Στην έκθεση του, ο Almunia επισημαίνει τα λάθη που έγιναν στα ελληνικά προγράμματα διάσωσης
Ιδιαίτερα αιχμηρή είναι η ανεξάρτητη έκθεση του Joaquín Almunia σχετικά με τα μαθήματα της παροχής χρηματοοικονομικής βοήθειας στην Ελλάδα, ιδιαίτερα μέσω του προγράμματος του ESM, που συζητήθηκε σήμερα (11/6/2020) στο συμβούλιο διοικητών του Μηχανισμού.
Μάλιστα, ο Almunia καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αυστηρή προσαρμογή που άρχισε με το δανειακό πρόγραμμα προς την Ελλάδα είχε σημαντικά υψηλότερο κοινωνικό κόστος απ’ ότι στις άλλες χώρες της ευρωζώνης που βοηθήθηκαν οικονομικά.
Στην έκθεση του Almunia αναφέρεται ότι αν και οι φιλόδοξοι στόχοι που περιλαμβάνονταν στο ελληνικό πρόγραμμα επιτεύχθηκαν, το πρόγραμμα του ESM αντιμετώπισε εν μέρει μόνο το τεράστιο χάσμα στην οικονομική παραγωγή, με τις συνεχείς μειώσεις του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων να υπονομεύουν τις βελτιώσεις ενός πιο ισορροπημένου μίγματος μέτρων για τα έσοδα και τις δαπάνες, μετριάζοντας τη θετική επίπτωση της δημοσιονομικής πολιτικής στην ανάπτυξη.
Μάλιστα, ο Almunia καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αυστηρή προσαρμογή που άρχισε με το δανειακό πρόγραμμα προς την Ελλάδα είχε σημαντικά υψηλότερο κοινωνικό κόστος απ’ ότι στις άλλες χώρες της ευρωζώνης που βοηθήθηκαν οικονομικά.
Στην έκθεση του Almunia αναφέρεται ότι αν και οι φιλόδοξοι στόχοι που περιλαμβάνονταν στο ελληνικό πρόγραμμα επιτεύχθηκαν, το πρόγραμμα του ESM αντιμετώπισε εν μέρει μόνο το τεράστιο χάσμα στην οικονομική παραγωγή, με τις συνεχείς μειώσεις του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων να υπονομεύουν τις βελτιώσεις ενός πιο ισορροπημένου μίγματος μέτρων για τα έσοδα και τις δαπάνες, μετριάζοντας τη θετική επίπτωση της δημοσιονομικής πολιτικής στην ανάπτυξη.
Ο ανεξάρτητος εκτιμητής διαπιστώνει πως η μεταρρύθμιση της αγοράς προϊόντων δεν κατάφερε να συμπληρώσει τις προσαρμογές που έγιναν στην αγορά εργασίας, επιδεινώνοντας την αρνητική επίπτωση στους φτωχότερους και δημιουργώντας εντάσεις στην προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Στον αντίποδα, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της αδυναμίας του χρηματοπιστωτικού κλάδου αποκατέστησαν σε μεγάλο βαθμό την εμπιστοσύνη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ελλάδα, αν και ακόμα δεν έχουν θέσει τα θεμέλια για μια ισχυρότερη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη.
«Η εξαιρετική στήριξη που παρείχε στην Ελλαδα ο ESM συνέβαλε στην παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη, διατηρώντας την ακεραιότητα της νομισματικής ένωσης.
Και υποστήριξε τη σταθερότητα και την ανάπυξη της ελληνικής οικονομίας» επισημαίνει σε δήλωση του ο Almunia και συμπληρώνει «Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα και οι πολίτες της υπέστησαν τις συνέπειες της 8ετούς προσαρμογής.
Τα ευρήματα αυτής της αξιολόγησης μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της λήψης αποφάσεων στα μελλοντικά προγράμματα και στην περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας των δραστηριοτήτων του ESM».
Τα... μαθήματα ως προς την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, τα προγράμματα EFSF και ESM ήταν εν μέρει αποτελεσματικά στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος και στην ικανοποίηση των κοινωνικών προσδοκιών.
Το πρόγραμμα του ESM είχε ως στόχο τον περιορισμό του κινδύνου χώρας (sovereign risk) με προτεραιότητα στη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Παρά τον ήπιο στόχο δημοσιονομικής εξυγίανσης, σε σύγκριση με προηγούμενα προγράμματα, το πρόγραμμα του ESM αντιμετώπισε σε περιορισμένο βαθμό την ανάγκη ταχείας μετακίνησης της οικονομικής δραστηριότητας κοντά στο δυνητικό.
Τα προγράμματα EFSF και ESM αναγνώρισαν την ανάγκη εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης και των δικαστικών συστημάτων, αλλά σημειώθηκε μόνο μερική πρόοδος.
Το έντονο ενδιαφέρον για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ και η διασφάλιση της επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές είχε ακούσιες συνέπειες, μεταξύ των οποίων η σημαντική αύξηση της ανεργίας και το brain drain αλλά και η ανάπτυξη της άτυπης οικονομίας εις βάρος της τυπικής οικονομίας.
Οι εκθέσεις αναφέρουν ότι, ωστόσο, οι συνέπειες αυτές θα ήταν χειρότερες εάν δεν υπήρχε το πρόγραμμα βοήθειας.
Τα ευρήματα για τη βιωσιμότητα
Το πρόγραμμα του ESM έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα, αλλά δεν επιδίωξε έναν στόχο μακροπρόθεσμης μακροοικονομικής βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας με συστηματικό και έντονο τρόπο.
Τα ευρήματα δείχνουν μια ευκαιρία για την οικοδόμηση μιας πιο συστηματικής προσέγγισης για την αξιολόγηση του μακροοικονομικού αντίκτυπου των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Η βιωσιμότητα του χρέους βελτιώθηκε, ο επαναπρογραμματισμός στο πλαίσιο των προγραμμάτων έκανε το βάρος του χρέους πιο διαχειρίσιμο και ενίσχυσε την ανθεκτικότητα της οικονομίας στα σοκ, αλλά δεν αποκαταστάθηκε πλήρως.
Τόσο τα προγράμματα του EFSF όσο και του ESM αύξησαν την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα, ωστόσο, η ικανότητα απορρόφησης κραδασμών παραμένει αδύναμη.
Τα μέτρα πολιτικής δεν υποστήριξαν την ικανότητά του να χρηματοδοτεί επαρκώς την ανάπτυξη, σύμφωνα με τα ευρήματα.
Υποτιμήθηκε το πρόβλημα
Η έκθεση επιβεβαιώνει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και το ΔΝΤ δεν είχαν κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση χρέους.
«Το 2010, οι θεσμοί υποτίμησαν το βάθος των προβλημάτων στην Ελλάδα και δεν είχαν συνειδητοποιήσει το εύρος των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των αδυναμιών της φορολογικής διοίκησης που εμπόδιζαν την αποτελεσματική της λειτουργία», σημειώνεται.
Σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των θεσμών, τονίζεται ο αρνητικός ρόλος των διαφωνιών με το ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Σε μελλοντικά προγράμματα, η έκθεση συστήνει η μεθοδολογία για τις σχετικές αναλύσεις (Debt Sustainability Analyses) να συμφωνείται εξαρχής.
Για τον τρόπο λειτουργίας του ίδιου του ESM, σημειώνεται ότι «υπήρχαν στιγμές που οι εθνικές προτιμήσεις πολιτικής των μελών του ESM δυσχέραιναν την ικανότητα των θεσμών να σχεδιάσουν και να διαπραγματευτούν αποτελεσματική μέτρα που ήταν κατάλληλα για την Ελλάδα».
www.bankingnews.gr
Στον αντίποδα, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της αδυναμίας του χρηματοπιστωτικού κλάδου αποκατέστησαν σε μεγάλο βαθμό την εμπιστοσύνη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ελλάδα, αν και ακόμα δεν έχουν θέσει τα θεμέλια για μια ισχυρότερη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη.
«Η εξαιρετική στήριξη που παρείχε στην Ελλαδα ο ESM συνέβαλε στην παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη, διατηρώντας την ακεραιότητα της νομισματικής ένωσης.
Και υποστήριξε τη σταθερότητα και την ανάπυξη της ελληνικής οικονομίας» επισημαίνει σε δήλωση του ο Almunia και συμπληρώνει «Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα και οι πολίτες της υπέστησαν τις συνέπειες της 8ετούς προσαρμογής.
Τα ευρήματα αυτής της αξιολόγησης μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της λήψης αποφάσεων στα μελλοντικά προγράμματα και στην περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας των δραστηριοτήτων του ESM».
Τα... μαθήματα ως προς την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, τα προγράμματα EFSF και ESM ήταν εν μέρει αποτελεσματικά στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος και στην ικανοποίηση των κοινωνικών προσδοκιών.
Το πρόγραμμα του ESM είχε ως στόχο τον περιορισμό του κινδύνου χώρας (sovereign risk) με προτεραιότητα στη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
Παρά τον ήπιο στόχο δημοσιονομικής εξυγίανσης, σε σύγκριση με προηγούμενα προγράμματα, το πρόγραμμα του ESM αντιμετώπισε σε περιορισμένο βαθμό την ανάγκη ταχείας μετακίνησης της οικονομικής δραστηριότητας κοντά στο δυνητικό.
Τα προγράμματα EFSF και ESM αναγνώρισαν την ανάγκη εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης και των δικαστικών συστημάτων, αλλά σημειώθηκε μόνο μερική πρόοδος.
Το έντονο ενδιαφέρον για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ και η διασφάλιση της επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές είχε ακούσιες συνέπειες, μεταξύ των οποίων η σημαντική αύξηση της ανεργίας και το brain drain αλλά και η ανάπτυξη της άτυπης οικονομίας εις βάρος της τυπικής οικονομίας.
Οι εκθέσεις αναφέρουν ότι, ωστόσο, οι συνέπειες αυτές θα ήταν χειρότερες εάν δεν υπήρχε το πρόγραμμα βοήθειας.
Τα ευρήματα για τη βιωσιμότητα
Το πρόγραμμα του ESM έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα, αλλά δεν επιδίωξε έναν στόχο μακροπρόθεσμης μακροοικονομικής βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας με συστηματικό και έντονο τρόπο.
Τα ευρήματα δείχνουν μια ευκαιρία για την οικοδόμηση μιας πιο συστηματικής προσέγγισης για την αξιολόγηση του μακροοικονομικού αντίκτυπου των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Η βιωσιμότητα του χρέους βελτιώθηκε, ο επαναπρογραμματισμός στο πλαίσιο των προγραμμάτων έκανε το βάρος του χρέους πιο διαχειρίσιμο και ενίσχυσε την ανθεκτικότητα της οικονομίας στα σοκ, αλλά δεν αποκαταστάθηκε πλήρως.
Τόσο τα προγράμματα του EFSF όσο και του ESM αύξησαν την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα, ωστόσο, η ικανότητα απορρόφησης κραδασμών παραμένει αδύναμη.
Τα μέτρα πολιτικής δεν υποστήριξαν την ικανότητά του να χρηματοδοτεί επαρκώς την ανάπτυξη, σύμφωνα με τα ευρήματα.
Υποτιμήθηκε το πρόβλημα
Η έκθεση επιβεβαιώνει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και το ΔΝΤ δεν είχαν κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση χρέους.
«Το 2010, οι θεσμοί υποτίμησαν το βάθος των προβλημάτων στην Ελλάδα και δεν είχαν συνειδητοποιήσει το εύρος των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των αδυναμιών της φορολογικής διοίκησης που εμπόδιζαν την αποτελεσματική της λειτουργία», σημειώνεται.
Σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των θεσμών, τονίζεται ο αρνητικός ρόλος των διαφωνιών με το ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Σε μελλοντικά προγράμματα, η έκθεση συστήνει η μεθοδολογία για τις σχετικές αναλύσεις (Debt Sustainability Analyses) να συμφωνείται εξαρχής.
Για τον τρόπο λειτουργίας του ίδιου του ESM, σημειώνεται ότι «υπήρχαν στιγμές που οι εθνικές προτιμήσεις πολιτικής των μελών του ESM δυσχέραιναν την ικανότητα των θεσμών να σχεδιάσουν και να διαπραγματευτούν αποτελεσματική μέτρα που ήταν κατάλληλα για την Ελλάδα».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών