Η κυβέρνηση ίσως κληθεί να «απολογηθεί» στους δανειστές για βασικά σημεία του προυπολογισμού για το 2021
Σε μία σειρά από επισφαλείς παραδοχές έχει στηρίξει η κυβέρνηση τις προβλέψεις της για την πορεία των βασικών μεγεθών της οικονομίας και του προϋπολογισμού το 2021.
Σε περίπτωση που τα πράγματα εκτροχιαστούν, όπως εικάζεται ότι μπορεί να συμβεί με το έλλειμμα, αφού, σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο, προβλέπεται συρρίκνωση του σε ποσοστό μόλις 3% του ΑΕΠ, ίσως κληθεί να «απολογηθεί» στους δανειστές.
Ένα μέγεθος ελλείμματος σαν και αυτό είναι αβέβαιο αν θα γίνει αποδεκτό από τους θεσμούς ακόμα και εντός του πλαισίου της «ρήτρας διαφυγής».
Για το 2020 πάντως η πρόβλεψη είναι για πρωτογενές έλλειμμα 10,643 δισ. ευρώ ή 6,23% του ΑΕΠ (σε όρους ενισχυμένης εποπτείας).
Το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού είναι διάσπαρτο από αβεβαιότητες και οι εστίες κινδύνου που απειλούν να το τινάξουν στο «αέρα» εντοπίζονται στα ακόλουθα πεδία:
Οι 7 εστίες κινδύνου
1. Ανάπτυξη:
Μόνο η εκτίμηση ότι η ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο το 2021 θα ανέλθει στο 7,5% μετά από ύφεση 8,2% το 2020 είναι τόσο παρακινδυνευμένη, αφού βασίζεται στο σενάριο ότι το 2021 θα ληφθούν προκαταβολές 5,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (2,635 δισ. ευρώ θα προέλθουν από επιχορηγήσεις και 1,272 δισ. ευρώ από δάνεια) όταν δεν έχει οριστεί ακόμα ο γενικός κανονισμός αξιοποίησης (συνεχίστηκε η ανταλλαγή απόψεων στο Eurogroup στις 5 Οκτωβρίου 2020).
Μέχρι στιγμής ούτε ένα ευρώ βοήθειας δεν έχει μπει στα κρατικά ταμεία, ενώ σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα τα μισά μόνον από τα 2,7 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στη χώρα μας από το Πρόγραμμα SURE (Πρόγραμμα Συνεργασία) θα έρθουν το 2020.
Για την Ιστορία η κυβέρνηση περίμενε από τον Ιούλιο αυτά τα λεφτά, καλλιεργώντας προσδοκίες εκταμίευσης για τον Σεπτέμβριο, πράγμα που τελικά δεν συνέβη…
Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει ήδη, λόγω των αναιμικών εισπράξεων από τον τουρισμό, μία ύφεση 9% - 10% στο τρίτο τρίμηνο και μία ηπιότερη στο τέταρτο κοντά στο 7%.
Στο προσχέδιο τονίζεται ότι το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να ανακτήσει τον επόμενο χρόνο το 83,2% των απωλειών του 2020.
2. Πρωτογενές έλλειμμα:
Υψηλού ρίσκου θεωρείται η πρόβλεψη για έλλειμμα μόλις 1% του ΑΕΠ ή 1,862 δισ. ευρώ σύμφωνα με το σενάριο βάσης ή 3% του ΑΕΠ, όταν το 2020 θα κλείσει στο 6,23% ή στα 10,643 δισ. ευρώ (σε όρους ενισχυμένης εποπτείας).
Ακόμη και έτσι να έχουν τα πράγματα η δημοσιονομική προσαρμογή παραμένει μεγάλη αγγίζει τα 10 δισ. ευρώ ενώ οι πιθανότερες για μία καθολική καραντίνα που θα παγώσει την οικονομική δραστηριότητα της χώρας είναι πολύ ισχυρές.
3. Μέτρα στήριξης:
Ως κίνηση «υψηλού κινδύνου» μπορεί να θεωρηθεί η απόφαση του οικονομικού επιτελείου να «κόψει» 4,6 δισ. ευρώ από τις συνολικές δαπάνες του προϋπολογισμού που θα διατεθούν για το 2021, τη στιγμή που η διασπορά του κορωνοϊού συνεχίζεται και η χώρα βρίσκεται πολύ κοντά σε μια νέα γενικευμένη καραντίνα.
Με αυτόν τον τρόπο το οικονομικό επιτελείο είναι σαν να προεξοφλεί ότι η πανδημία θα εξαλειφθεί, οι κραδασμοί στην οικονομία θα κοπάσουν, και για αυτό το λόγο αποσύρει τα μέτρα στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σημειώνεται ότι στο σχετικό πίνακα οι παρεμβάσεις μέσω των δαπανών για τη στήριξη της οικονομίας έχουν περιοριστεί κάτω από 1 δισ. ευρώ το 2021 και συγκεκριμένα στα 913 εκ. ευρώ.
4. Φόροι:
Αύξηση φόρων σχεδόν κατά 5 δισ. ευρώ φέρνει ο νέος προϋπολογισμός προβλέποντας ότι τα συνολικά φορολογικά έσοδα θα διαμορφωθούν στα 49,546 δισ. ευρώ.
Η σημαντική αυτή αύξηση βασίζεται στο σενάριο αναθέρμανσης της οικονομίας και ανάκλησης των ευνοϊκών ρυθμίσεων για την αποπληρωμή των χρεών στο Δημόσιο.
Την ίδια ώρα η τρύπα φέτος στα κρατικά ταμεία θα είναι τουλάχιστον 7,5 δισ. ευρώ.
Μόνο οι απώλειες στα έσοδα από τη μείωση της κατανάλωσης, που είναι και η μεγαλύτερη πληγή, ανέρχονται σε 4,6 δισ. ευρώ.
5. Ανεργία:
Αυξημένου ρίσκου είναι η πρόβλεψη του νέου προϋπολογισμού για μείωση της ανεργίας κατά 2 μονάδες στο 16,5% από 18,6% που είναι η νεότερη πρόβλεψη για το 2020.
Οι κραδασμοί από την ύφεση παραμένουν μεγάλοι στεγνώνοντας τις επιχειρήσεις οι οποίες για να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες δημοσιονομικές συνθήκες προχωρούν σε μαζικές απολύσεις.
Το μαύρο σκηνικό στην αγορά εργασίας επιβεβαιώνεται και από τις Βρυξέλλες που προβλέπουν εκτόξευση του δείκτη της ανεργίας στο 20% για το 2021 από 15,6% που ήταν η εκτίμηση της κυβέρνησης πριν από τον κορωνοϊό.
Αυτό σημαίνει ότι οι άνεργοι μέχρι το τέλος του έτους θα είναι περισσότεροι κατά 195.000.
Γεγονός είναι πάντως ότι η ανεργία κινείται ήδη ανοδικά, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ το πλήθος των εγγεγραμμένων ανέργων τον Αύγουστο του 2020 σε σχέση με τον Αύγουστο του 2019 αυξήθηκε κατά 13,3%.
6. Δημόσιος χρέος:
Μπορεί ο ρυθμός της ανάπτυξης να είναι το ένα «ασταθές πόδι», στο οποίο στηρίζεται ο νέος προϋπολογισμός, το άλλο σίγουρο είναι η πρόβλεψη για το δημόσιος χρέος.
Η καμπάνα του συγκεκριμένου μεγέθους θα ακουστεί βαριά αφού στο τέλος του 2020 η χώρα θα αντιμετωπίζει χρέος 337 δισ. ευρώ ή 197,4% ως ποσοστό του ΑΕΠ (γενικής κυβέρνησης).
Το 2021 το ίδιο μέγεθος θα σκαρφαλώσει στα 342 δισ. ευρώ, πλην όμως ως ποσοστό του ΑΕΠ θα είναι μικρότερο, ήτοι 184,7% (μείωση κατά 12,7 ποσοστιαίες μονάδες).
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εξαλείφεται αυτή η απειλή από τον χάρτη.
Κάθε άλλο δημιουργεί ένα πρόβλημα στο δανεισμό και σε συνδυασμό με το υψηλό έλλειμμα και την μικρότερη ανάπτυξη οδηγεί σε αυξημένο κόστος.
Σύμφωνα με το προσχέδιο οι δανειακές ανάγκες το 2021 υπολογίζονται σε περίπου 11-12 δισ. ευρώ μαζί με τα έντοκα γραμμάτια.
7. Ιδιωτική κατανάλωση:
Παρακινδυνευμένη θεωρείται και η πρόβλεψη για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 5,8% το 2021 από -6% το 2020.
Όχι μόνο γιατί η επιδημιολογική ένταση παραμένει υψηλή αλλά γιατί δεν υπάρχουν μέτρα ελάφρυνσης του φορολογικού βάρους στα νοικοκυριά ώστε να υποστηρίξουν ένα τέτοιο στόχο.
Από μόνη της η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα δεν φτάνει για να γυρίσει η οικονομία.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Σε περίπτωση που τα πράγματα εκτροχιαστούν, όπως εικάζεται ότι μπορεί να συμβεί με το έλλειμμα, αφού, σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο, προβλέπεται συρρίκνωση του σε ποσοστό μόλις 3% του ΑΕΠ, ίσως κληθεί να «απολογηθεί» στους δανειστές.
Ένα μέγεθος ελλείμματος σαν και αυτό είναι αβέβαιο αν θα γίνει αποδεκτό από τους θεσμούς ακόμα και εντός του πλαισίου της «ρήτρας διαφυγής».
Για το 2020 πάντως η πρόβλεψη είναι για πρωτογενές έλλειμμα 10,643 δισ. ευρώ ή 6,23% του ΑΕΠ (σε όρους ενισχυμένης εποπτείας).
Το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού είναι διάσπαρτο από αβεβαιότητες και οι εστίες κινδύνου που απειλούν να το τινάξουν στο «αέρα» εντοπίζονται στα ακόλουθα πεδία:
Οι 7 εστίες κινδύνου
1. Ανάπτυξη:
Μόνο η εκτίμηση ότι η ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο το 2021 θα ανέλθει στο 7,5% μετά από ύφεση 8,2% το 2020 είναι τόσο παρακινδυνευμένη, αφού βασίζεται στο σενάριο ότι το 2021 θα ληφθούν προκαταβολές 5,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (2,635 δισ. ευρώ θα προέλθουν από επιχορηγήσεις και 1,272 δισ. ευρώ από δάνεια) όταν δεν έχει οριστεί ακόμα ο γενικός κανονισμός αξιοποίησης (συνεχίστηκε η ανταλλαγή απόψεων στο Eurogroup στις 5 Οκτωβρίου 2020).
Μέχρι στιγμής ούτε ένα ευρώ βοήθειας δεν έχει μπει στα κρατικά ταμεία, ενώ σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα τα μισά μόνον από τα 2,7 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στη χώρα μας από το Πρόγραμμα SURE (Πρόγραμμα Συνεργασία) θα έρθουν το 2020.
Για την Ιστορία η κυβέρνηση περίμενε από τον Ιούλιο αυτά τα λεφτά, καλλιεργώντας προσδοκίες εκταμίευσης για τον Σεπτέμβριο, πράγμα που τελικά δεν συνέβη…
Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει ήδη, λόγω των αναιμικών εισπράξεων από τον τουρισμό, μία ύφεση 9% - 10% στο τρίτο τρίμηνο και μία ηπιότερη στο τέταρτο κοντά στο 7%.
Στο προσχέδιο τονίζεται ότι το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να ανακτήσει τον επόμενο χρόνο το 83,2% των απωλειών του 2020.
2. Πρωτογενές έλλειμμα:
Υψηλού ρίσκου θεωρείται η πρόβλεψη για έλλειμμα μόλις 1% του ΑΕΠ ή 1,862 δισ. ευρώ σύμφωνα με το σενάριο βάσης ή 3% του ΑΕΠ, όταν το 2020 θα κλείσει στο 6,23% ή στα 10,643 δισ. ευρώ (σε όρους ενισχυμένης εποπτείας).
Ακόμη και έτσι να έχουν τα πράγματα η δημοσιονομική προσαρμογή παραμένει μεγάλη αγγίζει τα 10 δισ. ευρώ ενώ οι πιθανότερες για μία καθολική καραντίνα που θα παγώσει την οικονομική δραστηριότητα της χώρας είναι πολύ ισχυρές.
3. Μέτρα στήριξης:
Ως κίνηση «υψηλού κινδύνου» μπορεί να θεωρηθεί η απόφαση του οικονομικού επιτελείου να «κόψει» 4,6 δισ. ευρώ από τις συνολικές δαπάνες του προϋπολογισμού που θα διατεθούν για το 2021, τη στιγμή που η διασπορά του κορωνοϊού συνεχίζεται και η χώρα βρίσκεται πολύ κοντά σε μια νέα γενικευμένη καραντίνα.
Με αυτόν τον τρόπο το οικονομικό επιτελείο είναι σαν να προεξοφλεί ότι η πανδημία θα εξαλειφθεί, οι κραδασμοί στην οικονομία θα κοπάσουν, και για αυτό το λόγο αποσύρει τα μέτρα στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σημειώνεται ότι στο σχετικό πίνακα οι παρεμβάσεις μέσω των δαπανών για τη στήριξη της οικονομίας έχουν περιοριστεί κάτω από 1 δισ. ευρώ το 2021 και συγκεκριμένα στα 913 εκ. ευρώ.
4. Φόροι:
Αύξηση φόρων σχεδόν κατά 5 δισ. ευρώ φέρνει ο νέος προϋπολογισμός προβλέποντας ότι τα συνολικά φορολογικά έσοδα θα διαμορφωθούν στα 49,546 δισ. ευρώ.
Η σημαντική αυτή αύξηση βασίζεται στο σενάριο αναθέρμανσης της οικονομίας και ανάκλησης των ευνοϊκών ρυθμίσεων για την αποπληρωμή των χρεών στο Δημόσιο.
Την ίδια ώρα η τρύπα φέτος στα κρατικά ταμεία θα είναι τουλάχιστον 7,5 δισ. ευρώ.
Μόνο οι απώλειες στα έσοδα από τη μείωση της κατανάλωσης, που είναι και η μεγαλύτερη πληγή, ανέρχονται σε 4,6 δισ. ευρώ.
5. Ανεργία:
Αυξημένου ρίσκου είναι η πρόβλεψη του νέου προϋπολογισμού για μείωση της ανεργίας κατά 2 μονάδες στο 16,5% από 18,6% που είναι η νεότερη πρόβλεψη για το 2020.
Οι κραδασμοί από την ύφεση παραμένουν μεγάλοι στεγνώνοντας τις επιχειρήσεις οι οποίες για να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες δημοσιονομικές συνθήκες προχωρούν σε μαζικές απολύσεις.
Το μαύρο σκηνικό στην αγορά εργασίας επιβεβαιώνεται και από τις Βρυξέλλες που προβλέπουν εκτόξευση του δείκτη της ανεργίας στο 20% για το 2021 από 15,6% που ήταν η εκτίμηση της κυβέρνησης πριν από τον κορωνοϊό.
Αυτό σημαίνει ότι οι άνεργοι μέχρι το τέλος του έτους θα είναι περισσότεροι κατά 195.000.
Γεγονός είναι πάντως ότι η ανεργία κινείται ήδη ανοδικά, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ το πλήθος των εγγεγραμμένων ανέργων τον Αύγουστο του 2020 σε σχέση με τον Αύγουστο του 2019 αυξήθηκε κατά 13,3%.
6. Δημόσιος χρέος:
Μπορεί ο ρυθμός της ανάπτυξης να είναι το ένα «ασταθές πόδι», στο οποίο στηρίζεται ο νέος προϋπολογισμός, το άλλο σίγουρο είναι η πρόβλεψη για το δημόσιος χρέος.
Η καμπάνα του συγκεκριμένου μεγέθους θα ακουστεί βαριά αφού στο τέλος του 2020 η χώρα θα αντιμετωπίζει χρέος 337 δισ. ευρώ ή 197,4% ως ποσοστό του ΑΕΠ (γενικής κυβέρνησης).
Το 2021 το ίδιο μέγεθος θα σκαρφαλώσει στα 342 δισ. ευρώ, πλην όμως ως ποσοστό του ΑΕΠ θα είναι μικρότερο, ήτοι 184,7% (μείωση κατά 12,7 ποσοστιαίες μονάδες).
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εξαλείφεται αυτή η απειλή από τον χάρτη.
Κάθε άλλο δημιουργεί ένα πρόβλημα στο δανεισμό και σε συνδυασμό με το υψηλό έλλειμμα και την μικρότερη ανάπτυξη οδηγεί σε αυξημένο κόστος.
Σύμφωνα με το προσχέδιο οι δανειακές ανάγκες το 2021 υπολογίζονται σε περίπου 11-12 δισ. ευρώ μαζί με τα έντοκα γραμμάτια.
7. Ιδιωτική κατανάλωση:
Παρακινδυνευμένη θεωρείται και η πρόβλεψη για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 5,8% το 2021 από -6% το 2020.
Όχι μόνο γιατί η επιδημιολογική ένταση παραμένει υψηλή αλλά γιατί δεν υπάρχουν μέτρα ελάφρυνσης του φορολογικού βάρους στα νοικοκυριά ώστε να υποστηρίξουν ένα τέτοιο στόχο.
Από μόνη της η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα δεν φτάνει για να γυρίσει η οικονομία.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών