Τα 8 μεγάλα στοιχήματα στην οικονομία για τη νέα κυβέρνηση - Ο κατάλογος με όλες τις «καυτές» προκλήσεις

Ακρίβεια και επιπτώσεις στα εισοδήματα, υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, ταχεία απορρόφηση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας και σκληρές διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς για το ύψος των πλεονασμάτων, συγκροτούν μεταξύ άλλων τον κατάλογο με τις «καυτές» προκλήσεις στην οικονομία για τη νέα κυβέρνηση.

Αναλυτικότερα:

1. Προϋπολογισμός 2024 - Αλλαγές στην φορολογία: Το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες για το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών από το Γενικό Λογιστήριο του κράτους για τις νέες οροφές στις πρωτογενείς δαπάνες.
Ο προϋπολογισμός του 2024 θα ενσωματώνει μέτρα καθαρού δημοσιονομικού κόστους 720 εκατ. ευρώ με το κέντρο βάρους να πέφτει στο νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων (κόστος 500 εκατ. ευρώ), την αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά (κόστος 77 εκατ. ευρώ ετησίως), την αύξηση κατά 8% του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (κόστος 49 εκατ. ευρώ ετησίως), την αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (με κόστος 40 εκατ. ευρώ ετησίως), τη μονιμοποίηση της απαλλαγής των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη (με κόστος 38 εκατ. ευρώ ετησίως), το youth pass για τους νέους που ενηλικιώνονται (με κόστος 30 εκατ. ευρώ ετησίως) και τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για σπίτια που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές (με κόστος περί τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως).

2. Ακρίβεια - ενίσχυση εισοδημάτων: Με το κύμα των ανατιμήσεων κυρίως στα τρόφιμα να μη κοπάζει και να προκαλεί πλήγματα στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς το στοίχημα είναι σε πρώτη φάση η αναπλήρωση των εισοδηματικών απωλειών και σε δεύτερη η σταδιακή αύξηση μισθών και συντάξεων σε συνδυασμό και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Στις προτεραιότητες η αναπροσαρμογή του κατώτατου και του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα καθώς και των συντάξεων και των επιδομάτων σε αδύναμα οικονομικά στρώματα.
Επίσης στη πρώτη γραμμή βρίσκεται η αναμόρφωση του μισθολογίου στο δημόσιο τομέα με αύξηση του βασικού μισθού και ενσωμάτωση επιδομάτων στις συνολικές αποδοχές και αλλαγές στα μισθολογικά κλιμάκια, με έμφαση στους εισαγωγικούς μισθούς και στις θέσεις ευθύνης.

3.Ταμείο Ανάκαμψης: Η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει την καταβολή πόρων 10,4 δις. ευρώ τη διετία 2023-2024 πράγμα που απαιτεί την ολοκλήρωση 11 βασικών οροσήμων και δύο «στόχων» για τα δάνεια που έχει δεσμεύσει.
Το συνολικό ποσό αντιστοιχεί σε 4 δόσεις επιδοτήσεων συνολικού ύψους 6,8 δισ. ευρώ και δύο δόσεις νέων δανείων ύψους 3,6 δισ. ευρώ.
Το νέο οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να διαπραγματευτεί και να υπογράψει με τις Βρυξέλλες την πρόσθετη δανειακή σύμβαση των 5 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος Αυγούστου και να ολοκληρώσει την πρόταση για το ελληνικό REPowerEU, καθώς και την πρόταση για ενδιάμεση αναθεώρηση του ελληνικού προγράμματος. Οι δύο προτάσεις θα υποβληθούν μαζί το φθινόπωρο ή το αργότερο στο τέλος του χρόνου.

4. Επενδυτική βαθμίδα: Ο κύκλος των αξιολογήσεων για την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας ξεκινά το Φθινόπωρο και συγκεκριμένα στις 8 Σεπτεμβρίου από την DBRS. και ακολουθούν στις 15 Σεπτεμβρίου η δεύτερη αξιολόγηση από τη Moody’s και στις 20 Οκτωβρίου η δεύτερη αξιολόγηση από τον οίκο Standard & Poor’s ενώ η τελευταία αξιολόγηση είναι στις 2 Δεκεμβρίου από τον οίκο Fitch.

5. Πρωτογενή πλεονάσματα: Εν όψει της διαμόρφωσης του νέου Συμφώνου Σταθερότητας που θα εφαρμοσθεί από το 2024 με την κατάργηση της ρήτρας διαφυγής το βάρος της διαπραγμάτευσης πέφτει στους στόχους στα πρωτογενή πλεονάσματα και το ρυθμό μείωσης του χρέους που θα κρίνουν τα δημοσιονομικά περιθώρια για την ενίσχυση των εισοδημάτων και των επενδύσεων και τις φοροελαφρύνσεις. Για το πού ακριβώς θα «καθίσει η μπίλια» για το δημοσιονομικό λογαριασμό θα αποφασισθεί το φθινόπωρο όταν θα εξειδικευθούν οι στόχοι και το χρονοδιάγραμμα ενώ θα υπάρξουν δεσμεύσεις και στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων που θα υλοποιηθούν την επόμενη τετραετία και συνδέονται ευθέως με το Ταμείο Ανάκαμψης. Πάντως με βάση το Πρόγραμμα Σταθερότητας ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα τοποθετείται στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και ανεβαίνει ακόμα υψηλότερα στο 2,1% του ΑΕΠ το 2024, στο 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και στο 2,5% του ΑΕΠ το 2026.

6. Ιδιωτικό – Δημόσιο χρέος: Με το πληθωρισμό να ασκεί πιέσεις στα εισοδήματα και στην κατανάλωση εκ των πραγμάτων τίθεται θέμα διορθωτικών παρεμβάσεων στα προγράμματα ρυθμίσεων για την διευκόλυνση των φυσικών προσώπων και των επιχειρήσεων στην αποπληρωμή των οφειλών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία και την αποτροπή περαιτέρω διόγκωσης του χρέους στο Δημόσιο που στερεί πολύτιμα έσοδα στα κρατικά ταμεία.
Επισημαίνεται ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές στο Δημόσιο έχουν σπάσει το φράγμα των 140 δις. ευρώ από τα οποία τα 114 δισ. ευρώ είναι χρέη στην εφορία και 38 δισ. ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία. Παράλληλα το ακαθάριστο δημόσιο χρέος, το οποίο διαφέρει από το Χρέος Γενικής Κυβέρνησης, σκαρφάλωσε στα 403,44 δισ. ευρώ, από 400,28 δισ. ευρώ, που ήταν στο τέλος Δεκεμβρίου 2022 και από 388,34 δισ. ευρώ, που ήταν στο τέλος του 2021.
Σημειώνεται ότι ο στόχος του υπουργείου Οικονομικών που τέθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, προέβλεπε ότι το συνολικό ακαθάριστο χρέος της χώρας, θα φτάσει στο τέλος του 2023 στο ποσό των 395,03 δισ. ευρώ, αλλά ήδη από τον Απρίλιο βρίσκεται κατά 8 δισ. ευρώ, υψηλότερα και προφανώς θα εξακολουθήσει να αυξάνεται στους επόμενους μήνες του έτους.

7.Επανεξέταση των κινήτρων για ηλεκτρονικές αποδείξεις: Μετά την αποτυχία του μέτρου της έκπτωσης φόρου έως 2.200 ευρώ με αποδείξεις από 20 κατηγορίες επαγγελματιών εκ των πραγμάτων στο τραπέζι μπαίνει η καθιέρωση νέου συστήματος με ισχυρές εκπτώσεις στους φορολογούμενους που πληρώνουν με ηλεκτρονικό χρήμα με στόχο το χτύπημα της φοροδιαφυγής από τη μη έκδοση αποδείξεων.

8.Ακίνητα: Μέσα στο 2023 θα πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού άλλες 2.167 περιοχές σε όλη τη χώρα που αντιπροσωπεύουν το 1,5% της ελληνικής επικράτειας, πράγμα που θα φέρει ανατροπές σε δεκάδες φόρους και τέλη που υπολογίζονται με βάση τις αντικειμενικές τιμές.
Επισημαίνεται ότι σήμερα το σύστημα αυτό καλύπτει το 98,5% της χώρας. Επίσης η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών θα πρέπει να εξετάσει τις ενστάσεις που έχουν υποβάλλει ένας στους δύο δήμους της χώρας για μειώσεις στις αντικειμενικές τιμές θεωρώντας ότι σε πολλές περιοχές οι νέες τιμές της εφορίας είναι αισθητά υψηλότερες από τις εμπορικές.
Με την ολοκλήρωση του ελέγχου των αιτημάτων οι ιδιώτες εκτιμητές ακινήτων θα εισηγηθούν τις νέες αντικειμενικές αξίες στον υπουργό Οικονομικών ο οποίος θα αποφασίσει για το εύρος και την κλίμακα των μειώσεων στις τιμές ζώνης οι οποίες ωστόσο δεν θα έχουν αναδρομική ισχύ. Επίσης έχει δρομολογηθεί η ψηφιοποίηση των ζωνών σε όλες τις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμών και στη δημιουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας όπου θα ενταχθούν όλα τα στοιχεία που αφορούν ένα ακίνητο (πολεοδομία, κτηματολόγιο ψηφιακός χάρτης των αντικειμενικών αξιών κ.α )
Το νέο πληροφοριακό σύστημα θα παρακολουθεί τις τάσεις της αγοράς των ακινήτων και εφόσον εντοπίζει μεταβολές στις εμπορικές τιμές θα παρεμβαίνει αυτόματα και θα αναπροσαρμόζει τις τιμές ζώνης. Η ευθυγράμμιση θα γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα σχεδόν κάθε χρόνο και οι αλλαγές στις τιμές της εφορίας δεν θα γίνονται πλέον με υπουργικές αποφάσεις όπως ισχύει μέχρι σήμερα.

Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr