Θα διερευνηθεί η δυνατότητα μίας πρώτης εκτίμησης για τις απώλειες εσόδων του κράτους από άλλες φορολογικές περιοχές
Σε αναβάθμιση του μηχανισμού καταπολέμησης της φοροδιαφυγής με την σύσταση νέας Ειδικής Μονάδας παρακολούθησης των κλάδων με υψηλό φορολογικό «κενό» προχωρεί η κυβέρνηση με στόχο την είσπραξη 2 δισ. ευρώ από την «μαύρη ζώνη» του ΦΠΑ και του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων έως το 2026.
Παράλληλα θα διερευνηθεί η δυνατότητα μίας πρώτης εκτίμησης για τις απώλειες εσόδων του κράτους από άλλες φορολογικές περιοχές, όπως οι φόροι στα ενεργειακά προϊόντα και στον βιομηχανοποιημένο καπνό, ο ΦΠΑ στο ηλεκτρονικό εμπόριο, ακόμα και στις απάτες απόκρυψης φορολογητέας ύλης από εξαφανισμένους εμπόρους.
Μαύρος τζίρος
Το χτύπημα του «μαύρου τζίρου» και των κρυφών εισοδημάτων είναι καθοριστικής σημασίας καθώς θα φέρει «ζεστό χρήμα» στα κρατικά ταμεία δημιουργώντας δημοσιονομικά περιθώρια για πρόσθετες παροχές και φόρο-ελαφρύνσεις.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης από το 2017 έως σήμερα έχει οδηγήσει στη μείωση κατά 50% του «κενού» ΦΠΑ, ήτοι της διαφοράς μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εσόδων από τον ΦΠΑ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το κράτος από τη συρρίκνωση του φορολογικού «κενού» μέσω σειράς μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής από το 2019 έως σήμερα είχε επιπλέον έσοδα 2,5 δις ευρώ.
Φορολογικό κενό
Αν και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024 δεν υπάρχει πρόβλεψη για πρόσθετα έσοδα από την φοροδιαφυγή τα προωθούμενα μέτρα και η επέκταση της χρήσης πλαστικού χρήματος εκτιμάται ότι θα έχουν σημαντικά αποτελέσματα.
Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2020 το φορολογικό κενό στη χώρα μας ήταν 19,7% ενώ σήμερα και μετά τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής εκτιμάται κοντά στο 15%.
Ουραγός με Ρουμανία, Μάλτα
Ενδεικτικά , η χώρα μας το 2019 ήταν ουραγός μαζί με τη Ρουμανία και τη Μάλτα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ, ενώ το 2020 η κατάσταση σταδιακά αλλάζει και από τις τελευταίες θέσεις η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες σε ό,τι αφορά τη μείωση φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ, μαζί τη Γερμανία την Ουγγαρία και τις Κάτω Χώρες.
Την καλύτερη εικόνα εμφανίζουν η Φινλανδία (1,3%), η Εσθονία (1,8%) και η Σουηδία (2%).
Σε απόλυτους αριθμούς, το μεγαλύτερο έλλειμμα ΦΠΑ καταγράφεται σε Ιταλία με 26,2 δισ. ευρώ και στη Γαλλία με 14 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση η σημαντική μείωση του 2020, προέρχεται κυρίως από την ουσιαστική αύξηση της συμμόρφωσης, εξαιτίας και της μείωσης φορολογικών συντελεστών από την κυβέρνηση.
Έλλειμμα ΦΠΑ
Το έλλειμμα ΦΠΑ στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται με υψηλότερους ρυθμούς, της τάξεως των 5,7 ποσοστιαίων μονάδων το 2021 κυρίως λόγω αύξησης της συμμόρφωσης.
Το κενό λόγω μη συμμόρφωσης μειώθηκε κατά 5,1 ποσοστιαίες μονάδες, δεδομένης της εντατικοποίησης των μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της ενίσχυσης της συμμόρφωσης. ,
Την ίδια ώρα σε μελέτη του ΙΟΒΕ επισημαίνεται ότι η υψηλότερη χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών σχετίζεται με χαμηλότερο «κενό ΦΠΑ» ανά την Ευρώπη και με δεδομένο ότι υπάρχει ακόμα σημαντικό περιθώριο για ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσα από αύξηση της χρήσης καρτών προτείνεται η λήψη περαιτέρω μέτρων πολιτικής που ενθαρρύνουν την εξάπλωση των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Συμπληρωματικά μέτρα
Ενδεικτικά, συμπληρωματικά μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η άμεση επιστροφή στον καταναλωτή ενός ποσοστού επί της αξίας στοχευμένων ηλεκτρονικών αγορών, η επέκταση του μηχανισμού κινήτρων και αντι-κινήτρων για ηλεκτρονικές πληρωμές στην πλευρά των επαγγελματιών, καθώς και παρεμβάσεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο, όπως η επέκταση της εφαρμογής υποχρεωτικής αποδοχής ηλεκτρονικών πληρωμών σε όλους τους επαγγελματίες.
Πρόκειται για τα μέτρα τα οποία θα περάσουν από το «φίλτρο» της νέας Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών και προσδιορισμού Φορολογικού Κενού που συστήνει το υπουργείο Οικονομικών και θα αποτελείται από τα εξής δύο τμήματα:
1. Οικονομικών Μελετών και Ανάλυσης Εσόδων με αρμοδιότητες:
- Για την εκπόνηση στατιστικών/οικονομετρικών μελετών, βάσει των διαθέσιμων δεδομένων, κυρίως, σε θέματα που άπτονται της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης και η υποβολή τους στον Διοικητή της ΑΑΔΕ
- Για εισηγήσεις με βάση τα αποτελέσματα των μελετών για μέτρα, κυρίως, δημοσιονομικού και φορολογικού χαρακτήρα.
- Για την σύνταξη εκθέσεων διακύμανσης και μεταβολής των φορολογικών, τελωνειακών και λοιπών δημοσίων εσόδων σε μηνιαία βάση.
- Για την ανάλυση παραγόντων που επηρεάζουν την είσπραξη των φορολογικών εσόδων.
- Για την διενέργεια μελετών πρόβλεψης των φορολογικών εσόδων τρέχοντος και επόμενου οικονομικού έτους.
- Για την παρακολούθηση των εσόδων και η ανάλυση αυτών για την υποβολή διορθωτικών προτάσεων.
- Σχεδίου προτάσεων για την εφαρμογή συστημάτων και μεθόδων μέτρησης αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των οργανικών μονάδων της ΑΑΔΕ
2. Εκτίμησης Φορολογικού «Κενού», με πρωτοβουλίες, όπως:
- Η εισήγηση και η διαμόρφωση αξιόπιστων και πρόσφορων μεθοδολογιών εκτίμησης φορολογικού κενού, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, τις βέλτιστες πρακτικές και τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας.
- Η συμμετοχή σε διεθνείς ομάδες εργασίας (FISCALIS, OECD) και η συνεργασία με εξωτερικούς φορείς για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας στην εφαρμογή εκτιμητικών τεχνικών, την επικαιροποίηση και τη βελτίωση των υφιστάμενων μεθόδων εκτίμησης.
- Η συλλογή δεδομένων εντός της ΑΑΔΕ και η συνεργασία με τρίτους φορείς (π.χ. ΕΛΣΤΑΤ) για την άντληση λοιπών στοιχείων και παραμέτρων.
- Η απεικόνιση και η ανάλυση των αποκλίσεων στην απόδοση των φόρων (Tax Gap Analysis), η διακρίβωση των αιτιών και η υποβολή διορθωτικών προτάσεων.
- Η εκπόνηση μελετών εκτίμησης του φορολογικού κενού στον Φ.Π.Α., στα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα Φυσικών και Νομικών Προσώπων και στα προϊόντα βιομηχανοποιημένου καπνού.
- Η διερεύνηση της δυνατότητας επέκτασης των εκτιμήσεων σε νέες φορολογικές περιοχές, όπως Απάτη Εξαφανισμένου Εμπόρου, Φ.Π.Α στο ηλεκτρονικό εμπόριο, Φόροι στα Ενεργειακά Προϊόντα καθώς και εξειδίκευσης των ευρημάτων σε κλαδικό ή γεωγραφικό επίπεδο.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Παράλληλα θα διερευνηθεί η δυνατότητα μίας πρώτης εκτίμησης για τις απώλειες εσόδων του κράτους από άλλες φορολογικές περιοχές, όπως οι φόροι στα ενεργειακά προϊόντα και στον βιομηχανοποιημένο καπνό, ο ΦΠΑ στο ηλεκτρονικό εμπόριο, ακόμα και στις απάτες απόκρυψης φορολογητέας ύλης από εξαφανισμένους εμπόρους.
Μαύρος τζίρος
Το χτύπημα του «μαύρου τζίρου» και των κρυφών εισοδημάτων είναι καθοριστικής σημασίας καθώς θα φέρει «ζεστό χρήμα» στα κρατικά ταμεία δημιουργώντας δημοσιονομικά περιθώρια για πρόσθετες παροχές και φόρο-ελαφρύνσεις.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης από το 2017 έως σήμερα έχει οδηγήσει στη μείωση κατά 50% του «κενού» ΦΠΑ, ήτοι της διαφοράς μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εσόδων από τον ΦΠΑ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το κράτος από τη συρρίκνωση του φορολογικού «κενού» μέσω σειράς μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής από το 2019 έως σήμερα είχε επιπλέον έσοδα 2,5 δις ευρώ.
Φορολογικό κενό
Αν και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024 δεν υπάρχει πρόβλεψη για πρόσθετα έσοδα από την φοροδιαφυγή τα προωθούμενα μέτρα και η επέκταση της χρήσης πλαστικού χρήματος εκτιμάται ότι θα έχουν σημαντικά αποτελέσματα.
Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2020 το φορολογικό κενό στη χώρα μας ήταν 19,7% ενώ σήμερα και μετά τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής εκτιμάται κοντά στο 15%.
Ουραγός με Ρουμανία, Μάλτα
Ενδεικτικά , η χώρα μας το 2019 ήταν ουραγός μαζί με τη Ρουμανία και τη Μάλτα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ, ενώ το 2020 η κατάσταση σταδιακά αλλάζει και από τις τελευταίες θέσεις η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες σε ό,τι αφορά τη μείωση φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ, μαζί τη Γερμανία την Ουγγαρία και τις Κάτω Χώρες.
Την καλύτερη εικόνα εμφανίζουν η Φινλανδία (1,3%), η Εσθονία (1,8%) και η Σουηδία (2%).
Σε απόλυτους αριθμούς, το μεγαλύτερο έλλειμμα ΦΠΑ καταγράφεται σε Ιταλία με 26,2 δισ. ευρώ και στη Γαλλία με 14 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση η σημαντική μείωση του 2020, προέρχεται κυρίως από την ουσιαστική αύξηση της συμμόρφωσης, εξαιτίας και της μείωσης φορολογικών συντελεστών από την κυβέρνηση.
Έλλειμμα ΦΠΑ
Το έλλειμμα ΦΠΑ στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται με υψηλότερους ρυθμούς, της τάξεως των 5,7 ποσοστιαίων μονάδων το 2021 κυρίως λόγω αύξησης της συμμόρφωσης.
Το κενό λόγω μη συμμόρφωσης μειώθηκε κατά 5,1 ποσοστιαίες μονάδες, δεδομένης της εντατικοποίησης των μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της ενίσχυσης της συμμόρφωσης. ,
Την ίδια ώρα σε μελέτη του ΙΟΒΕ επισημαίνεται ότι η υψηλότερη χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών σχετίζεται με χαμηλότερο «κενό ΦΠΑ» ανά την Ευρώπη και με δεδομένο ότι υπάρχει ακόμα σημαντικό περιθώριο για ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσα από αύξηση της χρήσης καρτών προτείνεται η λήψη περαιτέρω μέτρων πολιτικής που ενθαρρύνουν την εξάπλωση των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Συμπληρωματικά μέτρα
Ενδεικτικά, συμπληρωματικά μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η άμεση επιστροφή στον καταναλωτή ενός ποσοστού επί της αξίας στοχευμένων ηλεκτρονικών αγορών, η επέκταση του μηχανισμού κινήτρων και αντι-κινήτρων για ηλεκτρονικές πληρωμές στην πλευρά των επαγγελματιών, καθώς και παρεμβάσεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο, όπως η επέκταση της εφαρμογής υποχρεωτικής αποδοχής ηλεκτρονικών πληρωμών σε όλους τους επαγγελματίες.
Πρόκειται για τα μέτρα τα οποία θα περάσουν από το «φίλτρο» της νέας Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών και προσδιορισμού Φορολογικού Κενού που συστήνει το υπουργείο Οικονομικών και θα αποτελείται από τα εξής δύο τμήματα:
1. Οικονομικών Μελετών και Ανάλυσης Εσόδων με αρμοδιότητες:
- Για την εκπόνηση στατιστικών/οικονομετρικών μελετών, βάσει των διαθέσιμων δεδομένων, κυρίως, σε θέματα που άπτονται της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης και η υποβολή τους στον Διοικητή της ΑΑΔΕ
- Για εισηγήσεις με βάση τα αποτελέσματα των μελετών για μέτρα, κυρίως, δημοσιονομικού και φορολογικού χαρακτήρα.
- Για την σύνταξη εκθέσεων διακύμανσης και μεταβολής των φορολογικών, τελωνειακών και λοιπών δημοσίων εσόδων σε μηνιαία βάση.
- Για την ανάλυση παραγόντων που επηρεάζουν την είσπραξη των φορολογικών εσόδων.
- Για την διενέργεια μελετών πρόβλεψης των φορολογικών εσόδων τρέχοντος και επόμενου οικονομικού έτους.
- Για την παρακολούθηση των εσόδων και η ανάλυση αυτών για την υποβολή διορθωτικών προτάσεων.
- Σχεδίου προτάσεων για την εφαρμογή συστημάτων και μεθόδων μέτρησης αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των οργανικών μονάδων της ΑΑΔΕ
2. Εκτίμησης Φορολογικού «Κενού», με πρωτοβουλίες, όπως:
- Η εισήγηση και η διαμόρφωση αξιόπιστων και πρόσφορων μεθοδολογιών εκτίμησης φορολογικού κενού, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, τις βέλτιστες πρακτικές και τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας.
- Η συμμετοχή σε διεθνείς ομάδες εργασίας (FISCALIS, OECD) και η συνεργασία με εξωτερικούς φορείς για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας στην εφαρμογή εκτιμητικών τεχνικών, την επικαιροποίηση και τη βελτίωση των υφιστάμενων μεθόδων εκτίμησης.
- Η συλλογή δεδομένων εντός της ΑΑΔΕ και η συνεργασία με τρίτους φορείς (π.χ. ΕΛΣΤΑΤ) για την άντληση λοιπών στοιχείων και παραμέτρων.
- Η απεικόνιση και η ανάλυση των αποκλίσεων στην απόδοση των φόρων (Tax Gap Analysis), η διακρίβωση των αιτιών και η υποβολή διορθωτικών προτάσεων.
- Η εκπόνηση μελετών εκτίμησης του φορολογικού κενού στον Φ.Π.Α., στα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα Φυσικών και Νομικών Προσώπων και στα προϊόντα βιομηχανοποιημένου καπνού.
- Η διερεύνηση της δυνατότητας επέκτασης των εκτιμήσεων σε νέες φορολογικές περιοχές, όπως Απάτη Εξαφανισμένου Εμπόρου, Φ.Π.Α στο ηλεκτρονικό εμπόριο, Φόροι στα Ενεργειακά Προϊόντα καθώς και εξειδίκευσης των ευρημάτων σε κλαδικό ή γεωγραφικό επίπεδο.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών