Με την πανδημική κρίση να διατρέχει τον κυβερνητικό σχεδιασμό για το 2021 το μεγάλο στοίχημα είναι η έξοδος της οικονομίας από το τούνελ της κρίσης και η ενεργοποίηση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης με τη συνδρομή των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης σε συνδυασμό με τη σταδιακή μείωση των φορολογικών βαρών.
Η λύση της εξίσωσης με βασικές παραμέτρους την ανάκαμψη, την επάνοδο της δημοσιονομικής πολιτικής σε τροχιά εξυγίανσης και την διατήρηση των μέτρων στήριξης με στόχο την βιωσιμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Οι προκλήσεις και οι εστίες κινδύνου δημιουργούν ένα ρευστό σκηνικό και ουδείς μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τις εξελίξεις σε κρίσιμα μέτωπα, όπως η αντιστροφή του υπέρογκου ελλείμματος, η ταχύτητα επενδυτικής αντίδρασης της οικονομίας και η αλλαγή της ψυχολογίας στην αγορά και τα νοικοκυριά.
Εν μέσω ομίχλης το οικονομικό επιτελείο πορεύεται με πλοηγό την υποχώρηση της πανδημίας μετά το πρώτο εξάμηνο του έτους και την επανεκκίνηση της αγοράς, πράγμα που αυτόματα θα εκτονώσει τις πιέσεις στο μέτωπο των δαπανών και θα περιορίσει τη «μαύρη τρύπα» στον προϋπολογισμό
Εκτινάχθηκε το έλλειμμα
Ήδη τα μέτρα στήριξης της οικονομίας εκτίναξαν το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης στο 10% του ΑΕΠ και το πρωτογενές στο 7,3% του ΑΕΠ ή στα 11,760 δισ. ευρώ για το 2020 ενώ η πρόβλεψη για δημοσιονομικό έλλειμμα 3,9% του ΑΕΠ εφέτος έχει ήδη βγει από τον χάρτη. Οι προβολείς είναι πλέον στραμμένοι στο δυσμενές σενάριο του προϋπολογισμού που χαμηλώνει στο 3,3% τον πήχη της ανάπτυξης για το 2021 και στο 4,5% του ΑΕΠ το πρωτογενές έλλειμμα.
Η διατήρηση της «γενικής ρήτρας διαφυγής» από το Σύμφωνο Σταθερότητας για το 2021 και το 2022 προσφέρει σημαντική ευελιξία στην άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής, ωστόσο τα πράγματα θα αρχίσουν να περιπλέκονται όταν μετά το πέρας της πανδημίας επανέλθει η υποχρέωση για υψηλά πλεονάσματα. Τούτο το γεγονός σε συνδυασμό με το χρέος που βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο που καταγράφηκε ποτέ, τόσο ως απόλυτο μέγεθος (341 δισ. ευρώ) όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ (206%), κάνει την ελληνική οικονομία να βαδίζει πάνω σε μία λεπτή κόκκινη γραμμή.
Αν δεν υπήρχε η πανδημία τα πράγματα θα ήταν καθαρά και το βάρος θα έπεφτε στους κυβερνητικούς χειρισμούς και τις παρεμβάσεις για βιώσιμη και ισχυρή ανάπτυξη.
Ακόμη και τώρα η κατάσταση παραμένει θολή καθώς η επιδημιολογική τροχιά είναι απρόβλεπτη και σε μεγάλο βαθμό μη ελέγξιμη και όλα πλέον θα κριθούν από την ταχύτητα με την οποία θα προχωρήσει ο εμβολιασμός του πληθυσμού.
Που ποντάρει το υπουργείο Οικονομικών
Παράλληλα με την επούλωση της υγειονομικής πληγής τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών ποντάρουν στην γρήγορη και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης που θεωρείται η βασική κινητήρια δύναμη για την ανάκαμψη αλλά και την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της χώρας.
Τα 31 δισ. ευρώ δανείων και επιχορηγήσεων ως το 2026 αποτελούν ένα μία χρυσή ευκαιρία για την Ελλάδα για ριζική μεταστροφή της εθνικής οικονομίας προς ένα αναπτυξιακό μοντέλο βιώσιμο, εξωστρεφές και καινοτόμο. Απαιτείται οργάνωση και συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων για να μην επαναληφθούν οι αμαρτίες του παρελθόντος με την απώλεια και την κατασπατάληση κοινοτικών κονδυλίων.
Το ύψος των προκαταβολών για την χώρα μας φθάνουν στα 3,9 δισ. ευρώ και θα έρθουν μετά τον Ιούλιο και σε συνδυασμό με τις επενδύσεις που αν δεν μείνουν στα χαρτιά θα έχουν ισχυρή επίδραση το ΑΕΠ, η οποία εκτιμάται έως και 2 ποσοστιαίες μονάδες.
Αρκεί βέβαια να τηρηθούν με ευλάβεια όλα τα χρονοδιαγράμματα παράδοσης των έργων τα οποία θα είναι ασφυκτικά και δεν σηκώνουν ολιγωρίες στο μηχανισμό δεδομένου ότι τα κεφάλαια θα πρέπει να δεσμευτούν στο σύνολό τους έως το 2023 και να απορροφηθούν έως το τέλος του 2026 μέσω εξάμηνων εκταμιεύσεων οι οποίες θα συνδέονται με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και οροσήμων.
Σε περίπτωση που τα ορόσημα και οι στόχοι δεν εκπληρώνονται θα μπαίνει «κόφτης» στις εκταμιεύσεις από τα ευρωπαϊκά ταμεία.
Πορεία ΑΕΠ
Όμως οι προκαταβολές από το Ταμείο Ανάκαμψης και η επαναφορά της αγοράς στη κανονικότητα δεν αρκούν για να μην υποχωρήσει ο ρυθμός ανάπτυξης κάτω από τη περιοχή του 3,5% έναντι αρχικής εκτίμησης για 4,8%.
Βαρόμετρο αποτελεί η πορεία του θερινού τουρισμού που παραδοσιακά έχει μεγάλο μερίδιο συμμετοχής στο ΑΕΠ με την άμεση και έμμεση συμβολή του να φθάνει το 30%. Το βασικό κυβερνητικό σενάριο προβλέπει ότι οι τουριστικές εισπράξεις φέτος θα κινηθούν στο 50%-60% του 2019, δηλαδή στα επίπεδα των 9-10 δις. ευρώ από 4 δισ. ευρώ πέρυσι.
Σύμφωνα όμως με το δυσμενές σενάριο οι εισπράξεις θα περιοριστούν στο 40% (7- 8 δις. ευρώ) και οι απώλειες σε σχέση με το 2019 θα ξεπεράσουν τα 10 δις. ευρώ, «κόβοντας» 1,5% από τη πίτα της ανάπτυξης.
Είναι πλέον σαφές ότι τα ρίσκα είναι πολλά και το καυτό ερώτημα που τίθεται είναι αν το 2021 θα αποτελέσει εφαλτήριο για την επανεκκίνηση της οικονομίας και την πολυπόθητη αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου που η εμπειρία μας έχει διδάξει ότι είναι εξαιρετικά ευπαθές σε κύκλους κραδασμών.
Μάριος Χριστοδούλου επικεφαλής οικονομικού ρεπορτάζ bankingnews
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών