Τόσο στην κρίση του ευρώ όσο και την προσφυγική, η Ε.Ε. βρέθηκε εν αμύνη, ενώ οι περισσότερες κυβερνήσεις κοιτούν από την άλλη πλευρά αφήνοντας το πρόβλημα στα χέρια της Γερμανίας
«Τον ατυχή και πρόβατο δαγκώνει» λέει η παροιμία, που φαίνεται να περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την κατάσταση με την οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρώπη, σύμφωνα με τον Jose Ignacio Torreblanca, καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο UNED (Εθνικό Πανεπιστήμιο Εξ αποστάσεως Εκπαίδευσης) και διευθυντή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις Διεθνείς Σχέσεις στη Μαδρίτη.
Σε άρθρο του στην ισπανική εφημερίδα «El Pais», ο κ. Torreblanca επισημαίνει ότι η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με τρεις παράλληλες κρίσεις: την κρίση διακυβέρνησης του ευρώ, με το ελληνικό αποκορύφωμά της, την κρίση ασύλου και προσφύγων, που απειλεί να τινάξει στον αέρα την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και την κρίση στην ευρύτερη γειτονιά της, από την Ουκρανία έως τη Λιβύη, περνώντας από τη Συρία, που απογυμνώνει την αδυναμία της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής.
Κάθε μία από αυτές τις κρίσεις εκθέτει τις βαθιές ρήξεις που διατρέχουν το ευρωπαϊκό σχέδιο.
Μαζί αποτελούν μια τέλεια καταιγίδα, που ελλείψει μιας αντίδρασης ικανής να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, θα μπορούσε πολύ εύκολα να βάλει τέλος στο ευρωπαϊκό σχέδιο.
Δεν πρόκειται για υπερβολή, σημειώνει ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, ο οποίος σημειώνει ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα βασίζεται σε τρεις πυλώνες: το ευρώ, την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και στις ευρωπαϊκές αξίες.
Αν οποιοσδήποτε από αυτούς τους τρεις πυλώνες αφαιρεθεί, το οικοδόμημα δεν θα αντέξει.
Από τη μια πλευρά, η ελληνική κρίση εξέθεσε τα προβλήματα διακυβέρνησης της Ευρωζώνης, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν τόσο με ικανότητα όσο και δημοκρατική νομιμότητα.
Ενώ οι ΗΠΑ έχουν εδώ και καιρό εξέλθει της κρίσης, η Ευρωζώνη παραμένει οικονομικά στάσιμη και με επίπεδα ανεργίας που πλήττουν τις κοινωνίες της, τα πολιτικά συστήματα και τα κράτη πρόνοιας, προκαλώντας την άνοδο λαϊκίστικων κινημάτων και ομάδων και στις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος.
Πέρα από τις εμφανείς διαφορές μεταξύ των νέων αριστερών και δεξιών κινημάτων που έκαναν την εμφάνισή τους εξαιτίας της κρίσης, όλες αυτές οι δυνάμεις μοιράζονται την ίδια αντίληψη για την εθνική κυριαρχία και εναντιώνονται στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, που δεν είναι τίποτα άλλο από έναν νέο εθνικισμό μεταμφιεσμένο σε δημοκρατική αντίδραση ενάντια στις αγορές, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είτε κατ' αμφοτέρων.
Η εθνικιστική αντανάκλαση που προκλήθηκε από την οικονομική κρίση, αναμφίβολα θα ενταθεί από την προσφυγική κρίση και την κρίση ασύλου.
Η ικανότητα απορρόφησης των μεταναστευτικών κυμάτων, με εθνοτική πολυμορφία και η μετατροπή τους σε μια δύναμη οικονομικής και κοινωνικής προόδου απαιτεί την ύπαρξη μιας οικονομίας σε ανάπτυξη και κοινωνιών ανοικτών και διατεθειμένων υπέρ της ενοποίησης.
Ακριβώς το αντίθετο με αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ευρώπη, οικονομικά στάσιμη και διανοητικά μπλοκαρισμένη με την μετανάστευση.
Έχουμε δει από την περίπτωση της Ελλάδας μέχρι αυτήν της Ουκρανίας ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη είναι μόλις αρκετή για να φθάσει για τους ίδιους τους Ευρωπαίους.
Η επέκταση αυτής της αλληλεγγύης προς τους μη Ευρωπαίους, ιδιαίτερα όταν αφορά μια γεωγραφική ζώνη όπως αυτή της Μέσης Ανατολής, με την οποί η Ευρώπη διατηρεί εξαιρετικά τοξικές σχέσεις, δεν πρόκειται να είναι καθόλου εύκολη, σημειώνει ο ισπανός καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης.
Δεν είναι μυστικό ότι θα μπορούσε να υπάρξει ικανοποιητική διαχείριση της κρίσης ασύλου και προσφύγων, όμως όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, η Ευρώπη επέλεξε μια λύση εθνική και όχι ευρωπαϊκή.
Το πρόβλημα είναι ότι σε έναν αδύναμο άρρωστο και ήδη μολυσμένο με τον ιό της ξενοφοβίας, οι λύσεις μπορεί να φθάσουν αργά…
Η πολιτική της γερμανίδας καγκελάριου Merkel, για παράδειγμα, χρειάζεται στήριξη.
Το πρόβλημα της Ε.Ε. είναι ότι τόσο όσον αφορά την ελληνική κρίση όσο και αυτή του ασύλου, πάντα ήταν εν αμύνη, χωρίς χρόνο να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και να τα επιλύσει από τη ρίζα τους.
Η πηγή της αστάθειας που βιώνουμε αυτόν τον καιρό είναι σε μια γειτονική στην Ευρώπη περιοχή, αυτή της Μέσης Ανατολής, όπου η Ευρώπη είναι ανίκανη να διεκδικήσει τα συμφέροντά της ή τις αρχές της.
Ενώ η Ρωσία και το Ιράν καθορίζουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή ενός κόσμου πολύ βάναυσου, η Ευρώπη παρουσιάζει έλλειψη ενός οράματος για το τι πρέπει να κάνει και ούτε ξέρει τι να ζητήσει από τις ΗΠΑ ή πώς να συνεργαστεί με τον αμερικανό πρόεδρο Obama.
Το πρόβλημα της Ε.Ε. με τη Συρία, δεν είναι τόσο η έλλειψη εργαλείων (αν και είναι σίγουρο ότι έχει έλλειψη από αυτά), όσο η έλλειψη πολιτικής.
Η Ευρώπη όχι μόνο δεν γνωρίζει τι θέλει (π.χ. διαπραγμάτευση με τον Asad;, να πάει σε πόλεμο εναντίον του ISIS;, να συμφωνήσει με Ρωσία και Ιράν;), αλλά ούτε έχει τη μέθοδο για να το μάθει, αφήνοντας κάθε χώρα να ενεργεί μόνη της.
Το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι πιο ανησυχητικό: ενώ η Γαλλία του Hollande ανακηρύττει τον πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, οι υπόλοιποι κοιτάζουν από την άλλη πλευρά, αναζητώντας μια ταχεία διευθέτηση με τον Asad.
Συνηθισμένη να μην αντιδρά, η Ευρώπη μπορεί να μπει στον πειρασμό να μην κάνει τίποτα.
Όμως, η κρίση ασύλου είναι διαφορετική: αν δεν αντιδράσουμε για να αλλάξουμε το περιβάλλον μας, αυτό το περιβάλλον θα αλλάξει και μάλιστα προς το χειρότερο…
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Σε άρθρο του στην ισπανική εφημερίδα «El Pais», ο κ. Torreblanca επισημαίνει ότι η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με τρεις παράλληλες κρίσεις: την κρίση διακυβέρνησης του ευρώ, με το ελληνικό αποκορύφωμά της, την κρίση ασύλου και προσφύγων, που απειλεί να τινάξει στον αέρα την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και την κρίση στην ευρύτερη γειτονιά της, από την Ουκρανία έως τη Λιβύη, περνώντας από τη Συρία, που απογυμνώνει την αδυναμία της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής.
Κάθε μία από αυτές τις κρίσεις εκθέτει τις βαθιές ρήξεις που διατρέχουν το ευρωπαϊκό σχέδιο.
Μαζί αποτελούν μια τέλεια καταιγίδα, που ελλείψει μιας αντίδρασης ικανής να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, θα μπορούσε πολύ εύκολα να βάλει τέλος στο ευρωπαϊκό σχέδιο.
Δεν πρόκειται για υπερβολή, σημειώνει ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, ο οποίος σημειώνει ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα βασίζεται σε τρεις πυλώνες: το ευρώ, την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και στις ευρωπαϊκές αξίες.
Αν οποιοσδήποτε από αυτούς τους τρεις πυλώνες αφαιρεθεί, το οικοδόμημα δεν θα αντέξει.
Από τη μια πλευρά, η ελληνική κρίση εξέθεσε τα προβλήματα διακυβέρνησης της Ευρωζώνης, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν τόσο με ικανότητα όσο και δημοκρατική νομιμότητα.
Ενώ οι ΗΠΑ έχουν εδώ και καιρό εξέλθει της κρίσης, η Ευρωζώνη παραμένει οικονομικά στάσιμη και με επίπεδα ανεργίας που πλήττουν τις κοινωνίες της, τα πολιτικά συστήματα και τα κράτη πρόνοιας, προκαλώντας την άνοδο λαϊκίστικων κινημάτων και ομάδων και στις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος.
Πέρα από τις εμφανείς διαφορές μεταξύ των νέων αριστερών και δεξιών κινημάτων που έκαναν την εμφάνισή τους εξαιτίας της κρίσης, όλες αυτές οι δυνάμεις μοιράζονται την ίδια αντίληψη για την εθνική κυριαρχία και εναντιώνονται στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, που δεν είναι τίποτα άλλο από έναν νέο εθνικισμό μεταμφιεσμένο σε δημοκρατική αντίδραση ενάντια στις αγορές, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είτε κατ' αμφοτέρων.
Η εθνικιστική αντανάκλαση που προκλήθηκε από την οικονομική κρίση, αναμφίβολα θα ενταθεί από την προσφυγική κρίση και την κρίση ασύλου.
Η ικανότητα απορρόφησης των μεταναστευτικών κυμάτων, με εθνοτική πολυμορφία και η μετατροπή τους σε μια δύναμη οικονομικής και κοινωνικής προόδου απαιτεί την ύπαρξη μιας οικονομίας σε ανάπτυξη και κοινωνιών ανοικτών και διατεθειμένων υπέρ της ενοποίησης.
Ακριβώς το αντίθετο με αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ευρώπη, οικονομικά στάσιμη και διανοητικά μπλοκαρισμένη με την μετανάστευση.
Έχουμε δει από την περίπτωση της Ελλάδας μέχρι αυτήν της Ουκρανίας ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη είναι μόλις αρκετή για να φθάσει για τους ίδιους τους Ευρωπαίους.
Η επέκταση αυτής της αλληλεγγύης προς τους μη Ευρωπαίους, ιδιαίτερα όταν αφορά μια γεωγραφική ζώνη όπως αυτή της Μέσης Ανατολής, με την οποί η Ευρώπη διατηρεί εξαιρετικά τοξικές σχέσεις, δεν πρόκειται να είναι καθόλου εύκολη, σημειώνει ο ισπανός καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης.
Δεν είναι μυστικό ότι θα μπορούσε να υπάρξει ικανοποιητική διαχείριση της κρίσης ασύλου και προσφύγων, όμως όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, η Ευρώπη επέλεξε μια λύση εθνική και όχι ευρωπαϊκή.
Το πρόβλημα είναι ότι σε έναν αδύναμο άρρωστο και ήδη μολυσμένο με τον ιό της ξενοφοβίας, οι λύσεις μπορεί να φθάσουν αργά…
Η πολιτική της γερμανίδας καγκελάριου Merkel, για παράδειγμα, χρειάζεται στήριξη.
Το πρόβλημα της Ε.Ε. είναι ότι τόσο όσον αφορά την ελληνική κρίση όσο και αυτή του ασύλου, πάντα ήταν εν αμύνη, χωρίς χρόνο να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και να τα επιλύσει από τη ρίζα τους.
Η πηγή της αστάθειας που βιώνουμε αυτόν τον καιρό είναι σε μια γειτονική στην Ευρώπη περιοχή, αυτή της Μέσης Ανατολής, όπου η Ευρώπη είναι ανίκανη να διεκδικήσει τα συμφέροντά της ή τις αρχές της.
Ενώ η Ρωσία και το Ιράν καθορίζουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή ενός κόσμου πολύ βάναυσου, η Ευρώπη παρουσιάζει έλλειψη ενός οράματος για το τι πρέπει να κάνει και ούτε ξέρει τι να ζητήσει από τις ΗΠΑ ή πώς να συνεργαστεί με τον αμερικανό πρόεδρο Obama.
Το πρόβλημα της Ε.Ε. με τη Συρία, δεν είναι τόσο η έλλειψη εργαλείων (αν και είναι σίγουρο ότι έχει έλλειψη από αυτά), όσο η έλλειψη πολιτικής.
Η Ευρώπη όχι μόνο δεν γνωρίζει τι θέλει (π.χ. διαπραγμάτευση με τον Asad;, να πάει σε πόλεμο εναντίον του ISIS;, να συμφωνήσει με Ρωσία και Ιράν;), αλλά ούτε έχει τη μέθοδο για να το μάθει, αφήνοντας κάθε χώρα να ενεργεί μόνη της.
Το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι πιο ανησυχητικό: ενώ η Γαλλία του Hollande ανακηρύττει τον πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, οι υπόλοιποι κοιτάζουν από την άλλη πλευρά, αναζητώντας μια ταχεία διευθέτηση με τον Asad.
Συνηθισμένη να μην αντιδρά, η Ευρώπη μπορεί να μπει στον πειρασμό να μην κάνει τίποτα.
Όμως, η κρίση ασύλου είναι διαφορετική: αν δεν αντιδράσουμε για να αλλάξουμε το περιβάλλον μας, αυτό το περιβάλλον θα αλλάξει και μάλιστα προς το χειρότερο…
Μεταφραστική επιμέλεια: Ελένη Κάτσουρα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών