Οι 5 «συμπληγάδες» της κυβέρνησης: capital controls, 3η αξιολόγηση, πιέσεις ΔΝΤ για πρόσθετα μέτρα - αναβολή αντίμετρων και αποχώρηση από το ελληνικό πρόγραμμα, έξοδος χωρίς πιστωτική γραμμή
Από πέντε «συμπληγάδες» καλείται να περάσει η κυβέρνηση με την πιο μεγάλη να βρίσκεται λίγο πριν «το φίνις» του μνημονίου όπου θα εξεταστεί η δυνατότητα «καθαρής» εξόδου της χώρας στις αγορές χωρίς την παραμικρή στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).
Αυτή, όμως, είναι η «ουρά» του μνημονίου.
Πριν φτάσει ως εκεί η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεπεράσει τον πρώτο μεγάλο «κάβο» που δεν είναι άλλος παρά από την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.
Η δέσμευση για την εκπλήρωση 90 προαπαιτουμένων μέχρι τον Δεκέμβριο του 2017, βάζει την κυβέρνηση από νωρίς… στην πρίζα.
Ήδη ο χρόνος εκκίνησης της 3ης αξιολόγησης έχει ξεκινήσει να μετρά αντίστροφα από την στιγμή που το πρώτο ραντεβού με τους δανειστές θα είναι τέλος Αυγούστου/αρχές Σεπτεμβρίου 2017.
Είναι πολύ πιθανό αυτό να γίνει εκτός ελληνικών συνόρων, εφόσον απορριφθεί η πρόταση για τηλεδιάσκεψη.
Ο τόπος συνάντησης δεν αποτελεί εμπόδιο για την κυβέρνηση.
Αυτό που την ανησυχεί είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης.
Στόχος της ελληνικής πλευράς είναι η νέα επισκόπηση να κλείσει με συνοπτικές διαδικασίες, παρά τον αστάθμητο παράγοντα των γερμανικών εκλογών που σε κάθε περίπτωση θα επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα των διαπραγματεύσεων.
Βέβαια το πόσο γρήγορα θα κλείσει η γ' αξιολόγηση δεν εξαρτάται μόνο από τον πραγματικό χρόνο εκκίνησης των διαβουλεύσεων αλλά και από τη στάση που θα κρατήσει το ΔΝΤ.
Στο υπουργείο Οικονομικών τρέφουν την ελπίδα ότι η απεσταλμένη του Ταμείου στη χώρα μας, Delia Velculescu, δεν θα βγάλει από το... μανίκι της απαιτήσεις για πρόσθετα μέτρα που θα αναγκάσουν την ελληνική πλευρά να παραβιάσει τις «κόκκινες γραμμές» της.
Οι περικοπές σε κοινωνικά επιδόματα και οι αποφάσεις για τον δημόσιο τομέα (τα σενάρια κάνουν λόγο για σύνδεση μισθών-παραγωγικότητας ή ακόμη και μείωση μισθών ή/και περιορισμό των απασχολουμένων στο Δημόσιο) αποτελούν τα μεγάλα «αγκάθια» της νέας αξιολόγησης, από τη στιγμή που ο φάκελος με τις αποκρατικοποιήσεις μετατίθεται για το 2018.
Ειδικά για το Δημόσιο, το «στίγμα» έχει ήδη δοθεί μέσα από την έκθεση συμμόρφωσης που συνόδευσε την ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και τη δημοσίευσε τον περασμένο μήνα το Ταμείο.
Στην έκθεση το ΔΝΤ διαπιστώνει «δραματική αύξηση» στις προσλήψεις συμβασιούχων η οποία αντιστρέφει τη μείωση που συντελέστηκε από το 2010.
Καλεί, μάλιστα, την κυβέρνηση να αναθεωρήσει άμεσα την τακτική της.
Ένα ακόμη ζήτημα που δεν είναι της παρούσης αξιολόγησης αλλά της τέταρτης, η οποία καλώς εχόντων των πραγμάτων θα ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2018, είναι αν το ΔΝΤ επιμείνει στο σενάριο ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019 δεν πρόκειται να επιτευχθεί (θα υπάρξει υστέρηση 1,3% του ΑΕΠ ή 2,34 δισ. ευρώ), απαιτώντας έτσι να εφαρμοστούν νωρίτερα ορισμένα από τα ψηφισμένα μέτρα του προγράμματος, όπως η μείωση του αφορολόγητου ορίου από το 2019 και όχι από το 2020.
Επειδή όμως έως τον Μάρτιο του 2018 μεσολαβούν οκτώ μήνες πολλά μπορούν να συμβούν μέχρι τότε, όπως για παράδειγμα το ΔΝΤ να αποχωρήσει ολοκληρωτικά από το ελληνικό πρόγραμμα, κάτι το οποίο επιθυμεί διακαώς η ελληνική πλευρά.
Δεν έχει περάσει καιρός από τότε που ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έστειλε μήνυμα στο Ταμείο ότι θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση του για το αν θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα ή όχι.
«Εχω πει πολλές φορές ότι μπορούμε να δουλέψουμε με το ΔΝΤ μέσα και με το ΔΝΤ έξω.
Αυτό που δεν γίνεται είναι να συνεχίσει επ' αόριστον με ένα πόδι μέσα και ένα πόδι έξω. Και άρα οφείλει έως τα Χριστούγεννα να πάρει τις τελικές του αποφάσεις», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομικών.
Μεγάλη πρόκληση είναι για την κυβέρνηση και η «επόμενη μέρα» του μνημονίου.
Ο πρωθυπουργός έχει ήδη προαναγγείλει από το συνέδριο του Economist ότι η Ελλάδα θα βγει από το μνημόνιο χωρίς να χρειαστεί πιστωτική γραμμή στήριξης.
Βέβαια, οι θεσμοί από την πλευρά τους θεωρούν ότι η Αθήνα δεν είναι ακόμη έτοιμη για ένα τέτοιο μεγάλο βήμα και πιθανολογούν ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί οπωσδήποτε μιας μορφής στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕSM) με κάποια πιστωτική γραμμή προκειμένου να επιστρέψει στις αγορές.
Τώρα, αν αυτή η γραμμή είναι η ενισχυμένη ECCL ή η απλή PCCL, αυτό ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί.
Τούτο θα εξαρτηθεί και από τα επιτόκια δανεισμού της χώρας, αφού στο μεσοδιάστημα θα υπάρξουν και άλλες έξοδοι στις αγορές για άντληση ρευστότητας αλλά και για βελτίωση της καμπύλης επιτοκίων. Οι επιτελείς στο υπουργείο Οικονομικών κρατούν ακόμη κλειστά τα χαρτιά τους για την επόμενη μέρα του μνημονίου, όπως οφείλουν να κάνουν, αφού ο υπουργός Οικονομικών είναι πάντα πιο συντηρητικός από τον πρωθυπουργό.
Κορυφαίο ζήτημα για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και την οικονομία της χώρας είναι και η σταδιακή απελευθέρωση των capital controls.
Ενα θετικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση υπήρξε με την απόφαση του Ευκλείδη Τσακαλώτου την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, θα πρέπει να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κυρίως στο άνοιγμα νέων καταθετικών λογαριασμών, φοβούμενη έξοδο των κεφαλαίων.
Μάλιστα η ΕΚΤ είναι πιο «σκληρή» απ' ό,τι το ΔΝΤ σ' αυτό το θέμα.
Αναλυτικότερα, οι πέντε «συμπληγάδες» για την κυβέρνηση είναι οι εξής:
1. Χρόνος ολοκλήρωσης της γ' αξιολόγησης: Η εκπλήρωση των 90 από τα 113 προαπαιτούμενα ώς το τέλος του χρόνου στο πλαίσιο της γ΄ αξιολόγησης αναγκάζουν τις δύο πλευρές να βρεθούν από νωρίς.
Οι πρώτες επαφές για την εκκίνηση της γ' αξιολόγησης αναμένεται να γίνουν στο τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου, για τον καθορισμό του χρονοδιαγράμματος, το πέρας του οποίου είναι άμεσα συνυφασμένο με τις γερμανικές εκλογές και τον σχηματισμό κυβέρνησης στο Βερολίνο.
Εκτιμάται ότι ώς τον Αύγουστο του 2018 θα υπάρξουν άλλες δύο αξιολογήσεις.
2. Νέα δημοσιονομικά μέτρα - ταχύτερη εφαρμογή ψηφισμένων: Η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα προετοιμάζεται για μία «σκληρή» αξιολόγηση γνωρίζοντας ήδη ότι στην ατζέντα των δανειστών θα βρεθούν οι περικοπές στα προνοιακά, οικογενειακά, στεγαστικά και εκπαιδευτικά επιδόματα, καθώς και οι αλλαγές στο Δημόσιο.
Στην τελευταία του έκθεση το ΔΝΤ επιμένει ότι δεν θα επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 και ότι θα υπάρξει υστέρηση 1,3% του ΑΕΠ (ή 2,34 δισ. ευρώ).
Αναφέρει, μάλιστα, ότι θα υπάρξει μεγάλη υστέρηση εισπράξεων φόρων 0,6% του ΑΕΠ ή 1,1 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή το ΔΝΤ έχει αφήσει παράθυρο ορισμένα από τα μέτρα που έχουν ψηφιστεί, όπως η μείωση στο αφορολόγητο ποσό, να τρέξουν μαζί με τις περικοπές στις συντάξεις από το 2019 και όχι από το 2020.
Επίσης τα αντίμετρα να μετατεθούν για το 2023…
3. Παραμονή του ΔΝΤ ή όχι στο ελληνικό πρόγραμμα: Πίεση προς το ΔΝΤ ώστε να ξεκαθαρίσει τη θέση του σκοπεύει να δώσει η κυβέρνηση με την εκκίνηση της γ' αξιολόγησης.
Θεωρητικά, μέσα στο φθινόπωρο και αφού έχει σχηματιστεί κυβέρνηση στο Βερολίνο, θα υπάρξει κάποια κίνηση από την πλευρά του Ταμείου.
4. Capital controls: Κατάρτιση νέου οδικού χάρτη από την κυβέρνηση και τους πιστωτές για τη σταδιακή απελευθέρωση των capital controls με έμφαση στο άνοιγμα νέων καταθετικών λογαριασμών από τους Ελληνες πολίτες.
5. Καθαρή έξοδος στις αγορές, 4ο μνημόνιο ή πιστωτική γραμμή: Ο πρωθυπουργός έχει ήδη προαναγγείλει ότι η Ελλάδα θα βγει από το μνημόνιο χωρίς να χρειαστεί πιστωτική γραμμή στήριξης.
Βέβαια, οι θεσμοί από την πλευρά τους θεωρούν ότι η Αθήνα δεν είναι ακόμη έτοιμη για ένα τέτοιο μεγάλο βήμα και πιθανολογούν ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί οπωσδήποτε μιας μορφής στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕSM) με κάποια πιστωτική γραμμή προκειμένου να επιστρέψει στις αγορές. Τώρα, αν αυτή η γραμμή είναι η ενισχυμένη ECCL ή η απλή PCCL αυτό ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Αυτή, όμως, είναι η «ουρά» του μνημονίου.
Πριν φτάσει ως εκεί η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεπεράσει τον πρώτο μεγάλο «κάβο» που δεν είναι άλλος παρά από την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.
Η δέσμευση για την εκπλήρωση 90 προαπαιτουμένων μέχρι τον Δεκέμβριο του 2017, βάζει την κυβέρνηση από νωρίς… στην πρίζα.
Ήδη ο χρόνος εκκίνησης της 3ης αξιολόγησης έχει ξεκινήσει να μετρά αντίστροφα από την στιγμή που το πρώτο ραντεβού με τους δανειστές θα είναι τέλος Αυγούστου/αρχές Σεπτεμβρίου 2017.
Είναι πολύ πιθανό αυτό να γίνει εκτός ελληνικών συνόρων, εφόσον απορριφθεί η πρόταση για τηλεδιάσκεψη.
Ο τόπος συνάντησης δεν αποτελεί εμπόδιο για την κυβέρνηση.
Αυτό που την ανησυχεί είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης.
Στόχος της ελληνικής πλευράς είναι η νέα επισκόπηση να κλείσει με συνοπτικές διαδικασίες, παρά τον αστάθμητο παράγοντα των γερμανικών εκλογών που σε κάθε περίπτωση θα επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα των διαπραγματεύσεων.
Βέβαια το πόσο γρήγορα θα κλείσει η γ' αξιολόγηση δεν εξαρτάται μόνο από τον πραγματικό χρόνο εκκίνησης των διαβουλεύσεων αλλά και από τη στάση που θα κρατήσει το ΔΝΤ.
Στο υπουργείο Οικονομικών τρέφουν την ελπίδα ότι η απεσταλμένη του Ταμείου στη χώρα μας, Delia Velculescu, δεν θα βγάλει από το... μανίκι της απαιτήσεις για πρόσθετα μέτρα που θα αναγκάσουν την ελληνική πλευρά να παραβιάσει τις «κόκκινες γραμμές» της.
Οι περικοπές σε κοινωνικά επιδόματα και οι αποφάσεις για τον δημόσιο τομέα (τα σενάρια κάνουν λόγο για σύνδεση μισθών-παραγωγικότητας ή ακόμη και μείωση μισθών ή/και περιορισμό των απασχολουμένων στο Δημόσιο) αποτελούν τα μεγάλα «αγκάθια» της νέας αξιολόγησης, από τη στιγμή που ο φάκελος με τις αποκρατικοποιήσεις μετατίθεται για το 2018.
Ειδικά για το Δημόσιο, το «στίγμα» έχει ήδη δοθεί μέσα από την έκθεση συμμόρφωσης που συνόδευσε την ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και τη δημοσίευσε τον περασμένο μήνα το Ταμείο.
Στην έκθεση το ΔΝΤ διαπιστώνει «δραματική αύξηση» στις προσλήψεις συμβασιούχων η οποία αντιστρέφει τη μείωση που συντελέστηκε από το 2010.
Καλεί, μάλιστα, την κυβέρνηση να αναθεωρήσει άμεσα την τακτική της.
Ένα ακόμη ζήτημα που δεν είναι της παρούσης αξιολόγησης αλλά της τέταρτης, η οποία καλώς εχόντων των πραγμάτων θα ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2018, είναι αν το ΔΝΤ επιμείνει στο σενάριο ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019 δεν πρόκειται να επιτευχθεί (θα υπάρξει υστέρηση 1,3% του ΑΕΠ ή 2,34 δισ. ευρώ), απαιτώντας έτσι να εφαρμοστούν νωρίτερα ορισμένα από τα ψηφισμένα μέτρα του προγράμματος, όπως η μείωση του αφορολόγητου ορίου από το 2019 και όχι από το 2020.
Επειδή όμως έως τον Μάρτιο του 2018 μεσολαβούν οκτώ μήνες πολλά μπορούν να συμβούν μέχρι τότε, όπως για παράδειγμα το ΔΝΤ να αποχωρήσει ολοκληρωτικά από το ελληνικό πρόγραμμα, κάτι το οποίο επιθυμεί διακαώς η ελληνική πλευρά.
Δεν έχει περάσει καιρός από τότε που ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έστειλε μήνυμα στο Ταμείο ότι θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση του για το αν θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα ή όχι.
«Εχω πει πολλές φορές ότι μπορούμε να δουλέψουμε με το ΔΝΤ μέσα και με το ΔΝΤ έξω.
Αυτό που δεν γίνεται είναι να συνεχίσει επ' αόριστον με ένα πόδι μέσα και ένα πόδι έξω. Και άρα οφείλει έως τα Χριστούγεννα να πάρει τις τελικές του αποφάσεις», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομικών.
Μεγάλη πρόκληση είναι για την κυβέρνηση και η «επόμενη μέρα» του μνημονίου.
Ο πρωθυπουργός έχει ήδη προαναγγείλει από το συνέδριο του Economist ότι η Ελλάδα θα βγει από το μνημόνιο χωρίς να χρειαστεί πιστωτική γραμμή στήριξης.
Βέβαια, οι θεσμοί από την πλευρά τους θεωρούν ότι η Αθήνα δεν είναι ακόμη έτοιμη για ένα τέτοιο μεγάλο βήμα και πιθανολογούν ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί οπωσδήποτε μιας μορφής στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕSM) με κάποια πιστωτική γραμμή προκειμένου να επιστρέψει στις αγορές.
Τώρα, αν αυτή η γραμμή είναι η ενισχυμένη ECCL ή η απλή PCCL, αυτό ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί.
Τούτο θα εξαρτηθεί και από τα επιτόκια δανεισμού της χώρας, αφού στο μεσοδιάστημα θα υπάρξουν και άλλες έξοδοι στις αγορές για άντληση ρευστότητας αλλά και για βελτίωση της καμπύλης επιτοκίων. Οι επιτελείς στο υπουργείο Οικονομικών κρατούν ακόμη κλειστά τα χαρτιά τους για την επόμενη μέρα του μνημονίου, όπως οφείλουν να κάνουν, αφού ο υπουργός Οικονομικών είναι πάντα πιο συντηρητικός από τον πρωθυπουργό.
Κορυφαίο ζήτημα για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και την οικονομία της χώρας είναι και η σταδιακή απελευθέρωση των capital controls.
Ενα θετικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση υπήρξε με την απόφαση του Ευκλείδη Τσακαλώτου την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, θα πρέπει να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κυρίως στο άνοιγμα νέων καταθετικών λογαριασμών, φοβούμενη έξοδο των κεφαλαίων.
Μάλιστα η ΕΚΤ είναι πιο «σκληρή» απ' ό,τι το ΔΝΤ σ' αυτό το θέμα.
Αναλυτικότερα, οι πέντε «συμπληγάδες» για την κυβέρνηση είναι οι εξής:
1. Χρόνος ολοκλήρωσης της γ' αξιολόγησης: Η εκπλήρωση των 90 από τα 113 προαπαιτούμενα ώς το τέλος του χρόνου στο πλαίσιο της γ΄ αξιολόγησης αναγκάζουν τις δύο πλευρές να βρεθούν από νωρίς.
Οι πρώτες επαφές για την εκκίνηση της γ' αξιολόγησης αναμένεται να γίνουν στο τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου, για τον καθορισμό του χρονοδιαγράμματος, το πέρας του οποίου είναι άμεσα συνυφασμένο με τις γερμανικές εκλογές και τον σχηματισμό κυβέρνησης στο Βερολίνο.
Εκτιμάται ότι ώς τον Αύγουστο του 2018 θα υπάρξουν άλλες δύο αξιολογήσεις.
2. Νέα δημοσιονομικά μέτρα - ταχύτερη εφαρμογή ψηφισμένων: Η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα προετοιμάζεται για μία «σκληρή» αξιολόγηση γνωρίζοντας ήδη ότι στην ατζέντα των δανειστών θα βρεθούν οι περικοπές στα προνοιακά, οικογενειακά, στεγαστικά και εκπαιδευτικά επιδόματα, καθώς και οι αλλαγές στο Δημόσιο.
Στην τελευταία του έκθεση το ΔΝΤ επιμένει ότι δεν θα επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 και ότι θα υπάρξει υστέρηση 1,3% του ΑΕΠ (ή 2,34 δισ. ευρώ).
Αναφέρει, μάλιστα, ότι θα υπάρξει μεγάλη υστέρηση εισπράξεων φόρων 0,6% του ΑΕΠ ή 1,1 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή το ΔΝΤ έχει αφήσει παράθυρο ορισμένα από τα μέτρα που έχουν ψηφιστεί, όπως η μείωση στο αφορολόγητο ποσό, να τρέξουν μαζί με τις περικοπές στις συντάξεις από το 2019 και όχι από το 2020.
Επίσης τα αντίμετρα να μετατεθούν για το 2023…
3. Παραμονή του ΔΝΤ ή όχι στο ελληνικό πρόγραμμα: Πίεση προς το ΔΝΤ ώστε να ξεκαθαρίσει τη θέση του σκοπεύει να δώσει η κυβέρνηση με την εκκίνηση της γ' αξιολόγησης.
Θεωρητικά, μέσα στο φθινόπωρο και αφού έχει σχηματιστεί κυβέρνηση στο Βερολίνο, θα υπάρξει κάποια κίνηση από την πλευρά του Ταμείου.
4. Capital controls: Κατάρτιση νέου οδικού χάρτη από την κυβέρνηση και τους πιστωτές για τη σταδιακή απελευθέρωση των capital controls με έμφαση στο άνοιγμα νέων καταθετικών λογαριασμών από τους Ελληνες πολίτες.
5. Καθαρή έξοδος στις αγορές, 4ο μνημόνιο ή πιστωτική γραμμή: Ο πρωθυπουργός έχει ήδη προαναγγείλει ότι η Ελλάδα θα βγει από το μνημόνιο χωρίς να χρειαστεί πιστωτική γραμμή στήριξης.
Βέβαια, οι θεσμοί από την πλευρά τους θεωρούν ότι η Αθήνα δεν είναι ακόμη έτοιμη για ένα τέτοιο μεγάλο βήμα και πιθανολογούν ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί οπωσδήποτε μιας μορφής στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕSM) με κάποια πιστωτική γραμμή προκειμένου να επιστρέψει στις αγορές. Τώρα, αν αυτή η γραμμή είναι η ενισχυμένη ECCL ή η απλή PCCL αυτό ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών