεκαετία βραδείας ανάπτυξης, που χαρακτηρίζεται από περιοδικές συσπάσεις που σχετίζονται με το χρέος, εξακολουθεί να φαίνεται πιο πιθανή.
Με μια αποφασισμένη κίνηση προς τη δημοσιονομική και τραπεζική ένωση, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα.
Ωστόσο, ελλείψει πολιτικών για την ενίσχυση της σταθερότητας και της βιωσιμότητας, οι πιθανότητες ενδεχόμενης κατάρρευσης είναι πολύ μεγαλύτερες.
Αυτά αναφέρει για την Ευρωζώνη ο καθηγητής Kenneth Rogoff, στο νέο του άρθρο στο Project Syndicate, υπό τον τίτλο "The Eurozone Must Reform or Die" (Η ευρωζώνη πρέπει να μεταρρυθμιστεί ή να πεθάνει).
Είναι αλήθεια ότι, βραχυπρόθεσμα, υπάρχουν πολλοί λόγοι για αισιοδοξία.
Κατά το παρελθόν έτος, η ευρωζώνη απολαμβάνει μια σταθερή κυκλική ανάκαμψη, ξεπερνώντας τις προσδοκίες περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη σημαντική προηγμένη οικονομία.
Επίσης, η εκλογή του Macron είναι ένα γεγονός ορόσημο, αυξάνοντας τις ελπίδες ότι η Γαλλία θα ενεργοποιήσει επαρκώς την οικονομία της ώστε να γίνει πλήρης και ισότιμος εταίρος της Γερμανίας στη διακυβέρνηση της ευρωζώνης.
Ο Macron και η οικονομική του ομάδα είναι γεμάτη υποσχόμενες ιδέες και θα έχει τεράστια πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση για την υλοποίησή τους.
Και στην Ισπανία, η οικονομική μεταρρύθμιση μεταφράζεται τώρα σε ισχυρότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Αλλά όλα δεν είναι καλά.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να αναπτύσσεται με οριακούς ρυθμούς, μετά από μια περίοδο με τις χειρότερες οικονομικές επιδόσεις στην ιστορία, παρόλο που αυτοί που κατηγορούν για τη γερμανική λιτότητα δεν εξέτασαν τους αριθμούς: με την ενθάρρυνση των αμερικανών οικονομολόγων, η Ελλάδα κακομεταχειρίστηκε ίσως το πιο μεγάλο πακέτο διάσωσης στην ιστορία.
Η Ιταλία έχει κάνει πολύ καλύτερη δουλειά από την Ελλάδα, αλλά οι επιδόσεις της πάλι είναι ανησυχητικές.
Το πραγματικό εισόδημα είναι στην πραγματικότητα χαμηλότερο από ό, τι πριν από μια δεκαετία (αν και είναι δύσκολο να το ξέρουμε σίγουρα, δεδομένης της τεράστιας μαύρης οικονομίας της χώρας).
Για το σύνολο της νότιας Ευρώπης, το ενιαίο νόμισμα έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα χρυσό κλουβί, επιβάλλοντας μεγαλύτερη δημοσιονομική και νομισματική ακεραιότητα, αλλά καταργώντας τη συναλλαγματική ισοτιμία ως κρίσιμο μαξιλάρι έναντι απροσδόκητων κλυδωνισμών.
Πράγματι, ένας από τους λόγους για τους οποίους η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου παρέμεινε σταθερή (μέχρι στιγμής) από το περυσινό δημοψήφισμα του Brexit είναι ότι η λίρα υποχώρησε έντονα, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο βέβαια (και με σύνεση) δεν προχώρησε ποτέ στο ενιαίο νόμισμα, ακόμη κι αν τώρα κινείται (όχι και τόσο σοφά) προς το να αποχωρήσει εξ ολοκλήρου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ενιαία αγορά.
Είναι πλέον αρκετά προφανές ότι το ευρώ δεν ήταν απαραίτητο για την επιτυχία της ΕΕ και αντιθέτως αποδείχθηκε ένα τεράστιο εμπόδιο, όπως προέβλεπαν πολλοί οικονομολόγοι.
Οι Ευρωκράτες έχουν παρομοιάσει από καιρό την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με την οδήγηση ποδηλάτου: πρέπει να συνεχίζουμε προς τα εμπρός ή να πέφτουμε.
Κατά ειρωνικό τρόπο, ο κυριότερος λόγος για τον οποίο η υιοθέτηση του ευρώ ήταν αρχικά τόσο δημοφιλής στη Νότια Ευρώπη ήταν ότι στη δεκαετία του 1980 και του 1990 οι απλοί άνθρωποι ήλπιζαν για τη σταθερότητα των τιμών που οι Γερμανοί απολάμβαναν με το γερμανικό μάρκο τους.
Ωστόσο, ενώ το ευρώ συνοδεύτηκε από την ευρεία πτώση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, οι περισσότερες άλλες χώρες κατάφεραν να μειώσουν τον πληθωρισμό και χωρίς αυτό.
Πολύ σημαντικότερο για την επίτευξη σταθερότητας των τιμών ήταν η εμφάνιση της σύγχρονης ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας, ενός θεσμού που βοήθησε δραματικά στο να μειωθούν τα επίπεδα πληθωρισμού παγκοσμίως.
Ναι, μερικά μέρη, όπως η Βενεζουέλα, εξακολουθούν να έχουν τριψήφια αύξηση των τιμών, αλλά είναι τώρα σπάνια.
Είναι πολύ πιθανό εάν, αντί να ενταχθεί στο ευρώ, η Ιταλία και η Ισπανία απλώς είχαν δώσει μεγαλύτερη αυτονομία στις κεντρικές τους τράπεζες.
Έτσι θα είχαν και σήμερα χαμηλό πληθωρισμό.
Η Ελλάδα είναι βέβαια μια λιγότερο προφανής περίπτωση.
Αλλά, δεδομένου ότι πολλές φτωχές αφρικανικές χώρες μπόρεσαν να διατηρήσουν τον πληθωρισμό σε ένα μονοψήφιο επίπεδο, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι η Ελλάδα θα τα είχε καταφέρει επίσης.
Πράγματι, εάν οι νότιες ευρωπαϊκές χώρες είχαν διατηρήσει τα δικά τους νομίσματα, δεν θα μπορούσαν ποτέ να έχουν φτάσει σε τέτοια επίπεδα το χρέος τους και θα είχαν τη δυνατότητα προσαρμογής της νομισματικής τους πολιτικής.
Το ερώτημα τώρα είναι πώς να ελιχτεί η ΕΕ σε αυτό το περιβάλλον.
Αν και πολλοί ευρωπαίοι πολιτικοί είναι απρόθυμοι να το παραδεχτούν, το status quo δεν είναι πιθανώς βιώσιμο.
Τελικά, πρέπει να υπάρξει είτε σημαντικά μεγαλύτερη δημοσιονομική ολοκλήρωση είτε χαοτική διάλυση.
Είναι εκπληκτικά αφελές να πιστεύουμε ότι το ευρώ δεν θα αντιμετωπίσει περαιτέρω δοκιμασίες ακραίων καταστάσεων κατά τη διάρκεια των επόμενων 5-10 ετών, αν όχι και νωρίτερα.
Οι ηγέτες της ευρωζώνης θα ήταν καλύτερα να αναλάβουν δράση τώρα, αντί να περιμένουν την επόμενη στιγμή της αλήθειας του ενιαίου νομίσματος.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών