Ύφεση, ανεργία, ταμειακά διαθέσιμα, κόκκινα δάνεια, δημοσιονομικός εκτροχιασμός και απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων αποτελούν τις μεγάλες προκλήσεις με τις οποίες θα έρθει αντιμέτωπη η κυβέρνηση
Ύφεση, ανεργία, ταμειακά διαθέσιμα, κόκκινα δάνεια, δημοσιονομικός εκτροχιασμός και απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων αποτελούν τις μεγάλες προκλήσεις με τις οποίες θα έρθει αντιμέτωπη η κυβέρνηση από το φθινόπωρο.
Μόνο η ενδυνάμωση της πανδημικής κρίσης αρκεί για να ανεβάσει το επίπεδο συναγερμού σε ολόκληρη τη χώρα και να θέσει σε κατάσταση επιφυλακής το οικονομικό επιτελείο για ένα νέο πακέτο μέτρων στην οικονομία για τη στήριξη των εργαζομένων και την αύξηση της απασχόλησης.
Στο υπουργείο Οικονομικών ζουν με τον εφιάλτη ενός νέου μεγαλύτερου κύματος απολύσεων και λουκέτων στην αγορά λόγω της εκρηκτικής κατάστασης που έχει δημιουργήσει ο κορονοιός. Βασικό ζητούμενο παραμένει η ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων αφού η χαμηλή τουριστική κίνηση δεν μπορεί να κάνει το «restart» στην οικονομία και στα έσοδα του προϋπολογισμού.
Οι κραδασμοί από την κρίση είναι πλέον πολύ ισχυροί, με τα κρατικά ταμεία να δέχονται διπλό χτύπημα από τις τρύπες στα έσοδα και τις αυξημένες κρατικές δαπάνες.
Ο λογαριασμός της ζημιάς έχει ξεπεράσει τα 6,1 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουνίου, ενώ σε αχαρτογράφητα νερά βαδίζουν οι εισπράξεις του Ιουλίου.
Είναι λοιπόν σαφές ότι το μεγαλύτερο στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο είναι ασφαλώς η πορεία των εισπράξεων τους επόμενους μήνες για να αντιστραφεί ο εκτροχιασμός του προϋπολογισμού και να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για φοροελαφρύνσεις σε συμφωνία με τους δανειστές. Η οικονομία έχει να περάσει από πολλούς κάβους μέχρι να βρεθεί σε ήρεμα νερά.
Πρώτος μεγάλος σκόπελος είναι να ξεπεραστούν οι παγίδες για σκληρές μεταρρυθμίσεις που κρύβουν τα δάνεια των 12,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η μάχη του φθινοπώρου για χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα ξεκινά και μαζί με αυτήν το σχέδιο για σταδιακή αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης προς τους επενδυτές, εφόσον εξουδετερωθούν οι « 9» νάρκες που υπονομεύουν τη σταθερότητα στη χώρα.
Αναλυτικότερα:
ΥΦΕΣΗ: Τουρισμός, κατασκευές, επενδύσεις και ευρωπαϊκοί πόροι είναι οι τέσσερις «άγνωστοι Χ» που θα κρίνουν το βάθος της ύφεσης για το 2020 με χρονικό ορόσημο τον Οκτώβριο, όταν αναμένεται να υπάρξει καθαρή εικόνα για τις ζημίες της πανδημίας στην οικονομία.
Παρά το γεγονός ότι στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν πως τα στοιχεία για το ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο (-1,6% και -0,9% σε ετήσια βάση) δεν ήταν «καταστροφικά και ακραία», το άγχος για τη δυναμική του πλήγματος στον παραγωγικό ιστό και την κατανάλωση παραμένει στο κόκκινο.
Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι στο δεύτερο τρίμηνο, λόγω του γενικού lockdown στην οικονομία, το «χτύπημα» στο ΑΕΠ θα είναι πολύ πιο ισχυρό και δεν αποκλείεται να ξεπεράσει το 15%.
Οι μέχρι στιγμής προβολές βγάζουν ύφεση στην περιοχή του 8% για το σύνολο του έτους, χωρίς το σενάριο ενός δεύτερου κύματος κορωνοϊού από το φθινόπωρο.
Το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα είναι αν θα καταφέρει να ανακάμψει από το νέο έτος και να πιάσει τις προβλέψεις για ανάπτυξη 5,1% το 2021 ή θα συνεχίσει να κινείται με «σβηστές τις μηχανές».
Η Κομισιόν έχει βάλει ακόμα πιο ψηλά τον πήχη για την αύξηση του ΑΕΠ το 2021, εκτιμώντας ότι η ελληνική οικονομία θα τρέξει με ρυθμό 6%.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Η διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών και η αντιστροφή του εκτροχιασμού είναι η δεύτερη μεγάλη νάρκη που απειλεί να τινάξει στον αέρα την ελληνική οικονομία. Ο προϋπολογισμός βαδίζει ήδη σε «αχαρτογράφητα νερά», με τις τρύπες στα έσοδα να μεγαλώνουν και τις δαπάνες για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων να αυξάνονται ραγδαία.
Ολες πλέον οι ασκήσεις που τρέχουν στο Γενικό Λογιστήριο βγάζουν τον προϋπολογισμό να κλείνει το 2020 με δημοσιονομικό έλλειμμα-ρεκόρ, κοντά δηλαδή στα 14 με 15 δισ. ευρώ, όμοιο με αυτό που έπιασε η χώρα το 2009 και αναγκάστηκε να μπει σε μνημόνια.
Το δε πρωτογενές έλλειμμα θα κινηθεί σε επίπεδα πάνω από το 4% του ΑΕΠ και ήδη στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει μεγάλη αναστάτωση γι’ αυτή την εξέλιξη.
Εξάλλου, χθες, εστάλη σε όλα τα υπουργεία και τους φορείς της γενικής κυβέρνησης η εγκύκλιος για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2021.
Βασική ντιρεκτίβα είναι η συγκράτηση των δαπανών με την καθιέρωση αυστηρού ανώτατου ορίου και η αξιοποίηση όλων των εργαλείων για την ενίσχυση των εσόδων έτσι ώστε να εξουδετερωθεί η βόμβα των αποκλίσεων από την πανδημία.
Ο δημοσιονομικός σχεδιασμός προβλέπει μηδενικό έλλειμμα ή και οριακό πλεόνασμα το επόμενο έτος, αν και όλες αυτές οι προβλέψεις φαντάζουν περισσότερο με ασκήσεις γραφής στην άμμο από τη στιγμή που τα έσοδα φέτος λόγω των παρατάσεων και της καραντίνας ξεκινούν από πολύ χαμηλή βάση, ενώ δεν υπάρχει καμία πυξίδα για τις εισπράξεις από τον τουρισμό και την οικοδομή.
ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ: Για το τυπικό κομμάτι της υπόθεσης και μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τις δαπάνες που θα αποκλείονται από τις μετρήσεις του πρωτογενούς πλεονάσματος (στο Eurogroup της 5ης Οκτωβρίου), η συγκεκριμένη δέσμευση θα εξακολουθήσει να υπάρχει και τον επόμενο χρόνο της ενισχυμένης εποπτείας.
Από το 2022 και μετά, όταν θεωρητικά ο κορονοϊός δεν θα υπάρχει στον χάρτη και τα πράγματα θα επιστρέψουν στην κανονικότητα, αυτή η δέσμευση θα πάρει τη μορφής θηλιάς.
Η ελληνική πλευρά θα πρέπει να κινήσει εκ νέου τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης για το ύψος των πλεονασμάτων, διότι η συμφωνία του 2018 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2022, με σταδιακή απομείωσή του στη συνέχεια στο 3% το 2023, στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% του ΑΕΠ από το 2025 και μετά.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΠΟΡΩΝ: Ακριβές χρονοδιάγραμμα για την εκταμίευση και το ύψος των πόρων από τα πακέτα της Κομισιόν δεν υπάρχει ακόμη στον ορίζοντα, με αποτέλεσμα η χώρα να συνεχίζει να «τρώει» από τα «έτοιμα». Η κυβέρνηση θα πρέπει να μπει πιο ενεργά στο παιχνίδι της ενεργοποίησης των ευρωπαϊκών μέτρων στήριξης εάν θέλει να διατηρήσει σε ένα ασφαλές επίπεδο τη στάθμη των ταμειακών διαθεσίμων.
Ούτε ένα ευρώ βοήθειας δεν έχει μπει στα κρατικά ταμεία από τα 540 δισ. ευρώ του «πακέτου» που αποφασίστηκε στο Eurogroup της 9ης Απριλίου.
Πέρα από τα δάνεια του ESM (όπου κανένα κράτος-μέλος δεν έχει ακόμη φτάσει να χτυπήσει την πόρτα του Μηχανισμού), υπάρχουν τα εργαλεία του SURE για τη στήριξη της απασχόλησης (100 δισ. ευρώ δανείου της Κομισιόν, από το οποίο η Ελλάδα μπορεί να λάβει τουλάχιστον 1,4 δισ. ευρώ) και των δανείων 200 δισ. ευρώ της ΕΤΕπ προς επιχειρήσεις.
Ειδικά τα χρήματα από το SURE για τα οποία είχε γίνει και μεγάλος ντόρος, όχι μόνο δεν πιστώθηκαν μέσα στον Ιούλιο αλλά θα έρθουν μετά τον Σεπτέμβριο. Για λόγους που μόνο η κυβέρνηση ξέρει, το πρόγραμμα ΣΥΝεργασία δεν περπατάει, ενώ η Ελλάδα (όπως και όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη) έχει δώσει τη συμμετοχή της (περίπου 350 εκατ. ευρώ) στο πακέτο εγγυήσεων των 25 δισ. ευρώ που πρέπει να συγκεντρωθεί για να δανειστεί η Κομισιόν 100 δισ. ευρώ από τις αγορές και να τα μοιράσει στη συνέχεια στα κράτη-μέλη.
Οσο για τα 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, αυτά θα έρθουν μετά το καλοκαίρι του 2021, μολονότι η χώρα τα έχει τώρα ανάγκη για να στηρίξει εργαζόμενους, νοικοκυριά, επιχειρήσεις, αλλά και ολόκληρους κλάδους που έχουν συντριβεί από την κρίση.
ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ: Πολλά τα θολά σημεία και ακόμη περισσότερες οι «παγίδες» τις οποίες κρύβει το σχέδιο της συμφωνίας των 27 για το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσω του οποίου οι οικονομίες της ευρωζώνης μπορούν να λάβουν 390 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 360 δισ. ευρώ σε δάνεια (750 δισ. ευρώ συνολικά) για να καλύψουν και τις ζημιές από τον κορονοϊό.
Το ύψος των πόρων μπορεί να παρέμεινε σταθερό για την Ελλάδα στα 32 δισ. ευρώ, πλην όμως έχει χειρότερη αναλογία επιχορηγήσεων-δανείων σε σχέση με την αρχική πρόταση που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο. Ενώ με βάση την πρώτη κατανομή των χρημάτων τα 22,5 δισ. ευρώ αφορούσαν επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα 9,5 δισ. ευρώ δάνεια, η κυβέρνηση επέστρεψε από τις Βρυξέλλες έχοντας τελικά στις βαλίτσες της μόλις 19,5 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις και 12,5 δισ. ευρώ σε δάνεια.
Παρά το «κούρεμα» στις επιχορηγήσεις και την αύξηση των δανείων κατά 3 δισ. ευρώ, στο οικονομικό επιτελείο εκφράζουν τη πλήρη ικανοποίησή τους για το πακέτο των αποφάσεων, τη στιγμή που οι όροι και οι διαδικασίες εκταμίευσης των χρημάτων για τα κρίσιμα έτη 2021-2023 αλλά και ο χρόνος αποπληρωμής των ομολόγων που θα εκδώσει η Ε.Ε. για την άντληση αυτών των κεφαλαίων δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει.
ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ: Με την Ελλάδα να παραμένει ουραγός όχι μόνο στην απορρόφηση αλλά και στην εκτέλεση των κοινοτικών κονδυλίων (μόλις το 35% των πόρων έφτασε στο τέλος του 2019/αρχές του 2020 στην πραγματική οικονομία), ο κίνδυνος ενός νέου φιάσκου με το ΕΣΠΑ είναι ορατός.
Τα κεφάλαια από το νέο ΕΣΠΑ φτάνουν τα 20 δισ. ευρώ και το μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η ταχύτητα απορρόφησης και η έγκαιρη αξιοποίησή τους ώστε να αποφευχθούν διαχειριστικές παθογένειες του παρελθόντος που «κόστισαν ακριβά» στην Ελλάδα.
Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι το ευρωπαϊκό πακέτο μπορεί να δώσει μία ώθηση 2%-2,2% ετησίως στο ΑΕΠ και να προσφέρει μια χρυσή ευκαιρία για δυναμική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.
Η Ελλάδα θα πρέπει να αποδυθεί σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου μέχρι τον Οκτώβριο να έχει έτοιμο το «εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας», με συγκεκριμένους μεταρρυθμιστικούς και επενδυτικούς στόχους για τη διετία 2021-2022, προκειμένου να σταλεί στην Κομισιόν.
ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ: Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί μπορεί τη δεδομένη χρονική στιγμή να κρατούν χαμηλούς τόνους για τη στασιμότητα που παρατηρείται σε κομβικές μεταρρυθμίσεις (αύξηση αντικειμενικών τιμών στα επίπεδα των αγοραίων, ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς ιδιώτες, ιδιωτικοποιήσεις, «κόκκινα» δάνεια, ενέργεια κ.λπ.), αλλά αυτό το άτυπο «μορατόριουμ» δεν θα κρατήσει πολύ.
Οι συστάσεις δεν θα αργήσουν να έρθουν και μαζί με αυτές η υπενθύμιση ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις είναι συνδεδεμένες με την επιστροφή των κερδών από τα ANFA’s αλλά και με την ακύρωση του επιτοκιακού πέναλτι σε μέρος των δανείων που έλαβε η χώρα με το 2ο Μνημόνιο.
ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί την κυβέρνηση να βρίσκεται σε επαγρύπνηση για την εξουδετέρωση της δημοσιονομικής βόμβας των 3,9 δισ. ευρώ από την απόφαση του ΣτΕ για επιστροφή αναδρομικών σε παλιούς συνταξιούχους.
ΦΟΡΟΕΛΑΦΡΥΝΣΕΙΣ: Η πανδημική κρίση έχει παγώσει μια σειρά από φοροελαφρύνσεις που θα έδιναν οξυγόνο σε νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ώστε η οικονομία να ξεφύγει από το τέλμα.
Η στάση των αγορών την περίοδο του lockdown έχει προκαλέσει αλυσιδωτές πιέσεις σε όλο τον κύκλο της παραγωγής και του εμπορίου, χονδρικού και λιανικού, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να αναστέλλουν επενδυτικά σχέδια, να μειώνουν προσωπικό ή ακόμη και να κλείνουν. Η δημιουργία δημοσιονομικού χώρου σε συμφωνία με τους δανειστές ώστε να προχωρήσουν οι φορολογικές ελαφρύνσεις είναι το κλειδί για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Μόνο η ενδυνάμωση της πανδημικής κρίσης αρκεί για να ανεβάσει το επίπεδο συναγερμού σε ολόκληρη τη χώρα και να θέσει σε κατάσταση επιφυλακής το οικονομικό επιτελείο για ένα νέο πακέτο μέτρων στην οικονομία για τη στήριξη των εργαζομένων και την αύξηση της απασχόλησης.
Στο υπουργείο Οικονομικών ζουν με τον εφιάλτη ενός νέου μεγαλύτερου κύματος απολύσεων και λουκέτων στην αγορά λόγω της εκρηκτικής κατάστασης που έχει δημιουργήσει ο κορονοιός. Βασικό ζητούμενο παραμένει η ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων αφού η χαμηλή τουριστική κίνηση δεν μπορεί να κάνει το «restart» στην οικονομία και στα έσοδα του προϋπολογισμού.
Οι κραδασμοί από την κρίση είναι πλέον πολύ ισχυροί, με τα κρατικά ταμεία να δέχονται διπλό χτύπημα από τις τρύπες στα έσοδα και τις αυξημένες κρατικές δαπάνες.
Ο λογαριασμός της ζημιάς έχει ξεπεράσει τα 6,1 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουνίου, ενώ σε αχαρτογράφητα νερά βαδίζουν οι εισπράξεις του Ιουλίου.
Είναι λοιπόν σαφές ότι το μεγαλύτερο στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο είναι ασφαλώς η πορεία των εισπράξεων τους επόμενους μήνες για να αντιστραφεί ο εκτροχιασμός του προϋπολογισμού και να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για φοροελαφρύνσεις σε συμφωνία με τους δανειστές. Η οικονομία έχει να περάσει από πολλούς κάβους μέχρι να βρεθεί σε ήρεμα νερά.
Πρώτος μεγάλος σκόπελος είναι να ξεπεραστούν οι παγίδες για σκληρές μεταρρυθμίσεις που κρύβουν τα δάνεια των 12,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η μάχη του φθινοπώρου για χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα ξεκινά και μαζί με αυτήν το σχέδιο για σταδιακή αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης προς τους επενδυτές, εφόσον εξουδετερωθούν οι « 9» νάρκες που υπονομεύουν τη σταθερότητα στη χώρα.
Αναλυτικότερα:
ΥΦΕΣΗ: Τουρισμός, κατασκευές, επενδύσεις και ευρωπαϊκοί πόροι είναι οι τέσσερις «άγνωστοι Χ» που θα κρίνουν το βάθος της ύφεσης για το 2020 με χρονικό ορόσημο τον Οκτώβριο, όταν αναμένεται να υπάρξει καθαρή εικόνα για τις ζημίες της πανδημίας στην οικονομία.
Παρά το γεγονός ότι στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν πως τα στοιχεία για το ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο (-1,6% και -0,9% σε ετήσια βάση) δεν ήταν «καταστροφικά και ακραία», το άγχος για τη δυναμική του πλήγματος στον παραγωγικό ιστό και την κατανάλωση παραμένει στο κόκκινο.
Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι στο δεύτερο τρίμηνο, λόγω του γενικού lockdown στην οικονομία, το «χτύπημα» στο ΑΕΠ θα είναι πολύ πιο ισχυρό και δεν αποκλείεται να ξεπεράσει το 15%.
Οι μέχρι στιγμής προβολές βγάζουν ύφεση στην περιοχή του 8% για το σύνολο του έτους, χωρίς το σενάριο ενός δεύτερου κύματος κορωνοϊού από το φθινόπωρο.
Το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα είναι αν θα καταφέρει να ανακάμψει από το νέο έτος και να πιάσει τις προβλέψεις για ανάπτυξη 5,1% το 2021 ή θα συνεχίσει να κινείται με «σβηστές τις μηχανές».
Η Κομισιόν έχει βάλει ακόμα πιο ψηλά τον πήχη για την αύξηση του ΑΕΠ το 2021, εκτιμώντας ότι η ελληνική οικονομία θα τρέξει με ρυθμό 6%.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Η διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών και η αντιστροφή του εκτροχιασμού είναι η δεύτερη μεγάλη νάρκη που απειλεί να τινάξει στον αέρα την ελληνική οικονομία. Ο προϋπολογισμός βαδίζει ήδη σε «αχαρτογράφητα νερά», με τις τρύπες στα έσοδα να μεγαλώνουν και τις δαπάνες για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων να αυξάνονται ραγδαία.
Ολες πλέον οι ασκήσεις που τρέχουν στο Γενικό Λογιστήριο βγάζουν τον προϋπολογισμό να κλείνει το 2020 με δημοσιονομικό έλλειμμα-ρεκόρ, κοντά δηλαδή στα 14 με 15 δισ. ευρώ, όμοιο με αυτό που έπιασε η χώρα το 2009 και αναγκάστηκε να μπει σε μνημόνια.
Το δε πρωτογενές έλλειμμα θα κινηθεί σε επίπεδα πάνω από το 4% του ΑΕΠ και ήδη στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει μεγάλη αναστάτωση γι’ αυτή την εξέλιξη.
Εξάλλου, χθες, εστάλη σε όλα τα υπουργεία και τους φορείς της γενικής κυβέρνησης η εγκύκλιος για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2021.
Βασική ντιρεκτίβα είναι η συγκράτηση των δαπανών με την καθιέρωση αυστηρού ανώτατου ορίου και η αξιοποίηση όλων των εργαλείων για την ενίσχυση των εσόδων έτσι ώστε να εξουδετερωθεί η βόμβα των αποκλίσεων από την πανδημία.
Ο δημοσιονομικός σχεδιασμός προβλέπει μηδενικό έλλειμμα ή και οριακό πλεόνασμα το επόμενο έτος, αν και όλες αυτές οι προβλέψεις φαντάζουν περισσότερο με ασκήσεις γραφής στην άμμο από τη στιγμή που τα έσοδα φέτος λόγω των παρατάσεων και της καραντίνας ξεκινούν από πολύ χαμηλή βάση, ενώ δεν υπάρχει καμία πυξίδα για τις εισπράξεις από τον τουρισμό και την οικοδομή.
ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ: Για το τυπικό κομμάτι της υπόθεσης και μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τις δαπάνες που θα αποκλείονται από τις μετρήσεις του πρωτογενούς πλεονάσματος (στο Eurogroup της 5ης Οκτωβρίου), η συγκεκριμένη δέσμευση θα εξακολουθήσει να υπάρχει και τον επόμενο χρόνο της ενισχυμένης εποπτείας.
Από το 2022 και μετά, όταν θεωρητικά ο κορονοϊός δεν θα υπάρχει στον χάρτη και τα πράγματα θα επιστρέψουν στην κανονικότητα, αυτή η δέσμευση θα πάρει τη μορφής θηλιάς.
Η ελληνική πλευρά θα πρέπει να κινήσει εκ νέου τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης για το ύψος των πλεονασμάτων, διότι η συμφωνία του 2018 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2022, με σταδιακή απομείωσή του στη συνέχεια στο 3% το 2023, στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% του ΑΕΠ από το 2025 και μετά.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΠΟΡΩΝ: Ακριβές χρονοδιάγραμμα για την εκταμίευση και το ύψος των πόρων από τα πακέτα της Κομισιόν δεν υπάρχει ακόμη στον ορίζοντα, με αποτέλεσμα η χώρα να συνεχίζει να «τρώει» από τα «έτοιμα». Η κυβέρνηση θα πρέπει να μπει πιο ενεργά στο παιχνίδι της ενεργοποίησης των ευρωπαϊκών μέτρων στήριξης εάν θέλει να διατηρήσει σε ένα ασφαλές επίπεδο τη στάθμη των ταμειακών διαθεσίμων.
Ούτε ένα ευρώ βοήθειας δεν έχει μπει στα κρατικά ταμεία από τα 540 δισ. ευρώ του «πακέτου» που αποφασίστηκε στο Eurogroup της 9ης Απριλίου.
Πέρα από τα δάνεια του ESM (όπου κανένα κράτος-μέλος δεν έχει ακόμη φτάσει να χτυπήσει την πόρτα του Μηχανισμού), υπάρχουν τα εργαλεία του SURE για τη στήριξη της απασχόλησης (100 δισ. ευρώ δανείου της Κομισιόν, από το οποίο η Ελλάδα μπορεί να λάβει τουλάχιστον 1,4 δισ. ευρώ) και των δανείων 200 δισ. ευρώ της ΕΤΕπ προς επιχειρήσεις.
Ειδικά τα χρήματα από το SURE για τα οποία είχε γίνει και μεγάλος ντόρος, όχι μόνο δεν πιστώθηκαν μέσα στον Ιούλιο αλλά θα έρθουν μετά τον Σεπτέμβριο. Για λόγους που μόνο η κυβέρνηση ξέρει, το πρόγραμμα ΣΥΝεργασία δεν περπατάει, ενώ η Ελλάδα (όπως και όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη) έχει δώσει τη συμμετοχή της (περίπου 350 εκατ. ευρώ) στο πακέτο εγγυήσεων των 25 δισ. ευρώ που πρέπει να συγκεντρωθεί για να δανειστεί η Κομισιόν 100 δισ. ευρώ από τις αγορές και να τα μοιράσει στη συνέχεια στα κράτη-μέλη.
Οσο για τα 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, αυτά θα έρθουν μετά το καλοκαίρι του 2021, μολονότι η χώρα τα έχει τώρα ανάγκη για να στηρίξει εργαζόμενους, νοικοκυριά, επιχειρήσεις, αλλά και ολόκληρους κλάδους που έχουν συντριβεί από την κρίση.
ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ: Πολλά τα θολά σημεία και ακόμη περισσότερες οι «παγίδες» τις οποίες κρύβει το σχέδιο της συμφωνίας των 27 για το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσω του οποίου οι οικονομίες της ευρωζώνης μπορούν να λάβουν 390 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 360 δισ. ευρώ σε δάνεια (750 δισ. ευρώ συνολικά) για να καλύψουν και τις ζημιές από τον κορονοϊό.
Το ύψος των πόρων μπορεί να παρέμεινε σταθερό για την Ελλάδα στα 32 δισ. ευρώ, πλην όμως έχει χειρότερη αναλογία επιχορηγήσεων-δανείων σε σχέση με την αρχική πρόταση που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο. Ενώ με βάση την πρώτη κατανομή των χρημάτων τα 22,5 δισ. ευρώ αφορούσαν επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα 9,5 δισ. ευρώ δάνεια, η κυβέρνηση επέστρεψε από τις Βρυξέλλες έχοντας τελικά στις βαλίτσες της μόλις 19,5 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις και 12,5 δισ. ευρώ σε δάνεια.
Παρά το «κούρεμα» στις επιχορηγήσεις και την αύξηση των δανείων κατά 3 δισ. ευρώ, στο οικονομικό επιτελείο εκφράζουν τη πλήρη ικανοποίησή τους για το πακέτο των αποφάσεων, τη στιγμή που οι όροι και οι διαδικασίες εκταμίευσης των χρημάτων για τα κρίσιμα έτη 2021-2023 αλλά και ο χρόνος αποπληρωμής των ομολόγων που θα εκδώσει η Ε.Ε. για την άντληση αυτών των κεφαλαίων δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει.
ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ: Με την Ελλάδα να παραμένει ουραγός όχι μόνο στην απορρόφηση αλλά και στην εκτέλεση των κοινοτικών κονδυλίων (μόλις το 35% των πόρων έφτασε στο τέλος του 2019/αρχές του 2020 στην πραγματική οικονομία), ο κίνδυνος ενός νέου φιάσκου με το ΕΣΠΑ είναι ορατός.
Τα κεφάλαια από το νέο ΕΣΠΑ φτάνουν τα 20 δισ. ευρώ και το μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η ταχύτητα απορρόφησης και η έγκαιρη αξιοποίησή τους ώστε να αποφευχθούν διαχειριστικές παθογένειες του παρελθόντος που «κόστισαν ακριβά» στην Ελλάδα.
Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι το ευρωπαϊκό πακέτο μπορεί να δώσει μία ώθηση 2%-2,2% ετησίως στο ΑΕΠ και να προσφέρει μια χρυσή ευκαιρία για δυναμική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.
Η Ελλάδα θα πρέπει να αποδυθεί σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου μέχρι τον Οκτώβριο να έχει έτοιμο το «εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας», με συγκεκριμένους μεταρρυθμιστικούς και επενδυτικούς στόχους για τη διετία 2021-2022, προκειμένου να σταλεί στην Κομισιόν.
ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ: Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί μπορεί τη δεδομένη χρονική στιγμή να κρατούν χαμηλούς τόνους για τη στασιμότητα που παρατηρείται σε κομβικές μεταρρυθμίσεις (αύξηση αντικειμενικών τιμών στα επίπεδα των αγοραίων, ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς ιδιώτες, ιδιωτικοποιήσεις, «κόκκινα» δάνεια, ενέργεια κ.λπ.), αλλά αυτό το άτυπο «μορατόριουμ» δεν θα κρατήσει πολύ.
Οι συστάσεις δεν θα αργήσουν να έρθουν και μαζί με αυτές η υπενθύμιση ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις είναι συνδεδεμένες με την επιστροφή των κερδών από τα ANFA’s αλλά και με την ακύρωση του επιτοκιακού πέναλτι σε μέρος των δανείων που έλαβε η χώρα με το 2ο Μνημόνιο.
ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί την κυβέρνηση να βρίσκεται σε επαγρύπνηση για την εξουδετέρωση της δημοσιονομικής βόμβας των 3,9 δισ. ευρώ από την απόφαση του ΣτΕ για επιστροφή αναδρομικών σε παλιούς συνταξιούχους.
ΦΟΡΟΕΛΑΦΡΥΝΣΕΙΣ: Η πανδημική κρίση έχει παγώσει μια σειρά από φοροελαφρύνσεις που θα έδιναν οξυγόνο σε νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ώστε η οικονομία να ξεφύγει από το τέλμα.
Η στάση των αγορών την περίοδο του lockdown έχει προκαλέσει αλυσιδωτές πιέσεις σε όλο τον κύκλο της παραγωγής και του εμπορίου, χονδρικού και λιανικού, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να αναστέλλουν επενδυτικά σχέδια, να μειώνουν προσωπικό ή ακόμη και να κλείνουν. Η δημιουργία δημοσιονομικού χώρου σε συμφωνία με τους δανειστές ώστε να προχωρήσουν οι φορολογικές ελαφρύνσεις είναι το κλειδί για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών